Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 56/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 23.1.2023 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Βασίλειος Καραποστόλης, Νικόλαος Κιάος και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND» (πρώην EPSILON TV), ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.», της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας δια της προβολής οπτικοακουστικού περιεχομένου που συνιστά παράνομη ταυτοποίηση ανήλικου θύματος εγκληματικής ενέργειας και ευρισκομένου σε δύσκολη κατάσταση, στη διάρκεια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων που μεταδόθηκε στις 13, 14, 15 και 16.6.2020. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2566 και 2557/22.6.2020 καταγγελίες πολιτών, το με αρ. πρωτ. 4118 της 15.6.2020 Δελτίο Τύπου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, την με αρ. πρωτ. Φ. 1500.2/26160/2020 της 18.6.2020 επιστολή από το Γραφείο του Βοηθού του Συνηγόρου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού (αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2530/19.6.2020).
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 262/2.7.2020, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Αικατερίνη Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 700/ΕΣ/7.8.2020 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμονας υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 781/ΕΣ/15.9.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ιωάννης Νικολόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 19.2.2023, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 763/20.2.2023 υπόμνημα.
Την 7.3.2023 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Γεώργιος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τους απόντες κατά την συζήτηση Βασίλειο Καραποστόλη και Νικόλαο Κιάο, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. «Ο άμεσος έλεγχος του κράτους... έχει ως σκοπό... την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. Κατά το άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος: «Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του κράτους».
3. Στο άρθρο 2 παρ. 3 εδ. β' του Ν. 4173/2013 (που τροποποιήθηκε με το Ν. 4324/29.4.2015 που επανιδρύει την ΕΡΤ και ισχύει και για την ιδιωτική τηλεόραση κατ' εφαρμογή του άρθρου 3 παρ. 1α του Ν. 2328/1995) ορίζεται ότι: «Οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες που παρέχει η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. πρέπει να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και να σέβονται ιδίως την αξία του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
4. Κατά το άρθρο 24 παρ. 1 εδ. δ' του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (που έχει νομική ισχύ επί τη βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, άρ. 6 της ΣΕΕ): «Σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα
παιδιά, είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού».
5. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα του 1966 (Ν. 2462/1997) στο άρθρο 24 παρ. 1 αυτού ορίζει ότι «Κάθε παιδί, χωρίς διάκριση λόγω φυλής, χρώματος, γένους, γλώσσας, θρησκείας, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, περιουσίας ή γέννησης, έχει δικαίωμα, έναντι της οικογένειάς του, της κοινωνίας και του κράτους στα μέτρα προστασίας που απαιτεί η θέση του ως ανηλίκου».
6. Ο Ν. 2101/1992, που κυρώνει τη «Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού» ορίζει στο άρθρο 3 παρ. 1: «Σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά, είτε αυτές λαμβάνονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς κοινωνικής προστασίας, είτε από τα δικαστήρια, τις διοικητικές αρχές ή από τα νομοθετικά όργανα, πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη το συμφέρον του παιδιού». Στο άρθρο 1 6 παρ. 1 του ίδιου νόμου ορίζεται: «Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψης του».
7. Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003: «Απαγορεύεται η παρουσίαση ανηλίκων μέσω εικόνας, ονόματος ή άλλου τρόπου που να καθιστά σαφή την ταυτότητα τους ή η συμμετοχή τους σε όλες τις εκπομπές που περιλαμβάνονται στον παρόντα κώδικα, όταν αυτοί είναι μάρτυρες ή θύματα εγκληματικών ενεργειών ή δυστυχημάτων ή βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση. Σε καμία από τις ανωτέρω περιπτώσεις, δεν λαμβάνεται συνέντευξη από ανήλικο κάτω των 14 ετών. Κατ’ εξαίρεση η παρουσίαση αυτή επιτρέπεται εφόσον είναι αναγκαία για την ενημέρωση του κοινού και δεν προκαλεί πόνο ή βλάβη στην προσωπικότητα του ανηλίκου και, σε κάθε περίπτωση, μόνο ύστερα από γραπτή άδεια αυτού που ασκεί τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια».
8. Η Υ.Α. 7320/2019, που ρυθμίζει τα θέματα λειτουργίας των Αυτοτελών Γραφείων Προστασίας Ανηλίκων Θυμάτων «Σπίτι του Παιδιού» και που αφορά εμμέσως τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς βάσει του άρθρου 4
παρ. 1 του Ν. 2328/1995, ορίζει στο άρθρο 2 παρ. 4 ότι «Η δημοσιοποίηση στοιχείων ή περιστατικών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποκάλυψη της ταυτότητας του ανηλίκου θύματος απαγορεύεται, εκτός αν νόμος ορίζει διαφορετικά».
9. Η Υπόδειξη 1/14.10.2014 του Ε.Σ.Ρ. στην περ. Β' παρ. 2 υποδεικνύει ότι κατά τη μετάδοση δημοσιογραφικών, ειδησεογραφικών και πολιτικών εκπομπών, η παρουσίαση ανηλίκων που είναι μάρτυρες ή θύματα εγκληματικών ενεργειών ή δυστυχημάτων ή βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση πρέπει να γίνεται κατά τρόπο που δεν καθίσταται δυνατός ο προσδιορισμός της ταυτότητας τους, ώστε να αποφεύγεται ο στιγματισμός τους (π.χ. χρήση τεχνικών μέσων που εμποδίζουν την αναγνώριση του προσώπου ή της φωνής του, παράλειψη αναφοράς ή προβολής ονοματεπωνύμου ή άλλων στοιχείων, όπως διεύθυνση, αναφορά ονοματεπωνύμων συγγενών). Μόνη εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που η παρουσίαση αυτή είναι αναγκαία για την ενημέρωση του κοινού και δεν προκαλεί πόνο ή βλάβη στην προσωπικότητα του ανηλίκου και μόνο ύστερα από έγγραφη συναίνεση αυτού που ασκεί τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια.
10. Τέλος, κατά τα στοιχεία β' και ε' της παραγ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα:
Η ανωτέρω παρατεθείσα νομοθεσία στοχεύει στην προστασία των ανηλίκων ώστε να μην εκτίθενται στη δημοσιότητα πτυχές της ιδιωτικής τους ζωής και στοιχεία της ταυτότητας τους με σκοπό να προστατευτεί ο ευαίσθητος ψυχικός τους κόσμος και να διατηρηθεί η απαραίτητη για την ανάπτυξη τους ηρεμία και ασφάλεια. Ειδικά, τα ανήλικα θύματα εγκληματικών ενεργειών πρέπει να αντιμετωπίζονται με απόλυτο σεβασμό και να τους παρέχεται βοήθεια από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας. Τα μέσα ενημέρωσης οφείλουν να τηρούν τα όρια που θέτει ο νόμος ως προς την προστασία των ανηλίκων θυμάτων καθώς υπάρχει κίνδυνος, λόγω της έκθεσης των προσωπικών τους στοιχείων, να υποστούν οι ανήλικοι αυτοί δευτερογενή και επαναλαμβανόμενη θυματοποίηση και εκφοβισμό καθώς και κοινωνικό αποκλεισμό (ενδεικτικά Α.Π. 195/2007). Σημειώνεται ότι οι διατάξεις που αφορούν στην προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (ΣτΕ 2572/2015), ο δε κίνδυνος προκλήσεως βλάβης στους ανηλίκους είναι δυνατόν να προκύπτει από το όλο περιεχόμενο μιας εκπομπής (ΣτΕ 495/2015, 3208/2014, 4407/2013).
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
α) Στη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων της 13.6.2020 που μεταδόθηκε περί ώρα 19.30' από τον τηλεοπτικό σταθμό Open Beyond με παρουσιάστρια την Στέλα Γκαντώνα, στους τίτλους ειδήσεων αναφέρεται ότι βρέθηκε στην Καλαμαριά το 10χρονο κοριτσάκι που είχε πέσει θύμα αρπαγής γυρνώντας από το σχολείο του (το παιδί ανεζητείτο μέσω ανακοίνωσης του προγράμματος ειδοποίησης των πολιτών Amber Alert-«Χαμόγελο του Παιδιού»). Προβάλλονται: εικόνα του παιδιού με θόλωση στο πρόσωπο, πλάνο σχολικού κτιρίου.
Περί ώρα 19.56' η παρουσιάστρια μεταδίδει ότι αίσιο τέλος είχε το θρίλερ της εξαφάνισης της 10χρονης Μαρκέλλας της οποίας τα ίχνη είχαν χαθεί όταν εξαφανίστηκε επιστρέφοντας από το σχολείο. Μεταδίδεται η μαρτυρία ενός άνδρα που δηλώνει πως το παιδί φαινόταν σαν να κούτσαινε, παρέπαιε, παραπατούσε. Ακολουθεί η μαρτυρία μιας γυναίκας που δηλώνει πως το παιδί της είπε πως στα χέρια του είχε χειροπέδες. Στο ρεπορτάζ μεταδίδεται πως η ανήλικη ήταν φανερά ταλαιπωρημένη, ότι, σύμφωνα με μαρτυρίες, έκλαιγε και πονούσε καθώς έζησε εφιαλτικές στιγμές στα χέρια άγνωστης γυναίκας. Προβάλλεται εικόνα της μητέρας της 10χρονης με αναγραφή του ονόματος της (Δήμητρα Χατζηλεμονιά) που μιλά τηλεφωνικά δίνοντας πληροφορίες για το παιδί [ταυτόχρονη προβολή εικόνας προσώπου παιδιού με θόλωση]. Προβάλλεται εικόνα προσώπου γυναίκας που μιλά για την αγωνία που βίωσε η οικογένεια (συνάγεται πως πρόκειται για στενή συγγενή της ανήλικης). Προβάλλεται η ανακοίνωση του Amber Alert με θόλωση στο πρόσωπο του παιδιού, αναγραφή του ονόματος του στην ελληνική και αγγλική γλώσσα (Βεράμη Μαρκέλλα-Verami Markella), επαρκώς ευκρινή στοιχεία δηλωτικά της ταυτότητας του στα αγγλικά, ήτοι η ηλικία (age 10 years old), το χρώμα ματιών (eyes brown), το χρώμα μαλλιών (hair brown), το ύψος (height 1,50) και το βάρος (weight 46 kg). Μεταδίδεται εικόνα της νονάς της 10χρονης με αναγραφή του ονόματος της (Μοσχούλα Χατζηλεμονιά) που μιλά στο σταθμό.
Σε ρεπορτάζ παρέχονται πληροφορίες σχετικά με το δέσιμο των χεριών της μικρής από τη γυναίκα που την κρατούσε, ότι η μικρή πονούσε και ότι την «πείραξαν», ότι έχει δεχθεί βοήθεια από παιδοψυχολόγους, δεν έχει εμφανή σημάδια κακοποίησης, είναι ταλαιπωρημένη, κουρασμένη, φοβισμένη, ότι μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο. Μεταδίδεται συνέντευξη με τον αδελφό της 10χρονης Χρήστο Βεράμη (εικόνα και αναγραφή ονόματος). Η είδηση διήρκεσε ως τις 20.01' περίπου. β) Στη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων της 14.6.2020 που μεταδόθηκε περί ώρα 19.30' από τον τηλεοπτικό σταθμό Open Beyond με παρουσιάστρια την Στέλα Γκαντώνα, στους τίτλους ειδήσεων αναφέρεται ότι βρίσκεται στο νοσοκομείο η 10χρονη Μαρκέλλα που είχε απαχθεί στη Θεσσαλονίκη [ταυτόχρονη προβολή εικόνας προσώπου παιδιού με θόλωση]. Στη λεζάντα αναγράφεται «φοβισμένη».
Περί ώρα 20.11' η παρουσιάστρια αναφέρει ότι πυκνώνει το μυστήριο για την περιπέτεια της μικρής Μαρκέλλας, το παιδί είναι στο νοσοκομείο σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, ενώ η αστυνομία εστιάζει στο ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον του. Μεταδίδεται συνέντευξη με τη μητέρα της 10χρονης της οποίας αναγράφεται το όνομα (Δήμητρα Χατζηλεμονιά): «...το παιδί είναι κουρασμένο, εξαντλημένο, τρομαγμένο...». Προβάλλεται η ανακοίνωση του Amber Alert με θόλωση στο πρόσωπο του παιδιού, αναγραφή του ονόματος του στην ελληνική και αγγλική γλώσσα (Βεράμη Μαρκέλλα-Verami Markella), επαρκώς ευκρινή στοιχεία δηλωτικά της ταυτότητας του στα αγγλικά, ήτοι η ηλικία (age 10 years old), το χρώμα ματιών (eyes brown), το χρώμα μαλλιών (hair brown), το ύψος (height 1,50) και το βάρος (weight 46 kg), εικόνα του προσώπου του παιδιού με θόλωση. Σε ρεπορτάζ αναφέρεται ότι η μικρή εξετάστηκε από ιατροδικαστή, ότι παιδοψυχολόγοι είναι στο πλευρό της.
Περί ώρα 20.12' προβάλλεται συνέντευξη με τον Κ. Γιαννόπουλο, πρόεδρο του οργανισμού «Χαμόγελο του παιδιού». Στη διάρκεια της προβάλλεται η ανακοίνωση του Amber Alert με θόλωση στο πρόσωπο του παιδιού, αναγραφή του ονόματος του στην ελληνική και αγγλική γλώσσα (Βεράμη Μαρκέλλα-Verami Markella), επαρκώς ευκρινή στοιχεία δηλωτικά της ταυτότητας του στα αγγλικά, ήτοι η ηλικία (age 10 years old), το χρώμα ματιών (eyes brown), το χρώμα μαλλιών (hair brown), το ύψος (height 1,50) και το βάρος (weight 46 kg). Μεταδίδεται συνέντευξη με τον αδελφό της 10χρονης Χρήστο Βεράμη (εικόνα και αναγραφή ονόματος).
Περί ώρα 20.13' η παρουσιάστρια συνομιλεί με τον Κ. Γιαννόπουλο [ταυτόχρονη προβολή εικόνας του προσώπου του παιδιού με θόλωση, πλάνο σχολικού κτιρίου]. Η είδηση διήρκεσε ως τις 20.16' περίπου.
γ) Στη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων της 15.6.2020 που μεταδόθηκε περί ώρα 19.30' από τον τηλεοπτικό σταθμό Open Beyond με παρουσιάστρια την Νίκη Λυμπεράκη, στους τίτλους ειδήσεων αναφέρεται ότι είναι ραγδαίες οι εξελίξεις στην υπόθεση απαγωγής της 10χρονης Μαρκέλλας ενώ τίθεται το ερώτημα ποια είναι η γυναίκα που την πήρε και γιατί [ταυτόχρονη προβολή εικόνας προσώπου παιδιού με θόλωση, εικόνας του παιδιού όπου φαίνεται η πλάτη του στην οποία φέρει σχολική τσάντα]. Περί ώρα 20.26' η παρουσιάστρια αναφέρεται στα αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την εξαφάνιση του 10χρονου κοριτσιού στη Θεσσαλονίκη επισημαίνοντας ότι οι αρχές έχουν ταυτοποιήσει τη γυναίκα που φέρεται να απήγαγε τη μικρή Μαρκέλλα [ταυτόχρονη προβολή εικόνας προσώπου παιδιού με θόλωση, εικόνας του παιδιού όπου φαίνεται η πλάτη του στην οποία φέρει σχολική τσάντα]. Μεταδίδεται συνέντευξη με τη μητέρα της ανήλικης (μόνο εικόνα, χωρίς αναγραφή ονόματος), ενώ ακολουθεί ρεπορτάζ για τον εντοπισμό της γυναίκας που φέρεται να απήγαγε το παιδί. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης στην οποία μιλά ο Κ. Γιαννόπουλος (φαίνεται να πρόκειται για απόσπασμα άλλης εκπομπής του σταθμού), προβάλλεται η ανακοίνωση του Amber Alert (εικόνα του προσώπου του παιδιού με θόλωση, δυσδιάκριτα τα λοιπά στοιχεία δηλωτικά της ταυτότητας του), πλάνο όπου διακρίνονται ευκρινώς οι λέξεις: 101ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Μεταδίδεται συνομιλία με ηλικιωμένη γυναίκα (συνάγεται ότι πρόκειται για στενή συγγενή της μικρής), με τον αδελφό της 10χρονης Χρήστο Βεράμη (εικόνα και αναγραφή ονόματος). Μετά η παρουσιάστρια συνομιλεί με ρεπόρτερ για το αίτημα επιμέλειας της ανήλικης από τον αδελφό της Χρήστο Βεράμη [ταυτόχρονη προβολή εικόνας του προσώπου του παιδιού με θόλωση], ενώ μεταδίδεται συνέντευξη με τον Χρήστο Βεράμη για το ίδιο θέμα (εικόνα και αναγραφή ονόματος). Η είδηση διήρκεσε ως τις 20.30' περίπου.
δ) Στη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων της 16.6.2020 που μεταδόθηκε περί ώρα 19.30' από τον τηλεοπτικό σταθμό Open Beyond με παρουσιάστρια την Νίκη Λυμπεράκη, η παρουσιάστρια (ώρα 20.12') αναφέρει ότι ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στην υπόθεση της εξαφάνισης της 10χρονης στη Θεσσαλονίκη καθώς οι τοξικολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι χορηγήθηκαν στο παιδί ναρκωτικές ουσίες. Μεταδίδεται ρεπορτάζ για το θέμα [ταυτόχρονα προβάλλεται η ανακοίνωση του Amber Alert με θόλωση στο πρόσωπο του παιδιού, αναγραφή του ονόματος του στην ελληνική και αγγλική γλώσσα (Βεράμη Μαρκέλλα-Verami Markella), επαρκώς ευκρινή στοιχεία δηλωτικά της ταυτότητας του στα αγγλικά, ήτοι η ηλικία (age 10 years old), το χρώμα ματιών (eyes brown), το χρώμα μαλλιών (hair brown), το ύψος (height 1,50) και το βάρος (weight 46 kg), εικόνα του παιδιού όπου φαίνεται η πλάτη του στην οποία φέρει σχολική τσάντα, εικόνα του προσώπου του παιδιού με θόλωση]. Παρέχονται οι πληροφορίες ότι οι αρχές βρίσκονται πολύ κοντά στον εντοπισμό της 35χρονης κοκκινομάλλας γυναίκας που όλα δείχνουν πως πρόκειται για γνωστό άτομο στο περιβάλλον της 10χρονης [ταυτόχρονη προβολή εικόνας του προσώπου του παιδιού με θόλωση, εικόνας του παιδιού όπου φαίνεται η πλάτη του στην οποία φέρει σχολική τσάντα, μακρινά πλάνα αδελφού του]. Η είδηση διήρκεσε ως τις 20.16' περίπου.
Περαιτέρω, από το συνδυασμό των πραγματικών περιστατικών με τη νομική βάση και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου συνάγονται τα ακόλουθα:
-Στη διάρκεια των κεντρικών δελτίων ειδήσεων της 13 και 14.6.2020 που μεταδόθηκαν από τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας Open Beyond παρουσιάστηκε η είδηση της ανεύρεσης της 10χρονης Μαρκέλλας η οποία ανεζητείτο μέσω ανακοίνωσης του Amber Alert. Αναφέρεται σαφώς ότι η ανήλικη, μετά την ανεύρεσή της, έχει μεταφερθεί στο νοσοκομείο για εξετάσεις, δέχεται βοήθεια από παιδοψυχολόγους, κούτσαινε, παρέπαιε, παραπατούσε, έκλαιγε, πονούσε, είναι κουρασμένη, ταλαιπωρημένη και φοβισμένη. Εξ αυτών συνάγεται ότι πρόκειται για ανήλικη που βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Η μετάδοση της εικόνας της μέσω του Amber Alert έχει αποδώσει καρπούς και πλέον δεν χρειάζεται η προβολή της εικόνας του παιδιού και άλλων στοιχείων δηλωτικών της ταυτότητάς του. Στα ως άνω δελτία ειδήσεων δεν μεταδόθηκε η εικόνα του προσώπου του παιδιού (ο σταθμός έθετε θόλωση). Προβλήθηκαν όμως στοιχεία που μπορούν να οδηγήσουν στην ταυτοποίηση της ανήλικης, όπως στοιχεία της ανακοίνωσης του Amber Alert, ήτοι το όνομα του παιδιού στα ελληνικά και αγγλικά (Βεράμη Μαρκέλλα-Verami Markella), λοιπά δηλωτικά στοιχεία της ταυτότητας της στα αγγλικά, ήτοι η ηλικία (age 10 years old), το χρώμα ματιών (eyes brown), το χρώμα μαλλιών (hair brown), το ύψος (height 1,50)και το βάρος (weight 46 kg), η εικόνα και το ονοματεπώνυμο της μητέρα της (Δήμητρα Χατζηλεμονιά) και της νονάς της (Μοσχούλα Χατζηλεμονιά), η εικόνα και το όνομα του αδελφού της (Χρήστος Βεράμης). Η παρουσίαση των ανωτέρω στοιχείων εξατομικεύουν πλήρως την ανήλικη στο τηλεοπτικό κοινό, δεν ήταν δε αυτή η παρουσίαση χρήσιμη, πολλώ δε μάλλον δεν ήταν αναγκαία για την ενημέρωση του κοινού, ενώ ήταν δυνατόν να προκληθεί πόνος ή βλάβη στην προσωπικότητα της ανήλικης, ακόμα και αν υπήρχε συναίνεση αυτού που ασκεί τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια. Άλλωστε κατά την ΣτΕ 2899/2014 «...εφόσον ο ανωτέρω τρόπος μετάδοσης συνιστούσε περίπτωση παραβιάσεως των δικαιωμάτων ανηλίκου προσώπου, δεν ηδύνατο θεμιτώς να αποτελέσει περιεχόμενο του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος πληροφόρησης κατά την άσκηση του μέσω των τηλεοπτικών σταθμών ακόμα και αν υπήρχε η γραπτή άδεια του ασκούντος τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια...».
- Στα δελτία ειδήσεων της 15 και 16.6.2020, γίνεται σαφές ότι η ανήλικη φέρεται να υπήρξε θύμα εγκληματικής ενέργειας (αρπαγής), επιπλέον δε των ήδη μεταδοθέντων στοιχείων που καθιστούν σαφή την ταυτότητα της, παρουσιάστηκε και η εικόνα ηλικιωμένης γυναίκας που συνάγεται πως είναι στενή συγγενής της (ενδεχομένως η γιαγιά της) καθώς και το σχολείο στο οποίο φέρεται να φοιτά (101ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης) (Κατά την ΣτΕ 3294/2014 «η προσβαλλόμενη απόφαση[599/25.11.2008 του Ε.Σ.Ρ.] παρίσταται νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη. Ειδικότερα λόγω της αναφοράς της περιοχής του σχολείου όπου συνέβη το περιστατικό, της ηλικίας του ανηλίκου, των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε σε συνδυασμό με την τηλεοπτική εμφάνιση των γονέων δύο συμμαθητριών του, νομίμως κρίθηκε ότι η επίμαχη εκπομπή, κατά παράβαση του άρθρου 10 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003, απεκάλυψε εμμέσως την ταυτότητα του ανήλικου που βρισκόταν... σε δυσχερή κατάσταση. Εξάλλου... αρκεί ότι μπορούσε να εντοπισθεί η ταυτότητα του ανηλίκου στο μικρό κύκλο μαθητών, καθηγητών και γονέων των μαθητών του σχολείου... ή και στο κοινωνικό περιβάλλον του (ΣτΕ 1466/2011, 4060/2010, 3336/2007, 553/2003), χωρίς να απαιτείται να αποκαλυφθεί η ταυτότητα του στο ευρύ κοινό») . Αυτή η δημοσιότητα μπορεί να βλάψει τον ευαίσθητο κόσμο του παιδιού, την προσωπικότητα και την ιδιωτική του ζωή, να προκαλέσει δε την θυματοποίηση του και τον κοινωνικό στιγματισμό αυτού.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η εγκαλουμένη παραβίασε εκ προθέσεως τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη εταιρεία διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ για παράνομη ταυτοποίηση ανήλικου θύματος εγκλήματος και ευρισκομένου σε δύσκολη κατάσταση. Κατά τη γνώμη, όμως, ενός μέλους, το επιβλητέο πρόστιμο πρέπει να είναι εκείνο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε εκ προθέσεως τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας υποχρεώσεις της, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND», τη διοικητική κύρωση του προστίμου των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ για παράνομη ταυτοποίηση ανήλικου θύματος εγκλήματος και ευρισκομένου σε δύσκολη κατάσταση.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε., που εδρεύει στο Κορωπί Αττικής, στο 2ο χιλιόμετρο Λεωφ. Παιανίας - Μαρκοπούλου, με ΑΦΜ 094249653, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Αθηνών.
2. Του Νικόλαου Αργυρού του Χρήστου, με ΑΦΜ 070939830, Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, ως νομίμου εκπροσώπου.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 7η Μαρτίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 20η Απριλίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 56/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 20η Απριλίου 2023
