Αποτελεί προνόμιο και μεγάλη τιμή για την Τεχνολογική Διαδικτυακή Πύλη μας η πραγματοποίηση αυτής της Συνέντευξης με την κα. Ruxandra Obreja, Πρόεδρο της Κοινοπραξίας DRM (DRM Consortium). Η σπουδαία εμπειρία και γνώση της στο Ψηφιακό Ραδιόφωνο μόνον θετικά μπορούν να συμβάλουν στο εύρος γνώσεων των αναγνωστριών και των αναγνωστών μας.
Κείμενο: Ανδρέας Τζανάκος
Εικόνες: Αρχείο DRM Consortium
Ποιό είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του Ψηφιακού Ραδιοφώνου; Τι είναι το DRM και ποιές είναι οι εφαρμογές του στα FM, Μεσαία Κύματα (AM) και τα Βραχέα Κύματα (SW); Ποιές είναι οι τρέχουσες εξελίξεις ως προς το DRM παγκοσμίως, αλλά και ποιά είναι η αλήθεια για τους DRM Δέκτες (Οικιακούς, Φορητούς και Αυτοκινήτου); Μπορεί να εφαρμοστεί το DRM στην Ελλάδα και ποιά είναι η καλύτερη λύση; Τι είναι η Υπηρεσία Κειμένου Journaline και ποιά τα πλεονεκτήματα της Λειτουργίας Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης (EWF). Σε αυτές και άλλες ερωτήσεις κρίσιμης σημασίας απαντά η κα. Ruxandra Obreja, παρέχοντας περισσότερες διεξόδους ως προς την free-to-air εκπομπή για τους σύγχρονους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο.
radiotvlink.com: Καταρχάς, σας ευχαριστούμε πολύ για την ανταπόκρισή σας να μιλήσετε στην Τεχνολογική Διαδικτυακή Πύλη μας, γνωρίζοντας ότι έχετε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό πρόγραμμα. Τώρα, θα θέλαμε να μας μιλήσετε για εσάς ώστε οι αναγνώστες μας να σας γνωρίσουν κάπως καλύτερα. Επίσης, επιθυμούμε να αναφερθείτε και στα καθήκοντά σας ως Πρόεδρος της Κοινοπραξίας DRM.
Ruxandra Obreja: Το Digital Radio Mondiale (DRM) Consortium με εξέλεξε Πρόεδρο για πρώτη φορά το 2008, ενώ εξακολουθούσα να εργάζομαι στο BBC. Το DRM Consortium είναι ένας Μη Κερδοσκοπικός Διεθνής Οργανισμός, με Μέλη σε όλες τις Ηπείρους. Επανεκλέγομαι σε αυτήν τη θέση κάθε δύο χρόνια (η τελευταία φορά ήταν τον Μάρτιο του 2022). Ως Πρόεδρος της Κοινοπραξίας DRM, η αποστολή μου είναι ίδια: να συνεργαστώ με διάφορους ενδιαφερόμενους ώστε να δούμε την παγκόσμια και μαζική υιοθέτηση του Προτύπου DRM και του Ψηφιακού Ραδιοφώνου.
Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας μου εργάστηκα παλαιότερα για την Παγκόσμια Υπηρεσία του BBC (BBC World Service), ως δημοσιογράφος-συντάκτρια (για τη Ρουμανική και άλλες Ευρωπαϊκές Υπηρεσίες), ως Commissioner των Αγγλικών Προγραμμάτων της Παγκόσμιας Υπηρεσίας (World Service), αλλά και ως Επικεφαλής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης. Στο παρελθόν διετέλεσα Αντιπρόεδρος του Διεθνούς Ομίλου Broadcasters της EBU (μετά το 2005). Σπούδασα στη Ρουμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, γράφοντας, παρουσιάζοντας και παράγοντας για το Ραδιόφωνο και την Τηλεόραση σε αμφότερες χώρες.
Αρθρογραφώ συχνά για τον ειδικό τύπο και πραγματοποιώ παρουσιάσεις σε έγκριτους Διεθνείς Οργανισμούς. Το νεότερο blog μου είναι το: https://www.drm.org/saving-radio-through-digital
Επίσης, μου απονεμήθηκε και ένα Ρουμανικό Βραβείο υψηλού κύρους για την εργασία μου στα Μέσα, με έμφαση στο Ψηφιακό Ραδιόφωνο.
radiotvlink.com: Πότε ιδρύθηκε η Κοινοπραξία DRM; Ποιοί ήταν τότε, αλλά και ποιοί είναι σήμερα οι στόχοι του;
Ruxandra Obreja: Η Κοινοπραξία ιδρύθηκε το 1998 σε ένα meeting στην Κίνα. Η ιδέα ήταν να βρεθεί μία καλύτερη Ψηφιακή εναλλακτική λύση για τη συχνά μη-ικανοποιητική και με αρκετά παράσιτα αναλογική εκπομπή στα Μεσαία Κύματα. Μηχανικοί από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τις Η.Π.Α. και άλλες χώρες συγκεντρώθηκαν και επινόησαν ένα Πρότυπο Εκπομπής, το οποίο ξεπέρασε τις αδυναμίες της αναλογικής εκπομπής, προσφέροντας μία λύση με άψογο ήχο σε μεγάλες αποστάσεις, όσο και τη δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων. Για να αντικατοπτρίζει τις πολλές εθνικότητες που συμμετείχαν στην ίδρυσή του, το σύστημα ονομάστηκε Digital Radio Mondiale ή DRM, χρησιμοποιώντας λέξεις από πολλές γλώσσες. Αυτό το νέο Σύστημα Ψηφιακής Εκπομπής, ή Πρότυπο, επικεντρώθηκε εκείνη την εποχή στις AM bands και ονομαζόταν DRM30. Δοκιμάστηκε σε όλον τον κόσμο και συνιστάται από την ITU (Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών). Παρεμπιπτόντως, κάποιοι από τους σπουδαίους μηχανικούς και ειδικούς που επινόησαν το Πρότυπο εργάστηκαν και για το DAB, εξ ου και η συμβατότητα των δύο ανοιχτών προτύπων.
Ύστερα από το 2005, με διεργασίες εντός της Κοινοπραξίας αρχίζει η επέκταση του DRM στις VHF bands: I, II (FM) και III. Στην αρχή, αυτό ονομαζόταν DRM+. Ωστόσο, καθώς φαίνονταν ως μία πιο προηγμένη έκδοση του DRM (κάτι σαν το DAB και το DAB+), η Κοινοπραξία αποφάσισε να υπογραμμίσει το γεγονός πως το DRM είναι ένα Πρότυπο, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιείται πάνω ή κάτω από τα 30MHz, είτε στα Βραχέα Κύματα (Shortwave), είτε στα FM. Το DRM είναι το μόνο Ανοιχτό Ψηφιακό Πρότυπο που συνιστά η ITU για όλες τις Ζώνες Συχνοτήτων, το μόνο πραγματικά Παγκόσμιο Πρότυπο με τις βασικές δυνατότητες του να προορίζονται για όλες τις συχνότητες. Το DRM για τη VHF mode (E) προτάθηκε από την ITU μόλις το 2011 και γι' αυτό είναι η πιο σύγχρονη, πιο ευέλικτη και αποτελεσματική λύση για την Ψηφιακοποίηση των FM.
“Αξιοποιώντας τη δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων και τη Journaline (την προηγμένη δυνατότητα διανομής κειμένου και εικόνων), αποδείξαμε ότι το DRM μπορεί να μεταδώσει σε Ψηφιακό DRM Δέκτη εκείνες τις πολύ σημαντικές Προειδοποιήσεις Έκτακτης Ανάγκης, την Εκπαίδευση Εξ Αποστάσεως, όπου το Διαδίκτυο δεν είναι διαθέσιμο ή έχει υποστεί ζημία (και χωρίς το κόστος προγράμματος δεδομένων), τις Πληροφορίες για την Κίνηση, πολλαπλασιάζοντας και ενισχύοντας τις δυνατότητες διαφήμισης. Έτσι, τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του DRM ξεπερνούν σαφώς εκείνα του Αναλογικού Ραδιοφώνου. Επιπλέον, το DRM έχει επιδείξει αυτά τα επιπρόσθετα πλεονεκτήματα από την πρώτη στιγμή και αξιοποιούνται ήδη σε κάποια μέρη του κόσμου (Ινδία, Ινδονησία κ.α.), επομένως δεν αποτελούν απλώς δυνατότητες ή επιλογές δοκιμής. Είναι αληθινά και λειτουργούν.”
radiotvlink.com: Ποιές εταιρείες συγκροτούν σήμερα την Κοινοπραξία DRM; Ποιά πιστεύετε ότι είναι τα σημαντικότερα τεχνολογικά επιτεύγματα της Κοινοπραξίας DRM έως σήμερα;
Ruxandra Obreja: Πάνω από 100 Οργανισμοί, Εταιρείες και Ιδιώτες αποτελούν σήμερα Μέλη της οικογένειας του DRM. Βρίσκονται σε όλον τον κόσμο και τα σημαντικότερα από αυτά μπορείτε να τα δείτε στην αρχική σελίδα του διαδικτυακού τόπου www.drm.org
Εκτός από την επέκταση του DRM στις VHF bands, το Πρότυπο έχει παραμείνει ισχυρό και ενημερωμένο με κάποιες σημαντικές καινοτομίες, εκ των οποίων θα αναφέρω μόνον δύο: την υιοθέτηση του πιο σύγχρονου, low-bit και εξαιρετικής απόδοσης codec ήχου xHE-AAC που χρησιμοποιείται στην Κινητή Τηλεφωνία και ευθυγραμμίζει το Πρότυπο ως προς τη Βιομηχανία της Κινητής Τηλεφωνίας. Μία, ακόμη, πρόσφατη εξέλιξη ήταν η επέκταση της χωρητικότητας ενός σύγχρονου DRM Πομπού (συνδεδεμένου με μία κεραία) για τη φιλοξενία έως και 6 DRM blocks. Ένα block σημαίνει έως τρία DRM Κανάλια Ήχου και ένα Κανάλι Δεδομένων στη συχνότητα 100kHz (δηλαδή το μισό σε σχέση με τις απαιτήσεις των FM). Επομένως, αυτός ο πομπός μπορεί να φέρει έως 18 DRM Υπηρεσίες ή Κανάλια και 6 Κανάλια Δεδομένων. Τούτο προσδίδει την ευκαιρία σε μία εταιρεία μέσων να φιλοξενήσει πολλά περισσότερα προγράμματα των Ραδιοφωνικών Σταθμών του, ή να μοιραστεί το φάσμα και τα πολλά διαθέσιμα κανάλια με περισσότερους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς, ενώ αυτοί οι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί διατηρούν τον πλήρη έλεγχο της υποδομής, του περιεχομένου, της κάλυψης και του κόστους τους. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί, απλώς, μία εξαιρετικά αποδοτική επιλογή, την οποία οι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί μπορεί να θέλουν να εξετάσουν κατά τη σχεδίαση της Ψηφιακοποίησης (digitisation) του Ραδιοφώνου τους. Υπογραμμίζει και αποδεικνύει ότι το DRM είναι πολύ ευέλικτο (επιτρέπει σε τόσους πολλούς παίκτες να χρησιμοποιούν έναν Πομπό, μία Κεραία), είναι φασματικά και ενεργειακά αποδοτικό, καθώς το κόστος ενός Πομπού μπορεί να μοιραστεί μεταξύ πολλών Παικτών/Ραδιοφωνικών Σταθμών, ενώ όλοι διατηρούν πλήρως τα σενάρια ανεξαρτησίας και κάλυψης.
Υπάρχουν πολλές άλλες σύγχρονες πτυχές και τεχνολογικές εξελίξεις, τις οποίες μπορείτε να λάβετε-κατεβάσετε: handbook.drm.org
“Το Digital Radio Mondiale (DRM) υποστηρίζει και παρέχει την απολύτως ενσωματωμένη υπηρεσία έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση καταστροφής, η οποία ονομάζεται Λειτουργία Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης (Emergency Warning Functionality EWF). Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Journaline, βασικό εργαλείο του Προτύπου DRM, διασφαλίζει ότι τα μηνύματα έκτακτης ανάγκης φτάνουν στους πληγέντες με λεπτομερές πολύγλωσσο κείμενο καθώς και με οπτικές πληροφορίες και οδηγίες.
Η υποστήριξη Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης στους Δέκτες είναι υποχρεωτική και περιγράφεται στο Έγγραφο που ονομάζεται Ελάχιστες Απαιτήσεις DRM Δέκτη (DRM Minimum Receiver Requirements) που μπορείτε να βρείτε στον διαδικτυακό τόπο του DRM Consortium. Δεν χρειάζονται ειδικά chipset, ή επιπλέον προσαρμογή γι’ αυτήν την υπηρεσία. Όλα όσα χρειάζονται για την Προειδοποίηση Έκτακτης Ανάγκης αποτελούν μέρος του Προτύπου και μπορούν να ενσωματωθούν στους Δέκτες σύμφωνα με τις ως άνω προδιαγραφές.
Συνιστούμε η Τεχνολογία DRM να αποτελέσει το κύριο δομικό στοιχείο μιας Εθνικής Πολιτικής Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης, παρέχοντας πληρέστερες και συνεχείς υπηρεσίες σε περίπτωση καταστροφών σε ολόκληρη την επικράτεια, ή τμήματα μιας χώρας. Ως εκ τούτου, οι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί πρέπει να έχουν δυνατή σχέση με τις αρμόδιες αρχές αντιμετώπισης καταστροφών σε οποιαδήποτε χώρα.”
radiotvlink.com: Ποιά είναι κατά τη γνώμη σας τα αποτελέσματα της εφαρμογής λύσεων DRM Εκπομπής (οικονομικά, ενεργειακά & περιβαλλοντικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά κ.α.), τόσο για τους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς που εφαρμόζουν κάποια λύση DRM Εκπομπής όσο και για τις χώρες καθώς και τους πολίτες τους που ήδη αξιοποιούν DRM Υπηρεσίες; Θυμίζω ότι κάποιοι ισχυρίζονται ότι το DRM δεν αποτελεί μία φθηνή και εύκολη επένδυση.
Ruxandra Obreja: Το DRM είναι μία ευέλικτη λύση εξοικονόμησης φάσματος και ενέργειας. Στα Μεσαία Κύματα (ΑΜ) η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να αγγίζει το 40-50%, ή και περισσότερο, ανάλογα με τον τύπο, την ηλικία και την ισχύ του Πομπού. Για τα FM, το DRM εξοικονομεί έως και 90% του ενεργειακού κόστους. Τολμώ να αναφέρω ότι με αυτό δεν μπορεί να συγκριθούν άλλες παρόμοιες λύσεις Ψηφιακοποίησης, όντας σημαντικά λιγότερο ενεργοβόρο από τα FM. Για να αποδείξουμε τα ενεργειακά και πράσινα διαπιστευτήρια του DRM δημιουργήσαμε έναν δωρεάν-εύχρηστο υπολογιστή ενέργειας που θα παρέχει στους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς μία αναφορά σχετικά με την εξοικονόμηση και τα πράσινα αποτελέσματά τους χρησιμοποιώντας τα δικά τους δεδομένα: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Μία άλλη δυνατότητα του DRM, η οποία το καθιστά στην πραγματικότητα ένα πιο οικονομικό Πρότυπο, έγκειται στο γεγονός ότι οι Αναλογικοί Πομποί, αν δεν είναι αρκετά παλιοί, μπορούν να αναβαθμιστούν σε DRM. Αυτή είναι λοιπόν μία πολύ φθηνότερη επιλογή από την αγορά ενός νέου Πομπού, ή τη δημιουργία μίας εντελώς νέας υποδομής.
Αλλά το DRM δεν έχει να κάνει μόνον με την καλύτερη χρήση του φάσματος και της ενέργειας. Πρόκειται για την παροχή πολλών περισσότερων από τον καλό ήχο στα FM, αλλά εξίσου σημαντικό και στα Μεσαία Κύματα. Αξιοποιώντας τη δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων και τη Journaline (την προηγμένη δυνατότητα διανομής κειμένου και εικόνων), αποδείξαμε ότι το DRM μπορεί να μεταδώσει σε Ψηφιακό DRM Δέκτη εκείνες τις πολύ σημαντικές Προειδοποιήσεις Έκτακτης Ανάγκης, την Εκπαίδευση Εξ Αποστάσεως, όπου το Διαδίκτυο δεν είναι διαθέσιμο ή έχει υποστεί ζημία (και χωρίς το κόστος προγράμματος δεδομένων), τις Πληροφορίες για την Κίνηση, πολλαπλασιάζοντας και ενισχύοντας τις δυνατότητες διαφήμισης. Έτσι, τα οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά του DRM ξεπερνούν σαφώς εκείνα του Αναλογικού Ραδιοφώνου. Επιπλέον, το DRM έχει επιδείξει αυτά τα επιπρόσθετα πλεονεκτήματα από την πρώτη στιγμή και αξιοποιούνται ήδη σε κάποια μέρη του κόσμου (Ινδία, Ινδονησία κ.α.), επομένως δεν αποτελούν απλώς δυνατότητες ή επιλογές δοκιμής. Είναι αληθινά και λειτουργούν.
“Έχουμε παρατηρήσει ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid αρκετοί Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει τα Βραχέα Κύματα, τελικώς επέστρεψαν σε αυτά. Τώρα παρατηρούμε το αυξημένο ενδιαφέρον για τα Βραχέα και τα Ψηφιακά Βραχέα (Digital SW) λόγω της ασταθούς κατάστασης παγκοσμίως. Οι μεγάλοι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Η.Π.Α., για παράδειγμα, έχουν επιστρέψει στα Βραχέα Κύματα ως τρόπο προσέγγισης πληθυσμών που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή σε δωρεάν πληροφορίες ή και στα δύο.
Η διαχείριση της κατανομής των Βραχέων Κυμάτων γίνεται παγκοσμίως μέσω HFCC και δεν εξαρτάται πλήρως από την Εθνική Κυβέρνηση της δεδομένης στιγμής σε μία περιοχή. Τα Βραχέα Κύματα συχνά διασχίζουν τα σύνορα και δεν χρειάζονται έγκριση από τις αρχές της περιοχής που στοχεύουμε να καλύψουμε. Είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα που πρέπει να διατηρηθεί και να αγαπηθεί, αλλά και να ψηφιακοποιηθεί. Είδαμε ότι όταν μια χώρα εγκαταλείπει τα Βραχέα Κύματα, υπάρχει πάντα κάποιος άλλος που θα θέλει να καλύψει το κενό (το πρόσφατο παράδειγμα ήταν η Αυστραλία, της οποίας οι συχνότητες Βραχέων Κυμάτων προς τον Ειρηνικό κόπηκαν από την Κίνα, όταν αυτές απελευθερώθηκαν για δημοσιονομικούς λόγους). Το DRM στα Βραχέα Κύματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματικά, για παράδειγμα, για την αποστολή προειδοποίησης έκτακτης ανάγκης με ήχο και κείμενο σε περιοχές που έχουν ισοπεδωθεί πλήρως από φυσικές καταστροφές ή από καταστροφές που οφείλονται στον άνθρωπο. Τα Βραχέα Κύματα αποτελούν πολιτική ασφαλείας στις ασταθείς εποχές και στο DRM λύνει το μεγάλο θέμα της κατανάλωσης ενέργειας και του κόστους του. Όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, μία εκπομπή, ακόμη και από μεγάλες αποστάσεις, μπορεί να σώσει ζωές και να αποτελέσει σανίδα σωτηρίας.”
radiotvlink.com: Κάποιοι, σε όλον τον κόσμο, μιλούν για την πλήρη αντικατάσταση των Αναλογικών FM Εκπομπών (λόγω έλλειψης φάσματος, ή για άλλους λόγους) με το Ψηφιακό Ραδιόφωνο. Ποιά πιστεύετε ότι είναι η καλύτερη λύση Ψηφιακού Ραδιοφώνου και γιατί; Τι ταιριάζει καλύτερα ειδικά σε εκείνες τις χώρες που έχουν δύσκολο γεωγραφικό ανάγλυφο, με πολλά βουνά, αλλά και με απομακρυσμένα νησιά, όπως η Ελλάδα; Και ποιές είναι οι επιλογές για χώρες που δεν έχουν Ιδιωτικές Υποδομές στα Μεσαία ή τα Βραχέα Κύματα (για παράδειγμα στην Ελλάδα έχει μόνον η Δημόσια Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση - ΕΡΤ), αλλά μόνον FM, όπως η Ελλάδα;
Ruxandra Obreja: Η απάντηση είναι απλή: DRM σε όλες τις Ζώνες Συχνοτήτων. Θα περιμένατε να το πω αυτό, αλλά, αντικειμενικά, αυτή είναι η σωστή, η πιο ακριβής απάντηση. Για μεγάλες χώρες, ή για χώρες με σύνθετο γεωγραφικό ανάγλυφο όπως η Ελλάδα, ο μόνος τρόπος είναι το Πρότυπο DRM. Απώτερος στόχος κάθε χώρας σε όλον τον κόσμο είναι να παρέχει σε όλους τους πολίτες της πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, σε αυτήν την περίπτωση στο Ψηφιακό Ραδιόφωνο. Συνεπώς, μία χώρα πρέπει να καλύπτεται πλήρως. Η λύση του DRM τόσο για τα Μεσαία Κύματα, όσο και για τα FM μπορεί να αξιοποιηθεί από τα Μεγάλα Εθνικά Δίκτυα, με τη χρήση του DRM στα Μεσαία ή ακόμη και στα Βραχέα Κύματα, ενώ οι Τοπικοί και οι Κοινοτικοί Σταθμοί μπορούν να αξιοποιήσουν το DRM στα FM με κόστος που δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία προσφερόμενη λύση πολυπλεξίας. Ένα μικρό Ελληνικό νησί δεν μπορεί να συντηρήσει μία πολυπλεξία (multiplex) με πολλά κανάλια καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί παίκτες (για παράδειγμα Ραδιοφωνικοί Σταθμοί και Διαφημιζόμενοι) σε αυτήν την αγορά προκειμένου να γεμίσουν πλήρως την πολυπλεξία και να μοιραστούν το κόστος. Ένας Μικρός Σταθμός πάντα θα είναι σε θέση να γίνει Ψηφιακός αξιοποιώντας τη Ζώνη των FM, τον Πομπό του (αν δεν είναι πολύ παλιός), την Κεραία του. Χρειάζεται μόνον να προσθέσει κάποιες ψηφιακές βελτιώσεις και ο Σταθμός μπορεί να έχει 2-3 Ψηφιακά Κανάλια στον αέρα και ένα Κανάλι Δεδομένων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, για διαφημίσεις, επιπλέον πληροφορίες κ.α.
Ο Σταθμός διατηρεί το brand του, την κάλυψη του (μπορεί ακόμα και να την επεκτείνει λίγο) και το σημαντικότερο, την ανεξαρτησία του. Αυτό το μοντέλο δεν ταιριάζει με καμία λύση που προσφέρεται από τους ανταγωνιστές μας.
“Η λύση του DRM τόσο για τα Μεσαία Κύματα, όσο και για τα FM μπορεί να αξιοποιηθεί από τα Μεγάλα Εθνικά Δίκτυα, με τη χρήση του DRM στα Μεσαία ή ακόμη και στα Βραχέα Κύματα, ενώ οι Τοπικοί και οι Κοινοτικοί Σταθμοί μπορούν να αξιοποιήσουν το DRM στα FM με κόστος που δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία προσφερόμενη λύση πολυπλεξίας. Ένα μικρό Ελληνικό νησί δεν μπορεί να συντηρήσει μία πολυπλεξία (multiplex) με πολλά κανάλια καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί παίκτες (για παράδειγμα Ραδιοφωνικοί Σταθμοί και Διαφημιζόμενοι) σε αυτήν την αγορά προκειμένου να γεμίσουν πλήρως την πολυπλεξία και να μοιραστούν το κόστος. Ένας Μικρός Σταθμός πάντα θα είναι σε θέση να γίνει Ψηφιακός αξιοποιώντας τη Ζώνη των FM, τον Πομπό του (αν δεν είναι πολύ παλιός), την Κεραία του. Χρειάζεται μόνον να προσθέσει κάποιες ψηφιακές βελτιώσεις και ο Σταθμός μπορεί να έχει 2-3 Ψηφιακά Κανάλια στον αέρα και ένα Κανάλι Δεδομένων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, για διαφημίσεις, επιπλέον πληροφορίες κ.α. Ο Σταθμός διατηρεί το brand του, την κάλυψη του (μπορεί ακόμα και να την επεκτείνει λίγο) και το σημαντικότερο, την ανεξαρτησία του. Αυτό το μοντέλο δεν ταιριάζει με καμία λύση που προσφέρεται από τους ανταγωνιστές μας.”
radiotvlink.com: Ποιές, κατά τη γνώμη σας, είναι οι κύριες διαφορές μεταξύ DRM και DAB+ Ψηφιακού Ραδιοφώνου; Συμφωνείτε με την πιθανή συνύπαρξή τους ως επιλογή τόσο για τους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς, όσο και για τις ακροάτριες και τους ακροατές του Ραδιοφώνου;
Ruxandra Obreja: Όπως αναφέρθηκε ήδη, το DRM λειτουργεί σε όλες τις Bands και όχι μόνοv στη Band III, αυτή που εκκενώθηκε από την Τηλεόραση. Το DAB+ αποτελεί μία ιδιαιτέρως τοπική λύση καθώς και μία λύση που λειτουργεί πολύ καλά για μεγάλους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς σε μεγάλες πόλεις χρησιμοποιώντας μία πολυπλεξία που παρέχει σε όλους τους συμμετέχοντες την ίδια κάλυψη, τους ίδιους ίσους όρους ανταγωνισμού, εάν αυτό είναι το ζητούμενο. Όπως ανέφερα στην αρχή αυτής της Συνέντευξης, το DRM και το DAB+ διαθέτουν κοινές Ψηφιακές Ρίζες και Τεχνικό DNA και επομένως είναι συμβατές. Χώρες όπως η Νότια Αφρική και εκείνες που συνδέονται με την Αφρικανική Ένωση Τηλεπικοινωνιών ATU (Africa Telecommunications Union) έχουν ήδη προτείνει τη διπλή λύση: DRM σε όλες τις Ζώνες Συχνοτήτων και DAB+. Τα τρέχοντα chipsets υποστηρίζουν αυτήν την επιλογή και εάν υπάρξει ζήτηση για DRM και DAB+ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε Δέκτες Αυτοκίνητου καθώς και σε Desktop, αλλά και σε Φορητούς Δέκτες κ.α.
“Μία, ακόμη, πρόσφατη εξέλιξη ήταν η επέκταση της χωρητικότητας ενός σύγχρονου DRM Πομπού (συνδεδεμένου με μία κεραία) για τη φιλοξενία έως και 6 DRM blocks. Ένα block σημαίνει έως τρία DRM Κανάλια Ήχου και ένα Κανάλι Δεδομένων στη συχνότητα 100kHz (δηλαδή το μισό σε σχέση με τις απαιτήσεις των FM). Επομένως, αυτός ο πομπός μπορεί να φέρει έως 18 DRM Υπηρεσίες ή Κανάλια και 6 Κανάλια Δεδομένων.”
radiotvlink.com: Υπάρχουν πολλοί, παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, που υποστηρίζουν τη διατήρηση των FM όπως είναι τώρα, αλλά και τη σημαντική επέκταση των δραστηριοτήτων του Ραδιοφώνου στις Ψηφιακές Πλατφόρμες, κάνοντας χρήση τόσο του Σταθερού Διαδικτύου όσο και των 5G Δικτύων. Ποιά είναι η άποψη της Κοινοπραξίας DRM γι’ αυτήν την τάση;
Ruxandra Obreja: Πιστεύουμε ότι το Μέλλον του Ραδιοφώνου είναι Ψηφιακό, ότι τα FM είναι εξαιρετικά επιτυχημένα εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά δεν θα διαρκέσουν για πάντα, παρά την κληρονομιά εκατομμυρίων δεκτών, ορισμένων αρκετά φθηνών. Από τη χρήση προκύπτει πως από τη στιγμή που οι ακροατές αποκτήσουν μία γεύση του Ψηφιακού Ραδιοφώνου δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στο πολύ δημοφιλές, αλλά τώρα πια γερασμένο Αναλογικό FM Ραδιόφωνο. Η επέκταση και η ανάπτυξη του Διαδικτύου και του 5G είναι μία πραγματικότητα, αλλά το Διαδίκτυο είναι μία λύση 'ενός προς ενός' και το free-to-air εκπεμπόμενο Ραδιόφωνο αποτελεί μία λύση 'ενός προς πολλούς'. Πιστεύουμε ότι το 5G εξακολουθεί να αναπτύσσεται, δεν προορίζεται κυρίως για το Ραδιόφωνο και σίγουρα δεν αποτελεί ακόμα λύση για το Ραδιόφωνο, ενδεχομένως είναι μία αρκετά περίπλοκη τηλεπικοινωνιακή λύση για κάτι που είναι απλό, προσαρμόσιμο στον broadcast τομέα και δεν απαιτεί τόση επεξεργαστική ισχύ.
Νιώθουμε ότι περιμένοντας το 5G να ξεπεράσει το Ψηφιακό Ραδιόφωνο, όσοι γοητεύονται από αυτόν τον όρο, χάνουν το πλοίο. Το Ψηφιακό Ραδιόφωνο πρέπει να συμβεί τώρα για να εξασφαλίσει το μέλλον της Εκπομπής Ραδιοφώνου. Ίσως, κάποια μέρα, να υπάρξει ένας συνδυασμός με το 5G. Όχι όμως ακόμα και δίχως αυτό να είναι σίγουρο.
radiotvlink.com: Ποιά είναι η τεχνολογική πρόταση του DRM για τα FM σήμερα; Ανατρέξτε αναλυτικά στις προδιαγραφές, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματά του DRM; Επίσης, είναι σημαντικό να γίνει μία οικονομικο-τεχνική σύγκριση μεταξύ της τυπικής-κλασικής αναλογικής FM εκπομπής και της DRM Εκπομπής για τα FM.
Ruxandra Obreja: Αυτή είναι μία αρκετά περίπλοκη, ή μία ιδιαιτέρως απλή ερώτηση. Εξαρτάται από το πόσο χρόνο έχετε. Για να προβώ στην εις βάθος ανάλυση των δύο προτύπων θα χρειαστώ μήνες και πολλές ηλεκτρονικές σελίδες σας. Το DRM για τα FM παρέχει έως και 3 Προγράμματα και 1 Κανάλι Δεδομένων καταλαμβάνοντας το μισό φάσμα ενός Μεμονωμένου Προγράμματος των Παραδοσιακών FM (100 kHz). Εξοικονομεί φάσμα, ενέργεια και προσθέτει επιπλέον πολυμεσικές (multimedia) υπηρεσίες που δεν μπορεί να προσφέρει η αναλογική εκπομπή. Το DRM δεν προκαλεί παρεμβολές στο αναλογικό σήμα, μπορεί ακόμη και να επεκτείνει την περιοχή κάλυψης και βελτιώνει την εμπειρία που θα έχουν οι ακροατές. Δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ ενός προτύπου του 20ου αιώνα με ένα που χρησιμοποιείται εδώ και τώρα. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να λάβετε από τη διαδικτυακή διεύθυνση www.drm.org (πώς ακούγεται το DRM, ποιές δοκιμές έχουν γίνει και τι έδειξαν κατά τη σύγκριση κ.α.)
“Tο DRM είναι πολύ ευέλικτο (επιτρέπει σε τόσους πολλούς παίκτες να χρησιμοποιούν έναν Πομπό, μία Κεραία), είναι φασματικά και ενεργειακά αποδοτικό καθώς το κόστος ενός Πομπού μπορεί να μοιραστεί μεταξύ πολλών Παικτών/Ραδιοφωνικών Σταθμών, ενώ όλοι διατηρούν πλήρως τα σενάρια ανεξαρτησίας και κάλυψης.”
radiotvlink.com: Πριν από μήνες είχε τεθεί θέμα από την ΕΡΤ, τη Δημόσια Ραδιοφωνία Τηλεόραση της Ελλάδος, να σταματήσει η λειτουργία του Κέντρου Εκπομπής Βραχέων Κυμάτων στην περιοχή της Αυλίδας. Ποιά είναι η γνώμη σας για μία τέτοια κίνηση, ανεξάρτητα από τους λόγους που προβάλλονται για την απενεργοποίηση των Βραχέων τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες χώρες; Πόσες και ποιές χώρες χρησιμοποιούν τα Βραχέα Κύματα καθώς και τα Ψηφιακά Βραχέα (Digital Shortwave) με Τεχνολογία DRM; Υπάρχουν παραδείγματα άλλων χωρών που εμπιστεύτηκαν προτάσεις για το Διαδίκτυο και τους Δορυφόρους, αλλά τελικώς επέστρεψαν στα Βραχέα Κύματα λόγω διαφόρων προβλημάτων (στρατιωτικά, πολιτικά και άλλα ζητήματα); Πόσο εύκολη είναι η απόκτηση ενός νέου ή η αναβάθμιση ενός παλαιότερου Συστήματος Εκπομπής Βραχέων Κυμάτων; Τί προτείνει η Κοινοπραξία DRM στους Broadcasters για την καλύτερη και πιο προσιτή (οικονομικώς) χρήση των Βραχέων Κυμάτων;
Ruxandra Obreja: Τα Βραχέα Κύματα υποφέρουν από το πρόβλημα του image τους καθώς συχνά θεωρούνται ως παρασιτικά, παλιά και ολίγον ως σύστημα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Επίσης, είναι αλήθεια ότι οι Αναλογικές Εκπομπές Βραχέων Κυμάτων έχουν μειωθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Ένας λόγος είναι ότι με τα Βραχέα μπορείτε να καλύψετε χώρες, ακόμη και ηπείρους. Η Ρουμανική Ραδιοφωνία (Radio Romania International) εκπέμπει με DRM στην Ισπανική Γλώσσα, στη Λατινική Αμερική και έχουμε, για παράδειγμα, άψογες ηχογραφήσεις εκπομπών που λαμβάνονται στη Βραζιλία και την Αργεντινή. Αυτό δεικνύει τη δύναμη της Ψηφιακής Εκπομπής προκειμένου να απαλλαγούμε από poor fading και ήχο με παράσιτα!
Όπως ήδη εξηγήθηκε, με το DRM η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται σημαντικά έχοντας μία ξεκάθαρη απολαβή ως προς τον ήχο καθώς και τη μεταφορά δεδομένων.
Έχουμε παρατηρήσει ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid αρκετοί Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει τα Βραχέα Κύματα, τελικώς επέστρεψαν σε αυτά. Τώρα παρατηρούμε το αυξημένο ενδιαφέρον για τα Βραχέα και τα Ψηφιακά Βραχέα (Digital SW) λόγω της ασταθούς κατάστασης παγκοσμίως. Οι μεγάλοι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Η.Π.Α., για παράδειγμα, έχουν επιστρέψει στα Βραχέα Κύματα ως τρόπο προσέγγισης πληθυσμών που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο ή σε δωρεάν πληροφορίες ή και στα δύο.
Η διαχείριση της κατανομής των Βραχέων Κυμάτων γίνεται παγκοσμίως μέσω HFCC και δεν εξαρτάται πλήρως από την Εθνική Κυβέρνηση της δεδομένης στιγμής σε μία περιοχή. Τα Βραχέα Κύματα συχνά διασχίζουν τα σύνορα και δεν χρειάζονται έγκριση από τις αρχές της περιοχής που στοχεύουμε να καλύψουμε. Είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα που πρέπει να διατηρηθεί και να αγαπηθεί, αλλά και να ψηφιακοποιηθεί. Είδαμε ότι όταν μια χώρα εγκαταλείπει τα Βραχέα Κύματα, υπάρχει πάντα κάποιος άλλος που θα θέλει να καλύψει το κενό (το πρόσφατο παράδειγμα ήταν η Αυστραλία, της οποίας οι συχνότητες Βραχέων Κυμάτων προς τον Ειρηνικό κόπηκαν από την Κίνα, όταν αυτές απελευθερώθηκαν για δημοσιονομικούς λόγους). Το DRM στα Βραχέα Κύματα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματικά, για παράδειγμα, για την αποστολή προειδοποίησης έκτακτης ανάγκης με ήχο και κείμενο σε περιοχές που έχουν ισοπεδωθεί πλήρως από φυσικές καταστροφές ή από καταστροφές που οφείλονται στον άνθρωπο. Τα Βραχέα Κύματα αποτελούν πολιτική ασφαλείας στις ασταθείς εποχές και στο DRM λύνει το μεγάλο θέμα της κατανάλωσης ενέργειας και του κόστους του. Όταν όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, μία εκπομπή, ακόμη και από μεγάλες αποστάσεις, μπορεί να σώσει ζωές και να αποτελέσει σανίδα σωτηρίας.
“Η επέκταση και η ανάπτυξη του Διαδικτύου και του 5G είναι μία πραγματικότητα, αλλά το Διαδίκτυο είναι μία λύση 'ενός προς ενός' και το free- to-air εκπεμπόμενο Ραδιόφωνο αποτελεί μία λύση 'ενός προς πολλούς'. Πιστεύουμε ότι το 5G εξακολουθεί να αναπτύσσεται, δεν προορίζεται κυρίως για το Ραδιόφωνο και σίγουρα δεν αποτελεί ακόμα λύση για το Ραδιόφωνο, ενδεχομένως είναι μία αρκετά περίπλοκη τηλεπικοινωνιακή λύση για κάτι που είναι απλό, προσαρμόσιμο στον broadcast τομέα και δεν απαιτεί τόση επεξεργαστική ισχύ.
Νιώθουμε ότι περιμένοντας το 5G να ξεπεράσει το Ψηφιακό Ραδιόφωνο, όσοι γοητεύονται από αυτόν τον όρο, χάνουν το πλοίο. Το Ψηφιακό Ραδιόφωνο πρέπει να συμβεί τώρα για να εξασφαλίσει το μέλλον της Εκπομπής Ραδιοφώνου. Ίσως, κάποια μέρα, να υπάρξει ένας συνδυασμός με το 5G. Όχι όμως ακόμα και δίχως αυτό να είναι σίγουρο.”
radiotvlink.com: Ποιά είναι η λύση που προσφέρει σήμερα το DRM για τα Ψηφιακά Μεσαία; Σε ποιές περιπτώσεις, κατά τη γνώμη σας, επιβάλλεται η χρήση των DRM Ψηφιακών Μεσαίων (DRM Digital AM); Είναι εύκολη υπόθεση η αναβάθμιση παλαιότερων Συστημάτων Μεσαίων (AM);
Ruxandra Obreja: Επιβάλλεται είναι μία δύσκολη λέξη καθώς αυτή η απόφαση μπορεί να ληφθεί μόνον από Κυβερνήσεις, Ρυθμιστικές Αρχές και τους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς. Το DRM στα Μεσαία Κύματα είναι μία επιβεβαιωμένη και δοκιμασμένη λύση. Μόνον στην Ινδία, περίπου 900 εκατομμύρια άνθρωποι αξιοποιούν τακτικά την DRM AM Εκπομπή. Επίσης, η Κίνα χρησιμοποιεί DRM στα Βραχέα στο εσωτερικό της.
Η αναβάθμιση ενός Πομπού Μεσαίων Κυμάτων μπορεί να αποτελέσει μία εύκολη, ή μία πολύ δύσκολη εργασία. Το κυριότερο είναι η ηλικία του Πομπού και αν μπορεί να αποκτήσει γραμμικότητα (linearised). Για να μεταμορφώσετε έναν αναλογικό, αρκετά νέο Πομπό (ας πούμε όχι μεγαλύτερο των 10-15 ετών) χρειάζονται κάποια επιπλέον bits για την Ψηφιακοποίηση (digitise) του: ένας server για το περιεχόμενο, ένας διαμορφωτής (modulator) και ένα exciter. Κάποιες φορές ο διαμορφωτής ενσωματώνεται ήδη στον Πομπό. Η καλύτερη απάντηση θα έρθει όμως από τους κατασκευαστές των Πομπών, που μπορούν να βοηθήσουν στην Ψηφιακοποίηση.
“Το DRM είναι μία ευέλικτη λύση εξοικονόμησης φάσματος και ενέργειας. Στα Μεσαία Κύματα (ΑΜ) η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να αγγίζει το 40-50%, ή και περισσότερο, ανάλογα με τον τύπο, την ηλικία και την ισχύ του Πομπού. Για τα FM, το DRM εξοικονομεί έως και 90% του ενεργειακού κόστους. Τολμώ να αναφέρω ότι με αυτό δεν μπορεί να συγκριθούν άλλες παρόμοιες λύσεις Ψηφιακοποίησης, όντας σημαντικά λιγότερο ενεργοβόρο από τα FM.”
radiotvlink.com: Παρακαλώ, παραθέστε εν συντομία κάποια παραδείγματα σχετικά με την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της Υπηρεσίας Κειμένου Journaline που προσφέρεται από την Τεχνολογία DRM.
Ruxandra Obreja: Η Journaline είναι μία προηγμένη Υπηρεσία Κειμένου για το DRM. Τεχνικά είναι προτυποποιημένη και ανοιχτή κατά τον ίδιο τρόπο όπως και όλα τα άλλα components του DRM. Από την άποψη των ακροατών, παρέχει πληροφορίες απευθείας στην οθόνη του Ραδιοφωνικού Δέκτη δίχως κόπο.
Η Journaline διαδραματίζει έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο ως προς την ενσωματωμένη Λειτουργία Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης (DRM-EWF) του DRM, παρέχοντας λεπτομερείς, πολυγλωσσικές πληροφορίες και οδηγίες για άμεση και αλληλεπιδραστική αξιοποίηση από τον χρήστη.
Στο πλαίσιο των Σχολικών Ραδιοφωνικών Υπηρεσιών (Radio Schooling Services), η Journaline αντιπροσωπεύει το στοιχείο του σχολικού βιβλίου που συνοδεύει τα μαθήματα με ήχο και επιτρέπει την αυτοδιδασκαλία ανά πάσα στιγμή σε πολλές γλώσσες που είναι προσβάσιμες από τους μαθητές κατόπιν ζήτησης.
radiotvlink.com: Θα ήθελα να εξηγήσετε αναλυτικά τη Λειτουργία Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης (EWF) και τα οφέλη της. Παρακαλώ, αναφέρετε κάποια παραδείγματα από την εφαρμογή της.
Ruxandra Obreja: Το Digital Radio Mondiale (DRM) υποστηρίζει και παρέχει την απολύτως ενσωματωμένη υπηρεσία έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση καταστροφής, η οποία ονομάζεται Λειτουργία Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης (Emergency Warning Functionality EWF). Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Journaline, βασικό εργαλείο του Προτύπου DRM, διασφαλίζει ότι τα μηνύματα έκτακτης ανάγκης φτάνουν στους πληγέντες με λεπτομερές πολύγλωσσο κείμενο καθώς και με οπτικές πληροφορίες και οδηγίες.
Η υποστήριξη Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης στους Δέκτες είναι υποχρεωτική και περιγράφεται στο Έγγραφο που ονομάζεται Ελάχιστες Απαιτήσεις DRM Δέκτη (DRM Minimum Receiver Requirements) που μπορείτε να βρείτε στον διαδικτυακό τόπο του DRM Consortium. Δεν χρειάζονται ειδικά chipset, ή επιπλέον προσαρμογή γι’ αυτήν την υπηρεσία. Όλα όσα χρειάζονται για την Προειδοποίηση Έκτακτης Ανάγκης αποτελούν μέρος του Προτύπου και μπορούν να ενσωματωθούν στους Δέκτες σύμφωνα με τις ως άνω προδιαγραφές.
Συνιστούμε η Τεχνολογία DRM να αποτελέσει το κύριο δομικό στοιχείο μιας Εθνικής Πολιτικής Προειδοποίησης Έκτακτης Ανάγκης, παρέχοντας πληρέστερες και συνεχείς υπηρεσίες σε περίπτωση καταστροφών σε ολόκληρη την επικράτεια, ή τμήματα μιας χώρας. Ως εκ τούτου, οι Ραδιοφωνικοί Σταθμοί πρέπει να έχουν δυνατή σχέση με τις αρμόδιες αρχές αντιμετώπισης καταστροφών σε οποιαδήποτε χώρα.
Πρόκειται για μία σημαντική δυνατότητα του DRM και απεικονίζεται καλύτερα στο παρακάτω Video:
radiotvlink.com: Ποιά είναι η τρέχουσα ανάπτυξη του DRM παγκοσμίως, αλλά και ποιά είναι η αλήθεια για τους DRM Δέκτες (Οικιακούς, Φορητούς και Αυτοκινήτου);
Ruxandra Obreja: Συνεχίζεται σταθερά η εργασία για την παροχή νέων και έξυπνων λύσεων λήψης στην αγορά. Τώρα, περισσότερα από 5 εκατομμύρια νέα αυτοκίνητα κυκλοφορούν στους δρόμους της Ινδίας περιλαμβάνοντας DRM Δέκτες (προς το παρόν για τα Μεσαία Κύματα). Υπάρχουν λύσεις και προσφάτως ένα από τα Μέλη της Κοινοπραξίας μας παρουσίασε ένα φθηνό module που εξοικονομεί ενέργεια, το οποίο θα μπορούσε να είναι η καρδιά των προσιτών, τοπικά παραγόμενων και απλών Δεκτών. Ακόμη, υπάρχουν App και SDR λύσεις, αλλά είναι αλήθεια ότι για να καταστούν οι Ψηφιακοί Δέκτες αντικείμενα του πόθου και να αποκτηθούν από τους χρήστες καταβάλλεται συνεχώς προσπάθεια. Παρατηρούμε ως προς τους Δέκτες Αυτοκινήτων μία πολύ σημαντική εξέλιξη, ακολουθούμενη από τις αυτόνομες εφαρμογές και τις εφαρμογές για τα Κινητά, κάτι που αποτελεί μονίμως πρόκληση για όλα τα Ψηφιακά Πρότυπα. Αυτό που χρειάζεται για την Ψηφιακοποίηση του Ραδιοφώνου είναι μεγάλες παραγγελίες Δεκτών από τις χώρες που αξιοποιούν το Πρότυπο ώστε οι Κατασκευαστές Ραδιοφωνικών Δεκτών να μπορούν να παράγουν μαζικά συσκευές για την αγορά, σε προσιτή τιμή.
radiotvlink.com: Ολοκληρώνοντας αυτή τη Συνέντευξη, θα θέλατε να στείλετε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στους Έλληνες, αλλά και στους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς σε όλον τον κόσμο;
Ruxandra Obreja: Το μήνυμά μου είναι απλό. Ο Ψηφιακός Κόσμος είναι παντού γύρω μας. Το Ραδιόφωνο είναι ο φίλος στο αυτί σου, ο σύντροφος, με τόση απλότητα και κινητικότητα που τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του.
Για τους Έλληνες φίλους μας και ακροατές, θα έλεγα απλά: Στρέψτε το βλέμμα στο DRM, επιτρέψτε μας να συνεργαστούμε για να διαπιστώσετε τις υπέροχες δυνατότητες του. Οργανώστε μία επίδειξη του DRM για λίγους μήνες ώστε να αποκτήσετε μία αίσθηση του τι μπορεί να κάνει για τη χώρα σας, όπως πράττουν τώρα η Δανία (ως προς τα FM) και η Δημοκρατία της Τσεχίας (ως προς τα Μεσαία Κύματα). Το DRM μπορεί να προσφέρει μόνο του, ή μαζί με άλλο Ανοιχτό Πρότυπο τη μοναδική λύση Ψηφιακοποίησης του Ραδιοφώνου στην Ελλάδα, όχι μόνον στην Πλάκα της Αθήνας, αλλά και στα βουνά του βορρά καθώς και στα πολλά νησιά που συνθέτουν αυτήν τη μοναδική και υπέροχη χώρα. Εκεί δεν μπορεί να χαθεί το πλοίο του Ψηφιακού Ραδιοφώνου!
radiotvlink.com: Αισθάνομαι ότι με αυτήν τη συζήτηση καλύψαμε ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων που απασχολούν τους Ραδιοφωνικούς Σταθμούς. Σας ευχαριστώ πολύ.
