Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 140/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 20.10.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο STAR CHANNEL, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΕ αναφορικά με διατάξεις περί προστασίας ανηλίκων κατά τη μετάδοση των μεσημβρινών δελτίων ειδήσεων την 12 και 13.9.2018 στις 15.00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 4782/17.9.2018 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 330/8.10.2018, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Στη συνέχεια, η διοικητική υπάλληλος Ειρήνη Κεραμήτσου υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 298/ΕΣ/13.3.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η ειδική επιστήμων - νομικός Όλγα Γαρουφαλιά υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 331/ΕΣ/10.4.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστη η πληρεξούσια δικηγόρος της Αικατερίνη Κοκοτσάκη - Κογιού. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο η δικηγόρος της εγκαλουμένης δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 30.10.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 4777/30.10.2020 υπόμνημα.
Την 17.11.2020 και ώρα 10.30 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Α. Νομικό μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Tα άρθρα 15 παρ. 2 και 21 παρ. 1 του Συντάγματος θεσπίζουν υποχρέωση προστασίας της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
3. Το άρθρο 17 του Ν. 2101/1992, με τον οποίο κυρώθηκε η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, προβλέπει: «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν τη σημασία του έργου που επιτελούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και φροντίζουν, ώστε το παιδί να έχει πρόσβαση σε ενημέρωση και σε υλικό, που προέρχονται από διάφορες εθνικές και διεθνείς πηγές, ιδίως σ' αυτά που αποσκοπούν στην προαγωγή της κοινωνικής, πνευματικής και ηθικής ευημερίας του, καθώς και της σωματικής και πνευματικής υγείας του»,
4. Το προοίμιο της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του παιδιού αναφέρει: «Το παιδί έχει ανάγκη, λόγω της φυσικής και πνευματικής του ανωριμότητας, από ιδιαίτερη προφύλαξη και φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης νομικής προστασίας, τόσο πριν όσο και μετά τη γέννησή του ...Το παιδί θα απολαμβάνει ιδιαίτερη προστασία και θα του παρέχονται, με νομοθετικά ή άλλα μέσα, ευκαιρίες και δυνατότητες για να μπορέσει να αναπτυχθεί σωματικά, ψυχικά, ηθικά, πνευματικά και κοινωνικά, με τρόπο φυσιολογικό και υγιεινό και σε συνθήκες ελευθερίας και αξιοπρέπειας. Όταν θεσπίζονται νόμοι για το σκοπό αυτόν, πρωταρχική φροντίδα θα είναι η εξασφάλιση των πραγματικών συμφερόντων του παιδιού».
5. Σε εφαρμογή των πιο πάνω υπό 2 έως 4 διατάξεων θεσπίζεται υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, κατά τη μετάδοση των εκπομπών τους, προστασίας των ανηλίκων στο άρθρο 26 παρ. 4 του Π.Δ. 109/2010, σύμφωνα με το οποίο «οι τηλεοπτικοί οργανισμοί ελεύθερης λήψης οφείλουν να μη μεταδίδουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδίως προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές υπερβολικής βίας».
6. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
7. Η προστασία της παιδικής ηλικίας έχει αναχθεί σε αντικείμενο ιδιαίτερης μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη, ο οποίος με το άρθρο 21 την έθεσε «υπό την προστασία του κράτους» (παρ. 1), το οποίο σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις υποχρεούται να λαμβάνει «ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας (παρ. 4)». Οι διατάξεις που αφορούν την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (δημόσιας τάξης) (ΣτΕ 2572/2015).
8. Η θέσπιση, τόσο από τον Εθνικό όσο και από τον Διεθνή Νομοθέτη, ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα πρόσωπα έχει ως προφανή βάση το δεδομένο της κοινής πείρας ότι αυτά αποτελούν μια ευάλωτη και ευαίσθητη κοινωνική ομάδα που λόγω της συναισθηματικής και ψυχικής ανωριμότητάς τους, της έλλειψης εμπειριών και της μη ανεπτυγμένης κρίσης, είναι περισσότερο επιρρεπή σε άκριτη υιοθέτηση και μίμηση αλλότριων συμπεριφορών, ιδίως συμπεριφορών που προβάλλονται από τηλεοράσεως και εκλαμβάνονται (από τους ανήλικους) ως κανονικές και συνήθεις (πρβλ. και ΣτΕ 3634/2015).
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος από τη Διαδικτυακή Πλατφόρμα Παρακολούθησης και Αναζήτησης Ραδιοτηλεοπτικού Προγράμματος του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
α) Κατά τη μετάδοση του μεσημβρινού δελτίου ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού «STAR) την 12.9.2018 προβλήθηκε μεταξύ 15.12 και 15.15 θέμα που αφορούσε το μουσικό συγκρότημα Beatles, με αφορμή συνέντευξη μέλους του σε ξένο περιοδικό. Στο σχετικό βίντεο αναφέρθηκαν τα εξής:
«Ο Τζον Λένον είχε χαθεί στον κόσμο των ψευδαισθήσεων και των ναρκωτικών», «Μετά τα 60’s ήταν της μόδας τα ναρκωτικά, τότε ο κόσμος έπαιρνε», «Μετά τις συναυλίες η θρυλική αντροπαρέα ξεσπούσε σε σεξουαλικά όργια με ιερόδουλες», «Μια φορά ήμασταν στο Λας Βέγκας και κάποιος μεσάζοντας για την περιοδεία μας ρώτησε αν θέλουμε πόρνες. Απαντήσαμε όλοι ναι και εγώ ζήτησα δύο. Ήταν υπέροχη εμπειρία. Αλλά αυτό ήταν το πιο κοντινό σε όργιο που έχω κάνει», «Όταν ο τότε 17χρονος Τζορτζ Χάρισον κοιμήθηκε για πρώτη φορά με γυναίκα, τα υπόλοιπα τρία σκαθάρια ήταν δίπλα του στο ίδιο δωμάτιο. Στο τέλος τον χειροκρότησαν», «Ήμασταν μαζεμένοι στο σπίτι του Λένον. Κάποιος άρχισε να αυνανίζεται, οπότε το κάναμε όλοι. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, φρόντιζαν να φωνάζουν και ονόματα για έμπνευση. Φωνάζαμε Μπριζίτ Μπαρντό ουουου και νομίζω ότι ο Τζον Λένον είπε Ουίνστον Τσόρτσιλ».
Επίσης, εμφανίστηκαν στο κάτω μέρος της οθόνης οι εξής λεζάντες:
Ο ΠΟΛ ΜΑΚ ΚΑΡΤΝΕΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ BEATLES: ΟΡΓΙΑ, ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΙΕΡΟΔΟΥΛΕΣ.
BEATLES: ΟΜΑΔΙΚΟΣ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η «ΠΑΡΘΕΝΙΑ» ΤΟΥ ΧΑΡΙΣΟΝ.
β) Κατά τη μετάδοση του μεσημβρινού δελτίου ειδήσεων του τηλεοπτικού σταθμού «STAR) την 13.9.2018 προβλήθηκε μεταξύ 15.26 και 15.28 θέμα που αφορούσε την επικείμενη έκδοση ενός βιβλίου της πορνοστάρ Στόρμι Ντάνιελς σχετικά με την σχέση της με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ. Προβλήθηκαν πλάνα από την πορνοστάρ κατά την εργασία της σε νυχτερινό κέντρο όπου εμφανιζόταν με εσώρουχα που αποκάλυπταν το στήθος της. Επίσης, προβλήθηκε βίντεο με την πορνοστάρ να διηγείται ένα περιστατικό που συνέβη ένα βράδυ σε ένα κέντρο όπου χόρευε. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της στο κέντρο εμφανίστηκαν μυστικοί αστυνομικοί που είχαν δολάρια στο στόμα τους, τα οποία εκείνη πήρε με το στήθος της και στη συνέχεια οι αστυνομικοί την συνέλαβαν.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Οι ανήλικοι και ειδικά τα παιδιά που βρίσκονται στην προεφηβεία και την εφηβεία διανύουν μία ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους, κατά τη διάρκεια της οποίας αρχίζουν να αναζητούν πρότυπα και να επιθυμούν να αποκτήσουν νέες εμπειρίες. Οι ανήλικοι δεν έχουν την ωριμότητα να αντιληφθούν την τυχόν επικινδυνότητα για την υγεία τους των μηνυμάτων και των ερεθισμάτων που δέχονται και ενδέχεται να οδηγηθούν σε μίμηση συμπεριφορών και υιοθέτηση λανθασμένων ή επικίνδυνων για την ψυχική και σωματική τους υγεία κανόνων συμπεριφοράς και προτύπων.
Ενόψει όλων των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η εγκαλούμενη εταιρεία μετέδωσε το πιο πάνω υπό στοιχείο α πρόγραμμα, το περιεχόμενο του οποίου ήταν ακατάλληλο για ανηλίκους, επειδή αναφερόταν σε χρήση ναρκωτικών ουσιών και σε περιγραφή, ιδιότυπων σε ένα βαθμό, ερωτικών πράξεων και σε ώρα που κατά τα κοινώς γνωστά παρακολουθούν τηλεόραση και ανήλικοι. Επιπρόσθετα, το θέμα αυτό προβλήθηκε κατά τη διάρκεια δελτίου ειδήσεων, προγράμματος από το οποίο κατά κανόνα οι τηλεθεατές δεν αναμένουν μετάδοση περιεχομένου επιβλαβούς για τους ανηλίκους, ειδικά όταν αυτό δεν είναι αναγκαίο για την ενημέρωση του κοινού.
Συνεπώς, κατά ομόφωνη κρίση της Ολομέλειας, η εγκαλουμένη τέλεσε (εκ προθέσεως) την διοικητική παράβαση της μη εξασφάλισης της προστασίας των
ανηλίκων. Για την παράβαση αυτή πρέπει να της επιβληθεί διοικητική κύρωση και δη εκείνη της «συστάσεως» να μην προβάλλει στο μέλλον προγράμματα παρόμοια με το ανωτέρω. Τρία όμως μέλη του Συμβουλίου είχαν την γνώμη ότι έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη η κύρωση του προστίμου, γιατί ο σταθμός δεν εξασφάλισε την απαιτούμενη προστασία των ανηλίκων από τη μετάδοση επιβλαβούς για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους περιεχομένου από την τηλεόραση, που ασκεί πιο έντονη και άμεση επίδραση στο κοινό, σε σχέση με άλλα μέσα.
Ως προς το πιο πάνω υπό β θέμα που μεταδόθηκε από τον σταθμό, η Ολομέλεια έκρινε ότι δεν ετελέσθη διοικητική παράβαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας περί προστασίας ανηλίκων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ομόφωνα ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς την προβολή προγράμματος, το οποίο μπορούσε να επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των ανηλίκων, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΝΕΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΕ ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού STAR τη διοικητική κύρωση της σύστασης να μην προβάλλει στο μέλλον προγράμματα όμοια με το ανωτέρω.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 17η Νοεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 3η Φεβρουαρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 28η Ιανουαρίου 2021
