Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 52/2024 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Α. Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 19.12.2023 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο, Ευτύχιο Παλλήκαρη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση από τον τηλεοπτικό σταθμό «MEGA», ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ», της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας με την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου που συνιστά: α) προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων τηλεθεατών και β) παραπλάνηση κοινού. Η υπόθεση ερευνάται επίσης και για την πιθανή παράβαση από την εγκαλουμένη της υποχρέωσης αποστολής αιτηθέντων στοιχείων σχετικών με το μεταδοθέν της πρόγραμμα. Η υπόθεση εξετάζεται κατόπιν υποβολής καταγγελιών (με αριθμό πρωτοκόλλου 1803/11.4.2023, 4963/5.10.2023 και 5027/9.10.2023) από ιδιώτες.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 150/27.6.2023, ο οποίος ανατέθηκε στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Γεώργιο Αναγνωσταρά, που υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 982/ΕΣ/10.11.2023 νομική του εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη για λογαριασμό της εγκαλουμένης η πληρεξούσια δικηγόρος της Σπυριδούλα Καλογήρου.
Ερωτηθείσα από την Πρόεδρο, η Δικηγόρος απάντησε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση υπομνήματος έως τις 9.1.2024 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 106/10.1.2024 υπόμνημα.
Β. Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 27.2.2024 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο, Ευτύχιο Παλλήκαρη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση από τον τηλεοπτικό σταθμό MEGA, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ, της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας με την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου που συνιστά: α) προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων τηλεθεατών και β) παραπλάνηση κοινού. Η υπόθεση εξετάζεται κατόπιν υποβολής καταγγελίας (με αριθμό πρωτοκόλλου 6271/4.12.2023) από ιδιώτη.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 291/13.12.2023, ο οποίος ανατέθηκε στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Γεώργιο Αναγνωσταρά, που υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 71/ΕΣ/15.1.2024 νομική του εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη για λογαριασμό της εγκαλουμένης η πληρεξούσια δικηγόρος της Σπυριδούλα Καλογήρου. Ερωτηθείσα από την Πρόεδρο, η Δικηγόρος απάντησε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση υπομνήματος έως τις 13.3.2024 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 1351/13.3.2024 υπόμνημα.
Την 19.3.2024 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί των υποθέσεων ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου.
Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr), Ευτύχιο Παλλήκαρη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόν το μέλος Δημήτριος Σταυρόπουλος, που είχε κληθεί νομίμως. Παρέστη επίσης και ο ανωτέρω εισηγητής, ο οποίος ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε.
Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων που περιέχονται στους φακέλους με αριθμό 150/27.6.2023 και 291/13.12.2023 και αποφάσισε τη συνεξέταση των υποθέσεων ως συναφών.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την ενδεχόμενη επιβολή, σε περίπτωση παραβάσεων, των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Ο άμεσος αυτός κρατικός έλεγχος αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
2. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί υποχρεούνται να μεριμνούν ώστε οι πάσης φύσεως εκπομπές τους να μην παραπλανούν το τηλεοπτικό κοινό. Ειδικότερα, το άρθρο 7 περ. α του Κανονισμού ΕΣΡ 2/1991 ορίζει τα εξής: «Μια εκπομπή στο σύνολό της δεν πρέπει: α) να παραπλανά ή να πανικοβάλλει τους τηλεθεατές ή ακροατές, ιδίως με την απομίμηση του δελτίου ειδήσεων...». Ο Κανονισμός αυτός εξακολουθεί να ισχύει για τις ψυχαγωγικές εκπομπές και τις εκπομπές ποικίλου περιεχομένου, στις οποίες μπορεί να συμπεριλαμβάνεται και η προσφορά επάθλων στο τηλεοπτικό κοινό (ΣτΕ 85/2024) είτε ως αυτοτελής εκπομπή (ΣτΕ 10/2023, ΣτΕ 2169/2022) είτε ως μέρος άλλης εκπομπής (ΣτΕ 566/2022, ΣτΕ 1196/2021). Η επιταγή αυτή περί μη μετάδοσης παραπλανητικού περιεχομένου εφαρμόζεται και επί των μηνυμάτων τηλεπώλησης (βλέπε επί αυτού ενδεικτικώς ΣτΕ 1030/2011 και ΣτΕ 5024/2012) βάσει του άρθρου 11 του Κανονισμού ΕΣΡ 3/1991. Εξάλλου, αντιστοίχου περιεχομένου ρυθμίσεις προβλέπονται και για τις ενημερωτικές εκπομπές βάσει του άρθρου 5 παρ. 1 και 2 του ΠΔ 77/2003. Προκύπτει επομένως η ύπαρξη γενικής αρχής, κατά την οποία οι πάσης φύσεως εκπομπές και τα πάσης φύσεως εμπορικά μηνύματα που προβάλλονται από τους τηλεοπτικούς σταθμούς οφείλουν να έχουν περιεχόμενο που να μην προκαλεί παραπλάνηση και σύγχυση στο κοινό.
3. Περαιτέρω, οι τηλεοπτικοί φορείς υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία των ανηλίκων από την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου που μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση στην ηθική και πνευματική τους ανάπτυξη. Ειδικότερα, το άρθρο 9 παρ. 1 του Ν. 4779/2021 ορίζει τα εξής: «Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων που ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για τη σωματική, ψυχική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, παρέχονται κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι, υπό κανονικές συνθήκες, οι ανήλικοι δεν θα τις ακούν ούτε θα τις βλέπουν. Ενδεδειγμένα μέτρα αποτελούν, ιδίως, η σήμανση των προγραμμάτων, η επιλογή της ώρας μετάδοσής τους, η χρήση προσωπικών αριθμών αναγνώρισης (κωδικών PIN), τα μέσα εξακρίβωσης της ηλικίας ή άλλα τεχνικά μέτρα, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας. Το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο, όπως είναι η αδικαιολόγητη βία και η πορνογραφία, υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα». Η ως άνω ρύθμιση αποτελεί και ειδικότερη έκφανση της συνταγματικής υποχρέωσης προστασίας της παιδικής ηλικίας και της νεότητας, η οποία επαναλαμβάνεται ως προς τις μη ενημερωτικές εκπομπές και από το άρθρο 9 παρ. 3 του Κανονισμού 2/1991.
4. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα των φακέλων, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προέκυψαν τα εξής.
Ο σταθμός της εγκαλουμένης προέβαλε κατά τις περιόδους 31.3.2023-3.4.2023 και 12.6.2023-20.6.2023 την ενημερωτική εκπομπή Live News. Η εκπομπή προβάλλεται τις καθημερινές μεταξύ των ωρών 16.00-18.15, ήτοι σε ώρα που συνηθίζουν να παρακολουθούν τηλεόραση οι ανήλικοι. Φέρει εξάλλου σήμανση καταλληλότητας 8 (Κατάλληλο για άνω των 8 ετών).
Από την παρακολούθηση των επίμαχων εκπομπών από τον ιστότοπο της εγκαλουμένης (https://www.megatv.com/episodes/page/6/?id=b100&type=etvshows), προκύπτει ότι σε κάθε εκπομπή γίνονται επανειλημμένως ανακοινώσεις από τον κεντρικό παρουσιαστή για συμμετοχή σε κληρώσεις με έπαθλα χρηματικά ποσά και άλλα αντικείμενα τεχνολογίας. Για τη συμμετοχή στην κλήρωση απαιτείται είτε η κλήση ενός τηλεφωνικού αριθμού υψηλής χρέωσης, είτε η αποστολή γραπτού μηνύματος σε κάποιον άλλον τηλεφωνικό αριθμό υψηλής χρέωσης. Δεν υπάρχει όριο συμμετοχών, αλλά ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να συμμετέχει όσες φορές θέλει επιβαρυνόμενος κάθε φορά το αντίστοιχο ποσό και αυξάνοντας αντιστοίχως τις πιθανότητες κατάκτησης του εκάστοτε προσφερόμενου επάθλου.
Σύμφωνα με την με αριθμό πρωτοκόλλου 10276/17.8.2021 Απόφαση της Επιτροπής Εποπτείας & Ελέγχου Παιγνίων, οι επίμαχες κληρώσεις εκφεύγουν τυπικώς του χαρακτηρισμού τους ως τυχερών παιγνίων καθώς παρέχεται σε κάθε συμμετέχοντα τηλεθεατή ένας κωδικός που του επιτρέπει να αποκτήσει άνευ ανταλλάγματος κάποια αντικείμενα ισόποσης αξίας με το κόστος της συμμετοχής του στην κλήρωση μπαίνοντας σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα και κάνοντας την παραγγελία του.
Ειδικότερα, προκύπτουν τα ακόλουθα όσον αφορά τον τρόπο παρουσίασης και προώθησης των επίμαχων κληρώσεων (οι χρόνοι αντιστοιχούν σε εκείνους των ηλεκτρονικώς αναρτημένων αρχείων των εκπομπών).
Εκπομπή 31.3.2023
Γίνεται επτά φορές ανακοίνωση της κλήρωσης και του προσφερόμενου χρηματικού επάθλου. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
07.10- 08.20: Διαγωνισμός 3 ημερών με έπαθλο 10.000 ευρώ, που ολοκληρώνεται τη συγκεκριμένη ημέρα προβολής της εκπομπής. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και κατάκτησης του επάθλου (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης).
30.50- 32.10: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης, πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου.
48.50.15- 50.10: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει την αξία του επάθλου και τη σημασία του για τον τυχερό νικητή. Σημειώνει τα λεφτά είναι πολλά και επιτρέπουν σε όποιον τα κατακτήσει να καλύψει έξοδα και να κάνει επίσης και κάτι που να του αρέσει.
01.07.50- 01.09.30: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής επισημαίνει ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης, πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου.
01.21.35-01.23.10: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει την αξία του επάθλου και τη σημασία του για τον τυχερό νικητή. Υπογραμμίζεται επίσης ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης, πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου.
01.39.05-01.40.05: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει την αξία του επάθλου και τη σημασία του για τον τυχερό νικητή. Υπογραμμίζεται επίσης ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης, πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου.
01.58.0- 01.59.15: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει την αξία του επάθλου και τη σημασία του για τον τυχερό νικητή.
Ακολουθεί στον τέλος της εκπομπής η πραγματοποίηση της ηλεκτρονικής κλήρωσης και η ανακοίνωση του τυχερού νικητή.
Εκπομπή 3.4.2023
Γίνεται επτά φορές ανακοίνωση της κλήρωσης και του προσφερόμενου χρηματικού επάθλου. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
05.45- 07.30: Διαγωνισμός 2 ημερών με έπαθλο 8.000 ευρώ, ο οποίος αρχίζει τη συγκεκριμένη ημέρα προβολής της εκπομπής και ολοκληρώνεται την επόμενη. Προσφέρεται επίσης και μία παιχνιδομηχανή σε έναν νικητή, η οποία θα κληρωθεί στο τέλος της συγκεκριμένης ημέρας προβολής της εκπομπής. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης). Ο παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση θα πραγματοποιηθεί στην αμέσως επόμενη εκπομπή, κάνοντας λόγο για αυξημένες πιθανότητες κατάκτησης του επάθλου.
25.20- 26.45: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο
παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για το χρηματικό ποσό θα πραγματοποιηθεί στην αμέσως επόμενη εκπομπή.
36.05-38.05: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο
παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για αυτό θα πραγματοποιηθεί μόλις στην αμέσως επόμενη εκπομπή. Αναφέρει περαιτέρω ότι ο νικητής θα περάσει ένα πολύ άνετο Πάσχα και ένα επίσης πολύ άνετο καλοκαίρι. Σημειώνει ότι η κλήρωση θα πραγματοποιηθεί την αμέσως επόμενη ημέρα και αναρωτιέται: «πόσες συμμετοχές να μαζευτούν».
01.01.0- 01.03.20: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για αυτό θα πραγματοποιηθεί μόλις στην αμέσως επόμενη εκπομπή. Αναφέρει ακόμα ότι είναι οι μόνοι που προσφέρουν τόσο μεγάλα ποσά. Υπογραμμίζεται επίσης ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης.
01.26.10- 01.27.50: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για αυτό θα πραγματοποιηθεί μόλις στην αμέσως επόμενη εκπομπή. Ενημερώνει τους τηλεθεατές σε σχέση με τα προσφερόμενα χρήματα ότι είναι: «πολλές οι πιθανότητες να τα κερδίσετε».
01.47.15- 01.48.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για αυτό θα πραγματοποιηθεί μόλις στην αμέσως επόμενη εκπομπή. Αναφέρει ακόμα ότι είναι οι μόνοι που προσφέρουν τόσο μεγάλα ποσά. Υπογραμμίζεται επίσης ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης.
01.55.20- 01.56.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής επισημαίνει επίσης το μεγάλο ποσό του επάθλου και το ότι η κλήρωση για αυτό θα πραγματοποιηθεί μόλις στην αμέσως επόμενη εκπομπή.
Ακολουθεί στο τέλος της εκπομπή η πραγματοποίηση της ηλεκτρονικής κλήρωσης για την παιχνιδομηχανή και η ανακοίνωση του τυχερού νικητή.
Εκπομπή 12.6.2023
Γίνεται επτά φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
07.40-09.00: Διαγωνισμός μίας ημέρας με έπαθλο 3.000 ευρώ, ένα κινητό τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας και μία μεγάλη τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας (τρεις νικητές συνολικά). Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης). Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «γιατί και τα τρία χιλιάρικα μετρητά μέσα σε μία ημέρα πολλές πιθανότητες έχουν και πολλά λεφτά είναι».
30.30- 32.00: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «μεγάλες, πολύ μεγάλες οι πιθανότητες σήμερα».
59.15- 1.00.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.17.50- 01.19.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «είναι μέρα πολύ αυξημένων πιθανοτήτων για να κερδίσετε κάτι από εμάς και το κάτι είναι κάτι πολύ καλό κάτι».
01.32.10- 01.33.00: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «και η μέρα είναι ημέρα μεγάλης ευκαιρίας γιατί είπαμε έχουμε τρία δώρα και τα τρία τα κληρώνουμε σήμερα, και τα τρία αρχίσαμε να σας τα προσφέρουμε σήμερα, άρα όσοι και να δηλώσετε συμμετοχή και πόσοι να προλάβετε μέσα σε 2 ώρες και ένα τέταρτο, έχετε πολλές πιθανότητες να κερδίσετε κάποιο από αυτά».
01.56.0- 01.58.40 : Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής και προβάλλεται τηλεφωνικό μήνυμα νικητή προηγούμενης εκπομπής.
02.03.20- 02.04.10: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
Εκπομπή 13.6.2023
Γίνεται επτά φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
07.30- 08.55: Διαγωνισμός μίας ημέρας με έπαθλο 4.000 ευρώ, ένα κινητό τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας και μία παιχνιδομηχανή (τρεις νικητές συνολικά). Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης).
35.21-38.15: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
47.0- 49.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «είναι μέρα πολύ μεγάλης ευκαιρίας».
01.14.20- 01.01.16.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.35.0- 01.38.50: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.55.25- 01.57.20: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής και προβάλλεται τηλεφωνικό μήνυμα νικητή προηγούμενης εκπομπής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «τρία δώρα, τρεις κληρώσεις, μέρα τεράστιας ευκαιρίας».
02.03.25- 02.04.30: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
Εκπομπή 14.6.2023
Γίνεται έξι φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας. Προβάλλεται επίσης η ψηφιακή εικόνα ενός χρηματοκιβώτιου που ανοίγει και από το οποίο βγαίνουν πακέτα με χαρτονομίσματα, καθώς και εικόνες χεριών που μετρούν χαρτονομίσματα.
10.50- 11.40: Διαγωνισμός τριών ημερών με έπαθλο 12.000 ευρώ και επιπλέον έπαθλο ημέρας μια μεγάλη τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης).
43.45- 44.45: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.09.0- 01.10.10: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.23.55- 01.25.20: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.51.30- 01.53.05 Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής και προβάλλεται τηλεφωνικό μήνυμα νικητή προηγούμενης εκπομπής.
02.02.0- 02.03.25 Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής και προβάλλεται τηλεφωνικό μήνυμα νικητή προηγούμενης εκπομπής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «συμμετοχές μπορείτε όμως να κάνετε μόνο κατά τη διάρκεια της εκπομπής και το εφαρμόζουμε έτσι ώστε να μη μαζεύονται πολλές συμμετοχές, για να είναι λιγότερες και άρα να έχετε περισσότερες πιθανότητες να κερδίσετε».
Εκπομπή 15.6.2023
Γίνεται επτά φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
07.30- 08.20: Διαγωνισμός τριών ημερών με έπαθλο 12.000 ευρώ (συνεχίζεται από την προηγούμενη ημέρα) και επιπλέον έπαθλο ημέρας ένα κινητό τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης).
42.50- 43:40: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.0. 10-01.00.45: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.29.55- 01.30.45: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.47.10- 01.47.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «έχουμε αυτόν τον διαγωνισμό που τρέχει, λογικό είναι πια οι συμμετοχές να είναι λιγότερες γιατί όλοι το βάρος έχετε και το καταλαβαίνουμε, αυτό ίσως το κάνει και ευκαιρία».
01.56.15- 01.56.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
02.0. 20-02.01.40: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «έχουμε λοιπόν 12.000 ευρώ, ένα ποσό πάρα πολύ μεγάλο, είναι λογικό πια να έχει ίσως τους λιγότερους διεκδικητές από ποτέ με όλο αυτό το κλίμα το βαρύ που υπάρχει, άρα συνιστά ευκαιρία».
Εκπομπή 16.6.2023
Γίνεται έξι φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας.
07.05-07.55: Διαγωνισμός τριών ημερών με έπαθλο 12.000 (συνεχίζεται από τις προηγούμενες ημέρες). Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης). Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «αυτό το τριήμερο που ασχολούμαστε με το ναυάγιο σχεδόν αποκλειστικά τρέξαμε και έναν διαγωνισμό που ήταν προγραμματισμένος, έναν διαγωνισμό τον οποίον δεν τον είπαμε πολλές φορές και απολογούμαι, αλλά αυτό είναι ίσως πολύ τυχερό για κάποιον ή κάποια από εσάς που θα κερδίσετε, γιατί προφανώς οι συμμετοχές είναι μέχρι τώρα αρκετά λίγες».
24.30- 25.30: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «τις λίγες συμμετοχές που είχαμε χθες και προχθές, μαζί με όσες μαζέψουμε σήμερα θα τις βάλουμε στην κληρωτίδα, στην ηλεκτρονική κληρωτίδα».
49.10- 50.25: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής.
01.27.10- 01.28.20: : Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής.
01.54.20- 01.55.20: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «12.000 ευρώ τα διεκδικείτε οι λίγοι που είχατε την ψυχολογία να δηλώσετε τις συμμετοχές σας».
02.0. 15-02.01.10: Επαναλαμβάνεται το έπαθλο και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «το έχω πει 2-3 φορές, θα το πω μία ακόμα, νομίζω ότι είναι οι λιγότερες συμμετοχές που είχαμε ποτέ εξαιτίας της πολύ βαριάς θεματολογίας, άρα ίσως είναι μια από τις πιο μεγάλες ευκαιρίες για να κερδίσετε κάτι από εμάς, αλλά ένα πολύ μεγάλο ποσό».
Εκπομπή 19.6.2023
Γίνεται έξι φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας. Προβάλλεται επίσης η ψηφιακή εικόνα ενός χρηματοκιβώτιου που ανοίγει και από το οποίο βγαίνουν πακέτα με χαρτονομίσματα.
06.0- 07.10: Διαγωνισμός τριών ημερών με έπαθλο 10.000 ευρώ και επιπλέον έπαθλο ημέρας ένα κινητό τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης). Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «ημέρα Δευτέρα, Παρασκευή θα έχουμε εκλογές, θα είναι μία εβδομάδα γεμάτη με όχι εύκολους διαγωνισμούς, βάζουμε ένα πολύ μεγάλο δώρο και θα δούμε τι θα γίνει από συμμετοχές, γιατί πολύ λίγες φορές θα είναι οι φορές που θα μπορέσω να σας το πω».
20.30- 21.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
43.50- 45.50: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «αυτό λοιπόν όλο το κληρώνουμε σήμερα στις έξι και είκοσι. Δεν θα έχουμε πολλές ευκαιρίες για να το πούμε».
01.07.0- 01.08.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.56.45- 01.58.05: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «να σας πω πριν τον διαγωνισμό μας που είπαμε λόγω της επικαιρότητας και της συνέντευξης με τον κ. Τσίπρα πολύ λίγες φορές τον είπαμε, άρα ανάλογες θα είναι και οι συμμετοχές, οπότε και αυτός εδώ συνιστά ευκαιρία».
02.01.30- 02.02.55: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «ο διαγωνισμός είναι τριήμερος.,.οι συμμετοχές σας μόνο όσο διαρκεί η εκπομπή, για να μαζεύονται λιγότερες και να έχετε πιο πολλές πιθανότητες».
Εκπομπή 20.6.2023
Γίνεται έξι φορές ανακοίνωση των κληρώσεων και των προσφερομένων επάθλων. Κάθε φορά, προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων με μορφή κινούμενης εικόνας. Προβάλλεται επίσης η ψηφιακή εικόνα ενός χρηματοκιβώτιου που ανοίγει και από το οποίο βγαίνουν πακέτα με χαρτονομίσματα.
07.0- 09.20: Διαγωνισμός τριών ημερών με έπαθλο 10.000 ευρώ (συνεχίζεται από την προηγούμενη ημέρα) και επιπλέον έπαθλο ημέρας ένα φορητό κλιματιστικό και μια μεγάλη τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας. Εξηγείται αναλυτικά (προφορικά και με την χρήση κάρτας) ο τρόπος της συμμετοχής και ότι μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετέχει με μία ή περισσότερες τηλεφωνικές κλήσεις και γραπτά μηνύματα αυξημένης χρέωσης πολλαπλασιάζοντας αναλόγως τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων (αναγράφεται ευκρινώς το ύψος της χρέωσης). Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «ο χθεσινός όμως διαγωνισμός, χθεσινός, σημερινός και αυριανός, παρουσιάστηκε από εμάς, από εμένα πάρα πολύ λίγο, γιατί είχαμε εδώ τον κ. Τσίπρα, έτσι λοιπόν είναι πολύ λίγες οι συμμετοχές»». 35.05-37.30: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
52.35-54.35: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
01.14.45- 01.16.50: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής. Ο παρουσιαστής της εκπομπής λέει μεταξύ άλλων: «διαγωνισμός τριών ημερών, η χθεσινή ήταν και το περιεχόμενο της εκπομπής που πέρασε σχεδόν σαν να μην έγινε»».
01.53.15- 01.56.40: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής και προβάλλεται τηλεφωνικό μήνυμα νικητή προηγούμενης εκπομπής.
02.0. 25-02.01.40: Επαναλαμβάνονται τα έπαθλα και ο τρόπος συμμετοχής.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
1. Από τα αναφερόμενα στο πραγματικό μέρος της παρούσας προκύπτει ότι ο παρουσιαστής των εκπομπών αναφέρθηκε σε πολύ αυξημένες πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων, επικαλούμενος μεταξύ άλλων τα εξής:
1. Το γεγονός ότι λόγω της επικαιρότητας (ναυάγιο πλοίου με μεγάλο αριθμό θυμάτων και συνέντευξη με πολιτικό αρχηγό) είχε αναφέρει πολύ λίγες φορές τις πραγματοποιούμενες κληρώσεις.
2. Το γεγονός ότι λόγω των επερχόμενων εκλογών θα είχε πολύ λίγες φορές την ευκαιρία να αναφερθεί στις πραγματοποιούμενες κληρώσεις.
Ο παρουσιαστής θεωρεί επομένως ότι ο αριθμός των συμμετοχών σε κάθε κλήρωση εξαρτάται άμεσα από τον αριθμό των ανακοινώσεων που κάνει για αυτήν και αντιστοίχως ενημερώνει το κοινό για την ύπαρξη αυξημένων πιθανοτήτων κατάκτησης των επάθλων. Ασχέτως όμως του αν αυτό πράγματι ισχύει, προκύπτει από τα αναφερόμενα στο πραγματικό μέρος της παρούσας ότι οι ως άνω ισχυρισμοί είναι πάντως αντικειμενικώς αναληθείς και ως εκ τούτου παραπλανητικοί για τον μέσο τηλεθεατή. Ειδικότερα, σε όλες τις ελεγχόμενες ημερομηνίες η ανακοίνωση των κληρώσεων γίνεται από έξι έως επτά το πολύ φορές. Το ίδιο συμβαίνει τόσο τις ημέρες που βρίσκεται στην επικαιρότητα το θέμα του ναυαγίου (15.6.2023 και 16.6.2023), όσο και τις ημέρες στις οποίες κυριαρχεί το θέμα των επερχόμενων εθνικών εκλογών (19.6.2023 και 20.6.2023). Ο παρουσιαστής παραποιεί επομένως την πραγματικότητα και θέτει σε κίνδυνο παραπλάνησης τον μέσο τηλεθεατή επί ενός θέματος, το οποίο συναρτάται άμεσα κατά τον ίδιον με τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων.
Επιπλέον, ο παρουσιαστής χρησιμοποιεί επανειλημμένως εκφράσεις που παραπέμπουν κατά την κρίση του μέσου τηλεθεατή σε πολύ αυξημένες σε απόλυτα μεγέθη πιθανότητες κατάκτησης επάθλου («γιατί και τα τρία χιλιάρικα μετρητά μέσα σε μία ημέρα πολλές πιθανότητες έχουν», «μεγάλες, πολύ μεγάλες οι πιθανότητες σήμερα»», «είναι μέρα πολύ αυξημένων πιθανοτήτων για να κερδίσετε κάτι από εμάς»», «άρα όσοι και να δηλώσετε συμμετοχή και πόσοι να προλάβετε μέσα σε 2 ώρες και ένα τέταρτο, έχετε πολλές πιθανότητες να κερδίσετε κάποιο από αυτά», «είναι μέρα πολύ μεγάλης ευκαιρίας»», «τρία δώρα, τρεις κληρώσεις, μέρα τεράστιας ευκαιρίας»», «γιατί προφανώς οι συμμετοχές είναι μέχρι τώρα αρκετά λίγες»», «τις λίγες συμμετοχές που είχαμε χθες και προχθές»», «τα διεκδικείτε οι λίγοι που είχατε την ψυχολογία να δηλώσετε τις συμμετοχές σας»», «έτσι λοιπόν είναι πολύ λίγες οι συμμετοχές»», «πολλές οι πιθανότητες να τα κερδίσετε»», «πόσες συμμετοχές να μαζευτούν»).
Είναι ωστόσο προφανές ότι ακόμα και σε ελάχιστες ημέρες (ακόμα και ώρες) προβολής μιας τηλεοπτικής εκπομπής υψηλής τηλεθέασης που προβάλλεται σε εθνική εμβέλεια μπορούν να συγκεντρωθούν αρκετές χιλιάδες συμμετοχών αν το προσφερόμενο έπαθλο είναι σημαντικό και προβάλλεται με μεγάλη έμφαση και επαναληπτικότητα, όπως ακριβώς συνέβη στην υπό κρίση υπόθεση. Δεν προσκομίστηκε εξάλλου από την εγκαλουμένη κανένα στοιχείο που να πιστοποιεί την ακρίβεια των ισχυρισμών αυτών, περί ύπαρξης πολύ μικρής συμμετοχής και περί μεγάλης ευκαιρίας κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων. Αντιθέτως, από έναν απλό μαθηματικό υπολογισμό προκύπτει σχεδόν αυτομάτως ότι για να μπορεί η τρίτη εμπλεκόμενη εταιρεία που προσφέρει τα χρηματικά έπαθλα να έχει έστω και το στοιχειώδες κέρδος από τη συμμετοχή της στην εκπομπή θα πρέπει οι συμμετοχές του κοινού να ανέρχονται σε αρκετές χιλιάδες ανά ημέρα προβολής για να καλυφθεί η αξία των ίδιων των προσφερομένων επάθλων αλλά και τα ανελαστικά κόστη που σχετίζονται μεταξύ άλλων με την χρήση των τηλεφωνικών γραμμών υψηλής χρέωσης και την αμοιβή της εγκαλουμένης για την παραχώρηση τηλεοπτικού χρόνου προς πραγματοποίηση των κληρώσεων. Επομένως, είναι κατά αντικειμενική κρίση ανακριβείς και αναπόδεικτες οι επίμαχες αναφορές και ως εκ τούτου παραπλανητικές κατά το κριτήριο του μέσου τηλεθεατή.
Η εγκαλουμένη αμφισβητεί την εφαρμογή στην υπό κρίση υπόθεση των κανόνων της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού, υποστηρίζοντας ότι οι επίμαχες κληρώσεις αποτελούσαν αυτοτελείς ενότητες αποσκοπούσες στην προώθηση μιας υπηρεσίας πολυμεσικής πληροφόρησης. Υπονοεί ουσιαστικά η εγκαλουμένη ότι οι κληρώσεις αυτές συνιστούσαν μηνύματα τηλεπώλησης και όχι εκπομπή. Το γεγονός όμως ότι μια τηλεοπτική μετάδοση μπορεί να θεωρηθεί υπό προϋποθέσεις και ως εκπομπή τηλεπώλησης με αποτέλεσμα να υπάγεται και σε ειδικότερες επιπλέον ρυθμίσεις, ουδόλως συνεπάγεται ότι αυτή εξαιρείται για τον λόγο αυτόν και μόνο από την εφαρμογή των γενικών κανόνων της κείμενης ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας στους οποίους συμπεριλαμβάνονται ασφαλώς και εκείνοι που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού (ΣτΕ 8/2023, ΣτΕ 2171/2022). Άλλωστε, η εφαρμογή των κανόνων αυτών επί ενθέτων εκπομπών αντιστοίχου περιεχομένου με εκείνων της υπό κρίση υπόθεσης έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένως και νομολογιακώς (ΣτΕ 85/2024, ΣτΕ 566/2022, ΣτΕ 1196/2021).
Υπενθυμίζεται περαιτέρω ότι η επιταγή του άρθρο 7 του Κανονισμού ΕΣΡ 2/1991 περί μη μετάδοσης παραπλανητικού περιεχομένου εφαρμόζεται και επί των μηνυμάτων τηλεπώλησης, βάσει του άρθρου 11 του Κανονισμού ΕΣΡ 3/1991. Όπως εξάλλου έχει ήδη υπογραμμιστεί στο νομικό μέρος της παρούσας, από το σύνολο της νομοθεσίας συνάγεται η ύπαρξη γενικής αρχής που απαγορεύει την προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου οποιασδήποτε μορφής που γίνεται με τρόπο που ενέχει κίνδυνο παραπλάνησης του κοινού. Η συμπερίληψη επομένως στην κλήση σε ακρόαση της εγκαλουμένης και των αντιστοίχου περιεχομένου ρυθμίσεων που απαγορεύουν τις παραπλανητικές αναφορές κατά τις ενημερωτικές εκπομπές υπογραμμίζει την ύπαρξη αυτής της γενικής αρχής, ανεξαρτήτως του προφανώς μη ενημερωτικού χαρακτήρα των εν θέματι κληρώσεων (πρβλ. ΣτΕ 1589/2023 και ΣτΕ 1590/2023).
Ισχυρίζεται επίσης η εγκαλουμένη ότι όλες οι αναφορές του παρουσιαστή σε αυξημένες πιθανότητες κέρδους βασίζονται στην ύπαρξη πραγματικών στοιχείων σχετικών με τον αριθμό των προσφερομένων επάθλων και το περιορισμένο χρονικό εύρος της κάθε προωθητικής ενέργειας. Υποστηρίζει επίσης ότι ακόμα και στις περιπτώσεις που ο παρουσιαστής αναφέρεται σε μειωμένη συμμετοχή του κοινού, απλώς πιθανολογεί βάσει της εκάστοτε υπάρχουσας επικαιρότητας. Όπως όμως σαφώς προκύπτει από το πραγματικό μέρος της παρούσας, όλες οι αναφορές γίνονται με τρόπο που να καλλιεργείται η πεποίθηση στον μέσο τηλεθεατή ότι ο παρουσιαστής του προγράμματος είναι σε γνώση των πραγματικών αριθμητικών στοιχείων συμμετοχής του κοινού και ότι μπορεί ως εκ τούτου να πιστοποιήσει ότι οι πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων είναι ιδιαίτερα αυξημένες σε απόλυτα μεγέθη. Η πεποίθηση αυτή ενισχύεται από τις αναφορές του παρουσιαστή ότι είναι μέρα πολύ μεγάλης ευκαιρίας για όποιον σπεύσει να καταγράψει τη συμμετοχή του με χρήση των προβαλλόμενων τηλεφωνικών αριθμών υψηλής χρέωσης. Δεν αμφισβητείται εξάλλου το πραγματικό γεγονός ότι ο παρουσιαστής επανειλημμένως ανέφερε ανακριβώς ότι είχε κάνει λιγότερες αναφορές στις πραγματοποιούμενες κληρώσεις σε σχέση με τις προηγούμενες μέρες, αλλά ούτε και το ότι συσχέτισε τον αριθμό των υποτιθέμενα μειωμένων αυτών αναφορών του με αντίστοιχη μείωση των συμμετεχόντων στην κλήρωση και με αντίστροφη αύξηση των πιθανοτήτων κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων. Ούτε συνιστά άλλωστε κατά αντικειμενική κρίση «μέρα τεράστιας ευκαιρίας» και «πολύ αυξημένων πιθανοτήτων» η ταυτόχρονη προσφορά περισσότερων του ενός επάθλων, ανεξαρτήτως του πραγματικού αριθμού των συμμετεχόντων στην κλήρωση προσώπων.
Είναι εξάλλου νομικώς αδιάφορο το γεγονός ότι οι επίμαχες κληρώσεις έχουν αρμοδίως εξαιρεθεί από την εφαρμογή των κανόνων για τα τυχερά παίγνια. Και τούτο επειδή έχει επανειλημμένως νομολογηθεί ότι κάθε τηλεοπτικώς προβαλλόμενο πρόγραμμα συνεχίζει να εμπίπτει στην ελεγκτική και κυρωτική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης ως αρμόδιας αρχής στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών κάθε είδους από την άποψη της τήρησης των κανόνων της κείμενης ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού (ΣτΕ 84/2024, ΣτΕ 10/2023, ΣτΕ 2169/2022). Αυτό ισχύει ασφαλώς και στην περίπτωση προσφορών επάθλων που γίνονται με τρόπο που τις εξαιρεί από τους ειδικότερους κανόνες των τυχερών παιγνίων (ΣτΕ 10/2023, ΣτΕ 1496/2023, ΣτΕ 566/2022). Σημασία έχει επομένως αν συντρέχουν οι νόμιμοι όροι της έννοιας της παραπλάνησης του κοινού και όχι αν η προσφορά του επάθλου γίνεται στο πλαίσιο ενός τυχερού παιγνίου.
2. Από τα αναφερόμενα στο πραγματικό μέρος της παρούσας προκύπτει επίσης ότι προβάλλονται στο παρασκήνιο εικόνες χαρτονομισμάτων κάθε φορά που γίνεται αναφορά των επίμαχων κληρώσεων από τον παρουσιαστή. Κατά περίπτωση, οι εικόνες αυτές προβάλλονται περιμετρικά του στούντιο αλλάζοντας τη μορφή του και καταλαμβάνοντας το σύνολο του φόντου της προβαλλόμενη εικόνας. Σε αρκετές περιπτώσεις, εμφανίζεται επίσης η εικόνα ενός χρηματοκιβωτίου γεμάτου με χρήματα και σε κάποιες άλλες εικόνες χεριών που καταμετρούν χαρτονομίσματα. Κατά περιόδους, εμφανίζεται εξάλλου κινούμενη φωτεινή ένδειξη με το κατά περίπτωση προσφερόμενο χρηματικό ποσό.
Από την παρακολούθηση του προγράμματος, προκύπτει επίσης ότι ο παρουσιαστής υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι τηλεφωνικές κλήσεις είναι ελεύθερες και ότι συμμετέχοντας κανείς με περισσότερες από μία πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων. Σημειώνει επίσης εμφατικά το ύψος των προσφερομένων χρηματικών επάθλων και την σημασία που η κατάκτηση αυτών θα μπορούσε να έχει για τον τυχερό νικητή και τη ζωή του.
Όπως έχει εξάλλου σημειωθεί, γίνονται σε κάθε εκπομπή έξι έως επτά αναφορές στις πραγματοποιούμενες κληρώσεις. Κάθε αναφορά κρατάει συνήθως περί το ενάμισι λεπτό.
Με τον τρόπο όμως αυτό, το μήνυμα που επαναληπτικώς εκπέμπεται από τα επίμαχα ένθετα των ελεγχόμενων εκπομπών συνεπάγεται κινδύνους για την πνευματική και ηθική ανάπτυξη των ανήλικων τηλεθεατών (άρθρο 9 παρ. 1 Ν. 4779/2021). Τούτο λόγω ιδίως των εικόνων που συνοδεύουν στο παρασκήνιο τις ανακοινώσεις των κληρώσεων και τα όσα αναφέρονται από τον παρουσιαστή για τη σημασία των προσφερομένων επάθλων για τους τυχερούς νικητές. Ειδικότερα, το μήνυμα που εκπέμπεται με αυτόν τον τρόπο είναι εκείνο του εύκολου και άκοπου πλουτισμού μέσω της συμμετοχής σε κληρώσεις χρηματικών και λοιπών επάθλων χωρίς όριο συμμετοχών. Σημειώνεται εξάλλου ότι ο παρουσιαστής αναφέρεται συχνά στα προσφερόμενα έπαθλα με τον ανακριβή χαρακτηρισμό «δώρα», αν και αυτά προσφέρονται προφανώς από ένα ποσοστό των χρημάτων που συγκεντρώνονται από τις τηλεφωνικές συμμετοχές των ίδιων των τηλεθεατών. Με την καταχρηστική όμως χρήση αυτού του όρου επιτείνεται παραλλήλως το εκπεμπόμενο μήνυμα του εύκολου και άκοπου πλουτισμού προς τους τηλεθεατές και ιδιαίτερα μάλιστα τους ανηλίκους.
Ισχυρίζεται η εγκαλουμένη ότι ουδόλως προκύπτει από τις επίμαχες προβολές κίνδυνος για τους ανηλίκους, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τον χαρακτηρισμό τους ως μη τυχερών παιγνίων και την απαγόρευση συμμετοχής των ανηλίκων στις κληρώσεις βάσει των όρων τους. Η εγκαλουμένη αναφέρει επίσης ότι ελάχιστοι ανήλικοι παρακολουθούν τη συγκεκριμένη εκπομπή, ώστε να προκύψει θέμα πιθανής προσβολής της ηθικής και πνευματικής τους ανάπτυξης. Είναι ωστόσο νομικώς αδιάφορο το γεγονός ότι τυπικώς οι πραγματοποιούμενες κληρώσεις εκφεύγουν του χαρακτηρισμού τους ως τυχερών παιγνίων, εφόσον το πρόβλημα αφορά κατά βάση τον τρόπο με τον οποίον προβάλλονται και το εκπεμπόμενο μέσω του τρόπου αυτού μήνυμα του εύκολου και άκοπου πλουτισμού με την άνευ ορίων συμμετοχή σε κληρώσεις. Είναι ομοίως αδιάφορος ο πιθανώς μικρός αριθμός των ανηλίκων που παρακολουθεί την επίμαχη εκπομπή (ΣτΕ 82/2024), από την στιγμή μάλιστα που οι κανόνες για την προστασία των ανηλίκων είναι αναγκαστικού χαρακτήρα (ΣτΕ 2572/2015).
Ενόψει των ανωτέρω, η Ολομέλεια κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι η εγκαλουμένη παραβίασε, κατ’ εξακολούθηση, τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας υποχρεώσεις της, σε σχέση με την προστασία των ανηλίκων τηλεθεατών και την απαγόρευση παραπλάνησης του κοινού. Ομοφώνως επίσης κρίνει ότι η εγκαλουμένη δεν παραβίασε τη διάταξη της παραγράφου 17 του άρθρου 1 του Ν. 2328/1995 για άρνηση αποστολής στο ΕΣΡ στοιχείων σχετικών με το μεταδοθέν τηλεοπτικό της πρόγραμμα, καθόσον προέκυψαν αμφιβολίες αν τα στοιχεία αυτά ήταν στην κατοχή της. Κατά τη γνώμη όμως δύο μελών και δη του Ευτύχιου Παλλήκαρη και του Γεωργίου Βλαβιανού που μειοψήφησαν, η εγκαλουμένη δεν παραβίασε τις διατάξεις περί παραπλάνησης του κοινού. Κατά τη γνώμη ενός μέλους και δη του Ιωάννη Μιχελάκη που επίσης μειοψήφησε, η εγκαλουμένη δεν παραβίασε τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας υποχρεώσεις της, σε σχέση με την προστασία των ανηλίκων τηλεθεατών και την απαγόρευση παραπλάνησης του κοινού.
Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου. Περαιτέρω, με βάση τη βαρύτητα και την επαναληπτικότητα της παραβάσεως της εγκαλουμένης, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθέασης του τηλεοπτικού της σταθμού και ειδικώς της ελεγχόμενης εκπομπής Live News (18.8% κατά το έτος 2023), το γεγονός ότι έχουν επιβληθεί κατά το πρόσφατο παρελθόν κυρώσεις κατά της εγκαλουμένης με τις αποφάσεις 103/2020, 20/2022 και 6/2024 του ΕΣΡ, κρίνεται κατά πλειοψηφία ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο: α) των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και β) των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την προβολή προγράμματος που μπορούσε να παραπλανήσει το κοινό ως προς τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων. Κατά τη γνώμη όμως των Μελών Ευτύχιου Παλλήκαρη και Γεωργίου Βλαβιανού, έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη η κύρωση της συστάσεως όσον αφορά τη μετάδοση προγράμματος που μπορούσε να παραπλανήσει το κοινό. Εξάλλου, κατά τη γνώμη του Μέλους Ιωάννη Μιχελάκη έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη η κύρωσης της συστάσεως για όλες τις ανωτέρω παραβάσεις.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Αποφασίζει τη συνεξέταση των υποθέσεων των φακέλων με αριθμό 150/27.6.2023 και 291/13.12.2023, λόγω πρόδηλης συνάφειας.
Δέχεται: α) κατά πλειοψηφία, με ψήφους επτά (7) έναντι μίας (1), ότι η εγκαλουμένη παραβίασε με τρόπο εξακολουθητικό τις νομοθετικές της υποχρεώσεις αναφορικά με την προστασία της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και β) κατά πλειοψηφία, με ψήφους πέντε (5) έναντι τριών (3), ότι προέβη με τρόπο ομοίως εξακολουθητικό σε αναφορές που μπορούσαν να παραπλανήσουν τον μέσο τηλεθεατή σε σχέση με τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Απαλλάσσει ομοφώνως την εγκαλουμένη από την κατηγορία της μη αποστολής στοιχείων σχετικών με το μεταδοθέν τηλεοπτικό της πρόγραμμα.
Επιβάλλει στην εταιρεία με τη επωνυμία «ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ»: α) κατά πλειοψηφία, με ψήφους επτά (7) έναντι μίας (1), τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την προσβολή της ηθικής και πνευματικής ανάπτυξης των ανηλίκων και β) κατά πλειοψηφία, με ψήφους πέντε (5) έναντι τριών (3), τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την προβολή προγράμματος που μπορούσε να παραπλανήσει το κοινό ως προς τις πιθανότητες κατάκτησης των προσφερομένων επάθλων.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΑ που εδρεύει στην Αθήνα Αττικής, με ΑΦΜ 800745939 Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ
2. Του Ιωάννη Βρέντζου του Εμμανουήλ, κατοίκου Καλλιθέας, στην Λεωφόρο Συγγρού 340, με ΑΦΜ 125556581, Δ.Ο.Υ. Γλυφάδας, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 19η Μαρτίου 2024 και δημοσιεύτηκε την 22α Απριλίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 52/2024 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 22α Απριλίου 2024
