Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 170/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 23.10.2023 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Ευτύχιο Παλλήκαρη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόντες ο αντιπρόεδρος, Ιωάννης Πολίτης, και τα μέλη Δημήτριος Σταυρόπουλος και Σπυρίδωνας Χρυσοφώτης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «ΑΝΤΕΝΝΑ TV», ιδιοκτησίας της εταιρείας «ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ», αναφορικά με διατάξεις περί: (α) προβολής συγκεκαλυμμένης εμπορικής ανακοίνωσης/διαφήμισης και (β) διαχωρισμού των διαφημιστικών μηνυμάτων από το συντακτικό περιεχόμενο, κατά τη διάρκεια της εκπομπής με τίτλο «Καλημέρα Ελλάδα» που προβλήθηκε στις 2 και 3.6.2021, ώρα 06:00-09:53. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 3272/3.6.2021 καταγγελία πολίτη.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 237/23.6.2021 ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Αικατερίνη Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα- νομικό Χάρι Τσίγκου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 848/ΕΣ/12.10.2021 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στη συνέχεια, η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό 69/ΕΣ/1.2.2023 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστησαν οι πληρεξούσιες δικηγόροι της Ευαγγελία Ντάκουρη και Σταματίνα Μυτζήθρα. Ερωτηθείσες από την Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση έγγραφου υπομνήματος έως τις 27.10.2023, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 5448/26.10.2023 υπόμνημα.
Την 20.11.2023 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Ευτύχιο Παλλήκαρη, Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρος Τριανταφυλλίδης, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Η Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον αντιπρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, και τα μέλη της Ολομέλειας Δημήτριο Σταυρόπουλο και Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, οι οποίοι δεν μετείχαν στη συνεδρίαση της 23.10.2023 κατά την οποία έλαβε χώρα η ακρόαση των πληρεξούσιων δικηγόρων του τηλεοπτικού σταθμού, αναγιγνώσκοντας την με αριθμό 69/ΕΣ/1.2.2023 έγγραφη νομική εισήγηση που συνέταξε η ειδική επιστήμονας-νομικός Χάρις Τσίγκου, την με αριθμό πρωτοκόλλου 848/ΕΣ/12.10.2021 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης που συνέταξε η διοικητική υπάλληλος Αικατερίνη Κοντοπούλου, το με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 5448/26.10.2023 υπόμνημα της εγκαλουμένης, το πρακτικό της συζήτησης στην Ολομέλεια και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε. Ο αντιπρόεδρος και τα μέλη της Ολομέλειας, που δεν μετείχαν στην συνεδρίαση της 23.10.2023, δήλωσαν ότι ενημερώθηκαν πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία της συζήτησης που έγινε κατά την ημερομηνία της ακρόασης της υπόθεσης. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
2. Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 1α του Ν. 2251/1994 για την προστασία των καταναλωτών (που τροποποιήθηκε με το Ν. 3587/2007 και εφαρμόζεται βάσει του άρθρου 3 παρ. 17 του Ν. 2328/1995) «διαφήμιση κατά την έννοια του παρόντος νόμου είναι κάθε ανακοίνωση που γίνεται με κάθε μέσο στα πλαίσια εμπορικής, βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας με στόχο την προώθηση της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ακινήτων και των συναφών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων».
3. Στο άρθρο 2 παρ. 1, περ. ιβ' του Ν. 4779/2021 δίδεται ο ορισμός της οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης: «Εικόνες με ή χωρίς ήχο, που προορίζονται για άμεση ή έμμεση προώθηση των εμπορευμάτων, των υπηρεσιών ή της εικόνας ενός φυσικού ή νομικού προσώπου που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Οι εικόνες αυτές συνοδεύουν ή περιλαμβάνονται σε πρόγραμμα ή βίντεο παραγόμενο από χρήστη έναντι ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής. Ως οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις νοούνται, ιδίως, η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος».
4. Στο ίδιο ως άνω άρθρο 2 παρ. 1 περ. ιγ' του Ν. 4779/2021 δίδεται ο ορισμός της τηλεοπτικής διαφήμισης: «Κάθε μορφή τηλεοπτικής ανακοίνωσης που μεταδίδεται έναντι ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής και αφορά στην προβολή μιας δημόσιας ή ιδιωτικής επιχείρησης ή φυσικού προσώπου στο πλαίσιο εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας ή άσκησης επαγγέλματος, με σκοπό την προώθηση της παροχής αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων, ή συνόλου δικαιωμάτων και υποχρεώσεων».
5. Με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. ι' του Ν. 4779/2021 ως συγκεκαλυμμένη οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση ορίζεται: «Η εντός προγράμματος λεκτική ή με εικόνες παρουσίαση εμπορευμάτων, υπηρεσιών, επωνυμίας, εμπορικού σήματος ή δραστηριοτήτων ενός παραγωγού εμπορευμάτων ή ενός παρόχου υπηρεσιών, εφόσον η παρουσίαση αυτή γίνεται από πάροχο υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας με υποκρυπτόμενο διαφημιστικό σκοπό και ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά στον χαρακτήρα αυτής της παρουσίασης. Η παρουσίαση αυτή θεωρείται ότι γίνεται σκοπίμως, ιδίως όταν γίνεται έναντι ανταλλάγματος».
6. Περαιτέρω με το άρθρο 14 παρ. 1 περ. α' του Ν. 4779/2021 ορίζεται: «Οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις επιβάλλεται να πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες, οι συγκεκαλυμμένες οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις απαγορεύονται».
7. Με το άρθρο 23 παρ. 1 του Ν. 4779/2021 θεσπίζεται η αρχή του σαφούς διαχωρισμού των διαφημιστικών μηνυμάτων (και των μεμονωμένων μηνυμάτων τηλεπώλησης) από το συντακτικό περιεχόμενο. Συγκεκριμένα προβλέπεται: «Η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή και ακουστικών ή και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών».
8. Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι βαρύνουσα σημασία έχει η προστασία των καταναλωτών, δηλαδή των τηλεθεατών (επί τη βάσει του άρθρου 3 παρ. 17 Ν. 2328/1995), ενώ οι δραστηριότητες προώθησης επιχειρήσεων, προϊόντων και υπηρεσιών μέσω των διαφημιστικών μηνυμάτων και των μηνυμάτων τηλεπώλησης πρέπει να διακρίνονται από άλλα προγράμματα και να είναι σαφώς αναγνωρίσιμες από τους τηλεθεατές-καταναλωτές.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής:
Την 2α.6.2021 ο παρουσιαστής της εκπομπής αναφέρθηκε στο ψωμί καθαρής ετικέτας που παρασκευάζεται και διατίθεται στο εμπόριο από την εταιρεία με το διακριτικό τίτλο «Καραμολέγκος». Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στο περιεχόμενο της πράσινης σφραγίδας που τίθεται επί του προϊόντος για να επισημάνει ψωμί χωρίς πρόσθετα, χωρίς συντηρητικά, από 100% φυσικές πρώτες ύλες. Αναφέρθηκε, επίσης, στη διαδικασία παρασκευής του ψωμιού από φυσικό προζύμι, καθώς και στα τρία διαφορετικά είδη ψωμιού αυτού του είδους που διατίθενται στο εμπόριο από την ως άνω εταιρεία αναφέροντας τα οφέλη από την κατανάλωσή τους.
Με αυτό το περιεχόμενο πραγματοποιήθηκε η αναγκαία ενημέρωση του τηλεοπτικού κοινού αναφορικά με τη νέα σήμανση ορισμένης κατηγορίας καταναλωτικών αγαθών και τα οφέλη από την κατανάλωσή τους χωρίς η ενημέρωση αυτή να συνοδεύεται από άμεσο ή έμμεσο προωθητικό μήνυμα της εγκαλουμένης σχετικά με τα συγκεκριμένα προϊόντα.
Την 3η.6.2021 ο παρουσιαστής της εκπομπής συνομίλησε με προσκεκλημένο ιατρό- χειρουργό σπονδυλικής στήλης, ο οποίος αναφέρθηκε στα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης και τις επιφυλάξεις των ασθενών. Ανέλυσε την πρόοδο της τεχνολογίας στο ζήτημα αυτό, που διασφαλίζει την ομαλή πορεία ενός χειρουργείου στη σπονδυλική στήλη και αναφέρθηκε στη δική του πολυετή πείρα και εξειδίκευση αποκλειστικά στο συγκεκριμένο τομέα. Ταυτόχρονα προβλήθηκε στην οθόνη η πλήρης ιδιότητα του προσκεκλημένου ιατρού, η ιδιωτική κλινική στην οποία απασχολείται και το τηλέφωνο επικοινωνίας.
Από τα ανωτέρω σαφώς προκύπτει ότι η επίμαχη παρουσίαση έγινε με εμπορικό σκοπό.
Αυτό προκύπτει προεχόντως από το γεγονός ότι η συζήτηση δεν περιορίστηκε στις τεχνολογικές εξελίξεις για τη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Αντιθέτως, επεκτάθηκε στην πολυετή ενασχόληση του προσκεκλημένου ιατρού με τα προβλήματα της σπονδυλικής στήλης παρουσιάζοντας το χώρο εργασίας του και στοιχεία επικοινωνίας με το κοινό, πληροφορίες οι οποίες αντικειμενικώς δεν είναι απαραίτητες στο πλαίσιο ουδέτερης ενημέρωσης για επιστημονικά θέματα, αλλά συνιστούν άμεση διαφήμιση των υπηρεσιών του συγκεκριμένου προσώπου.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται κατά πλειοψηφία για την εκπομπή της 2ας.6.2021 ότι η εγκαλουμένη δεν παραβίασε τις διατάξεις περί απαγόρευσης μετάδοσης συγκεκαλυμμένων διαφημιστικών μηνυμάτων, γι’ αυτό και πρέπει να απαλλαγεί της σχετικής κατηγορίας.
Τρία, όμως, μέλη και δη οι Σ. Τσιχλιάς, Δ. Σταυρόπουλος και Π. Τριανταφυλλίδης, είχαν τη γνώμη ότι υπό τα προεκτεθέντα παραβίασε η εγκαλουμένη τις διατάξεις περί σαφούς διάκρισης του συντακτικού περιεχομένου από τα διαφημιστικά μηνύματα, αφού η επίμαχη παρουσίαση είχε άμεσο εμπορικό και διαφημιστικό σκοπό.
Κρίνεται, επίσης, ομοφώνως ότι για την εκπομπή της 3ης.6.2021 η εγκαλουμένη παραβίασε τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί σαφούς διάκρισης του συντακτικού περιεχομένου από τα διαφημιστικά μηνύματα. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη εταιρεία διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε τους κανόνες της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας περί σαφούς διάκρισης του συντακτικού περιεχομένου από τα διαφημιστικά μηνύματα, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού «ΑΝΤΕΝΝΑ», τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
\1. Της εταιρείας ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ, που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, στην οδό Κηφισίας 10-12, με ΑΦΜ 099877634, ΔΟΥ ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.
2. Του Νικόλαου Αγγελόπουλου του Αγγελή, κατοίκου Κηφισιάς Αττικής, στην οδό Σειρήνων 1Β, με ΑΦΜ 025384449, Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Της Φωτεινής Ραξή του Σωτηρίου, κατοίκου Μελισσίων Αττικής, στην οδό Αγίου Ιωάννου 9, με ΑΦΜ 043825046, Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Του Γεώργιου Ράλλη του Αθανασίου, κατοίκου Νέας Ερυθραίας Αττικής, στην οδό Μιλτιάδου 16, με ΑΦΜ 075825342, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 20η Νοεμβρίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 8η Μαρτίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ-ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 170/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 8η Μαρτίου 2024
