Διαβάστε ακολούθως την Οδηγία 1/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής για τη σήμανση των οπτικοακουστικών προγραμμάτων που μεταδίδονται από παρόχους υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας και την προστασία των ανηλίκων.
ΟΔΗΓΙΑ 1/2023
ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΜΕΤΑΔΙΔΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΑΡΟΧΟΥΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στην αίθουσα «Ροδόλφος Μορώνης» την 23.11.2023 και ώρα 10.00. Στην συνεδρίαση παρέστησαν η Πρόεδρος του ΕΣΡ Ευτέρπη Κουτζαμάνη -Δρίλια, ο Αντιπρόεδρος Ιωάννης Πολίτης και τα μέλη Σωκράτης Τσιχλιάς, Ευτύχης Παλλήκαρης, Σπυρίδων Χρυσοφώτης , Πέτρος Τριανταφυλλίδης, Γεώργιος Βλαβιανός και Ιωάννης Μιχελάκης. Απόν το μέλος Δημήτριος Σταυρόπουλος, ο οποίος κλήθηκε νομίμως.
Ι. ΝΟΜΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Α. Έχοντας υπόψη:
1. Το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο άμεσος έλεγχος του κράτους.,.έχει ως σκοπό... την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. Το άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους»
3. Το άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, .».
4. Το άρθρο 24 παρ. 1 εδ. δ του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ορίζει: «Σε όλες τις πράξεις που αφορούν τα παιδιά,
είτε επιχειρούνται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική σημασία πρέπει να δίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού».
5. Το άρθρο 17 περ. ε της διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού που κυρώθηκε με τον Ν. 2101/1992, το οποίο ορίζει: «Τα συμβαλλόμενα κράτη ευνοούν την επεξεργασία κατάλληλων κατευθυντήριων αρχών που να προορίζονται για την προστασία του παιδιού από την ενημέρωση και το υλικό που βλάπτουν την ευημερία του...».
6. Το άρθρο 2 παρ. 3 εδ. β του Ν. 4173/2013 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει (που εφαρμόζεται και στην ιδιωτική τηλεόραση βάσει του άρθρου 3 § 1α του Ν. 2328/1995), το οποίο ορίζει: «Οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες που παρέχει η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. πρέπει να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και να σέβονται ιδίως την αξία του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
7. Το άρθρο 9 παρ. 1 του Ν. 4779/2021, το οποίο ορίζει: «Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων που ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για τη σωματική, ψυχική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, παρέχονται κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι, υπό κανονικές συνθήκες, οι ανήλικοι δεν θα τις ακούν ούτε θα τις βλέπουν. Ενδεδειγμένα μέτρα αποτελούν, ιδίως, η σήμανση των προγραμμάτων, η επιλογή της ώρας μετάδοσής τους, η χρήση προσωπικών αριθμών αναγνώρισης (κωδικών PIN), τα μέσα εξακρίβωσης της ηλικίας ή άλλα τεχνικά μέτρα, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας. Το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο, όπως είναι η αδικαιολόγητη βία και η πορνογραφία, υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα.
8. Το άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 4779/2021, το οποίο ορίζει: «Όλα τα προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων των επαναλήψεων, εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων, των μηνυμάτων τηλεπώλησης και των δελτίων ειδήσεων, κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με τον βαθμό της δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενό τους στην προσωπικότητα και στη σωματική, ψυχική και ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων. Σε κάθε κατηγορία αντιστοιχεί ένα ειδικό οπτικό σύμβολο ή ηχητικό σήμα, το οποίο μεταδίδεται σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Επίσης, το ειδικό οπτικό σύμβολο αναγράφεται υποχρεωτικά δίπλα στον τίτλο των τηλεοπτικών προγραμμάτων σε κάθε δημοσίευση ή καταχώριση των προγραμμάτων αυτών στα έντυπα και στους ηλεκτρονικούς οδηγούς προγραμμάτων (EPG) και μεταδίδεται σε όλη τη διάρκεια των μηνυμάτων για την ανακοίνωση του προγράμματος (τρέιλερ)»,
9. Το άρθρο 9 παρ. 1 του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ, το οποίο ορίζει: «Η παρουσίαση οποιασδήποτε μη ειδησεογραφικής εκπομπής πρέπει να σταθμίζει την αρνητική επιρροή που μπορεί η εκπομπή να ασκήσει στους ανηλίκους αν προβληθεί σε χρόνο που συνηθίζουν να παρακολουθούν ανήλικοι».
10. Το άρθρο 9 παρ. 3 του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ, το οποίο ορίζει: «Οι εκπομπές δεν πρέπει να περιλαμβάνουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ειδικότερα προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές άσκοπης βίας. Η διάταξη αυτή ισχύει και για τα προγράμματα που ενδέχεται να βλάψουν τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, εκτός αν εξασφαλίζεται με επιλογή της κατάλληλης ώρας εκπομπής ή με άλλα τεχνικής φύσεως μέσα ότι στην περιοχή μεταδόσεως οι ανήλικοι δεν παρακολουθούν κατά κανόνα τις εκπομπές αυτές»
11. Το άρθρο 1 της ΥΑ 106/2019 για την κατάταξη και σήμανση των προγραμμάτων σε κατηγορίες, το οποίο ορίζει: «Όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων (τηλεοπτικών διαφημίσεων) και των μηνυμάτων τηλεπώλησης ... κατατάσσονται σε πέντε (5) κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενό τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει σωματική, ηθική, πνευματική και ψυχική ανάπτυξη των ανηλίκων (προσώπων ηλικίας έως 18 ετών)».
12. Το άρθρο 2 της ΥΑ 106/12.6.2019 για τα κριτήρια επιλογής προσήκουσας σήμανσης, το οποίο ορίζει: «Η επιλογή της προσήκουσας σήμανσης ενός προγράμματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δυνατότητα άσκησης του γονικού ελέγχου. Βασικό κριτήριο για την επιλογή της προσήκουσας σήμανσης αποτελεί η ύπαρξη αντιστοιχίας μεταξύ περιεχομένου προγράμματος και ώρας μετάδοσής του, σε συνδυασμό με την πιθανή παρακολούθηση αυτού από ανηλίκους. Η καταλληλότητα του προγράμματος κρίνεται με βάση ιδίως ποιοτικά κριτήρια και ποσοτικά κριτήρια, όπως την ύπαρξη συντακτικής αιτιολόγησης, το συνολικό πλαίσιο του προγράμματος και τον χαρακτήρα αυτού, τη συχνότητα, την επαναληπτικότητα, την ένταση και τη διάρκεια μετάδοσης ακατάλληλων σκηνών, τη γενική ή ειδική στόχευση του παρόχου υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων»
13. Το άρθρο 4 παρ. 1 της Υ.Α. 106/2019 για τα οπτικά σύμβολα κατηγοριών τηλεοπτικών προγραμμάτων - ειδική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων, το οποίο ορίζει: «Σε κάθε κατηγορία κατάταξης των τηλεοπτικών προγραμμάτων αντιστοιχεί το καθοριζόμενο με την παρούσα απόφαση οπτικό σύμβολο που συναρτάται με την ηλικία των τηλεθεατών. Το κάθε σύμβολο μεταδίδεται σε εμφανές σημείο της οθόνης, σε μέγεθος ένταση και διάρκεια που καθιστά δυνατό τον εντοπισμό του από το μέσο τηλεθεατή».
14. Το άρθρο 4 παρ. 2 της Υ.Α. 106/2019, το οποίο ορίζει: «Για την πληρέστερη προστασία των ανηλίκων τηλεθεατών προβλέπεται και ειδική λεκτική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων, ανάλογα με τη βλάβη που αυτό μπορεί να προκαλέσει στους ανηλίκους (λ.χ. σκηνές βίας, σεξουαλικές σκηνές,
χρήσης ουσιών και σκηνές απρεπούς εκφοράς λόγου). Η λεκτική σήμανση εμφανίζεται κάτω από το οπτικό σύμβολο κατάταξης των τηλεοπτικών προγραμμάτων».
15. Τους Πίνακες με τις κατηγορίες κατάταξης των προγραμμάτων που περιέχονται στο άρθρο 4 της Υ.Α. 106/2019.
16. Το άρθρο 4 παρ. 2 εδ. α του Ν. 2863/2000, το οποίο ορίζει: Στο πλαίσιο της άσκησης των αρμοδιοτήτων της παραγράφου 1, το Ε.Σ.Ρ. μπορεί να απευθύνει, σε κάθε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα και αρχή, αυτεπαγγέλτως ή σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, οδηγίες, συστάσεις, υποδείξεις, ερωτήματα και γνωμοδοτήσεις, σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων των οικείων νόμων και κανονιστικών πράξεων, καθώς και να ζητά για την εφαρμογή αυτή τη συνεργασία και τη συνδρομή κάθε άλλης, ημεδαπής ή αλλοδαπής, διοικητικής και δικαστικής αρχής».
Β. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι:
Ι. Οι διατάξεις που αφορούν την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (ΣτΕ 2572/2015) (δημόσιας τάξης κατά την έννοια του άρθρου 3 του Αστικού Κώδικα σύμφωνα με το οποίο «Η ιδιωτική βούληση δεν μπορεί να αποκλείσει την εφαρμογή κανόνων δημόσιας τάξης»). Η προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας που επιβάλλει το Σύνταγμα την ανάγει σε κοινωνικό δικαίωμα.
ΙΙ. Το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της προσήκουσας κατάταξης των (τηλεοπτικών) προγραμμάτων εν όψει του περιεχομένου τους, σε αρνητική δε περίπτωση επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς τις προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις (ΣτΕ 2015/2017, 2016/2017, 2013/2017, 363/2015, 4000/2013, 3412/2011, 4054/2008).
ΙΙΙ. Η θέσπιση από τον Εθνικό Νομοθέτη ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα πρόσωπα έχει ως προφανή βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας ότι αυτά αποτελούν μια ευάλωτη και ευαίσθητη κοινωνική ομάδα που λόγω της συναισθηματικής και ψυχικής ανωριμότητάς τους, της έλλειψης εμπειριών και της μη ανεπτυγμένης κρίσης, είναι περισσότερο επιρρεπή σε άκριτη υιοθέτηση και μίμηση αλλότριων συμπεριφορών, ιδίως συμπεριφορών που προβάλλονται από τηλεοράσεως και εκλαμβάνονται (από τους ανήλικους) ως κανονικές και συνήθεις (πρβλ. και ΣτΕ 3634/2015), ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος εξοικείωσής τους με πράξεις ή συμπεριφορές ακατάλληλες για την ηλικία τους (πρβλ. ΣτΕ 509/2018). Το οπτικοακουστικό περιεχόμενο που προσλαμβάνει το ανήλικο κοινό συνδημιουργεί τις καθημερινές συνθήκες της γνωστικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης του, καθώς το περιεχόμενο αυτό προϋπάρχει στο περιβάλλον στο οποίο οι ανήλικοι αναπτύσσονται (ενδεικτικά ΣτΕ 147/2017, 3793/2015, 1668/2015, 1177/2015, 1259/2015, 388/2020, 1866/2021).
IV. Η μετάδοση (τηλεοπτικών) προγραμμάτων που ενδέχεται να έχουν δυσμενή επίδραση στην προσωπικότητα και την εν γένει ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων, είναι επιτρεπτή εφόσον, όχι μόνο προβάλλονται κατά τις καθοριζόμενες στις διατάξεις της εν λόγω ΥΑ ώρες, αλλά φέρουν και την προσήκουσα, κατά τις ίδιες διατάξεις σήμανση (ΣτΕ 619/2010, 3412/2011, 3011/2012, 363/2015, 2016/2017, 3412/2011).
V. Η προσήκουσα σήμανση είναι απαραίτητη για την άσκηση του γονεϊκού ελέγχου, ώστε οι γονείς να προειδοποιούνται για το βλαπτικό για τους ανηλίκους περιεχόμενο του προγράμματος (ΣτΕ 4238/2015, 3927/2014, 1815/2014).
II. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΟ
1. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης στο πλαίσιο άσκησης ελέγχου των προγραμμάτων μεριμνά, μεταξύ άλλων, για την διασφάλιση του σεβασμού της προστασίας της παιδικής ηλικίας και της νεότητας. Οι πάροχοι μέσων επικοινωνίας δεσμεύονται από τις επιταγές και τους δημοσίου ενδιαφέροντος σκοπούς του άρθρου 15 παρ. 2 του Συντάγματος, στους οποίους περιλαμβάνεται και η προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας. Οι πάροχοι μέσων επικοινωνίας έχουν, επομένως, βασική, θεμελιώδη και πρωταρχική νομική υποχρέωση να μεριμνούν, ώστε τα
προγράμματα που μεταδίδουν να εξασφαλίζουν την προστασία των ανηλίκων από την παρακολούθηση περιεχομένου που ενδέχεται να επιδράσει αρνητικά στην σωματική, ψυχική ή πνευματική ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους μέσω της προσήκουσας σήμανσης αυτών (των προγραμμάτων), η οποία σήμανση καθιστά δυνατή και την άσκηση του γονεϊκού ελέγχου.
2. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης κατόπιν λήψης πολλών αναφορών και καταγγελιών (προφορικών και εγγράφων, επώνυμων και ανώνυμων) εκ μέρους πολιτών σχετικά με: α) την μη προσήκουσα σήμανση των προγραμμάτων, δηλαδή την αναντιστοιχία μεταξύ περιεχομένου προγράμματος και ώρας μετάδοσης αυτού (εσφαλμένη ηλικιακή ταξινόμηση προγραμμάτων), β) την πλήρη έλλειψη σήμανσης ορισμένων προγραμμάτων, γ) την απουσία λεκτικής σήμανσης των προγραμμάτων βάσει του είδους του περιεχομένου τους (βία, σεξ, χρήση ουσιών ή ακατάλληλη φρασεολογία), δ) την παράλειψη προβολής, χάριν ενημέρωσης του κοινού, στη διάρκεια του ημερήσιου προγράμματος καρτών με τις ισχύουσες κατηγορίες σήμανσης και με το είδος του περιεχομένου των προγραμμάτων, κρίνει επιτακτική την ανάγκη διαφύλαξης της προστασίας των ανηλίκων κατά τη μετάδοση των προγραμμάτων των παρόχων και ε) την διαφορετική σήμανση των προγραμμάτων κατά την επαναληπτική μετάδοσή τους.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
στο πλαίσιο ελέγχου τήρησης από τους παρόχους μέσων επικοινωνίας των ανωτέρω διατάξεων περί σήμανσης των προγραμμάτων και προστασίας των ανηλίκων απευθύνει προς αυτούς την κατωτέρω Οδηγία επισημαίνοντας ιδίως τα εξής:
1. Η κατάταξη των προγραμμάτων σε κατηγορίες σήμανσης είναι υποχρεωτική.
2. Η υποχρέωση αυτή καλύπτει όλα τα προγράμματα και τις ανακοινώσεις αυτών (τρέιλερ), εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων, των μηνυμάτων τηλεπώλησης και των δελτίων ειδήσεων. Κατ’ εξαίρεση, στα δελτία ειδήσεων απαιτείται να υπάρχει προφορική ειδοποίηση του κοινού πριν από τη μετάδοση τυχόν ακατάλληλου για ανηλίκους περιεχομένου.
3. Η σήμανση των προγραμμάτων συνίσταται: α) στην ηλικιακή ταξινόμηση των προγραμμάτων, με την υποχρεωτική εμφάνιση του σχετικού οπτικού συμβόλου (Κ, 8, 12, 16, 18) στην οθόνη καθ’όλη τη διάρκεια της μετάδοσής τους και β) στην ειδική λεκτική σήμανση που προσδιορίζει το είδος του περιεχομένου των προγραμμάτων ανάλογα με την βλάβη που αυτό μπορεί να προκαλέσει στους ανηλίκους (σκηνές βίας, σεξουαλικές σκηνές, σκηνές χρήσης ουσιών, σκηνές με απρεπή εκφορά λόγου), η οποία λεκτική σήμανση πρέπει να εμφανίζεται σε προγράμματα κατάλληλα για ανηλίκους άνω των δώδεκα (12) ετών και να προβάλλεται στην έναρξη και μετά από κάθε διακοπή του προγράμματος σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ισχύουσα νομοθεσία και γ) στην εμφάνιση της επεξήγησης του ανωτέρω υπό α οπτικού συμβόλου και της ανωτέρω υπό β ειδικής λεκτικής σήμανσης για την προβλεπόμενη στην ισχύουσα νομοθεσία διάρκεια.
4. Επιτρέπεται η ύπαρξη διαφορετικής σήμανσης σε ορισμένα τμήματα ή σκηνές των ενημερωτικών ή ψυχαγωγικών προγραμμάτων κατά τα προβλεπόμενα στην ισχύουσα νομοθεσία.
5. Η κατάταξη των προγραμμάτων γίνεται από εσωτερική επιτροπή επιστημόνων (Επιτροπή Προστασίας Ανηλίκων) που συγκροτείται σε κάθε πάροχο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην οικεία νομοθεσία.
6. Η επιλογή της προσήκουσας σήμανσης καθορίζεται βάσει της ύπαρξης αντιστοιχίας μεταξύ περιεχομένου προγράμματος και ώρας μετάδοσής του, σε συνδυασμό με την πιθανή παρακολούθησή του από ανηλίκους και την ενδεχόμενη πρόκληση βλάβης στην ηθική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους.
7. Η επιλογή ορισμένης ώρας μετάδοσης ενός προγράμματος, καθώς και η χρήση του αντίστοιχου οπτικού συμβόλου της ηλικιακής ταξινόμησης και της λεκτικής σήμανσης του είδους του περιεχομένου του που αντιστοιχούν στην ώρα μετάδοσής του, δεν απαλλάσσει τον πάροχο από την υποχρέωση ορθής και σύννομης σήμανσης του συγκεκριμένου προγράμματος αναφορικά με τον βαθμό τυχόν δυσμενούς επίδρασης αυτού στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των ανηλίκων με βάση το περιεχόμενό του.
8. Τα προγράμματα πρέπει να προβάλλονται εντός της χρονικής ζώνης που αντιστοιχεί στην εκάστοτε κατηγορία σήμανσης.
9. Σε περίπτωση επαναληπτικής μετάδοσης προγράμματος, αυτό πρέπει να φέρει την ίδια σήμανση που είχε κατά την πρώτη μετάδοσή του και να μεταδοθεί στη ζώνη προγράμματος που αντιστοιχεί στην επιλεγείσα σήμανση.
10. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της σήμανσης όλων των προγραμμάτων σύμφωνα με όσα ορίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και για τον έλεγχο της επιλογής της προσήκουσας σήμανσης αυτών από τους παρόχους.
11. Η ενημέρωση του κοινού για την κατάταξη των προγραμμάτων σε κατηγορίες σήμανσης πρέπει να γίνεται τουλάχιστον ανά έξι (6) ώρες κατά τη διάρκεια του ημερήσιου προγράμματος, με την προβολή ειδικών καρτών, διάρκειας ενός (1) λεπτού, στις οποίες εμφανίζονται αφενός, τα οπτικά σύμβολα της ηλικιακής ταξινόμησης και αφετέρου η ειδική λεκτική σήμανση προσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων και τις αντίστοιχες επεξηγήσεις τους.
12. Τα ανωτέρω οπτικά και λεκτικά σύμβολα σήμανσης των προγραμμάτων βάσει ηλικίας και είδους περιεχομένου πρέπει να εμφανίζονται και στις εφημερίδες, τα περιοδικά, τους ηλεκτρονικούς Οδηγούς Προγράμματος (EPG) ή σε όποιο άλλο μέσο παρουσιάζεται το πρόγραμμα των παρόχων και συγκεκριμένα δίπλα στον τίτλο του προγράμματος.
13. Ειδικά οι πάροχοι συνδρομητικών υπηρεσιών οφείλουν να σημαίνουν προσηκόντως τα προγράμματά τους σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, χωρίς, όμως, τους χρονικούς περιορισμούς ως προς τις επιτρεπόμενες ώρες μετάδοσης αυτών, εφόσον ενημερώνουν κατάλληλα τους συνδρομητές τους για την χρήση και τη λειτουργία μηχανισμών αποκλεισμού της πρόσβασης ανηλίκων σε ακατάλληλα για αυτούς προγράμματα και εξασφαλίζουν την πρόσβαση των συνδρομητών τους στους μηχανισμούς αυτούς.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ.
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ
ΟΔΗΓΙΑ 1/2023
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Οδηγία 1/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 30 Νοεμβρίου 2023
