Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 34/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 14.9.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Βασίλειος Καραποστόλης και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη προσβολή προσώπου από τον ραδιοφωνικό σταθμό PRESSING 90.1 FM Νομού Λαρίσης, ιδιοκτησίας του αστικού συνεταιρισμού κοινωνικού σκοπού περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ LARISSA MEDIA. Η υπόθεση εξετάζεται κατόπιν υποβολής καταγγελίας του Αλέξιου Κούγια (με αριθμό πρωτοκόλλου 5235/13.11.2019).
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 69/23.1.2020, ο οποίος ανατέθηκε στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Γεώργιο Αναγνωσταρά. Ο Ειδικός Επιστήμονας υπέβαλε στο ΕΣΡ τη με αρ. πρτ. ΕΣΡ 99/ΕΣ/29.1.2020 νομική του εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, παρέστησαν για λογαριασμό του ραδιοφωνικού σταθμού ο νόμιμος εκπρόσωπος του ιδιοκτησιακού του φορέα Χρήστος Τσιάτας και ο πληρεξούσιος δικηγόρος του Γιάννης Χελιδόνης. Παρέστη επίσης ο καταγγέλλων Αλέξιος Κούγιας, καθώς και η δικηγόρος Χριστίνα Μητρονάτσιου. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο, οι εκπρόσωποι του ραδιοφωνικού σταθμού απάντησαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Προηγουμένως, εδόθη ο λόγος στον καταγγέλλοντα και την συμπαριστάμενη δικηγόρο που ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους επί του περιεχομένου της καταγγελίας. Ζήτησαν στη συνέχεια τα αντιδικούντα μέρη -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση υπομνήματος έως τις 21.9.2021 ώρα 14:00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Ο εγκαλούμενος και ο καταγγέλλων κατέθεσαν στη Γραμματεία τα με αριθμό πρωτοκόλλου 4947/21.9.2021 και 4939/21.9.2021 υπομνήματα, αντιστοίχως.
Την 22.2.2022 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»): Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τους απόντες κατά την συζήτηση Βασίλειο Καραποστόλη και Γεώργιο Πλειό αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, τα υπομνήματα του εγκαλουμένου και του καταγγέλλοντος και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και ο ανωτέρω εισηγητής, ο οποίος ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την ενδεχόμενη επιβολή σε περίπτωση παραβάσεων των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Ο άμεσος αυτός κρατικός έλεγχος αποσκοπεί μεταξύ άλλων και στην προστασία της προσωπικότητας και της αξίας των αναφερόμενων προσώπων.
2. Περαιτέρω, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν πρωταρχική κρατική υποχρέωση (άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγματος). Ως θεμελιώδης κανόνας της συνταγματικής εννόμου τάξεως, η προστασία αυτή έχει απόλυτο και επιτακτικό χαρακτήρα και είναι μη δεκτική οποιασδήποτε εξαίρεσης (όλως ενδεικτικώς, ΣτΕ 4157/2015 και ΣτΕ 4992/2014). Η υποχρέωση αυτή διαλαμβάνεται επίσης και στην ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία όσον αφορά τις ενημερωτικές εκπομπές. Ειδικότερα, το άρθρο 9 παρ. 2 του ΠΔ 77/03 ορίζει τα εξής: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους. Πρέπει επίσης να γίνονται σεβαστά η ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, η επαγγελματική τους δραστηριότητα και το δικαίωμα έκφρασής τους. Η άσκηση κριτικής δεν είναι ασυμβίβαστη με το σεβασμό των δικαιωμάτων των εμφανιζομένων ή αναφερομένων προσώπων»>.
3. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρα 4 και 8 παρ. 5 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, από την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και από τους ισχυρισμούς του εγκαλουμένου και του καταγγέλλοντος (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής.
Στις 17.05.2019, 08.08.2019, 01.09.2019, και 18.09.2019 μεταδόθηκαν από τον ελεγχόμενο ραδιοφωνικό σταθμό ενημερωτικές εκπομπές αθλητικού περιεχομένου, κατά τις οποίες έγινε εκτενής αναφορά στον καταγγέλλοντα με την ιδιότητα αυτού ως προέδρου της ΠΑΕ Λάρισας.
Κατά την εκπομπή ΣΕ ΚΟΝΤΡΑ ΕΠΙΘΕΣΗ της 17.05.2019, ο κεντρικός παρουσιαστής της αναφέρθηκε σε συνομιλία που φέρεται να είχε σε τυχαία συνάντηση με ανήλικο, κατά την οποία ο ανήλικος φέρεται να καταφέρθηκε με προσβλητικό τρόπο κατά του καταγγέλλοντος, αποκαλώντας τον «βλάκα».
Ακολούθησε τηλεφωνική παρέμβαση του καταγγέλλοντος στην εκπομπή, με κύριο αντικείμενο αυτήν την αναφορά.
Κατά την εκπομπή TSOUMBOX της 18.09.2019, ο κεντρικός παρουσιαστής της αναφέρθηκε με επικριτικό τρόπο στον καταγγέλλοντα με αφορμή τη φερόμενη πρόθεση του τελευταίου «να αγοράσει» το ποδοσφαιρικό γήπεδο ΑΛΚΑΖΑΡ στην πόλη της Λάρισας. Θεωρώντας μια τέτοια προοπτική μη ρεαλιστική, ο παρουσιαστής ανέφερε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
• ...όταν μπαίνεις στη διαδικασία είτε να σχολιάσεις είτε να αναλύσεις τέτοιου είδους τοποθετήσεις ενός ανθρώπου, ο οποίος κινείται σε παράλληλο σύμπαν.
• Κατάλαβες; Είναι μη αντιμετωπίσιμο και προφανώς είναι και μη αναστρέψιμο.
• Από πουθενά δεν προκύπτει ότι πωλείται το Αλκαζάρ. Είδες λοιπόν πού βρίσκεται το παράλληλο σύμπαν...
• ...αλλά ξαναλέω για μια ακόμα φορά, δεν είναι δυνατόν να αγνοήσεις τέτοιου είδους δηλώσεις ή τέτοιου τύπου παραληρήματα ενός ανθρώπου, ο οποίος ηγείται μιας ομάδας στην οποία αποφασίζει εκείνος για τα πάντα...
Με το παραπάνω όμως περιεχόμενο, οι επίμαχες εκπομπές μπορούσαν να προσβάλουν την τιμή και την προσωπικότητα του καταγγέλλοντος στον βαθμό που αφενός χαρακτηρίζεται «βλάκας» (έστω και εμμέσως με την μεταφορά στο κοινό της άποψης που τρίτο ανήλικο πρόσωπο φέρεται να εξέφρασε για αυτόν) και αφετέρου υπονοείται ότι έχει κάποιο «μη αντιμετωπίσιμο» και «μη αναστρέψιμο» πρόβλημα που τον κάνει να «κινείται σε παράλληλο σύμπαν» και να έχει «παραληρήματα».
Δεδομένης εξάλλου της φύσεως και της έντασης της προσβολής και των συνθηκών υπό τις οποίες αυτή έλαβε χώραν, ήταν πρακτικώς αδύνατο να γίνει αποκατάσταση της βλάβης με την υποβολή από τον καταγγέλλοντα αίτησης επανόρθωσης προς τον ραδιοφωνικό σταθμό κατά τα σχετικώς προβλεπόμενα από το άρθρο 30 του Ν. 4779/2021. Τούτο ιδίως επειδή η βλάβη στην προσωπικότητα του καταγγέλλοντος προήλθε πρωτίστως από τη μεταφορά προσβλητικού εναντίον του χαρακτηρισμού, στον οποίον φέρεται να είχε προβεί κάποιο τρίτο μη κατονομαζόμενο πρόσωπο.
ΙΙΙ. Προβαλλόμενοι ισχυρισμοί
Ισχυρίζεται ο εγκαλούμενος ότι ο παρουσιαστής της εκπομπής μετέφερε απλώς (και μάλιστα χωρίς να αναφέρει την πλήρη λέξη) έναν χαρακτηρισμό ανηλίκου για τον καταγγέλλοντα, σημειώνοντας μάλιστα παράλληλα ότι ο σταθμός απλώς μεταφέρει απόψεις ακροατών χωρίς να τις υιοθετεί. Ακόμα όμως και αν υποτεθεί ότι το αναφερόμενο γεγονός είναι αληθές, ο σταθμός όφειλε να επιδείξει το απαιτούμενο αίσθημα ευθύνης κατά την περιγραφή του και να μην το μεταφέρει κατά τρόπο που να προσβάλλει την προσωπικότητα του καταγγέλλοντος. Είναι εξάλλου αδιάφορο το γεγονός ότι η επίμαχη λέξη μπορεί να μεταφέρθηκε από τον παρουσιαστή της εκπομπής ημιτελώς («βλά...»), από την στιγμή πάντως που ήταν απολύτως σαφές στον μέσο ακροατή τόσο το περιεχόμενο του χαρακτηρισμού όσο και το πρόσωπο στο οποίο αυτός αφορούσε.
Ισχυρίζεται επίσης ο εγκαλούμενος ότι οι χαρακτηρισμοί «παράλληλο σύμπαν» και «παραληρήματα» χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να καταδειχθεί η κάθετη διαφωνία του παρουσιαστή της εκπομπής με τον καταγγέλλοντα στο θέμα της πρόθεσης αγοράς του γηπέδου, προοπτική που ο παρουσιαστής θεωρούσε απολύτως μη υλοποιήσιμη και μη ρεαλιστική.
Ισχυρίζεται ειδικότερα ο εγκαλούμενος ότι ο παρουσιαστής θέλησε με τη χρήση των όρων αυτών να τονίσει ότι αυτός και ο καταγγέλλων κινούνται σε «παράλληλα σύμπαντα», κάτι το οποίο προκύπτει άλλωστε και από τη συνολική ανάγνωση της απομαγνητοφώνησης της ελεγχόμενης εκπομπής. Ωστόσο, προκύπτει από τα αναφερόμενα στο πραγματικό μέρος της παρούσας ότι (ανεξαρτήτως τυχόν πρόθεσης) ο τρόπος χρησιμοποίησης των όρων αυτών φαινόταν να υπονοεί την ύπαρξη κάποιου μη αναστρέψιμου προβλήματος στον καταγγέλλοντα που τον εμποδίζει να κατανοεί την πραγματικότητα.
Ισχυρίζεται τέλος ο εγκαλούμενος ότι η καταγγελία είναι προσχηματική και καταχρηστική και ότι στη βάση της υποκρύπτεται η πρόθεση του καταγγέλλοντος να επιτεθεί για μία ακόμα φορά κατά του ραδιοφωνικού σταθμού. Τα κίνητρα όμως του καταγγέλλοντος και η ύπαρξη τυχόν αντιπαράθεσης μεταξύ αυτού και του ραδιοφωνικού σταθμού είναι αδιάφορα για την εξέταση της κρινόμενης υπόθεσης.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών καθίσταται σαφές ότι ο εγκαλούμενος παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας υποχρεώσεις της, προσβάλλοντας την τιμή και την προσωπικότητα του καταγγέλλοντος.
Κατά συνέπεια, πρέπει να επιβληθεί στον εγκαλούμενο κύρωση και δη εκείνη του χρηματικού προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση την βαρύτητα της παράβασης, κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των 5.000 ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι ο εγκαλούμενος παραβίασε εκ προθέσεως την υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότητας των αναφερόμενων στις ραδιοφωνικές εκπομπές προσώπων, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στον αστικό συνεταιρισμό κοινωνικού σκοπού περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ LARISSA MEDIA, ιδιοκτησιακό φορέα του ραδιοφωνικού σταθμού PRESSING 90.1 FM Νομού Λαρίσης, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Του αστικού συνεταιρισμού κοινωνικού σκοπού περιορισμένης ευθύνης ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ LARISSA MEDIA, που εδρεύει στη Λάρισα, οδός Καραολή και Δημητρίου 10, με ΑΦΜ 996956103, Δ.Ο.Υ. Λάρισας.
2. Του Τσιάτα Χρήστου του Κωνσταντίνου, κάτοικο Λάρισας, οδός Γιαννιτσών 4Α, με ΑΦΜ 053486015, Δ.Ο.Υ. Λάρισας, ως νομίμου εκπροσώπου.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 22α Φεβρουαρίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 5η Ιουλίου 2022.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 34/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 5η Ιουλίου 2022
