Το 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τη διαδικασία για τη θέσπιση νέας Νομοθεσίας αναφορικά στα Μέσα: το αναφερόμενο και ως Πακέτο Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act package - DSA). Αυτό το πακέτο περιλαμβάνει δύο νέες προτάσεις ρύθμισης, τον νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act - DSA) και τον νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (Digital Markets Act - DMA). Και οι δύο δημοσιεύθηκαν την 15η Δεκεμβρίου 2020 και στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Το πρώτο εξάμηνο του 2021 και σε ένα σημαντικό σημείο των συζητήσεων γι’ αυτό το νέο νομοθετικό πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο διοργάνωσε μία σειρά από πέντε Διαδικτυακά Σεμινάρια που αφορούσαν στα θέματα που επηρεάζονται άμεσα από αυτήν τη νέα προτεινόμενη νομοθεσία. Τώρα, στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, το Παρατηρητήριο, με έδρα το Στρασβούργο, μέρος του Συμβουλίου της Ευρώπης, παρουσιάζει μία νέα έκθεση, η οποία βασίζεται εν μέρει στο περιεχόμενο αυτών των διαδικτυακών σεμιναρίων: Αποκάλυψη του Πακέτου Ψηφιακών Υπηρεσιών.
Κατεβάστε την Έκθεση “Αποκάλυψη του Πακέτου Ψηφιακών Υπηρεσιών” εδώ .
Αυτή η νέα έκθεση χωρίζεται σε δύο βασικούς τομείς: ο ένας επικεντρώνεται στον νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες DSA και ο άλλος στον νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), εκ των οποίων έκαστος χωρίζεται σε δύο μέρη.
Το γενικό, εισαγωγικό, πρώτο κεφάλαιο, περιλαμβάνει μία αναδρομή στα πρώτα βήματα του διαδικτυακού περιεχομένου, εντοπίζοντας την εμφάνιση της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας που θα πρέπει να συνοδεύει αυτόν τον γενναίο νέο κόσμο του διαδικτυακού περιεχομένου.
Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζει στην πολυπλοκότητα της ρύθμισης τoυ λόγου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες DSA. Οι συντάκτες ασχολούνται με θέματα όπως η αλληλεπίδραση του νόμου DSA με την υπάρχουσα οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, οι επιπτώσεις του DSA σε τομείς όπως οι μηχανισμοί ειδοποίησης και δράσης των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης (οι οποίοι χρησιμεύουν για την προειδοποίηση των παραβατών και στη συνέχεια την κατάργηση περιεχομένου), οι έρευνες πρωτοβουλίας και η δυνητικά προβληματική ερμηνεία τμημάτων του νέου DSA.
Το τρίτο κεφάλαιο εξετάζει τη ρύθμιση του ελέγχου του παράνομου διαδικτυακού περιεχομένου. Διερευνώνται βασικοί θεματικοί τομείς του παράνομου περιεχομένου, όπως η ρητορική μίσους, το υλικό που σχετίζεται με τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και τα τρομοκρατικά μηνύματα, καθώς και οι διατάξεις του νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες DSA, για τη ρύθμιση αυτών των κατηγοριών περιεχομένου. Επίσης, αυτό το κεφάλαιο διερευνά τις τέσσερις διαφορετικές καθορισμένες κατηγορίες ενδιάμεσων υπηρεσιών του νόμου DSA, οι οποίες ταξινομούνται κατά μέγεθος, ενώ οι συνοδευτικοί κανόνες για την εποπτεία του περιεχομένου γίνονται αυστηρότεροι και πολυάριθμοι καθώς οι πλατφόρμες μεγαλώνουν.
Το τέταρτο κεφάλαιο εξετάζει την προσέγγιση του νόμου DSA ως προς την παραπληροφόρηση. Οι συντάκτες ξεκινούν εξετάζοντας τους διαρκώς μεταβαλλόμενους ορισμούς της παραπληροφόρησης καθώς και το άρρηκτα συνδεδεμένο ζήτημα της ελευθερίας του λόγου, όπως ορίζεται και κατοχυρώνεται στο έργο του Συμβουλίου της Ευρώπης, για παράδειγμα. Εξετάζουν την «βασισμένη στον κίνδυνο προσέγγιση της παραπληροφόρησης» του νόμου DSA (δηλαδή τους κοινωνικούς κινδύνους και τις απειλές που εγείρονται από το εν λόγω περιεχόμενο). Ακόμη, εξετάζουν τις διατάξεις του νόμου DSA, οι οποίες αποσκοπούν στον μετριασμό τέτοιων κινδύνων και στην παροχή ενός βαθμού εποπτείας και διαφάνειας.
Το πέμπτο κεφάλαιο στρέφει την εστίαση στα ζητήματα των πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτό το κεφάλαιο εστιάζει στο άρθρο 17 της Οδηγίας για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην ενιαία αγορά / Directive on Copyright in the Single Market (DSM), το οποίο ουσιαστικά ασχολείται με την αφαίρεση περιεχομένου που δημοσιεύτηκε παράνομα και προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες κοινής χρήσης. Το άρθρο 17 επιδιώκει να εξισορροπήσει την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων με τα δικαιώματα των χρηστών στην ελευθερία έκφρασης και ενημέρωσης. Ενδιαφέρουσα είναι η άποψη της Πολωνικής Κυβέρνησης: να περιλαμβάνει πάρα πολλά από τα πρώτα και όχι αρκετά από τα δεύτερα και αμφισβήτησε επίσημα αυτό το άρθρο. Η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη. Οι συντάκτες αυτού του κεφαλαίου εξετάζουν και την αλληλεπίδραση μεταξύ του άρθρου 17 και του DSA.
Το έκτο κεφάλαιο αναλύει τις διατάξεις του νόμου για τις Ψηφιακές Αγορές DMA σχετικά με τους gatekeepers, τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον. Αυτό το κεφάλαιο παρέχει μία χρήσιμη σύντομη σύνοψη του πεδίου εφαρμογής και της εφαρμογής του νόμου DMA. Ο συντάκτης εστιάζει και στα καθοριστικά κριτήρια για τους gatekeepers σύμφωνα με τον DMA και τα συγκεκριμένα "πρέπει και δεν πρέπει" για τους media players. Ο συντάκτης αυτού του κεφαλαίου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο νόμος DMA αποτελεί απόδειξη πως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι διατεθειμένη να αφήσει εκκρεμή ζητήματα στις πιο συναφείς αγορές, τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους πολίτες του ψηφιακού κόσμου μας.
Το έβδομο κεφάλαιο εστιάζει ως προς τα οικονομικά του gatekeeping στον οπτικοακουστικό τομέα και παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον ανταγωνισμό και τη ρύθμιση.
Το όγδοο κεφάλαιο περιλαμβάνει μία σύνοψη των πέντε διαδικτυακών σεμιναρίων DSA, τα οποία διοργανώθηκαν από το Παρατηρητήριο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Πρόκειται για μία state-of-the-art ανάλυση του τρόπου με τον οποίο η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα μέσα προτείνει την αντιμετώπιση των προκλήσεων της ρύθμισης του διαδικτυακού περιεχομένου και εκείνων που παρέχουν οι ψηφιακές υπηρεσίες, με τη μορφή του Πακέτου Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act Package).
Πληροφορίες: www.obs.coe.int/en/web/observatoire
Παρατηρήσεις: Δελτίο Τύπου - Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο - Στρασβούργο, Γαλλία 21 Οκτωβρίου 2021
