Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 67/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 10.3.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Γιώργος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον δημόσιο τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας «ΕΡΤ1» με φορέα την ΕΡΤ ΑΕ, αναφορικά με καταγγελία για μετάδοση ανακριβών πληροφοριών.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 386/19.7.2017, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρ. Κεραμήτσου, που κατέθεσε την υπ’ αριθμόν πρωτ. ΕΣΡ 989/23.10.2017 έκθεση καταγραφής πραγματικών περιστατικών και στην ειδική επιστήμονα-νομικό Χ. Τσίγκου, που κατέθεσε την υπ’ αριθμόν πρωτ. ΕΣΡ 1099/ 20.12.2018 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της ΕΡΤ Α.Ε. Φώτης Καραγιαννόπουλος. Παρέστησαν επίσης η Ευγενία Πασχαλίδη, διευθύντρια ειδήσεων του σταθμού και ο Αναστάσιος Τσιαμπάς, προϊστάμενος του τμήματος προγράμματος. Οι εκπρόσωποι του σταθμού δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 1η.4.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Στη συνέχεια, ο σταθμός κατέθεσε τα υπ’ αριθμόν πρωτ. ΕΣΡ 1408/30.3.2020 και 1593/13.4.2020 αιτήματα για παράταση της προθεσμίας υποβολής υπομνήματος, τα οποία και έγιναν δεκτά. Τελικώς, ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το υπ’ αριθμόν πρωτ. 1775/30.4.2020 υπόμνημα.
Την 21η.7.2020 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «e-presence.gov.gr» επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γιώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
2. Ειδικώς ως προς τη λειτουργία της ΕΡΤ ΑΕ, στο άρθρο 3 παρ. 4 του Ν. 4324/2015 (που τροποποίησε το Ν. 4173/2013 επανιδρύοντας την ΕΡΤ Α.Ε.) ορίζεται: «Η λειτουργία της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. διέπεται από την κείμενη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και το παρεχόμενο από αυτήν περιεχόμενο περιλαμβάνει ιδίως προγράμματα ενημέρωσης, πολιτισμού, επιμόρφωσης, ψυχαγωγίας και αθλητισμού».
3. Με το άρθρο 1 του ΠΔ 77/2003 (ΦΕΚ Α' 75/28.3.2003) ορίζεται: «στην έννοια της δημοσιογραφικής εκπομπής εμπίπτουν όλες οι εκπομπές λόγου, που έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό που τους προσδίδεται από τον ραδιοφωνικό ή τον τηλεοπτικό φορέα. Στις ειδησεογραφικές εκπομπές εμπίπτουν τα δελτία ειδήσεων και στις πολιτικές εκπομπές εμπίπτουν εκείνες που έχουν αντικείμενο πολιτικά θέματα».
4. Περαιτέρω, στο άρθρο 2 παρ. 2 του ΠΔ 77/2003 προβλέπεται: «Ο δημοσιογράφος υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, έχει το δικαίωμα, να μεταδίδει ανεμπόδιστα πληροφορίες και σχόλια για να εξασφαλίσει την ενημέρωση της κοινής γνώμης».
5. Αναφορικά με τη μετάδοση των πάσης φύσεως γεγονότων με το άρθρο 5 παρ. 1 του ΠΔ 77/2003 ορίζεται: «Η μετάδοση των γεγονότων πρέπει να είναι αληθής, ακριβής και όσο είναι δυνατό πλήρης. Τα γεγονότα πρέπει να παρουσιάζονται με προσοχή και αίσθημα ευθύνης, ώστε να μην δημιουργούν υπέρμετρη ελπίδα, σύγχυση ή πανικό στο κοινό».
6. Προς το σκοπό της διασφάλισης της ακρίβειας των μεταδιδόμενων πληροφοριών με το άρθρου 8 παρ. 1, εδ. α' και β' του ΠΔ 77/2003 προβλέπεται: «Δεν πρέπει να μεταδίδονται πληροφορίες που δεν έχουν ελεγχθεί. Η συλλογή στοιχείων και πληροφοριών πρέπει να γίνεται με θεμιτά μέσα».
7. Τέλος, με το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζεται: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα:
α) Σύμφωνα με τα άρθρα 15 παρ. 2 Σ, 3 παρ. 4 του Ν. 4324/2015 και 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε βάρος τόσο της ιδιωτικής, όσο και της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της κείμενης ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας.
(β) Η παρουσίαση γεγονότων σε ενημερωτική εκπομπή πρέπει να γίνεται με τη δέουσα προσοχή και αίσθημα ευθύνης. Προς το σκοπό αυτό τα γεγονότα πρέπει να ελέγχονται πριν από τη μετάδοσή τους, ενώ κρίσεις βασισμένες σε πιθανολογήσεις δεν μπορούν να εμφανίζονται υπό τη μορφή βάσιμης πληροφορίας.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ευρισκόμενοι στο αρχείο του ΕΣΡ ψηφιακοί δίσκοι με την επίμαχη ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Κατά τη διάρκεια ενημερωτικής εκπομπής της εγκαλούμενης με τίτλο «ΠΡΩΙΝΗ ΖΩΝΗ», που μεταδόθηκε την 22α.6.2017, παρουσιάστηκε δημοσιογραφική έρευνα (ρεπορτάζ) σχετικά με τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας μελών του «ΠΑΜΕ» έξω από τις εγκαταστάσεις της εταιρείας πληροφορικής με το διακριτικό τίτλο «European Dynamics» και δόθηκε βήμα στον εκπρόσωπο της Εκτελεστικής Γραμματείας του «ΠΑΜΕ» να αναπτύξει τους λόγους της διαμαρτυρίας των εργαζομένων. Ο τελευταίος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε «όρους δουλοπαροικίας» των εργαζομένων στην εν λόγω εταιρεία, καθώς και σε απλήρωτες υπερωρίες τους. Οι πληροφορίες αυτές δεν διασταυρώθηκαν μεν κατά τη διάρκεια της εκπομπής από εκπρόσωπο της εταιρείας ώστε να ενημερωθούν οι τηλεθεατές για τα επιχειρήματα της εργοδότριας εταιρίας (καταγγέλλουσας).
Η εγκαλουμένη, όμως, με το υπόμνημά της, αντέτεινε ότι κατά τη διάρκεια της επίμαχης ζωντανής δημοσιογραφικής έρευνας ο παριστάμενος δημοσιογράφος της ΕΡΤ ΑΕ, μετά τις δηλώσεις του εκπροσώπου του «ΠΑΜΕ» κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια για την παρουσίαση των απόψεων της «άλλης πλευράς», προκειμένου να τηρηθεί η δημοσιογραφική δεοντολογία. Ωστόσο, παρά τη διαβίβαση του σχετικού αιτήματος του δημοσιογράφου μέσω του φύλακα της εισόδου, δεν εμφανίστηκε εκπρόσωπος της εργοδότριας για να παρουσιάσει την θέση της είτε κατά την ώρα εκέινη είτε και αργότερα. Η εγκαλουμένη προσκόμισε επίσης έγγραφο σημείωμα από δημοσιογράφο παρόντα κατά τη διάρκεια της επίμαχης έρευνας, με το οποίο βεβαιώνεται (με πειστικότητα) η άκαρπη προσπάθεια αυτού να επικοινωνήσει με εκπροσώπους της εταιρείας «European Dynamics» κατά τη διάρκεια μετάδοσης των συγκεκριμένων γεγονότων, καθώς και η έλλειψη οποιασδήποτε επικοινωνίας της εταιρείας με το σταθμό την ημέρα μετάδοσης της έρευνας ή αργότερα.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών, κρίνεται ότι η εγκαλουμένη δεν υπέπεσε στο αδίκημα που της αποδόθηκε.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ότι η εγκαλουμένη δεν υπέπεσε στην παράβαση που της αποδόθηκε κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 21η Ιουλίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 4η Δεκεμβρίου 2020.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 67/2020 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 4 Δεκεμβρίου 2020.
