Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 18/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 16.1.2023 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND» (πρώην EPSILON TV), ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.», της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας αναφορικά με διατάξεις περί μη προσήκουσας σήμανσης κατά την προβολή της ταινίας με τον τίτλο «Ο Μεξικάνος» που μεταδόθηκε στις 9.7.2020. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την υπ’ αριθμ πρωτ. ΕΣΡ 2977/13.7.2020 καταγγελία πολίτη.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 301/31.7.2020, ο οποίος ανατέθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Θεοδώρα Παπαδάκη. Η Ειδική Επιστήμων κατέθεσε την με αριθμό πρωτοκόλλου 730/ΕΣ/25.8.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της, Ιωάννης Νικολόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο δικηγόρος της αιτούσης δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Δεν ζήτησε να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.
Αμέσως μετά, ακολούθησε διάσκεψη και η Εισηγήτρια, αφού ανέπτυξε το θέμα, αποχώρησε. Στη συνέχεια η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.
2. Tα άρθρα 15 παρ. 2 και 21 παρ. 1 του Συντάγματος θεσπίζουν υποχρέωση προστασίας της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
3. Περαιτέρω, θεσπίζεται υποχρέωση προστασίας των ανηλίκων υπό των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, κατά τη μετάδοση των εκπομπών τους στο άρθρο 26 παρ. 4 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «O τηλεοπτικοί οργανισμοί ελεύθερης λήψης οφείλουν να μη μεταδίδουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδίως προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές υπερβολικής βίας, καθώς και να μη μεταδίδουν σκηνές φυσικής ή λεκτικής βίας στα ειδησεογραφικά τους προγράμματα χωρίς αυτό να είναι αναγκαίο για την πληροφόρηση του κοινού για ορισμένο γεγονός».
4. Η υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών για σήμανση των εκπομπών τους προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων: ι) 26 παρ. 5 εδ. α του Π.Δ. 109/2010 το οποίο ορίζει: «Όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα (εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων και των μηνυμάτων τηλεπώλησης) κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό της δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενό τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων», ιι) το άρθρο 1 της ΥΑ 6138/2000 (η οποία εξακολουθεί να ισχύει και να εφαρμόζεται κατά τον χρόνο μετάδοσης του εξεταζόμενου προγράμματος, λόγω μη έκδοσης της προβλεπόμενης στο άρθρο 26 παρ. 7 του Π.Δ. 109/2010 νέας Υπουργικής Απόφασης, βλ. και ΣτΕ 904 και 905/2018, 4238/2015), το οποίο ορίζει: «Όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα, εκτός των προγραμμάτων τηλεοπτικής διαφήμισης και τηλεπώλησης όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 1 του ΠΔ 100/2000, κατατάσσονται σε πέντε (5) κατηγορίες, ανάλογα με το βαθμό της δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενο τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει σωματική, ηθική, πνευματική και διανοητική ανάπτυξη των ανηλίκων».
5. Ειδικά για τα δελτία ειδήσεων, τις ενημερωτικές εν γένει εκπομπές, καθώς και τις ψυχαγωγικές εκπομπές, το άρθρο 5 παρ. 1 της ΥΑ 106/2019 (ΦΕΚ 2300/Β/12-6-2019) ορίζει: «Ειδικά για τις ενημερωτικές εν γένει εκπομπές, καθώς και τις ψυχαγωγικές εκπομπές, η κατάταξη και η αντίστοιχη σήμανση μπορεί να είναι διαφορετική για ορισμένα τμήματα ή σκηνές των προγραμμάτων αυτών. Σε κάθε περίπτωση, εκτός από την εμφάνιση του οπτικού συμβόλου ο παρουσιαστής των εκπομπών οφείλει να ενημερώνει το κοινό τουλάχιστον τρία λεπτά (3') πριν από τη μετάδοση τμημάτων ή σκηνών της εκπομπής που αντιστοιχούν στις κατηγορίες προγράμματος κατάλληλων για παιδιά άνω των 12, 16 και 18 ετών. Η ειδοποίηση αυτή προηγείται της μετάδοσης των επίμαχων σκηνών ή τμημάτων της εκπομπής, να διαχωρίζεται από αυτή, να διατυπώνεται με τρόπο σαφή, κατάλληλο και ειδικό ως προς το περιεχόμενο των συγκεκριμένων σκηνών, να αιτιολογείται η ανάγκη μετάδοσης των σκηνών αυτών και να υπάρχει προτροπή προς τους γονείς να απομακρύνουν τα παιδιά από την οθόνη».
6. Η υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών για επιλογή της προσήκουσας σήμανσης των μεταδιδόμενων από αυτούς εκπομπών προκύπτει και από το άρθρο 26 παρ. 7 εδ. γ του Π.Δ. 109/2010, σύμφωνα με το οποίο «η σήμανση κάθε προγράμματος συναρτάται άμεσα με το περιεχόμενό του και την ώρα μετάδοσής του».
7. Το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της προσήκουσας σήμανσης των τηλεοπτικών εκπομπών, εν όψει του περιεχομένου τους, σε αρνητική δε περίπτωση επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς τις προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις (πρβλ. ΣτΕ 4000/2013).
8. Η προστασία της παιδικής ηλικίας έχει αναχθεί σε αντικείμενο ιδιαίτερης μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη, ο οποίος με το άρθρο 21 την έθεσε «υπό την προστασία του κράτους» (παρ. 1), το οποίο σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις υποχρεούται να λαμβάνει «ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας (παρ. 4)». Οι διατάξεις που αφορούν την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (δημόσιας τάξης) (ΣτΕ 2572/2015).
9. Η θέσπιση από τον εθνικό νομοθέτη ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα πρόσωπα έχει ως προφανή βάση το δεδομένο της κοινής πείρας, ότι αυτά αποτελούν μια ευάλωτη και ευαίσθητη κοινωνική ομάδα που λόγω της συναισθηματικής και ψυχικής ανωριμότητάς τους, της έλλειψης εμπειριών και της μη ανεπτυγμένης κρίσης, είναι περισσότερο επιρρεπή σε άκριτη υιοθέτηση και μίμηση αλλότριων συμπεριφορών, ιδίως συμπεριφορών που προβάλλονται από τηλεοράσεως και εκλαμβάνονται (από τους ανήλικους) ως κανονικές και συνήθεις (πρβλ. και ΣτΕ 3634/2015).
10. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς), προκύπτουν τα
εξής:
Κατατέθηκε καταγγελία για αλλαγή σήμανσης κατά τη διάρκεια της ταινίας «Ο Μεξικάνος», που προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό «OPEN BEYOND» στις 9.7.2020. Πράγματι, ενώ, ως σήμα της εκπομπής, εμφανίζεται εξαρχής το «12», αυτό μετατρέπεται σε «16» μετά το πρώτο διαφημιστικό διάλειμμα και μέχρι το τέλος της ταινίας.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι, ενώ όλα τα προγράμματα σημαίνονται, διαφορετική σήμανση, για ορισμένα τμήματα ή σκηνές των προγραμμάτων αυτών, επιτρέπεται ειδικά «για τις ενημερωτικές εν γένει εκπομπές, καθώς και τις ψυχαγωγικές εκπομπές». Οι ταινίες δεν συμπεριλαμβάνονται στην παραπάνω πρόβλεψη, άρα η σήμανση δε μπορεί να είναι διαφορετική κατά τη διάρκειά τους. Κατά συνέπεια, στην προκειμένη περίπτωση τελέσθηκε από την εγκαλουμένη το αδίκημα που της αποδόθηκε και πρέπει να της επιβληθεί κύρωση, και δη εκείνη της συστάσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς την προσήκουσα σήμανση προβαλλόμενων ταινιών, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε., ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού OPEN BEYOND TV, τη διοικητική κύρωση της σύστασης να επιλέγει την σήμανση των προγραμμάτων με την προσήκουσα επιμέλεια.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 16η Ιανουαρίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Η ληφθείσα την 16.1.2023 απόφαση καταχωρήθηκε στο οικείο πρακτικό της 16.1.2023 και δόθηκε σε αυτήν ο ανωτέρω αριθμός (18/2023).
Δημοσιεύτηκε την 15η Φεβρουαρίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ-ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 18/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 15η Φεβρουαρίου 2024
