Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 17/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 16.1.2023 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND» (πρώην EPSILON TV), ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.», της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας αναφορικά με διατάξεις: περί προστασίας της αξίας του ανθρώπου - δυσμενείς διακρίσεις λόγω φυλής και φύλου, κατά την προβολή της εκπομπής με τον τίτλο «Ευτυχείτε» που μεταδόθηκε στις 4.1.2019. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από καταγγελίες πολιτών.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 24/14.1.2019, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Αικατερίνη Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Θεοδώρα Παπαδάκη. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 226/ΕΣ/25.2.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η Ειδική Επιστήμων την με αριθμό πρωτοκόλλου 789/ΕΣ/9.9.2019 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της, Ιωάννης Νικολόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο Εκπρόσωπος της αιτούσης δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Δεν ζήτησε να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.
Αμέσως μετά η Ολομέλεια διασκέφθηκε επί της υποθέσεως. Άκουσε την εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Στη συνέχεια, η Ολομέλεια αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Ο άμεσος αυτός έλεγχος του κράτους έχει ως σκοπό, μεταξύ των άλλων, την προστασία της αξίας του ανθρώπου και την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας.
2. Κατά ρητή άλλωστε συνταγματική επιταγή, ο σεβασμός της αξίας του ανθρώπου και η προστασία της ανθρώπινης προσωπικότητας αποτελούν πρωταρχική κρατική υποχρέωση. Ειδικότερα, το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζει τα εξής: «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας». Επιπλέον, το άρθρο 5 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος προβλέπει τα εξής: «1. ^θένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά mυ και να συμμετέχει στην κοινωνική, oικoνoμική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει m Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη. 2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη πρoστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει m διεθνές δίκαιο».
3. Περαιτέρω, απαγορεύεται η προβολή μειωτικών και ρατσιστικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών και γενικότερα η παρουσίαση προσώπων που υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να ενθαρρύνει τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους βάσει ιδίως της εθνικότητας, της φυλής και του φύλου του. Ειδικότερα, το άρθρο 4 παρ. 1 και 2 του ΠΔ 77/2003 ορίζει τα εξής: «1. Δεν επιτρέπεται η παρουσίαση προσώπων με τρόπο ο οποίος, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να ενθαρρύνει, τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους από μέρος του κοινού βάσει ιδίως του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ιδεολογίας, της ηλικίας, της ασθένειας ή αναπηρίας, του γενετήσιου προσανατολισμού ή του επαγγέλματος. 2. Δεν επιτρέπεται η προβολή μειωτικών, ρατσιστικών, ξενοφοβικών ή σεξιστικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών καθώς και μισαλλόδοξων θέσεων και γενικά δεν πρέπει να θίγονται εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες και άλλες ευάλωτες ή ανίσχυρες πληθυσμιακές ομάδες». Επίσης, το άρθρο 7 παρ. 1 του ΠΔ 109/2010 προβλέπει τα εξής: «Οι πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων οφείλουν να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι παρεχόμενες από αυτούς υπηρεσίες να μην προκαλούν μίσος λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας, πεποιθήσεων, εθνικότητας, αναπηρίας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Επίσης, οφείλουν να μην εκμεταλλεύονται τις δεισιδαιμονίες και προλήψεις των ανθρώπων».
4. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, από την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και από τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς), προκύπτουν τα εξής:
Κατά τη διάρκεια της πρωινής εκπομπής «Ευτυχείτε» της 4.1.2019, η παρουσιάστρια Κατερίνα Καινούργιου αναφερόταν σε λίστα «με τους 100 ωραιότερους άντρες διεθνώς του 2018» και παρουσίαζε φωτογραφίες των δεκαπέντε πρώτων εξ αυτών. Εξέφραζε κάθε φορά την υποκειμενική της άποψη για την εμφάνιση των εικονιζόμενων ανδρών. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν και τρεις Κορεάτες, για τους οποίους η παρουσιάστρια και κάποιοι καλεσμένοι εξέφραζαν απορία, επειδή κατά την εκτίμησή τους «αυτοί είναι αντικειμενικά άσχημοι και φαίνονται σαν γυναίκες». Δεν έκανε άλλα σχόλια. Παρόλα αυτά, στην επόμενη εκπομπή ανακοίνωσε πως δέχθηκε εκατοντάδες μηνύματα άκρως αρνητικά και επιθετικά, για την έκφραση του προσωπικού της
γούστου, σε σχέση με τους Κορεάτες, οι οποίοι ήταν μέλη μουσικών συγκροτημάτων και ιδιαίτερα δημοφιλείς. Εξέφρασε τη λύπη της, την απορία της, αφού μόνο το προσωπικό της γούστο είχε εκφράσει και ζήτησε συγγνώμη.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών, κρίνεται ότι δεν στοιχειοθετείται το αδίκημα που αποδόθηκε στην εγκαλουμένη και πρέπει αυτή να απαλλαγεί.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Απαλλάσσει την εγκαλουμένη από την κατηγορία της δυσμενούς διάκρισης προσώπων στη βάση της εθνικότητας
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 16η Ιανουαρίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Η ληφθείσα την 16.1.2023 απόφαση καταχωρήθηκε στο οικείο πρακτικό της 16.1.2023 και δόθηκε σε αυτήν ο ανωτέρω αριθμός (17/2023).
Δημοσιεύτηκε την 5η Φεβρουαρίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ-ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 17/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 5η Φεβρουαρίου 2024
