Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 179/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 25.9.2023 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η εξέταση της με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 1800/10.4.2023 αίτησης θεραπείας της εταιρείας με την επωνυμία «ΛΑΜΨΗ ΕΚΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Α.Ε.», ιδιοκτήτριας του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «ΛΑΜΨΗ» Νομού Αττικής, με την οποία ζητεί να ανακληθεί η με αριθμό 32/2023 απόφαση του ΕΣΡ.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 88/12.4.2023, ο οποίος ανατέθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 321/ΕΣ/26.4.2023 νομική της εισήγηση επί της αιτήσεως θεραπείας.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστησαν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Στέλιος Μιχαλόπουλος και Γ. Ξανθάκης. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Δεν ζητήθηκε προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.
Την 4.12.2023 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως ύστερα από πρόσκληση της Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, πρόεδρο, Ιωάννη Πολίτη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη: Σωκράτη Τσιχλιά (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Δημήτριο Σταυρόπουλο (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»), Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη. Απόν το μέλος Ευτύχιος Παλλήκαρης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως.
Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Η Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον αντιπρόεδρο Ιωάννη Πολίτη και τα μέλη της Ολομέλειας: Δημήτριο Σταυρόπουλο, Σπυρίδωνα Χρυσοφώτη, Πέτρο Τριανταφυλλίδη, Γεώργιο Βλαβιανό και Ιωάννη Μιχελάκη, οι οποίοι δεν μετείχαν στη συνεδρίαση της 25.9.2023 κατά την οποία έλαβε χώρα η ακρόαση των πληρεξουσίων δικηγόρων του ραδιοφωνικού σταθμού, αναγιγνώσκοντας την υπ’ αριθμό 321/ΕΣ/26.4.2023 έγγραφη νομική εισήγηση που συνέταξε η ειδική επιστήμονας-νομικός Ρέα Λαμπροπούλου, το πρακτικό της συζήτησης στην Ολομέλεια, την αριθμ. 32/2023 απόφαση του ΕΣΡ και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και στη συνέχεια αποχώρησε. Τα νέα μέλη της Ολομέλειας, που δεν μετείχαν στην προηγούμενη συνεδρίαση της 25.9.2023, δήλωσαν ότι ενημερώθηκαν πλήρως ως προς τα ουσιώδη σημεία της συζήτησης που έγινε κατά την ημερομηνία της ακρόασης της υπόθεσης. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Κατά το άρθρο 20 του Συντάγματος: «1) Καθένας έχει δικαίωμα στην παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και μπορεί να αναπτύξει σ’ αυτά τις απόψεις του για τα δικαιώματα ή συμφέροντά του, όπως νόμος ορίζει. 2) Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του».
2. Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 του Συντάγματος: «Καθένας ή πολλοί μαζί έχουν το δικαίωμα, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, να αναφέρονται εγγράφως στις αρχές, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα κατά τις κείμενες διατάξεις και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με το νόμο».
3. Κατά το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως νόμος ορίζει. Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους ... έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων καθώς και προϊόντων του λόγου κα της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας ...».
4. Κατά το άρθρο 5 παρ. 8 του Ν. 2863/2000: «Οι αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης . αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις . Κατά των αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης μπορεί να ασκηθούν αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και οι προβλεπόμενες στο Σύνταγμα και τη 3 νομοθεσία διοικητικές προσφυγές ... ».
5. Τέλος, κατά το άρθρο 24 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/1999): «Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της, κατά το επόμενο άρθρο, ειδικής διοικητικής ή ενδικοφανούς προσφυγής, ο ενδιαφερόμενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των εννόμων συμφερόντων του, που προκαλείται από ατομική διοικητική πράξη μπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, με αίτησή του, να ζητήσει, είτε από τη διοικητική αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη, την ανάκληση ή την τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας), είτε, από την αρχή η οποία προΐσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, την ακύρωσή της (ιεραρχική προσφυγή)».
Από τον συνδυασμό και τη λογική ερμηνεία των ρυθμίσεων αυτών συνάγονται τα ακόλουθα:
Α) Ότι το πρόσωπο, για το οποίο εκδόθηκε βλαπτική των συμφερόντων του απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και το οποίο (εκλήθη και) έλαβε κανονικά μέρος στη σχετική διαδικασία και ανέπτυξε τους υπερασπιστικούς του ισχυρισμούς (ή-πάντως-του δόθηκε η δυνατότητα να εκθέσει τις επί της υποθέσεως απόψεις του αλλά δεν το έπραξε), δύναται μεν να υποβάλει αναφορά, κατά το άρθρο 10 του Συντάγματος (την οποία το ΕΣΡ υποχρεούται να παραλάβει), δεν δικαιούται όμως να ζητήσει την ουσιαστική επανάκριση του ίδιου ζητήματος και την ανάκληση ή τροποποίηση της εις βάρος του αποφάσεως, παρά μόνον:
α) Εάν επικαλείται νομικό ή ουσιαστικό σφάλμα αυτής που θεμελιώνεται σε (νομικώς ουσιώδη) νέα δεδομένα, ήτοι δεδομένα που διαμορφώθηκαν ή κατέστησαν γνωστά στο βλαπτόμενο πρόσωπο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας στην οποία στηρίχθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση (διοικητική πράξη) και τα οποία ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατόν να προσκομισθούν και να ληφθούν υπόψιν από το κρίναν όργανο της υποθέσεως.
β) Εάν το επικαλούμενο (βλαπτικό για τον αιτούντα) σφάλμα προκύπτει από την ίδια την διοικητική πράξη.
Β) Ότι η τυχόν αίτηση που υποβάλλεται, εκ μέρους του βλαπτομένου, από την απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, για ανάκληση ή μεταρρύθμιση αυτής χωρίς την επίκληση νέων δεδομένων ή σφάλματος που προκύπτει από την ίδια την απόφαση, κατά τα προεκτεθέντα, δεν είναι παραδεκτή και γι’ αυτό πρέπει να τυγχάνει αρνητικής «απαντήσεως», κατά την έννοια του άρθρου 10 του Συντάγματος, η σχετική δε «απάντηση», ανεξάρτητα από την τυπική της μορφή, δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη (πρβλ. ΣτΕ 2855/2013, 4393/2013, 4519/2014, 4596/2015, 671/2016, 1017/2022, 863/2019, 535/2018, 725/2018, 1050/2018, 1882/2018, 2593/2018, 2715/2018, 148/2017, 1529/2017, 1530/2017, 3036/2017, 3170/2017, 1093/2016, 2237/2015).
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Α) Το Ε.Σ.Ρ. επέβαλε στην αιτούσα εταιρεία τη διοικητική κύρωση του προστίμου των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας και δη της διάταξης περί ποιοτικής υποβάθμισης προγράμματος λόγω μη ευπρεπούς εκφοράς λόγου (η οποία απορροφά και το αδίκημα της μη προστασίας ανηλίκων ακροατών), με την με αριθμό 32/2023 απόφαση του, της οποίας το «πραγματικό
μέρος» και η υπαγωγή έχουν ως εξής: «Στη διάρκεια της πρωινής ψυχαγωγικής εκπομπής με τον τίτλο «Πρωινό στην Αθήνα» που παρουσίασε ο Γιώργος Λιάγκας και οι συνεργάτες του Μιχάλης Βαμβακάς και Αντωνία Καλλιμούκου στον μη ενημερωτικό ραδιοφωνικό σταθμό «Λάμψη FM 92,3» νομού Αττικής στις 19.5.2017 από ώρα 07.00' έως 10.00', οι τρεις παρουσιαστές σχολιάζουν με εύθυμη διάθεση επίκαιρα ζητήματα με παρεμβολή τραγουδιών, προσφορά δώρων σε ακροατές, χιουμοριστικές φάρσες κ.ά.
Στις 7.16' ο παρουσιαστής ακούγεται να λέγει «ο ουρανός στο χρώμα το γαλανό, το χρώμα της ελπίδας, πήδα μας, πήδα μας..., δεν μας πήδηξανχτες το βράδυ με τα μέτρα που ψήφισαν στη Βουλή;., χεστήκαμε για τα μέτρα έτσι κι αλλιώς».
Στις 7.22' ο Γ. Λιάγκας ακούγεται να λέγει «πέφτουν τα πλήθη πάνω μου παιδιά, με χουφτώνουν κάτι γριές..., καλά περνάω, με βλέπει κελεπούρι η γριά.δεν πειράζει Μιχαλάκη μου, ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει». Σχετικά με τα μνημόνια, λέγεται «κοίτα, το τρίτο το μακρύτερο είναι κούκλα μου, άσε το τέταρτο το χιλιοπαινεμένο, δεν πειράζει παιδιά, καλοφάγωτο να είναι.μ’ ένα πόνο». Μετά ακούγεται «είμαστε ταπεινοί, είμαστε καταφρονημένοι.χιλιογραμμωμένοι.και χιλ ιογαμη...». Σε παρατήρηση της Α. Καλλιμούκου να σταματήσει πρωί-πρωί, ο παρουσιαστής λέγει «πες μας ότι είσαι και παρθένα τώρα». Εκείνη γελώντας λέγει πως η ψυχή της είναι αθώα.
Στις 7.28' ο Γ. Λιάγκας μιλά τραγουδιστά ή και ψάλλοντας, ενώ στις 7.55', αναφερόμενος σε τρόπο αδυνατίσματος με μπαλόνι που μπαίνει στο στομάχι, λέγει «το χέζεις μετά από 4 μήνες..., χοντροί όλου του κόσμου ενωθείτε».
Στις 8.05' η Α. Καλλιμούκου τον ρωτά τί σχέδιο έχει στο μαγιό του. Ο Γ. Λιάγκας απαντά μιλώντας με επαρχιώτικη προφορά «το μαγιό μου το πήρα με παπαγάλους, δηλαδή στο δικό μου πουλί πήρα και άλλα πουλιά να φαίνεται πιο είναι το μεγαλύτερο..., [τα παπαγαλάκια]ερωτοτροπούν συνεχώς με το πουλί μου». Οι τρεις παρουσιαστές αυτοθαυμάζονται (σε εύθυμο πνεύμα) και αυτοσαρκάζονται.
Στις 8.22' οι παρουσιαστές συνομιλούν για το πότε κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά για μια γυναίκα ή θέλει μόνο σεξ. Ακούγονται οι διάλογοι: «Για να καταλάβεις αν αυτός απέναντι σου θέλει μόνο ...σεξ..., δεν σε βλέπει σοβαρά, για γάμο, παιδιά και οικογένεια, σε βλέπει μόνο για να.εκτονώνεται..., βρισκόμαστε πού και πού και μετά χανόμαστε..., τα βραδινά τηλεφωνήματα με σεξουαλικό περιεχόμενο..., δεν μιλάμε μόνο το βράδυ για να κάνουμε σεξ, πρέπει και το πρωί να σε βλέπει ο άλλος..., να έχει κάψες..., αν έχει και άλλες γκόμενες,... κάνει σεξ και μετά μπουχός...».
Στις 8.30' ο Γ. Λιάγκας συνομιλεί τηλεφωνικά με την ακροάτρια Χαρά που έχει τα γενέθλια της και της κάνει φάρσα με τη συναίνεση του συζύγου της. Παριστάνει τον ομοφυλόφιλο και μιλά με χαρακτηριστικό τρόπο ρωτώντας για τις υποτιθέμενες ιδιότητες του νερού του Καματερού «το νερό στο Καματερό ούτε πουστρεύει ούτε ξεπουστρεύει;[για τη Μύκονο] στο πουστρονήσι, καλημέρα πουστρονήσι». Στο τέλος εξηγεί στην ακροάτρια πως επρόκειτο για φάρσα.
Στις 9.00' ο Γ. Λιάγκας ανακοινώνει ότι ξεκινά η «τρίτη και μακρύτερη ώρα». Η εκπομπή συνεχίζεται με τους δύο συμπαρουσιαστές Μ. Βαμβακά και Α. Καλλιμούκου. Αναφέρονται σε μια έρευνα στη Βρετανία για τα βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου, ενώ, σχολιάζοντας την εκπομπή Survivor, μιλούν για ένα ζευγάρι που «κολύμπησε, χουφτώθηκε..., θέλει κουράγιο να αντέξεις να περιμένεις γεμάτος συναισθήματα την αγαπημένη σου, την κωλάραν...». Η εκπομπή τελείωσε στις 10.00'.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών κρίνεται ότι η εγκαλουμένη εταιρεία παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί ποιοτικής υποβάθμισης προγράμματος λόγω μη ευπρεπούς εκφοράς λόγου (η οποία απορροφά και το αδίκημα της μη προστασίας ανηλίκων ακροατών).
Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. ».
Β) Επιπροσθέτως των ανωτέρω, λεκτέα και τα εξής:
Στην με ημερομηνία 4.4.2023 αίτηση θεραπείας που υπέβαλε ο σταθμός «Λάμψη 92,3» νομού Αττικής ενώπιον του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (αρ. πρωτ. ΕΣΡ 1800/10.4.2023) υποστηρίζει:
α) πως η ιδιοκτήτρια εταιρεία του ραδιοφωνικού σταθμού «Λάμψη 92,3», αναγνωρίζοντας πως υπήρξε υπέρβαση των ανεκτών ορίων στις εκφράσεις του παρουσιαστή, αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση που είχε με την εταιρεία αυτού και να διακόψει κάθε συνεργασία μαζί του,
β) πως, δυνάμει σχετικής σύμβασης με τον παρουσιαστή, ο τελευταίος είχε αναλάβει την αποκλειστική ευθύνη για την παροχή των υπηρεσιών του και πως η ευθύνη του
ραδιοφωνικού σταθμού είναι μόνο αντικειμενική ενώ ο παρουσιαστής είναι υποκειμενικά υπεύθυνος για οποιαδήποτε παράβαση,
γ) πως η καταγγελία που οδήγησε στην έρευνα του Ε.Σ.Ρ. αποτελεί μεμονωμένο και τυχαίο περιστατικό που αντιμετωπίστηκε άμεσα και δραστικά από τον σταθμό,
δ) πως ουδέποτε έχει επιβληθεί στο σταθμό διοικητική ποινή για το ίδιο ή παρόμοιο παράπτωμα,
ε) πως το Ε.Σ.Ρ. θα έπρεπε να εφαρμόσει τις αρχές της επιείκειας και της αναλογικότητας στην επιβολή της ποινής επιβάλλοντας σύσταση αντί του προστίμου.
III. Υπαγωγή
Με την υπό κρίση αίτηση θεραπείας η αιτούσα δεν προσκομίζει κανένα «νέο» ουσιώδες δεδομένο υπό την προεκτεθείσα έννοια στο οποίο να μπορεί να θεμελιωθεί το υποβαλλόμενο αίτημα. Δεν υπάρχει εξάλλου στην προσβαλλομένη κανένα νομικό σφάλμα που να μπορεί να οδηγήσει στην ανάκληση αυτής, η επιβολή δε του προστίμου ύψους 5.000 ευρώ, για τη διαπιστωθείσα παράβαση, εν όψει της βαρύτητας αυτής, κινούμενου πιο κοντά στο κατώτερο όριο επιμέτρησης, δεν προσκρούει στην αρχή της αναλογικότητας.
Ως εκ τούτου, η αίτηση θεραπείας πρέπει να απορριφθεί.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Απορρίπτει ομοφώνως την με αριθμό πρωτοκόλλου 1800/10.4.2023 αίτηση θεραπείας της εταιρείας με την επωνυμία ««ΛΑΜΨΗ ΕΚΔΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Α.Ε.», ιδιοκτήτριας του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «ΛΑΜΨΗ» Νομού Αττικής, για την ανάκληση της με αριθμό 32/2023 απόφασης του ΕΣΡ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 4η Δεκεμβρίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 26η Ιανουαρίου 2024.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ - ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 179/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 26η Ιανουαρίου 2024
