Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 137/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 19.7.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Νικόλαο Κιάο, Γιώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειος Καραποστόλης και Ευαγγελία Μήτρου, τα οποία είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας:
1. Από την εταιρεία με την επωνυμία «ΟΤΕ ΑΕ» φορέα της συνδρομητικής πλατφόρμας «COSMOTE TV» και
2. Από την εταιρεία με την επωνυμία «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ» φορέα του καναλιού «VILLAGE CINEMA HD», κατά την προβολή της ελληνικής ταινίας «Η ΝΗΣΟΣ», που μεταδόθηκε την 6η.5.2020, μεταξύ 13.50 και 15.30, αναφορικά με διατάξεις περί προσήκουσας σήμανσης. Η ταινία προβλήθηκε με σήμανση για ηλικία άνω των οκτώ (8) ετών, ενώ περιείχε σκηνές ακατάλληλες για ανηλίκους. Η εξέταση της υπόθεσης γίνεται κατόπιν της υπ’ αριθμ πρωτ. ΕΣΡ 1877/7.5.2020 καταγγελίας.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 406/17.12.2020, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα-νομικό Πέρσα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 556/ΕΣ/25.6.2020 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η Ειδική Επιστήμων την με αριθμό πρωτοκόλλου 47/ΕΣ/1.2.2021 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό των ως άνω παρόχων, παρέστησαν (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») η Ευσταθία Ζέρβα, δικηγόρος, για την εταιρεία «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ», και οι Λιάνα Βεζυργιάννη, δικηγόρος, και Αγγελική Κολοβελώνη, διευθύντρια του τμήματος προγράμματος της εταιρίας «OTE ΑΕ». Ερωτηθείσες από τον Πρόεδρο, οι Εκπρόσωποι απάντησαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 2.8.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Οι εταιρείες «ΟΤΕ ΑΕ» και «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ» κατέθεσαν στη Γραμματεία τα με αριθμό πρωτοκόλλου 4380/29.7.2021 και 4387/29.7.2021 υπομνήματα, αντιστοίχως.
Την 25.10.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «: epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργιος Πλειός και Γεώργιος Σαρειδάκης, τα οποία είχαν κληθεί νομίμως.
Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά τους απόντες κατά την συζήτηση Καλλιόπη Διαμαντάκου και Βασίλειο Καραποστόλη αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου για την υπόθεση. Παρέστη, επίσης, και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του Ν 2644/1998,: «Η παροχή συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών υπάγεται, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Συντάγματος 1975/1986, στον άμεσο έλεγχο του Κράτους και συνιστά δημόσια λειτουργία με σκοπό την αντικειμενική και επί ίσοις όροις ενημέρωση, καθώς και την υψηλής στάθμης επιμόρφωση και ψυχαγωγία του κοινού.»
2. Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του ιδίου νόμου ορίζει: «Το κάθε είδους οπτικοακουστικό περιεχόμενο που μεταδίδει η κάτοχος της άδειας μπορεί να παράγεται από την ίδια ή να παρέχεται σε αυτήν αποκλειστικά από διαχειριστές ή προμηθευτές προγράμματος. Διαχειριστής προγράμματος θεωρείται η [ανώνυμη] εταιρεία που προμηθεύει την κάτοχο της άδειας με οπτικοακουστικό περιεχόμενο το οποίο αντιστοιχεί σε είκοσι (20) τουλάχιστον ώρες ημερήσιου προγράμματος. Στην περίπτωση αυτή το πρόγραμμα μεταδίδεται υποχρεωτικά με ενιαίο διακριτικό τίτλο (λογότυπο ή ηχητικό σήμα) διαφορετικό από τον λογότυπο ή το ηχητικό σήμα της κατόχου της άδειας. Διαχειριστής προγράμματος θεωρείται και η [ανώνυμη] εταιρεία που προμηθεύει οπτικοακουστικό περιεχόμενο για χρόνο μικρότερο του προβλεπόμενου στο δεύτερο εδάφιο, εφόσον το πρόγραμμα μεταδίδεται με ενιαίο διακριτικό τίτλο (λογότυπο ή ηχητικό σήμα) διαφορετικό από τον λογότυπο ή το ηχητικό σήμα της κατόχου της άδειας.» Από την διάταξη αυτή συνάγεται ότι οι πάροχοι συνδρομητικών υπηρεσιών μεταδίδουν τόσο δικά τους προγράμματα όσο και προγράμματα τρίτων με τους οποίους συμβάλλονται προς το σκοπό αυτό.
3. Οι αρχές και οι κανόνες που διέπουν το πρόγραμμα της ελεύθερης τηλεόρασης έχουν εφαρμογή και στις συνδρομητικές υπηρεσίες όπως προκύπτει από την παράγραφο 1 του άρθρου 10 του ιδίου νόμου το οποίο ορίζει: «1. Οι διατάξεις του άρθρου 3 παρ. 1 έως 12, 14, 17 και 22 του ν. 2328/1995 σχετικά με το σεβασμό της προσωπικότητας, του ιδιωτικού βίου και της εν γένει συμμετοχής του ατόμου στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή, τους όρους και τις προϋποθέσεις μετάδοσης ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών διαφημίσεων και άλλων συναφών μηνυμάτων, την προστασία της παιδικής ηλικίας, τη διασφάλιση της πολιτικής πολυφωνίας και της πρόσβασης των κομμάτων στις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, καθώς και με την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών και των εν γένει συμφερόντων των πολιτών, εφαρμόζονται και ως προς το περιεχόμενο των συνδρομητικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών.». Το αυτό προκύπτει και από τις διατάξεις του Ν 4779/2021 με τον οποίο ενσωματώθηκε στο Ελληνικό δίκαιο η Οδηγία 2010/13/ΕΕ για τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες (όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2018/1808/ΕΕ και ισχύει). Ειδικότερα, από τον συνδυασμό των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του Ν 4779/2021 που ορίζει: «1. Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων που ενδέχεται να είναι επιβλαβείς για τη σωματική, ψυχική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, παρέχονται κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι, υπό κανονικές συνθήκες, οι ανήλικοι δεν θα τις ακούν ούτε θα τις βλέπουν. Ενδεδειγμένα μέτρα αποτελούν, ιδίως, η σήμανση των προγραμμάτων, η επιλογή της ώρας μετάδοσής τους, η χρήση προσωπικών αριθμών αναγνώρισης (κωδικών PIN), τα μέσα εξακρίβωσης της ηλικίας ή άλλα τεχνικά μέτρα, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας. Το πλέον επιβλαβές περιεχόμενο, όπως είναι η αδικαιολόγητη βία και η πορνογραφία, υπόκειται στα αυστηρότερα μέτρα.». Εξ άλλου, η παρ. 1 του άρθρου 36 του ιδίου νόμου ορίζει: «Σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 8, των παρ. 1-3 και 7-9 του άρθρου 9, των παρ. 1, 2 και 5 του άρθρου 10, των άρθρων 12, 13, 14, 15, 16, των παρ. 1-2 του άρθρου 17, του άρθρου 18, της παρ. 1 του άρθρου 19, των παρ. 1-2 του άρθρου 20, των άρθρων 21, 23, 24, 25, 26, 27, και των παρ. 1-2 του άρθρου 28 από πάροχο υπηρεσιών μέσων επικοινωνίας, συνδρομητικών ή μη, το Ε.Σ.Ρ. επιβάλλει τις κυρώσεις που προβλέπονται στον ν. 2644/1998 (Α' 233) και τον ν. 2328/1995 (Α' 159), αντιστοίχως.»
4. Το άρθρο 12 του Ν 2644/1998 ορίζει: «1. Σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων του παρόντος νόμου και των λοιπών διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του διεθνούς δικαίου που διέπουν την παροχή ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών, καθώς και των όρων της σύμβασης παραχώρησης, το Ε.Σ.Ρ. αποφασίζει ... μίας ή περισσότερων από τις παρακάτω κυρώσεις: α) σύσταση για συμμόρφωση σε συγκεκριμένη διάταξη της νομοθεσίας με προειδοποίηση επιβολής λοιπών κυρώσεων, β) πρόστιμο από δέκα εκατομμύρια έως ένα δισεκατομμύριο (10.000.000 έως 1.000.000.000) δραχμές, γ) προσωρινή αναστολή μέχρι τρεις (3) μήνες ή οριστική διακοπή της μετάδοσης συγκεκριμένης εκπομπής που μεταδίδεται από την κάτοχο της άδειας, δ) προσωρινή αναστολή μέχρι τρεις (3) μήνες της λειτουργίας της σύμβασης την οποία έχει συνάψει κάτοχος της άδειας με ορισμένο διαχειριστή ή προμηθευτή προγράμματος ή οριστική λύση της σύμβασης αυτής. ε) προσωρινή αναστολή της ισχύος ή ανάκληση της άδειας. Η επιβολή της κυρώσεως αυτής έχει ως αυτοδίκαιη συνέπεια την ισόχρονη αναστολή της λειτουργίας της σύμβασης παραχώρησης ή την οριστική λύση της σύμβασης αυτής και στ) κυρώσεις ηθικού περιεχομένου (όπως υποχρεωτική μετάδοση ανακοίνωσης σχετικά με τις λοιπές επιβαλλόμενες κυρώσεις). 2. Στην περίπτωση που η παραβίαση οφείλεται σε οπτικοακουστικό περιεχόμενο το οποίο η κάτοχος της άδειας προμηθεύεται από διαχειριστή προγράμματος, τα πρόστιμα που προβλέπονται στο παρόν άρθρο επιβάλλονται αυτοτελώς τόσο στο διαχειριστή του προγράμματος όσο και στην κάτοχο της άδειας. 3. Η επιλογή του είδους και η επιμέτρηση των διοικητικών κυρώσεων του άρθρου αυτού γίνεται ανάλογα με τη βαρύτητα της παραβίασης, την τηλεθέαση που συγκεντρώνει το πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου τελέσθηκε η παραβίαση, τον αριθμό των συνδρομητών, το μερίδιο της αγοράς ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών που έχει τυχόν αποκτήσει η κάτοχος της άδειας, το ύψος της επένδυσης που έχει πραγματοποιηθεί ή σχεδιαστεί, το ύψος των εσόδων από τις χρηματικές συνδρομές και την τυχόν ύπαρξη υποτροπών.» Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του Ν 2644/1998 προκύπτει ότι η πάροχος των συνδρομητικών υπηρεσιών ευθύνεται για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας που οφείλονται στην μετάδοση οπτικοακουστικού περιεχομένου δικού της ή τρίτου, διαχειριστή προγράμματος. Οι εν λόγω διατάξεις πρέπει, ωστόσο, να θεωρηθεί ότι έχουν τροποποιηθεί, ως προς την ευθύνη της παρόχου των συνδρομητικών υπηρεσιών, από τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Ν 4779/2021, η οποία πρέπει να τύχει εφαρμογής ως επιεικέστερη και η οποία ορίζει: «Εφόσον η παράβαση αφορά σε προγράμματα για τα οποία ο πάροχος των συνδρομητικών υπηρεσιών δεν έχει συντακτική ευθύνη, το ΕΣΡ μπορεί να επιβάλλει στον πάροχο τις άνω κυρώσεις, εφόσον αυτός παραβίασε τις υποχρεώσεις επιμέλειας που όφειλε να έχει έναντι των συνδρομητών του Ως παράβαση υποχρεώσεων επιμέλειας νοείται ιδίως η μη διάθεση εύχρηστων και εύκολα ανευρέσιμων συστημάτων γονικού ελέγχου.». Ως συντακτική ευθύνη νοείται σύμφωνα με την περίπτωση στ της παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν 4779/2021: «Η άσκηση ουσιαστικού ελέγχου στην επιλογή των προγραμμάτων και στην οργάνωση τους σε χρονολογικό προγραμματισμό, εάν πρόκειται για τηλεοπτικές εκπομπές, ή σε κατάλογο, εάν πρόκειται για κατά παραγγελία υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων....».. Περαιτέρω, η επιβολή κυρώσεων από το ΕΣΡ προϋποθέτει δικαιοδοσία της Αρχής επί του παρόχου της υπηρεσίας κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του ΠΔ 109/2010.
5. Εξ άλλου, σε εκτέλεση της εξουσιοδότησης της παρ. 7 του άρθρου 26 του ΠΔ 109/2010 εξεδόθη η ΥΑ 106/2019 με την οποία ορίστηκε ο τρόπος κατάταξης των προγραμμάτων που μεταδίδονται από παρόχους γραμμικών υπηρεσιών ελεύθερης λήψης ή παρόχους συνδρομητικών τέτοιων υπηρεσιών. Ειδικότερα, η παράγραφος 1 της εν λόγω υπουργικής απόφασης ορίζει: « Όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα, εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων (τηλεοπτικών διαφημίσεων) και των μηνυμάτων τηλεπώλησης, όπως αυτά ορίζονται στις περ. θ και ιβ του άρθρου 2 του π.δ. 109/2010 αντίστοιχα, κατατάσσονται σε πέντε (5) κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενό τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει σωματική, ηθική, πνευματική και ψυχική ανάπτυξη των ανηλίκων (προσώπων ηλικίας έως 18 ετών).» Η παράγραφος 2 ορίζει, περαιτέρω, καθ’ όσον αφορά τις υπηρεσίες που παρέχονται ελεύθερα: «Η επιλογή της προσήκουσας σήμανσης ενός προγράμματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δυνατότητα άσκησης του γονικού ελέγχου. Βασικό κριτήριο για την επιλογή της προσήκουσας σήμανσης αποτελεί η ύπαρξη αντιστοιχίας μεταξύ περιεχομένου προγράμματος και ώρας μετάδοσης του, σε συνδυασμό με την πιθανή παρακολούθηση αυτού από ανηλίκους. Η καταλληλότητα του προγράμματος κρίνεται με βάση ιδίως ποιοτικά κριτήρια και ποσοτικά κριτήρια, όπως την ύπαρξη συντακτικής αιτιολόγησης, το συνολικό πλαίσιο του προγράμματος και τον χαρακτήρα αυτού, τη συχνότητα, την επαναληπτικότητα, την ένταση και τη διάρκεια μετάδοσης ακατάλληλων σκηνών, τη γενική ή ειδική στόχευση του παρόχου υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων.». Τέλος, ειδικώς για τις συνδρομητικές υπηρεσίες, ορίζεται στην παράγραφο 7: «Οι διατάξεις των προηγούμενων άρθρων για τη σήμανση των προγραμμάτων, εκτός από τις ειδικές διατάξεις του άρθρου 4 σχετικά με τις επιτρεπόμενες ώρες μετάδοσης των προγραμμάτων [Πίνακες V και VII], ισχύουν και για τους παρόχους τηλεοπτικών συνδρομητικών υπηρεσιών. Ειδικά οι πάροχοι τηλεοπτικών συνδρομητικών υπηρεσιών οφείλουν να φέρουν προσήκουσα σήμανση στα προγράμματά τους χωρίς τους χρονικούς περιορισμούς ως προς τις επιτρεπόμενες ώρες μετάδοσης αυτών, υπό την προϋπόθεση ότι ενημερώνουν πλήρως και καταλλήλως τους συνδρομητές τους για την χρήση και τη λειτουργία μηχανισμών αποκλεισμού πρόσβασης και εξασφαλίζουν στους συνδρομητές πρόσβαση σ' αυτούς τους μηχανισμούς. Τέτοιος μηχανισμός ενδεικτικά αποτελεί ο μηχανισμός κλειδώματος/ κρυπτογράφησης προγραμμάτων ή υπηρεσιών με τη χρήση κωδικών.".
6. Περαιτέρω, στο άρθρο 16 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι η τέχνη είναι ελεύθερη και ότι η ανάπτυξη και η προαγωγή της αποτελεί υποχρέωση του κράτους ενώ η παράγραφος 2 του άρθρου 15 του Συντάγματος ορίζει: «Οι προστατευτικές για τον τύπο διατάξεις του προηγουμένου άρθρου δεν εφαρμόζονται στον κινηματογράφο, την φωνογραφία, τη ραδιοφωνία, την τηλεόραση και κάθε άλλο παρεμφερές μέσο μετάδοσης ή λόγου ή παράστασης.»
Από τις προπαρατεθείσες συνταγματικές διατάξεις συνάγεται ότι όταν μια ταινία - που αποτελεί καλλιτεχνική δημιουργία - μεταδίδεται από πάροχο οπτικοακουστικών υπηρεσιών, υπάγεται και στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 15. Έτσι, ναι μεν η καλλιτεχνική δημιουργία προστατεύεται στο πλαίσιο του άρθρου 16 του Συντάγματος αλλά η μετάδοση του έργου πρέπει να εναρμονίζεται και με όσα ορίζει το άρθρο 15 παρ. 2. Αυτό, σημαίνει ότι οι πάροχοι τέτοιων υπηρεσιών πρέπει, κατ’ αρχήν, να επιδιώκουν την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών που συμβάλλουν στην πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και όχι στην υποβάθμισή της. Πρέπει, επίσης, να σέβονται και να προστατεύουν την πρωταρχική αξία που κατοχυρώνει η συνταγματική τάξη της χώρας, που είναι ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου (απαγορεύονται δηλαδή σκηνές που εξευτελίζουν και απαξιώνουν ανθρώπινες υπάρξεις). Τέλος, οι σχετικές εκπομπές πρέπει να τηρούν τα όρια, που επιβάλλει η ανάγκη προστασίας της νεότητας (π.χ. με την σήμανση ορισμένων εκπομπών ως ακατάλληλων ή/ και με την μετάδοσή τους σε ορισμένες ώρες μετάδοσης) (ΣτΕ 3490/2006).
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου και τους ισχυρισμούς των εγκαλουμένων (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα ακόλουθα: Την 6η.5.2020, και περί ώρα 14:00, μεταδόθηκε η ελληνική ταινία «Η ΝΗΣΟΣ» από το κανάλι «VILLAGE CINEMA HD», το οποίο παρέχεται από την συνδρομητική πλατφόρμα «COSMOTE TV», φορέας της οποίας είναι η εταιρεία «OTE AE». Το κανάλι αυτό έχει αδειοδοτηθεί από το ΕΣΡ με την υπ’ άριθμ. 163/2013 απόφασή του για λογαριασμό της εταιρείας (διαχειριστού προγράμματος) «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ» .
Στην ταινία περιέχονται απρεπείς εκφράσεις, όπως: «Φουλ του άσου ο καριόλης, να ρε πούστη να μην στα χρωστάω, ο αρχιδάρας, παλιοκουφάλες, καριόλα, πουτανάρα, μπας και είσαι αδερφούλα, ο γιός του δερβέναγα να βγει μοδίστρα, εσύ μην ανακατεύεσαι φούστα κλαρωτή, τράβα πηδήξου με κανένα αγοράκι». Η ταινία η οποία χαρακτηρίζεται κωμωδία, μεταδόθηκε με σήμανση για άνω των 8 (οκτώ) ετών.
Η συνδρομητική πλατφόρμα «COSMOTE TV», φορέας της οποίας είναι η εταιρεία «OTE AE», διαθέτει σύστημα γονικού ελέγχου.
Η (δεύτερη) εγκαλούμενη εταιρεία «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ» στο υπόμνημά της αναφέρει ότι η επίμαχη ταινία είχε αξιολογηθεί ως προς την καταλληλότητά της από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού ως κατάλληλη για άνω των 13 ετών, πλην όμως λόγω «ανθρωπίνου λάθους» χαρακτηρίστηκε κατάλληλη για άνω των 8 ετών και συγκεκριμένα λόγω συγχύσεως με την ταινία «ΝΗΣΟΣ 2», η οποία είχε χαρακτηριστεί κατάλληλη για όλους. Η εταιρεία επισήμανε, επίσης, ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που καλείται για απολογία από το 2013 οπόταν η υπηρεσία της αδειοδοτήθηκε από το ΕΣΡ.
Η πάροχος των συνδρομητικών υπηρεσιών (πρώτη των εγκαλουμένων) αναφέρει επίσης, ότι η ίδια δεν έχει την συντακτική ευθύνη για την υπηρεσία αυτή και ότι σε κάθε περίπτωση, ως πάροχος των συνδρομητικών υπηρεσιών είναι φύσει αδύνατον να ελέγχει το περιεχόμενο των καναλιών τρίτων που μεταδίδονται μέσα από την συνδρομητική της πλατφόρμα.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Γίνεται δεκτό ότι οι ανήλικοι τηλεθεατές, λόγω της μη αναπτυγμένης κρίσης τους, της συναισθηματικής ανωριμότητας τους και του ιδιαίτερα ευαίσθητου ψυχικού τους κόσμου, επηρεάζονται βαθιά, κατά κοινή πείρα, από τα μηνύματα και τις εικόνες που προβάλλονται από την τηλεόραση. Η επιρροή αυτή μπορεί μακροπρόθεσμα να μεταβάλλει τους κανόνες και τις αξίες μιας κοινωνίας, καθώς μεταβάλλεται ο τρόπος με τον οποίο γίνεται αντιληπτός ο κοινωνικός περίγυρος. Η τηλεόραση συνδημιουργεί τις καθημερινές συνθήκες της γνωστικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης των ανηλίκων, καθώς αυτή προϋπάρχει στο περιβάλλον στο οποίο οι ανήλικοι αναπτύσσονται, με αποτέλεσμα να συνδέονται μαζί της από νωρίς (ενδεικτικά ΣτΕ 3793/2015, 1668/2015, 1177/2015, 1259/2015).
Το υπό κρίση οπτικοακουστικό περιεχόμενο αφορά σε κινηματογραφική ταινία, και δη κωμωδία. Πρόκειται δηλαδή περί καλλιτεχνικής δημιουργίας και υπό το πρίσμα αυτό θα πρέπει να εξεταστεί, λαμβανομένων, ωστόσο, υπ’ όψιν των περιορισμών που επιβάλλει το Σύνταγμα για τις μεταδόσεις οπτικοακουστικών προγραμμάτων. Η ταινία δεν παρουσιάζει σκηνές εμφανών γενετήσιων επαφών. Ειδικότερα, οι ερωτικές σκηνές μεταξύ ανδρών δεν συνοδεύονται από σκηνές πορνογραφικού περιεχομένου, κατά συνέπεια, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι εκφράζουν μια υπαρκτή και αποδεκτή πραγματικότητα. Το ίδιο θα μπορούσε να ειπωθεί για τις ερωτικές σκηνές μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου που παρουσιάζονται στο έργο, δεδομένου ότι ούτε αυτές παρουσιάζουν γυμνά σώματα ή εμφανείς ερωτικές πράξεις. Οι σκηνές βίας (απειλή με όπλο, ξυλοδαρμός συζύγου, χτυπήματα μεταξύ ενηλίκων και εν συνεχεία απόρριψη του σώματος ενός εκ των εμπλεκομένων στη θάλασσα με σκοπό τον θάνατό του) δεν εμπεριέχουν υπερβολική βία (τραυματισμούς, βασανισμούς κλπ) αλλά εμπεριέχουν μηνύματα που καταδεικνύουν περιφρόνηση της ζωής και έλλειψη σεβασμού και αλληλοκατανόησης εντός του πλαισίου της οικογένειας. Στην ταινία εμπεριέχονται, επίσης, εκφράσεις προσβλητικές για άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό καθώς και απρεπείς και χυδαίες εκφράσεις που ανταλλάσσονται μεταξύ συζύγων.
Με βάση τα προαναφερόμενα, η σήμανση που ετέθη, ήτοι 8 ετών και άνω, δεν κρίνεται κατάλληλη για το υπό κρίση πρόγραμμα καθ’ ότι οι σκηνές βίας, οι διακρίσεις σε βάρος ομοφυλόφιλων, η βία κατά γυναικών και οι υβριστικές εκφράσεις και οι απρεπείς διάλογοι που εμπεριέχονται σε αυτή είναι ικανοί να εξοικειώσουν την παιδική ηλικία και την νεότητα με την χυδαιότητα και την βία και να επιφέρουν βλάβη στην ανάπτυξη ανηλίκων κάτω των 15 ετών. Επομένως, το αδίκημα στοιχειοθετείται εις βάρος της δευτέρας εγκαλουμένης, που έχει την συντακτική ευθύνη του προγράμματος, και πρέπει να επιβληθεί σ’ αυτήν κύρωση και δη εκείνη της συστάσεως, διότι κρίνεται βάσιμος ο ισχυρισμός της ότι το αδίκημα οφείλεται σε αμέλεια.
Κρίνεται, επίσης, ότι δεν πρέπει να επιβληθεί κύρωση στην πάροχο των συνδρομητικών υπηρεσιών «ΟΤΕ ΑΕ», με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 36 του Ν 4779/2021, δεδομένου ότι, ως πάροχος της υπηρεσίας, διαθέτει σύστημα γονικού ελέγχου και κατά συνέπεια δεν έχει παραβιάσει τις προβλεπόμενες στο νόμο υποχρεώσεις επιμελείας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εταιρεία με την επωνυμία «VILLAGE ROADSHOW Διανομείς Ταινιών ΑΕ» τέλεσε (εξ αμελείας) την παράβαση που αναφέρεται στο σκεπτικό.
Επιβάλει σ' αυτήν τη σύσταση να επιμελείται του θέματος της σήμανσης των ταινιών που προβάλλει ώστε να προστατεύονται οι ανήλικοι χρήστες.
Απαλλάσσει την εταιρεία με την επωνυμία «ΟΤΕ ΑΕ» από την κατηγορία που της αποδόθηκε για συμμετοχή στο αυτό αδίκημα.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 25η Οκτωβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Η ληφθείσα την 25.10.2021 απόφαση καταχωρήθηκε στο οικείο πρακτικό της 25.10.2021 και δόθηκε σε αυτήν ο ανωτέρω αριθμός (137/2021).
Δημοσιεύτηκε την 30η Νοεμβρίου 2023.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΕΥΤΕΡΠΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ-ΔΡΙΛΙΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 137/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 30η Νοεμβρίου 2023
