Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 45/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 15.11.2021 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντες η αντιπρόεδρος Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια και το μέλος Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η επανεξέταση της υπόθεσης στην οποία αφορούσε η με αριθμό 44/2015 απόφαση του ΕΣΡ, κατόπιν της ακύρωσης αυτής για τυπικούς λόγους με την με αριθμό 3158/2017 απόφαση του ΣτΕ. Η υπόθεση αφορά την ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND (πρώην EPSILON TV)», ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ», σχετικά με διατάξεις περί εμπορικών ανακοινώσεων - χορηγίας.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 78/11.3.2021, ο οποίος ανατέθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Χάρι Τσίγκου. Η Ειδική Επιστήμονας έχει ήδη υποβάλει την από 20.10.2014 νομική της εισήγηση (με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 297/ΕΣ/20.10.2014).
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό εταιρείας η πληρεξούσια δικηγόρος της Γεωργία Χριστοδούλου.
Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο, η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 6.12.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 6421/6.12.2021 υπόμνημα.
Την 8.3.2022 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου και Βασίλειος Καραποστόλης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τους απόντες κατά την συζήτηση Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια και Γεώργιο Πλειό, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
2. Στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. η' του ΠΔ/τος 109/2010 δίδεται ο ορισμός της οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης: «Εικόνες με ή χωρίς ήχο που προορίζονται για άμεση ή έμμεση προώθηση εμπορευμάτων, υπηρεσιών ή της εικόνας ενός φυσικού ή νομικού προσώπου που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Οι εικόνες αυτές συνοδεύουν ή περιλαμβάνονται σε πρόγραμμα έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής. Μορφές οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης συνιστούν ιδίως η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος».
3. Με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. ι' του ΠΔ/τος 109/2010 ως συγκεκαλυμμένη οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση ορίζεται: «η λεκτική ή με εικόνες παρουσίαση σε προγράμματα εμπορευμάτων, υπηρεσιών, της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος ή των δραστηριοτήτων ενός παραγωγού εμπορευμάτων ή ενός πάροχου υπηρεσιών, εφόσον η παρουσίαση αυτή γίνεται από τον πάροχο υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων για διαφημιστικό σκοπό και ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά στο χαρακτήρα αυτής της παρουσίασης. Η παρουσίαση αυτού του είδους θεωρείται ότι γίνεται σκοπίμως, ιδίως όταν γίνεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος».
4. Με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. ια' του ΠΔ/τος 109/2010 ως χορηγία ορίζεται: «Κάθε συνεισφορά δημόσιας ή ιδιωτικής επιχείρησης (ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ) ή φυσικού προσώπου, που δεν παρέχει υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ή δεν παράγει οπτικοακουστικά έργα, για τη χρηματοδότηση υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων ή προγραμμάτων, με σκοπό την προώθηση της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος, της εικόνας, των δραστηριοτήτων ή των προϊόντων του».
5. Με το άρθρο 10 παρ. 1 περ. α' του ΠΔ/τος 109/2010 ορίζεται: «Οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις οφείλουν να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες. Απαγορεύονται οι συγκεκαλυμμένες οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις».
6. Ειδικότερα ως προς τη χορηγία με το άρθρο 11 παρ. 1 περ. β' του ΠΔ/τος 109/2010 προβλέπεται: «Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ή τα προγράμματα που λαμβάνουν χορηγία πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες απαιτήσεις: β) δεν πρέπει να παρακινούν ευθέως σε αγορά ή μίσθωση προϊόντων ή υπηρεσιών μέσω συγκεκριμένων διαφημιστικών αναφορών σε αυτά τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες».
7. Περαιτέρω, με το άρθρο 11 παρ. 1 περ. γ' του ΠΔ/τος 109/2010 ορίζεται: «Οι θεατές πρέπει να ενημερώνονται σαφώς ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα αποτελούν αντικείμενο χορηγίας. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να επισημαίνονται σαφώς με την επωνυμία, το λογότυπο ή/και κάθε άλλο σύμβολο του χορηγού, όπως για παράδειγμα αναφορά στο προϊόν ή τα προϊόντα ή στην υπηρεσία ή τις υπηρεσίες με διακριτικό σήμα, κατά την έναρξη, το τέλος των προγραμμάτων και μία φορά κατά τη διάρκεια αυτών».
8. Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως)
προέκυψαν τα εξής:
Την 12η.3.2014 μεταδόθηκε τρέιλερ της εκπομπής «Όλοι οι καλοί χωράνε» και ακολούθησε προβολή του συμβόλου του χορηγού της εκπομπής, η οποία συνοδεύτηκε από μετάδοση διαφημιστικού μηνύματος σχετικά με ορισμένο προϊόν που διετίθετο στην αγορά υπό την επωνυμία του εν λόγω χορηγού.
Με την με αριθμό 44/2015 απόφαση του ΕΣΡ, κρίθηκε ότι η προβολή του συμβόλου του χορηγού συνοδεία του επίμαχου διαφημιστικού μηνύματος συνιστούσε παράβαση των διατάξεων που ορίζουν τον τρόπο μετάδοσης του συμβόλου του χορηγού. Ειδικότερα, με την απόφαση αυτή κρίθηκαν τα ακόλουθα:
«Πρόκειται περί τρέιλερ της εκπομπής του Κώστα Χαρδαβέλα «Όλοι οι καλοί χωράνε», το οποίο προβλήθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό κατά την 12.3.2014. Επακολούθησε προβολή με σταθερή ταινία του χορηγού της συγκεκριμένης εκπομπής και μετά ταύτα, προβολή των εικόνων που προαναφέρθηκαν. Ο ισχυρισμός του εκπροσώπου του τηλεοπτικού σταθμού ότι μετά τα τρέιλερ επακολούθησε διαφήμιση, είναι αβάσιμος, αφενός διότι δεν υπήρξε ένδειξη: «Ακολουθούν διαφημίσεις» και αφετέρου διότι στις μετά τα τρέιλερ εικόνες αναφέρεται «Χορηγός εκπομπής». Πρόκειται αναμφισβητήτως περί παρανόμου τρόπου προβολής του χορηγού και συγκεκαλυμμένης διαφήμισης του προϊόντος αυτού».
Για την παράβαση αυτή επιβλήθηκε στην εγκαλουμένη η κύρωση του προστίμου των 15.000 ευρώ. Η παραπάνω κυρωτική απόφαση ακυρώθηκε για τυπικούς λόγους αναγόμενους στην κακή συγκρότηση του οργάνου με την ΣτΕ 3158/2017.
III. Προβαλλόμενοι ισχυρισμοί
Η εγκαλουμένη αμφισβητεί την τέλεση από τον τηλεοπτικό σταθμό της των παραβάσεων που της καταλογίστηκαν. Όλοι όμως οι σχετικώς προβαλλόμενοι ισχυρισμοί της είναι μη ουσιώδεις και μη χρήζοντες ειδικότερης αντιμετώπισης (βλ. επί των ιδίων αυτών ισχυρισμών ΣτΕ 2332/2018, ΣτΕ 2194/2019, ΣτΕ 2765/2020).
Ισχυρίζεται επίσης, αβασίμως, η εγκαλουμένη ότι για το αδίκημα που της καταλογίζεται έχει συμπληρωθεί η τετραετής παραγραφή που προβλέπεται από το άρθρο 46 του Ν. 4779/2021 και ότι είναι αντισυνταγματική η μεταβατική ρύθμιση του άρθρου 52 παρ. 1 του ίδιου νόμου, στον βαθμό που εξαιρεί από τον θεσμό της παραγραφής υποθέσεις που έχουν καταστεί αντικείμενο έρευνας πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού. Τούτο δε, διότι η αρχή της νομιμότητας επιτάσσει την ολοκλήρωση των εκκρεμών υποθέσεων, για τις οποίες είχε ήδη αρχίσει ο σχετικός έλεγχος και κατά μείζονα μάλιστα λόγο εκείνων επί των οποίων είχαν ήδη εκδοθεί κυρωτικές αποφάσεις που ακυρώθηκαν για τυπικούς λόγους μη αναγόμενους σε ουσιαστικές τους πλημμέλειες.
Ισχυρίζεται επίσης η εγκαλουμένη ότι η όποια επιβολή κυρώσεως θα ήταν ανεπίκαιρη και άσκοπη, λαμβάνοντας υπόψιν τον χρόνο που έχει παρέλθει από την επίμαχη μετάδοση. Είναι ωστόσο σαφές από τα ήδη ανωτέρω αναφερθέντα ότι ο επαναπροσδιορισμός και ο ουσιαστικός επανέλεγχος της υποθέσεως έγινε εντός απολύτως ευλόγου χρόνου από την έκδοση της αποφάσεως που ακύρωσε για τυπικούς λόγους την αρχικώς επιβληθείσα κύρωση.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει όλων των ανωτέρω, κρίνεται (α) ότι η εγκαλούμενη εταιρεία για τους λόγους που αναλυτικά παρατίθενται ανωτέρω ως παραδοχές και της ΕΣΡ 44/2015 αποφάσεως παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί προβολής του συμβόλου του χορηγού. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη της συστάσεως. (β) ότι δεν ετελέσθη το αδίκημα της μετάδοσης συγκεκαλυμμένου διαφημιστικού μηνύματος του χορηγού, εφόσον η προβολή του συμβόλου του χορηγού είναι επιτρεπτή όταν πραγματοποιείται υπό τους περιορισμούς και τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
i. Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τις διατάξεις περί εμπορικών ανακοινώσεων/χορηγίας, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «OPEN BEYOND», τη διοικητική κύρωση της συστάσεως όπως τα προγράμματα που προβάλλει επισημαίνονται σαφώς με την επωνυμία, το λογότυπο ή/και κάθε άλλο σύμβολο του χορηγού.
ii. Απαλλάσσει την εγκαλουμένη της κατηγορίας για παράβαση της απαγόρευσης μετάδοσης συγκεκαλυμμένων διαφημιστικών μηνυμάτων.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 8η Μαρτίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 20η Φεβρουαρίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 45/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 20η Φεβρουαρίου 2023
