Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 236/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη για αυτό τόπο την 20.9.2022 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Γεώργιος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο EXTRA (πρώην ΑΒ CHANNEL) Ν. Αττικής, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία EXCOM ΚΟΜΜΙΟΥΝΙΚΕΪΣΟΝ ΤΕΚΝΟΛΟΤΖΙ ΑΕ, αναφορικά με διατάξεις περί: α) προστασίας της αξίας του ανθρώπου -δυσμενείς διακρίσεις λόγω εθνικότητας, β) υποβάθμισης ποιοτικής στάθμης προγράμματος, κατά την προβολή της εκπομπής με τον τίτλο «Άντε Γεια» που μεταδόθηκε από τον ως άνω σταθμό στις 17.4.2017, 6.2.2018 και 18.6.2018. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 710/6.2.2018, 733/7.2.2018 και 3430/20.6.2018 καταγγελίες πολιτών.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 224/4.7.2018, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Αικατερίνη Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 610/ΕΣ/13.6.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμονας υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 836/ΕΣ/27.9.2019 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη η πληρεξούσια δικηγόρος της Ευσταθία Ζέρβα. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο, η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 20.10.2022, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 6033/21.10.2022 υπόμνημα.
Την 15.11.2022 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου.
Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Ευαγγελία Μήτρου, η οποία είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Γεώργιο Πλειό αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη, επίσης, και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. «Ο άμεσος έλεγχος του κράτους... έχει ως σκοπό... την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. To άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος καθιερώνει ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου.
3. Κατά το άρθρο 106 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας».
4. Σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 2 του Συντάγματος: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο».
5. Κατά το άρθρο 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης(που έχει νομική ισχύ επί τη βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, άρ. 6 της ΣΕΕ): «Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται». Στο άρθρο 21 παρ. 1 του Χάρτη ορίζεται: «απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού».
6. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (Ν. 2462/1997), στον πρόλογό του αναφέρεται στην «αναγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αναφαίρετων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης κοινωνίας», ενώ στο άρθρο 2 του Ν. 2462/1997 ορίζεται: «τα συμβαλλόμενα κράτη στο παρόν Σύμφωνο αναλαμβάνουν την υποχρέωση να σέβονται και να εγγυώνται σε όλα τα άτομα που βρίσκονται στην επικράτεια τους και υπάγονται στη δικαιοδοσία τους τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται στο παρόν Σύμφωνο, χωρίς καμία διάκριση ιδίως φυλής, χρώματος, γένους, γλώσσας, θρησκεύματος, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, περιουσίας, γέννησης ή κάθε άλλης κατάστασης».
7. Σύμφωνα με το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ (Ν.Δ. 53/1974): «Η χρήσις των αναγνωριζομένων εν τη παρούση συμβάσει δικαιωμάτων και ελευθεριών δέον να εξασφαλισθεί ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσης, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής εις εθνικήν μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως».
8. Κατά το στοιχείο β' της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000: «Το Ε.Σ.Ρ. ελέγχει την τήρηση των όρων και προϋποθέσεων και των εν γένει κανόνων και αρχών που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων».
9. Ο Ν. 2328/1995 στο άρθρο 1 παρ. 1 εδ. γ' ορίζει ότι: «Οι σταθμοί στους οποίους χορηγούνται οι άδειες υποχρεούνται να μεριμνούν για την ποιότητα του προγράμματος...».
10. Κατά το Ν. 3592/2007 άρθρο 1 παρ. 8: «Η παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών και η εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων εξυπηρετούν την κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και ιδίως το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 του Συντάγματος». Στο άρθρο 1 παρ. 1 του αυτού νόμου ορίζεται: «σκοπός των διατάξεων του παρόντος νόμου είναι. η ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων.».
11. Στο άρθρο 2 παρ. 3 εδ. β' του Ν. 4173/2013 (που τροποποιήθηκε με το Ν. 4324/29.4.2015 που επανιδρύει την ΕΡΤ και ισχύει και για την ιδιωτική τηλεόραση κατ' εφαρμογή του άρθρου 3 παρ. 1α του Ν. 2328/1995) ορίζεται ότι: «Οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες που παρέχει η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. πρέπει να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και να σέβονται ιδίως την αξία του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
12. Στο άρθρο 7 παρ. 1 εδ. α' του Π.Δ. 109/2010 ορίζεται: «Οι πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων οφείλουν να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι παρεχόμενες από αυτούς υπηρεσίες να μην προκαλούν μίσος λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας, πεποιθήσεων, εθνικότητας, αναπηρίας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού».
12. Ο Κανονισμός 2/1991 του Ε.Σ.Ρ. περί ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων (ο οποίος, σύμφωνα με το πρακτικό συνεδριάσεως και γνωμοδότηση του Συμβουλίου Επικρατείας με αριθμό 49/2003, καταργείται μόνο κατά το μέρος που αφορά σε ειδησεογραφικές και ενημερωτικές εκπομπές, ενώ κατά το μέρος που αφορά στα λοιπά ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα διατηρείται σε ισχύ μέχρι την έκδοση του σχετικού κώδικα δεοντολογίας και ο οποίος -Κανονισμός 2/1991- εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση γιατί η εκπομπή έφερε ψυχαγωγικό χαρακτήρα) στο άρθρο 2 παρ. 1 ορίζει: «Οι ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές πρέπει να εξασφαλίζουν την ποιοτική στάθμη που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοτηλεοράσεως και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας».
Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα:
α) Η αρχή της αξίας του ανθρώπου καθίσταται, μέσω της αναγνώρισης της ως συνταγματικής αρχής και της δικαιοκρατικής της νοηματοδότησης, κανονιστική πηγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών, υπό την έννοια ότι κάθε συνταγματικό δικαίωμα θεωρείται ότι αποτελεί ιδιαίτερη έκφανση και εκδήλωση της αξίας του ανθρώπου. Η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 του Συντάγματος δεν θεσπίζει ατομικό δικαίωμα ούτε αποτελεί απλή διακήρυξη, αλλά κανόνα δικαίου συνταγματικού επιπέδου. Η διάταξη αυτή αποτελεί θεμελιώδη συνταγματικό κανόνα αντικειμενικού χαρακτήρα και άμεσης ισχύος (Α.Π. 40/1998). Η κατοχύρωση της αξίας του ανθρώπου είναι απαραβίαστη, δεν υπόκειται σε κανένα περιορισμό και σε καμία επιφύλαξη νόμου καθώς η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 δεν υπόκειται σε αναθεώρηση ούτε ανήκει σε εκείνες των οποίων η ισχύς μπορεί να ανασταλεί κατά το άρθρο 48 παρ. 1. Η αξία του ανθρώπου αποτελεί το άκρο όριο οποιουδήποτε περιορισμού ατομικού δικαιώματος που επιτρέπει εκάστοτε το Σύνταγμα είτε αυτός αναφέρεται στο περιεχόμενο είτε στους φορείς του δικαιώματος. Η θεμελιώδης αυτή διάταξη του Συντάγματος καθιερώνει τον εν γένει ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα επιβάλλοντας όχι μόνο την παθητική υπεράσπιση της αξίας του ανθρώπου αλλά και τον ενεργό σεβασμό της στην πράξη υπενθυμίζοντας την «πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας» που απευθύνεται στο κράτος και σε κάθε μέλος του κοινωνικού συνόλου. Η έννοια της αξίας του ανθρώπου περιλαμβάνει την ενυπάρχουσα στον κάθε άνθρωπο ουσία, αυτή που φέρει ως έλλογο ον με φυσική, ηθική και νομική υπόσταση(πρβλ. ΣτΕ 4782/2012, 714/2013, 3311/2013, 4157/2014, 4992/2014). Μέσω της γενικής ρήτρας του άρθρου 57 ΑΚ για την προστασία της προσωπικότητας, η συνταγματική αρχή του σεβασμού στην αξία του ανθρώπου τριτενεργεί στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου. Έτσι, κάθε πρόσωπο δικαιούται να απολαμβάνει τόσο από τους φορείς της κρατικής εξουσίας, όσο και από οποιονδήποτε τρίτο τη μεταχείριση που αρμόζει σε έλλογο και συνειδητό ον. Τα ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα οφείλουν να τηρούν την αρχή της αξίας του ανθρώπου και να μην προβάλλουν δυσμενείς διακρίσεις, ήτοι μειωτικούς, σεξιστικούς και ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς, μηνύματα και σχόλια.
β) Η ισότητα ενώπιον του νόμου και η προστασία όλων των ατόμων έναντι των διακρίσεων αποτελεί οικουμενικό δικαίωμα αναγνωρισμένο από την διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Στο ευρωπαϊκό δίκαιο προβλέπονται απαγορεύσεις για δυσμενείς διακρίσεις για διάφορους λόγους, όπως ενδεικτικά η φυλή, το φύλο, η θρησκεία, οι πεποιθήσεις, η εθνικότητα, η αναπηρία, η ηλικία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός. Η ΕΣΔΑ στο άρθρο 14 και ο νόμος 2462/1997 στο άρθρο 2 παραθέτοντας τους λόγους που αποτελούν δυσμενή διάκριση, ορίζουν και «κάθε άλλη κατάσταση» επιτρέποντας ένα περιθώριο επέκτασης της προστασίας για λόγους πέραν των ήδη αναγραφομένων.
«Στο βαθμό που ο μισαλλόδοξος λόγος συνεπάγεται εξ ορισμού διακρίσεις σε βάρος ομάδων που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, το σεξουαλικό προσανατολισμό κ.λ.π., η απαγόρευση του αποσκοπεί στην προστασία ευάλωτων και μη προνομιούχων ομάδων απέναντι σε τέτοιες διακρίσεις και υπό αυτή την έννοια αποτελεί μέσο για την προαγωγή τόσο της ουσιαστικής ισότητας όσο και της διαφορετικότητας» (Α. Χουλιάρας «Η ποινικοποίηση του μισαλλόδοξου λόγου στο φιλελεύθερο και δημοκρατικό κράτος δικαίου: η ελληνική περίπτωση», Νομικό Βήμα, τ. 65, Ιούνιος 2017). Επίσης, κατά τον καθηγητή Α. Μάνεση, «ρατσισμός είναι η εναντίωση προς κάθε είδους και μορφής ιδιαιτερότητα..., κάνει την αξιολόγηση με βάση το “δικό μας” σε αντιδιαστολή με το “άλλο”. Άλλον δε θεωρεί ο ρατσισμός όποιον αποκλίνει από τη δεδομένη ταυτότητα, την κατεστημένη πλειονότητα, την κρατούσα κανονικότητα: το ξένο, τον αλλοδαπό, τον μετανάστη, τον μαύρο, τον ομοφυλόφιλο, τον αλλόθρησκο, τον τσιγγάνο.... Τον Άλλον, τον διαφορετικό, ο ρατσισμός όχι απλώς δεν τον ανέχεται, αλλά τον δαιμονοποιεί... ». (Α. Μάνεσης: «Όψεις και αντιμετώπιση του ρατσισμού», Το Σύνταγμα, 2000, σελ. 13 επόμ.). Διαπιστώνεται ότι στη σημερινή εποχή η ρατσιστική ιδεολογία έχει μετατοπισθεί στην πολιτισμική ταυτότητα η οποία συντίθεται από στοιχεία εθνικά, πολιτικά, θρησκευτικά, τρόπου ζωής του κάθε συγκεκριμένου πολιτικού σχηματισμού και στην προάσπιση της αυθεντικότητας και «καθαρότητας» της από την εισδοχή στοιχείων άλλων πολιτισμικών οντοτήτων που θα την αλλοίωναν. Ο σύγχρονος ρατσισμός τείνει να διακρίνει μεταξύ «ανώτερων» και «κατώτερων» πολιτισμικών οντοτήτων επισείοντας ως απειλή το ενδεχόμενο διάβρωσης και αλλοίωσης της δεδομένης πολιτισμικής ταυτότητας από την πρόσμειξη της με «ξένα» πολιτισμικά στοιχεία (Α. Μάνεσης: op.cit., σελ. 17). Μεταξύ των προσβλητικών και ασύμβατων με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) λόγων συγκαταλέγονται ο ρατσιστικός και ξενοφοβικός λόγος, ο αντισημιτισμός, οι ακραίες μορφές εθνικιστικού λόγου καθώς και ο λόγος κατά των μεταναστών και των μειονοτήτων (Λ.Α. Σισιλιάνος; «Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», Νομική Βιβλιοθήκη, 2013, σελ. 414).
γ) Οι αόριστες νομικές έννοιες έχουν αξιολογικό περιεχόμενο που χαρακτηρίζεται από έντονη διάπλαση, άπτεται συνήθως κοινωνικών στοιχείων και αξιών καθώς και ηθικών αρχών και δομών, ενδύονται όμως νομικό μανδύα και εντάσσονται στο θετό δίκαιο. Έτσι η κρίση για την υπαγωγή ή μη περιστατικών σε διάταξη εμπεριέχουσα αόριστη νομική έννοια είναι κρίση νομική, υπαγόμενη σε αναιρετικό έλεγχο. Λόγω της ανάγκης ερμηνείας των αόριστων νομικών εννοιών, το δίκαιο, de lege lata, χρήζει εξατομίκευσης και προσαρμογής σε κάθε εξεταζόμενη περίπτωση, σε κάθε χρονική περίοδο, σε κάθε επικράτεια όπου δύναται τυχόν να εφαρμοσθεί.
Στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, η αόριστη έννοια της ποιότητας συνδέεται με την ιδιότητα που αντιστοιχεί σε ορισμένους κανόνες, οι οποίοι συνάγονται από συστήματα αξιών (πρβλ. ΣτΕ 4417/2014, 4870/2014, 4815/2014, 335/2017, 503/2016, 535/2018, 610/2018). Η ποιοτική στάθμη των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών διασφαλίζεται όταν η θεματική, η διάρθρωση και ο τρόπος παρουσίασης των πληροφοριών, ειδήσεων, απόψεων, πνευματικών δημιουργημάτων και διαφημιστικών μηνυμάτων που περιέχονται σε αυτά συμπλέουν με τις αρχές της πλουραλιστικής, αντικειμενικής, έντιμης και ισότιμης ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, υπό το πρίσμα του σεβασμού στην αξία του ανθρώπου, της προστασίας των ανηλίκων και της προστασίας των καταναλωτών. Η ποιοτική στάθμη μπορεί να εξειδικευθεί με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας και τους κανόνες της λογικής (ΣτΕ 4043/2012). Το ΕΣΡ προβαίνει σε αξιολόγηση του περιεχομένου συγκεκριμένης εκπομπής και σε πραγματολογική εξειδίκευση της αόριστης αξιολογικής έννοιας «ποιοτική στάθμη» ή «ποιότητα τηλεοπτικού προγράμματος» (ΣτΕ 901/2015). Η διαπίστωση από το ΕΣΡ της συνδρομής των προϋποθέσεων εφαρμογής της έννοιας της ποιότητας ελέγχεται δικαστικώς (ενδεικτικά ΣτΕ 3487/2017, 3815/2014, 4532/2014, 335/2013, 1984/2013).
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος από την Ολομέλεια και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
α) Στη διάρκεια της εκπομπής «Άντε γεια» της 17.4.2017 που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό AB Channel (νυν EXTRA) σε χρόνο νυχτερινό με παρουσιαστές τους Τάκη Τσουκαλά και Άκη Βαρδαλάκη, αυτή έφερε σήμανση 4ης κατηγορίας (κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών). Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου προγράμματος έφερε κυρίως αθλητικό χαρακτήρα υποστηρικτικό της ομάδας του Ολυμπιακού καθώς και συνομιλίες με τηλεθεατές που τηλεφωνούν στην εκπομπή και διάκεινται θετικά ως προς τη συγκεκριμένη αθλητική ομάδα.
Στη διάρκεια της, οι παρουσιαστές επαινούν τον Ολυμπιακό, μιλούν για «πόλεμο» που έχει εξαπολύσει η κυβέρνηση «κατά του Ολυμπιακού και του Μαρινάκη», ενώ ακούγονται οι φράσεις «θα βασιλεύει η πουστιά, τα μέσα, οι γνωριμίες...στη χώρα της πουστιάς.,.τους πούστηδες τους διαιτητές.». Μιλώντας σε κινητό τηλέφωνο, ο ένας παρουσιαστής λέει «τι είναι μωρή πουτάνα; Με παίρνεις κι από απόκρυψη». Ο άλλος παρουσιαστής απαντά «δικαιολογημένα σε είπε πουτάνα, πουτάνα είσαι. είστε πουτάνες με όλη τη σημασία της λέξης.».
Στο 47' μετά την έναρξη της εκπομπής, οι παρουσιαστές, συνομιλώντας με τηλεθεατές που τηλεφωνούν στην εκπομπή[και στους οποίους επιβάλλουν να λένε “Χρόνια Πολλά” και “Χριστός Ανέστη”] ακούγονται να λένε «η πρώτη πουτάνα είσαι εσύ, εμείς είμαστε οι γαμιάδες σου. ».
Μία ώρα μετά την έναρξη της εκπομπής μεταδίδονται σκηνές από ποδοσφαιρικό αγώνα, μετά σκηνές από αγώνα μπάσκετ, ενώ στο τέλος της εκπομπής μεταδίδεται επί 4' απόσπασμα ποδοσφαιρικού αγώνα συνοδευόμενο από τραγούδια και κουίζ. Οι παρουσιαστές, απευθυνόμενοι σε οπαδούς αντίπαλων ομάδων, λένε «επειδή έχετε κοντή μνήμη σε αντίθεση με τη σούφρα (Κάνοντας χαρακτηριστική κίνηση με το χέρι του, ο παρουσιαστής φαίνεται να εννοεί τον σφιγκτήρα του πρωκτού)σας που είναι τεράστια.πάρτε τηλέφωνο να μας πείτε για τη νίκη της πουστιάς. Οι Αεκτζήδες είναι φίδια κολοβά.η εξαίρεση είναι η πουστιά η δική σας.». Η εκπομπή διήρκεσε μία ώρα και 25' περίπου.
β) Στη διάρκεια της εκπομπής «Άντε γεια» της 5.2.2018 που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό AB Channel (νυν EXTRA) από ώρα 00.02' έως 01.08' με παρουσιαστές τους Τάκη Τσουκαλά και Άκη Βαρδαλάκη, αυτή έφερε σήμανση 4ης κατηγορίας (κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών), ενώ μετά την 00.22' η σήμανση άλλαξε σε 5ης κατηγορίας(κατάλληλο μόνο για ενηλίκους) και παρέμεινε στην οθόνη μέχρι το τέλος της εκπομπής. Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου προγράμματος έφερε κυρίως αθλητικό χαρακτήρα υποστηρικτικό της ομάδας του Ολυμπιακού καθώς και συνομιλίες με τηλεθεατές που τηλεφωνούν στην εκπομπή και διάκεινται θετικά ως προς τη συγκεκριμένη αθλητική ομάδα.
Στη διάρκεια της οι παρουσιαστές εκφράζουν τη δυσαρέσκεια τους από την απόδοση του Ολυμπιακού σε πρόσφατο αγώνα, ενώ θεωρούν ότι ο Ολυμπιακός διώκεται από την κυβέρνηση και αθλητικούς παράγοντες. Μεταξύ άλλων, ακούγονται να λένε «Όλη την πουστιά κυβέρνησης και ΠΑΟΚ, ΑΕΚ εναντίον του Ολυμπιακού... Όχι επειδή χάσαμε από το μπουρδέλο. Όχι ρε παιδιά..., από την πουστιά, όχι από την ήττα, ...από την πουστιά που γίνεται εναντίον του Ολυμπιακού... Η κυβέρνηση, η “πρώτη φορά αριστερά” θέλει να αποκαθηλώσει την πιο άξια ομάδα και με πουστιά να δώσει ό,τι τίτλο μπορεί στους τσάτσους της... Αυτά τα πράγματα, αν είχανε γίνει ρε πουτάνες σε εσάς, όχι κυβέρνηση θα είχε πέσει, θα είχαν πέσει και των διπλανών κρατών οι κυβερνήσεις.». Στο ίδιο πνεύμα συνεχίζουν «... τα βλέπουν αυτά και λένε που να πάω εκεί με τα μπουρδέλα.με τα μπουρδέλα που παίζουμε.κάθε Κυριακή γίνεται της πουτάνας.Πουτάνες, υποκριτές!...είναι το πρωτάθλημα της πουστιάς.Εμείς θα έρθουμε στην Τούμπα, πουτάνες.γαμώ το σπίτι σας.θα σας έχουμε πάει γαμιώντας μέχρι το τέλος, θα ξεφτιλιστείτε παγκοσμίως».
Στις 00.28' ο ένας παρουσιαστής, δείχνοντας προς τα γεννητικά του όργανα, λέει σχετικά με το πρωτάθλημα «θα το πάρει το μπουρδέλο ο ΠΑΟ ή το μπουρδέλο η ΑΕΚ και θα νιώσει, θα έρθει Αεκτζής σε Ολυμπιακό να του πει “το πήρα”;», «...εμείς οι Ολυμπιακοί έχουμε το Μαρινάκη, εσείς τι έχετε; Τα αρχίδια μου έχετε!...τολμήστε ρε πουτάνες να τιμωρήσετε τον Ολυμπιακό.». Σχετικά με αγώνα του ΠΑΟ στα Γιάννενα, ο παρουσιαστής λέει «ντρέπομαι τους φιλάθλους εκεί.δεν υπάρχει αυτό που πάθατε. Ανοίξατε πόδια, κώλο, πίπα, όλα τα κάνατε». Για τους δημοσιογράφους οι παρουσιαστές λέγουν «Μη θίγεστε ρε πουτάνες όταν σας λένε τσάτσους για λειτούργημα, μη θίγεστε! Τσάτσοι είσαστε του 20άρικου! Με ένα 20άρικο πνίγετε και την δολοφονία της μάνας σας... ρε απατεώνες! Και κάνετε και τους δημοσιογράφους!...Γαμώ την Αθλητική Κυριακή.,.Γαμώ την ΕΡΤ».
Στις 00.50' γίνεται αναφορά στον ΑΕΚ με τις φράσεις «Γαμώ την ΑΕΚ.,.γαμώ την ΑΕΚ, την έχω σκυλογαμήσει από το 30 μέχρι τώρα..., γράψατε σήμερα “στο σπίτι μας”...γαμώ το σπίτι σας.,.εσείς έχετε τρία σπίτια: Φιλαδέλφεια, σας έχουμε σκυλο..., ΟΑΚΑ...σκυλογαμήσει...κι ένα στην Τουρκία. Και στα τρία σπίτια σας έχουμε ξεκωλιάσει. Να προσέχετε τι λέτε για τον Ολυμπιακό, να πλένετε το στόμα σας και τον κώλο σας... Το να έχετε θράσος, να είστε θρασόπουστοι είναι κακό.».
Στη 01.00' οι παρουσιαστές συνομιλούν με τηλεθεατές που τηλεφωνούν στην εκπομπή. Κλείνουν την τηλεφωνική γραμμή σε ορισμένους τηλεθεατές πριν αυτοί προλάβουν να εκφραστούν.
γ) Στη διάρκεια της εκπομπής «Άντε γεια» της 18.6.2018 που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό ΕΧΤΚΑ(πρώην AB Channel) από ώρα 00.02' έως 01.08' με παρουσιαστές τους Τάκη Τσουκαλά και Άκη Βαρδαλάκη, αυτή έφερε σήμανση 4ης κατηγορίας (κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών), ενώ μετά την 00.20' η σήμανση άλλαξε σε 5ης κατηγορίας(κατάλληλο μόνο για ενηλίκους) και παρέμεινε στην οθόνη μέχρι το τέλος της εκπομπής. Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου προγράμματος έφερε κυρίως αθλητικό χαρακτήρα υποστηρικτικό της ομάδας του Ολυμπιακού καθώς και συνομιλίες με τηλεθεατές που τηλεφωνούν στην εκπομπή και διάκεινται θετικά ως προς τη συγκεκριμένη αθλητική ομάδα.
Στις 00.03' οι παρουσιαστές, αναφερόμενοι στον Παναθηναϊκό, εκφράζονται με φράσεις όπως «...χαρήκατε βαζελάκια, ε; Χαρήκατε την πουστιά σας, την ομάδα σας μέσα στην πουστιά, μέσα στην βρωμιά, μέσα στην μπόχα και η 13 μαζί... Λοιπόν είστε μέσα στην πουστιά, μέσα στην αυτό όλο την εγκληματική οργάνωση που έχετε φτιάξει εδώ και μια 15ετία και βάλε και χαίρεστε για αυτό..Μα, είστε γεννημένοι πούστηδες, είστε εκ γενετής μέσα στην πουστιά.εγώ σας γαμάω στο ποδόσφαιρο, σε όλα τα αθλήματα.ο Ολυμπιακός, αυτό το σύλλογο τον μεγάλο της πουστιάς, τον πηδάει συνεχώς κι από πίσω κι από εμπρός.Τις πουστιές του Γιαννακόπουλου εμείς οι Ολυμπιακοί δεν τις ανεχόμαστε, κάνει πουστιές.Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό περιμένει να πάρει ένα πούστικο πρωτάθλημα.αυτοί είναι εκεί για να δίνουν κάθε χρόνο ένα πούστικο πρωτάθλημα.στην πιο πούστικη ομάδα». Ο ένας παρουσιαστής, δείχνοντας προς τα γεννητικά του όργανα, λέει «τα αρχίδια μου παντοτινοί πρωταθλητές».
Στις 00.16' οι παρουσιαστές συνεχίζοντας λέγουν «καταλάβατε ποιος είναι ο σύλλογος ο μεγάλος;...είναι το πιο μπουρδέλο σωματείο του κόσμου...είναι η πιο εγκληματική οργάνωση του κόσμου.,.διασύρετε το όνομα του Ολυμπιακού.,.θίγετε με τον πιο χυδαίο τρόπο, με πουστιά, με πουστιά, με πουστιά... Κάθε χρόνο, ο κάθε πούστης ανέχεται αυτή την κατάσταση για να παίρνει κάτι στο τέλος του χρόνου και ο Παναθηναϊκός... Μες την πουστιά, μες την ψευτιά... Δηλαδή παίρνει ο Παναθηναϊκός πρωτάθλημα κάθε χρόνο λουσμένος στην πουστιά και στην απατεωνιά... Ο Ολυμπιακός δεν διαμαρτύρεται, την πουστιά την συνθλίβει».
Στις 00.22' ακούγονται φράσεις όπως «...διαιωνίζεται μια κατάσταση 20 χρόνια! Και δεν μιλάει καμία πουτάνα. Έτσι! Καμιά πουτάνα δεν μιλάει... Πουτάνες! Έτσι όπως το ακούτε, μη σας πειράζει!... Ανοίγετε τα πόδια, και όσες δεν τα ανοίγετε ηθελημένα, τα ανοίγετε εκβιαστικά. Ή από φόβο. Έτσι. Αυτό δεν γίνεται;. Αυτό γίνεται και αυτό κάνετε. Πες ρε τι θέλεις, τι επειδή τις είπα «πουτάνες»; Πουτάνες! Δηλαδή τι είναι;». Στη συνέχεια «.η πουστιά που έχετε μεταδώσει σε όλον τον κόσμο του Ολυμπιακού ήρθε και σε μένα με τον κουμπάρο μου τον Άκη... Απλά την ομάδα.προσπαθούμε να πούμε δυο πράγματα για την πουστιά του Παναθηναϊκού και μόνο απέναντι στον Ολυμπιακό. Είπα και πριν... Όποιος πούστης, έτσι ακριβώς, δεν αλλάζω την λέξη εγώ, εντάξει; Όποιος πούστης Παναθηναϊκός θέλει να μιλήσουμε θα αρχίσουμε από το 65-3...(Οι παρουσιαστές εξηγούν ότι ο αριθμός 65-3 σημαίνει ότι ο Ολυμπιακός έχει πάρει 65 τίτλους και ο Παναθηναϊκός 3). Για αυτό δεν μπορείτε να τα βάλετε με Ολυμπιακούς ούτε να φτάσετε το μεγαλείο και την δόξα του Ολυμπιακού. Πούστηδες παναθηναϊκοί..Έναν τίτλο παίρνετε και αυτόν με πουστιά. Χρόνων όμως, πουστιά αιώνων. Γιατί στην ευρωλίγκα σας γαμάμε συνεχώς; Και από πίσω και από εμπρός;».
Στις 00.36' οι παρουσιαστές εκφράζονται ως εξής «...Οι Σκοπιανοί για μένα είναι Έλληνες. Το ξαναλέω. Οι Σκοπιανοί για μένα είναι Έλληνες. Αφού πρώτα τους έχουμε γαμήσει την μάνα για να κάνουν γιο Έλληνα. Τότε μόνο είναι Έλληνες.». Συνομιλώντας με τηλεθεατές που καλούν στην εκπομπή, άλλοτε τους επιτρέπουν να μιλήσουν και άλλοτε διακόπτεται η κλήση από την εκπομπή. Συνομιλώντας με τηλεθεατές αντίπαλων ομάδων, ακούγονται φράσεις όπως «Μέσα στην πουστιά είστε για αυτό δεν στεναχωρήθηκα. Γιατί είστε πούστηδες. Το αποδεικνύετε με τις πράξεις σας.. Μη μου κάνετε εμένα, τις μαγκιές του κώλου θα τις λέτε μεταξύ σας.Τριφυλλάρα μου.ξεκολιάρα μου εγώ τη λέω. Τον Ολυμπιακό και τους οπαδούς σε όλη την Ελλάδα δεν μπορείς να τους πιάνεις στο στόμα σου ρε φλώρε. Δεν μπορείς... Είναι αυτός που σε γαμάει συνεχώς..., ναι γεια σου γεια σου γαμώ το σπίτι σου... Εγώ είμαι μόνος μου. Πουτάνες..., της θείας σου ο κώλος. Εγώ μανάδες δεν βρίζω αλλά η θεία είναι η αδερφή της μάνας σου. Οπότε βρίζω την θεία σου.... Εσείς είστε πούστηδες και φλώροι.». Αργότερα παροτρύνουν τηλεθεατή που δήλωσε οπαδός του Παναθηναϊκού να φάει σουβλάκι και να βάλει το ξύλο πίσω του, ειρωνεύονται δε τηλεθεατή που θεωρούν ότι η προφορά του είναι κυπριακή. Με τον ίδιο τρόπο εκφράζονται και στη συνέχεια της εκπομπής, ενώ ο ένας παρουσιαστής, θέλοντας να δείξει την αγανάκτηση ή τη δυσαρέσκεια του, κάνει κίνηση που δηλώνει πως θέλει να βγάλει το παντελόνι του.
Στις 01.12' ο ένας παρουσιαστής, αναφερόμενος στον έγχρωμο παίκτη του Παναθηναϊκού Αντετοκούμπο, λέει « Α και να μην ξεχάσω, να μην ξεχάσω και εκείνον τον καραγκιόζη τον Αντεμπακούμπο (Ο παρουσιαστής φαίνεται να εννοεί το παίκτη της ομάδας μπάσκετ του Παναθηναϊκού, Θανάση Αντετοκούμπο, αδερφό του Γιάννη Αντετοκούμπο παίκτη του μπάσκετ στην αμερικανική ομάδα Milwaukee Bucks). Μιλάμε για καραγκιόζη. Αυτός ξέρει μπάσκετ; Τι, επειδή ο αδερφός του παίζει εκεί, νομίζει, τι; Το παίζει και Έλληνας; Και δοξάζει και την Ελλάδα! Αλλά κάνει όμως και τις χειρονομίες αυτές εκεί, αυτά που κάνει τα καραγκιοζιλίκια! Ωραίος! Μπράβο ρε Αντεμπακούμπο, Έλληνα! Μπράβο. Εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε τέτοιου είδους πάντως. Εσύ δεν ξέρω τι ρόλο παίζεις. Και μη μου πει κανείς «τι λες για τον αδερφό του»! Ζαμάν φου και ο αδερφός του και αυτός! Καραγκιοζιλίκια.αφήστε τα αυτά. Δεν τα κάνουν οι Έλληνες. Άλλοι, άλλοι ιθαγενείς τα κάνουνε. Κάθε καραγκιόζης... Δεν είπα για αυτόν «ιθαγενή», ό,τι είναι, ό,τι νιώθει εγώ δεν τον έχω για Έλληνα πάντως. Εγώ. Εσείς δώστε του και το, κάντε τον και πρόεδρο δημοκρατίας». Μετά συνεχίζουν να εκφράζονται κατά των οπαδών του Παναθηναϊκού λέγοντας «...έχουμε βγάλει την μπέμπελη για να γιορτάσετε μια πουστιά, για μια ακόμα χρονιά.τι είναι το 65-3; Αυτός που σε γαμάει συνέχεια, αυτό που νιώθεις από πίσω». Τέλος ο ένας παρουσιαστής τραγουδά οπαδικό τραγούδι «Είναι λαγοί και χούλιγκαν των σπρέι/ μα κατά βάθος είναι όλοι γκέι. Βάλτε μυαλό στην πράσινη πουτάνα».
Στη διάρκεια της εκπομπής οι παρουσιαστές μιλούν συχνά με θυμό και ένταση, ενώ, για να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους, άλλοτε φεύγει ο ένας από το πλατό (στις 00.22' φεύγει ο Τ. Τσουκαλάς και επιστρέφει στις 00.30') κι άλλοτε φεύγει ο άλλος (στις 00.30' λείπει ο Ά. Βαρδαλάκης που επιστρέφει στις 00.53').
Περαιτέρω, από την παρακολούθηση και καταγραφή των πραγματικών περιστατικών και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής:
Στη διάρκεια της υπό έλεγχο εκπομπής των τριών διαφορετικών ημερομηνιών, οι παρουσιαστές χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως «θα βασιλεύει η πουστιά, ...στη χώρα της πουστιάς..., τους πούστηδες τους διαιτητές..., τι είναι μωρή πουτάνα;...δικαιολογημένα σε είπε πουτάνα, πουτάνα είσαι.,.είστε πουτάνες με όλη τη σημασία της λέξης...», «η πρώτη πουτάνα είσαι εσύ, εμείς είμαστε οι γαμιάδες σου...», «Όλη την πουστιά κυβέρνησης και ΠΑΟΚ, ...από την πουστιά, όχι από την ήττα, ...από την πουστιά που γίνεται εναντίον του Ολυμπιακού... Αυτά τα πράγματα αν είχανε γίνει ρε πουτάνες σε εσάς, ...τα βλέπουν αυτά και λένε που να πάω εκεί με τα μπουρδέλα.,.με τα μπουρδέλα που παίζουμε.,.κάθε Κυριακή γίνεται της πουτάνας.,.Πουτάνες, υποκριτές!...είναι το πρωτάθλημα της πουστιάς.,.Εμείς θα έρθουμε στην Τούμπα, πουτάνες.,.γαμώ το σπίτι σας.,.θα σας έχουμε πάει γαμιώντας...», «Τα αρχίδια μου έχετε!...τολμήστε ρε πουτάνες να τιμωρήσετε τον Ολυμπιακό..., ανοίξατε πόδια, κώλο, πίπα, όλα τα κάνατε, ...μη θίγεστε ρε πουτάνες όταν σας λένε τσάτσους για λειτούργημα, ...Γαμώ την Αθλητική Κυριακή.,.Γαμώ την ΕΡΤ», «Γαμώ την ΑΕΚ.,.γαμώ την ΑΕΚ, την έχω σκυλογαμήσει από το 30 μέχρι τώρα..., ...γαμώ το σπίτι σας...εσείς έχετε τρία σπίτια: Φιλαδέλφεια, σας έχουμε σκυλο..., ΟΑΚΑ...σκυλογαμήσει...κι ένα στην Τουρκία. Και στα τρία σπίτια σας έχουμε ξεκωλιάσει. ... να είστε θρασόπουστοι είναι κακό...», «Χαρήκατε την πουστιά σας, την ομάδα σας μέσα στην πουστιά, μέσα στην βρωμιά, ....Μα, είστε γεννημένοι πούστηδες, είστε εκ γενετής μέσα στην πουστιά.,.εγώ σας γαμάω στο ποδόσφαιρο, σε όλα τα αθλήματα.,.ο Ολυμπιακός αυτό το σύλλογο τον μεγάλο της πουστιάς τον πηδάει συνεχώς κι από πίσω κι από εμπρός.,.Τις πουστιές του Γιαννακόπουλου εμείς οι Ολυμπιακοί δεν τις ανεχόμαστε, κάνει πουστιές.,.Κάθε χρόνο τέτοιο καιρό περιμένει να πάρει ένα πούστικο πρωτάθλημα..., τα αρχίδια μου παντοτινοί πρωταθλητές», «...Μες την πουστιά, μες την ψευτιά... Δηλαδή παίρνει ο Παναθηναϊκός πρωτάθλημα κάθε χρόνο λουσμένος στην πουστιά και στην απατεωνιά... Ο Ολυμπιακός δεν διαμαρτύρεται, την πουστιά την συνθλίβει», «... Και δεν μιλάει καμία πουτάνα. Έτσι! Καμιά πουτάνα δεν μιλάει... Πουτάνες!... Ανοίγετε τα πόδια, και όσες δεν τα ανοίγετε ηθελημένα, τα ανοίγετε εκβιαστικά. Ή από φόβο... Πουτάνες! Δηλαδή τι είναι;...η πουστιά που έχετε μεταδώσει σε όλον τον κόσμο του Ολυμπιακού ... Όποιος πούστης
Παναθηναϊκός θέλει να μιλήσουμε.... Πούστηδες παναθηναϊκοί....Έναν τίτλο παίρνετε και αυτόν με πουστιά... Γιατί στην ευρωλίγκα σας γαμάμε συνεχώς; Και από πίσω και από εμπρός;., Οι Σκοπιανοί για μένα είναι Έλληνες. Αφού πρώτα τους έχουμε γαμήσει την μάνα για να κάνουν γιο Έλληνα. ...», «...Γιατί είστε
πούστηδες.Τριφυλλάρα μου.ξεκολιάρα μου εγώ τη λέω... Τον Ολυμπιακό και τους οπαδούς σε όλη την Ελλάδα δεν μπορείς να τους πιάνεις στο στόμα σου ρε φλώρε... Είναι αυτός που σε γαμάει συνεχώς..., ...γαμώ το σπίτι σου... Εγώ είμαι μόνος μου. Πουτάνες..., της θείας σου ο κώλος.». Εκτός από τη χρήση απρεπούς λεξιλογίου, ο ένας παρουσιαστής κάνει κινήσεις σεξουαλικού χαρακτήρα (δείχνει προς τα γεννητικά του όργανα ή φαίνεται να ετοιμάζεται να αφαιρέσει το παντελόνι του), ενώ μερικές φορές οι παρουσιαστές φέρονται αγενώς και προς τηλεθεατές που καλούν στην εκπομπή μη επιτρέποντας τους να διατυπώσουν τη γνώμη τους. Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της εν λόγω αθλητικού χαρακτήρα εκπομπής μεταδόθηκε μετά τα μεσάνυχτα με σήμανση 4ης (κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών) και 5ης κατηγορίας (κατάλληλο μόνο για ενήλικους), αυτό δεν της επιτρέπει να παρακάμπτει τους κανόνες ευπρέπειας στην εκφορά του λόγου και στη συμπεριφορά που, υπό τις παρούσες συνθήκες, οδηγούν σε υποβάθμιση της ποιοτικής στάθμης της εκπομπής.
Στη διάρκεια της εκπομπής «Άντε γεια» της 18.6.2018 ο ένας παρουσιαστής εκφράζεται απαξιωτικά προς τον παίκτη του Παναθηναϊκού νιγηριανής καταγωγής Θανάση Αντετοκούμπο αποκαλώντας τον καραγκιόζη και ιθαγενή. Ενδεικτικά λέει «να μην ξεχάσω και εκείνον τον καραγκιόζη τον Αντεμπακούμπο. Μιλάμε για καραγκιόζη. Αυτός ξέρει μπάσκετ; Τι, επειδή ο αδερφός του παίζει εκεί, νομίζει, τι; Το παίζει και Έλληνας; Και δοξάζει και την Ελλάδα! Αλλά κάνει όμως και τις χειρονομίες αυτές εκεί, αυτά που κάνει τα καραγκιοζιλίκια! Ωραίος! Μπράβο ρε Αντεμπακούμπο, Έλληνα! Εμείς οι Έλληνες δεν είμαστε τέτοιου είδους πάντως. Εσύ δεν ξέρω τι ρόλο παίζεις... Καραγκιοζιλίκια.αφήστε τα αυτά. Δεν τα κάνουν οι Έλληνες. Άλλοι, άλλοι ιθαγενείς τα κάνουνε. Κάθε καραγκιόζης... Δεν είπα για αυτόν «ιθαγενή», ό,τι είναι, ό,τι νιώθει εγώ δεν τον έχω για Έλληνα πάντως.». Πέραν του γεγονότος της λανθασμένης εκφοράς του ονόματος του παίκτη, ο παρουσιαστής τον χαρακτηρίζει «καραγκιόζη» και εμμέσως «ιθαγενή». Ειδικά ως προς τη λέξη «ιθαγενής» που έχει και την έννοια του πρωτόγονου κατοίκου ή φυλής σε αντιδιαστολή με τον «εξευγενισμένο» κάτοικο ευρωπαϊκής χώρας, η λέξη διατυπώθηκε από τον παρουσιαστή με μειωτική πρόθεση φέρουσα ρατσιστική χροιά. Κατά την ίδια έννοια, ο παρουσιαστής αντιδιαστέλλει την ελληνική πολιτισμική οντότητα από άλλες υπονοώντας μια «ανωτερότητα» του ελληνικού πολιτισμού έναντι άλλων. Προσπαθώντας να περιορίσει τις συνέπειες των λεγομένων του, ο παρουσιαστής λέει ότι δεν αποκάλεσε τον παίκτη ιθαγενή αλλά δεν τον θεωρεί Έλληνα (Το Ε.Σ.Ρ. έχει εκδώσει την απόφαση 155/2018 κατά της εκπομπής «Άντε γεια» της 9.11.2018 με την οποία επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις για προσβολή της προσωπικότητας καλαθοσφαιριστή λόγω μειωτικών και ρατσιστικών σχολίων).
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται ότι η εγκαλουμένη εταιρεία παραβίασε - εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των: α) δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για προσβολή της αξίας του ανθρώπου - δυσμενείς διακρίσεις λόγω εθνικότητας, β) δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για μη εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία, και δη τις διατάξεις:: α) περί προστασίας της αξίας του ανθρώπου - δυσμενείς διακρίσεις λόγω εθνικότητας β) περί υποβάθμισης ποιοτικής στάθμης προγράμματος, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία EXCOM ΚΟΜΜΙΟΥΝΙΚΕΪΣΟΝ ΤΕΚΝΟΛΟΤΖΙ ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού EXTRA Ν. Αττικής, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για καθεμία από τις ανωτέρω παραβάσεις.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας EXCOM ΚΟΜΜΙΟΥΝΙΚΕΪΣΟΝ ΤΕΚΝΟΛΟΤΖΙ ΑΕ, που εδρεύει στο Περιστέρι Αττικής, με ΑΦΜ 94316866, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.
2. Του Vincent Dussart του Maurice, με ΑΦΜ 170083079, Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε, αποφασίστηκε την 15η Νοεμβρίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 13η Ιανουαρίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 236/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 13η Ιανουαρίου 2023
