Η χρήση των LED τεχνολογιών για τις λύσεις του επαγγελματικού φωτισμού σε studio και location εφαρμογές γνωρίζει ακόμη μεγαλύτερη αποδοχή τα τελευταία χρόνια, κάτι που θα συνεχίσει να επιταχύνεται ως επακόλουθο της αναμενόμενης μείωσης του κόστους. Πρέπει, εδώ, να σημειωθεί και να μην υποτιμηθεί ότι οι μονάδες LED φωτισμού αποτελούν “συσκευές πολλών καναλιών”.
Carolin Schramm Paul Flemming
Αρχικό Κείμενο: Paul Flemming - Μηχανικός (FH) & Επικεφαλής Projects ARRI System Group & Carolin Schramm – Μηχανικός (B.Eng), Μηχανικός Project & Ειδικός Δικτύων ARRI System Group
Φωτογραφίες: Αρχείο ARRI
Μετάφραση-Απόδοση στην Ελληνική Γλώσσα: Τεχνολογική Διαδικτυακή Πύλη radiotvlink.com & .gr
Αυτό σημαίνει ότι οι απαιτήσεις των δικτύων για τον έλεγχο αλλάζουν σημαντικά λόγω του μεγαλύτερου αριθμού καναλιών που πρέπει να ελέγχονται. Προστίθεται σε τούτο και η εξέλιξη ως προς τις ροές εργασίας που βασίζονται στο IP, κάτι που αρχίζει να χρησιμοποιείται στα δίκτυα AV, όπως επίσης όλο και περισσότερο στα δίκτυα φωτισμού. Σχετική με αυτό είναι και η απαίτηση για όλο και μεγαλύτερη ευελιξία στις διαμορφώσεις (configurations) του δικτύου. Όσα ακολουθούν περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να καλυφθούν αυτές οι απαιτήσεις, καθώς και ποια είναι τα οφέλη και οι προκλήσεις.
Οι μονάδες LED φωτισμού ως συσκευές πολλών καναλιών
Οι μονάδες LED φωτισμού δεν αποτελούν λαμπτήρες πυρακτώσεως, με απλά νέες λάμπες. Με τις μονάδες LED φωτισμού πλήθος λειτουργιών μπορεί να χρησιμοποιηθεί, κάτι που θα επιτρέψει τη δυνατότητα αξιοποίησης νέας εφαρμογής και της βελτίωσης της ποιότητας στον τομέα του broadcasting, όπως θερμοκρασία χρώματος και ρύθμιση πράσινου/ματζέντα για ταίριασμα του λευκού φωτός στα monitors, ή σε προβολές (projections 5.600K), RGBW χρωμάτων για διακόσμηση, ή σχεδιασμό χρωμάτων, έλεγχο των ανεμιστήρων κ.ο.κ. Για τον έλεγχο αυτών των λειτουργιών απαιτούνται οκτώ έως δώδεκα DMX κανάλια ανά μονάδα φωτισμού. Ως εκ τούτου τα LED spotlights, ως συσκευές πολλών καναλιών, έχουν νέες απαιτήσεις ως προς τα δίκτυα φωτισμού και ελέγχου του φωτισμού. Σήμερα, ελάχιστα studios ελέγχονται μέσω δύο, ή λιγότερων DMX universes, με 512 κανάλια ανά universe για τον έλεγχο του φωτισμού. Τα περισσότερα studios απαιτούν τουλάχιστον τέσσερα DMX universes, εκ των οποίων τουλάχιστον δύο είναι διαθέσιμα παράλληλα στην οροφή. Αν προστεθούν LED modules στη διακόσμηση, τότε απαιτούνται άμεσα περισσότερα κανάλια. Φωτιστικά εφφέ, όπως κινούμενα φώτα δεν λαμβάνονται εδώ υπ’ όψιν.
Τα λίγα τελευταία μέτρα ως DMX – Συνδυασμός IP και DMX
Με την εξέλιξη από τις μονάδες φωτισμού βολφραμίου (tungsten) που βασίζονται σε κεντρικά dimmers στις μονάδες LED φωτισμού και με τον σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό απαιτούμενων καναλιών ελέγχου ανά μονάδα φωτισμού που σχετίζονται με αυτά, τα δίκτυα με μόνον ένα DMX universe και μόνον με 512 κανάλια ελέγχου είναι ιδιαιτέρως μικρά για τις περισσότερες studio εφαρμογές. Μία λύση γι’ αυτό είναι τα πρωτόκολλα φωτισμού που βασίζονται στο IP, τα οποία επιτρέπουν τη δρομολόγηση πολλαπλών DMX universes μεταξύ του panel ελέγχου του φωτισμού και της καμπίνας του δικτύου με τη χρήση ενός μόνον cat καλωδίου. Τα πρωτόκολλα, όπως sACN, Art-Net, ή τα αποκλειστικά formats κάποιων κατασκευαστών χρησιμοποιούνται εδώ ως ένα multicore. Ωστόσο, η απόδοση των πρωτόκολλων που βασίζονται στο IP προχωρούν περισσότερο από αυτά.
Στην καμπίνα του δικτύου του φωτισμού αυτά τα IP πρωτόκολλα μετατρέπονται σε κόμβους (nodes) για το DMX. Οι μονάδες φωτισμού ελέγχονται μέσω DMX. Το DMX, ως σήμα ελέγχου, πιθανόν να συνεχίσει να χρησιμοποιείται στα τελευταία λίγα μέτρα έως ότου να χρησιμοποιηθούν μονάδες φωτισμού που απαιτούν ένα, ή περισσότερα DMX universes (512 κανάλια) για τον έλεγχο. Η δυνατότητα δημιουργίας daisy-chain για το σήμα από τη μία μονάδα φωτισμού στην άλλη μονάδα φωτισμού, σε περίπτωση ενός συγκριτικά σταθερού σήματος με μικρή υποψία αστοχίας είναι πειστική εν συγκρίσει με ένα δίκτυο τοπολογίας σημείο-προς σημείο με ταχύτερη μετάδοση και δίχως τον περιορισμό των 512 καναλιών ανά καλώδιο με βάση το IP. Η μεταφορά στα τελευταία μέτρα ως DMX είναι σημαντική για έναν ακόμη λόγο: λόγω των συχνοτήτων του σήματος δεν είναι εφικτή η μετάδοση IP σημάτων μέσω θωρακισμένων αγωγών (shielded conductors), κάτι που είναι εφικτό με το DMX. Αυτό χρησιμοποιείται κυρίως για τηλεσκοπικές αναρτημένες μονάδες φωτισμού (telescopic lamp hangers). Τα πλεονεκτήματα είναι: τηλεσκοπική διαδικασία σε όλο το εύρος της κίνησης δίχως εκ νέου σύνδεση καλωδίων, καθώς και δίχως καλωδίωση των κρεμασμένων μονάδων φωτισμού, κάτι που οδηγεί σε μία καθαρή και τακτοποιημένη οροφή με μειωμένο κίνδυνο πυρκαγιάς.
Η ευελιξία των IP δικτύων
Η ζήτηση για ευέλικτη (ως προς την κατεύθυνση) PCR - Studio κατανομή έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η απαίτηση να ελέγχεται ένα studio από ένα άλλο PCR (production control room) όταν αυτό χρειάζεται, για τη λειτουργία διαφόρων studios ως PCRs, ή αν το επιτρέπει η σχεδίαση του σκηνικού, η προσωρινή συνένωση δύο studios σε ένα studio και ο έλεγχός τους από ένα PCR μπορεί να εξασφαλιστεί μόνον από τον συνδυασμό IP και DMX τεχνολογίας (Εικόνα 2).
Καθώς το σήμα μεταξύ PCR (panel ελέγχου του φωτισμού - lighting control panel) και studio (ικρίωμα δικτύου -network rack) μεταφέρεται μέσω IP σημάτων για λόγους που αναλύσαμε πιο πάνω, όχι μόνον είναι εφικτή η χρήση IP μονάδων (components) όπως switches, αλλά και IP δικτυακών concepts, όπως για παράδειγμα:
• VLANs (Εικονικά Τοπικά Δίκτυα - Virtual Local Area Networks) για τον διαχωρισμό των περιοχών του δικτύου στο δίκτυο του φωτισμού και openLAN, ή Studio 1 και Studio 2 με ταυτόχρονη πρόσβαση για τον διαχειριστή (administrator) κ.α.
• Link redundancy (Εφεδρεία Σύνδεσης RlinkX) για την εφεδρική σύνδεση components μέσω διαφόρων καλωδίων.
• Link aggregation (Συνάθροιση Συνδέσεων MultiLinkX) για τη συγκέντρωση του bandwidth των εφεδρικών συνδέσεων.
• Quality of Service (Ποιότητα της Υπηρεσίας QoS) για τον καθορισμό προτεραιότητας της μεταφοράς των κρίσιμων χρονικά εφαρμογών, ή των IP πακέτων στο δίκτυο κ.α.
Οι αυξημένες απαιτήσεις ως προς τα δίκτυα φωτισμού μπορούν να αντιμετωπιστούν επιλέγοντας την καταλληλότερη λύση δικτύου για την αντίστοιχη εφαρμογή. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα της IP τεχνολογίας είναι ότι όλες οι μονάδες του δικτύου μπορούν να ελεγχθούν κεντρικά και να διαχειρίζονται έως και τις μεμονωμένες μονάδες φωτισμού. Οι κίνδυνοι που οφείλονται σε σφάλμα λειτουργίας λόγω του ελέγχου των μονάδων φωτισμού σε ένα μη-σωστό studio, ή στο patching τους σε ένα universe ώστε πλέον να καθίστανται μη προσβάσιμες, ή αόρατες από την επιλεγμένη κονσόλα πρέπει να μετριάζονται από το concept του δικτύου και του ελέγχου του φωτισμού, καθώς και από τα concepts της ροής εργασίας και της εκπαίδευσης. Αυτή η απαίτηση για ευελιξία στο δίκτυο φωτισμού είναι παρούσα ιδιαιτέρως στα studios λειτουργίας 24/7 (Εικόνα 1), ή στα studios με συχνές, έως και πολύ συχνές αλλαγές παραγωγής, όπως και η απαίτηση για κεντρική διαχείριση του δικτύου.
Τα concepts Εφεδρείας και Back-up
Στο παρελθόν τα concepts περί back-up σε ένα δίκτυο φωτισμού συχνά παρείχαν ένα δεύτερο panel ελέγχου του φωτισμού και passive back-up components (αντικατάσταση components που έπρεπε να εγκατασταθούν αν αυτό απαιτούνταν). Με τη χρήση της IP τεχνολογίας είναι εφικτή και η εφαρμογή back-up στρατηγικών που προέρχονται από την τεχνολογία των δικτύων. Οι συσκευές μπορούν να διαμορφωθούν σε παράλληλη λειτουργία και στην περίπτωση σφάλματος η δρομολόγηση του σήματος μπορεί να ρυθμιστεί αυτοματοποιημένα, ή ημι-αυτοματοποιημένα. Οι μεμονωμένες τοποθεσίες του δικτύου μπορούν να καλωδιωθούν εφεδρικά και να εξασφαλιστούν μεταξύ τους. Αν η σύνδεση μεταξύ PCR 1 και Studio 1 αποτύχει τα πακέτα δεδομένων αυτομάτως θα τρέξουν στη σύνδεση PCR 1 – PCR 2 – Studio 1. Τα κεντρικά components, όπως switches, είναι εξοπλισμένα με ένα δεύτερο τροφοδοτικό. Αν κάποιο node δεν λειτουργεί τότε τα DMX splitters αυτομάτως θα αλλάξουν (switch) σε παράλληλο node, όπως η πηγή του σήματος (Εικόνα 3).
Μέσω του ελέγχου της κατάστασης όλων των components του δικτύου πριν την έναρξη της μετάδοσης είναι δυνατόν να προβλεφθούν, για παράδειγμα, τυχόν διαταραχές των spotlight που οφείλονται σε υπερθέρμανση. Η αστοχία ενός component και η αντικατάσταση του από ένα εφεδρικό component μπορεί να καταγραφεί (logged) και να αναφερθεί.
Σύνοψη
Η ενσωμάτωση της IP τεχνολογίας σε επαγγελματικές λύσεις φωτισμού παρέχει:
• Περισσότερο ευέλικτα δίκτυα φωτισμού:
Για παράδειγμα ρυθμίσεις περί κατανομής Studio – PCR ή διανομή στο DMX universe
• Κεντρική Διαχείριση:
Το δίκτυο φωτισμού μπορεί να παρακολουθείται και ενδεχομένως να διαμορφώνεται -αν αυτό κρίνεται απαραίτητο- από οπουδήποτε εντός του δικτύου μέσω ενός Η/Υ. Ένα σφάλμα στο Studio 1 μπορεί να αναλυθεί και να αντιμετωπισθεί από το PCR 5, ή το Studio 6.
• Δίκτυα Υψηλής Απόδοσης:
Διάφορα universes είναι δυνατό να μεταδοθούν, με τα δεδομένα service των components του δικτύου να μεταδίδονται παράλληλα μέσω του ίδιου δικτύου.
• Απλές επιλογές επέκτασης:
Τα περισσότερα universes είναι δυνατό να εκσυγχρονιστούν, για παράδειγμα με την αναβάθμιση του panel φωτισμού και/ή των επιπλέον nodes.
Συμπερασματικά, αυτό σημαίνει ότι τα δίκτυα φωτισμού που βασίζονται στο IP προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα επιλογών προς αντιμετώπιση των αυξανόμενων αναγκών της βιομηχανίας μας ως προς το κόστος, τη ροή εργασίας και την ευελιξία.
Η Τεχνολογική Διαδικτυακή Πύλη μας ευχαριστεί θερμά την ARRI και την CALPRO για την παραχώρηση δικαιώματος μετάφρασης-απόδοσης στην Ελληνική Γλώσσα ενός τόσο σημαντικού άρθρου που ενδιαφέρει τόσο την Τηλεοπτική, όσο και την Κινηματογραφική Βιομηχανία.
Πληροφορίες: www.arri.com & CALPRO *
* Διανομέας Ελλάδος
