Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 35/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 29.11.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Γεώργιος Σαρειδάκης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη τέλεση από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ΑΝΤΕΝΝΑ, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ, των αδικημάτων: α) της μη προστασίας της αξίας του ανθρώπου, β) του μη σεβασμού των παρουσιαζόμενων και αναφερομένων προσώπων, γ) της μη τήρησης της ευπρέπειας και καλαισθησίας στη γλώσσα και συμπεριφορά και δ) της μη προστασίας της σωματικής, πνευματικής και διανοητικής ανάπτυξης των ανηλίκων, κατά τη διάρκεια της εκπομπής: «My Way», που προβλήθηκε την 9.7.2017, ώρα από 17:50 έως 19:00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 3678/10.7.2017 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 425/30.8.2017, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Μαρία Κοντογιάννη και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Θεοδώρα Παπαδάκη. Η Διοικητική Υπάλληλος κατέθεσε την υπ’ αριθμ πρωτ. 839/ΕΣ/22.9.2017 έκθεση πραγματικών περιστατικών και, στη συνέχεια, η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε την υπ’ αριθμ πρωτ. 964/16.10.2017 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστησαν, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Ευαγγελία Ντάκουρη και Γρηγόρης Γιαμουγιάννης.
Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 22.12.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός, μετά από την υπ’ αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 6707/21.12.2022 αίτηση παράτασης της εν λόγω προθεσμίας μέχρι την 7.1.2022, κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 71/7.1.2021 υπόμνημά του.
Την 14.2.2022 και ώρα 10.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γ εώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Γεώργιο Σαρειδάκη, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου.
Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή, σε περίπτωση παραβάσεων, των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Ο σεβασμός της αξίας του ατόμου κατά τη μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών θεσπίζεται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», και στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος.
3. Η αρχή της ισότητας των φύλων θεσπίζεται στις εξής διατάξεις: i) στο άρθρο 4 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις» και ii) στο άρθρο 1 της Οικουμενικής Διακήρυξης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο ορίζει: «'Ολοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα».
Το άρθρο 116 παρ. 2 του Συντάγματος θεσπίζει υποχρέωση του Κράτους για άρση των ανισοτήτων λόγω φύλου και ορίζει: «Δεν αποτελεί διάκριση λόγω φύλου η λήψη θετικών μέτρων για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Το Κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών».
4. Σύμφωνα δε με το άρ. 3 του Κανονισμού με αρ. 2/1991: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς».
5. Σύμφωνα με το άρ. 2 παρ. 4 και 5 του Κανονισμού με αρ. 2/1991, πρέπει να τηρούνται με προσοχή, ως προς την σύνταξη, την παρουσίαση και τους υπότιτλους των εκπομπών, οι γενικά παραδεκτοί κανόνες της γραμματικής και του συντακτικού της ελληνικής γλώσσας. Το αντίστοιχο ισχύει και για τη χρήση άλλων γλωσσών στο πλαίσιο ελληνικών ή ξενόγλωσσων εκπομπών.
Και “πρέπει να τηρούνται οι γενικά παραδεκτοί κανόνες της ευπρέπειας και καλαισθησίας στη γλώσσα και τη συμπεριφορά, λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το πλαίσιο της εκάστοτε εκπομπής. Ιδιαίτερη μέριμνα επιβάλλεται στα προγράμματα που μεταδίδονται σε χρόνο, που η τηλεόραση είναι πιθανό να παρακολουθείται από ανηλίκους”.
6. Σχετικά με την προστασία των ανηλίκων τηλεθεατών, εφαρμόζονται οι εξής διατάξεις:
α) Άρ. 26 παρ. 4 του π.δ. 109/2010, το οποίο απαγορεύει τη μετάδοση προγραμμάτων, «τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδίως προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές υπερβολικής βίας...».
β) Άρ. 26 παρ. 5 του π.δ. 109/2010, περί σημάνσεως όλων των τηλεοπτικών προγραμμάτων (πλήν των διαφημιστικών μηνυμάτων και των μηνυμάτων τηλεπώλησης) και άρ. 1 και 3 της υπ’ αριθμόν 6198/Ε/515/Ι/2000 υπουργικής απόφασης (περί σήμανσης προγραμμάτων για την προστασία των ανηλίκων). οι οποίες προβλέπουν σήμανση για «όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα, εκτός των προγραμμάτων τηλεοπτικής διαφήμισης και τηλεπώλησης.. .ανάλογα με το βαθμό της δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενο τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει σωματική, πνευματική και διανοητική ανάπτυξη των ανηλίκων».
7. Το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της προσήκουσας σήμανσης των τηλεοπτικών εκπομπών, εν όψει του περιεχομένου τους, σε αρνητική δε περίπτωση επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς τις προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις (πρβλ. ΣτΕ 4000/2013).
8. Η προστασία της παιδικής ηλικίας έχει αναχθεί σε αντικείμενο ιδιαίτερης μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη, ο οποίος με το άρθρο 21 την έθεσε «υπό την προστασία του κράτους» (παρ. 1), το οποίο σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις υποχρεούται να λαμβάνει «ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας (παρ. 4)». Οι διατάξεις που αφορούν την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (δημόσιας τάξης) (ΣτΕ 2572/2015).
9. Η θέσπιση από τον εθνικό νομοθέτη ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα πρόσωπα έχει ως προφανή βάση το δεδομένο της κοινής πείρας, ότι αυτά αποτελούν μια ευάλωτη και ευαίσθητη κοινωνική ομάδα που λόγω της συναισθηματικής και ψυχικής ανωριμότητάς τους, της έλλειψης εμπειριών και της μη ανεπτυγμένης κρίσης, είναι περισσότερο επιρρεπή σε άκριτη υιοθέτηση και μίμηση αλλότριων συμπεριφορών, ιδίως συμπεριφορών που προβάλλονται από τηλεοράσεως και εκλαμβάνονται (από τους ανήλικους) ως κανονικές και συνήθεις (πρβλ. και ΣτΕ 3634/2015).
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα παρακάτω: Την Κυριακή 9.7.2017 σε τηλεοπτική εκπομπή της εγκαλουμένης, με τον τίτλο «My Way», μεταδοθείσα από 17:50 έως 19:00, έγινε μεταξύ των παρουσιαστών της, Γ. Αρναούτογλου και Έκτωρος Μποτρίνι, και αλλοδαπής γυναίκας, ο ακόλουθος, κατά λέξιν, διάλογος (καταγραφείς από την ορισθείσα υπάλληλο του ΕΣΡ):
« Αρναούτογλου: Γεια σας! Από που είστε;
Τουρίστρια: Από τη Νέα Ζηλανδία.
Αρναούτογλου: Φανταστική χώρα η Νέα Ζηλανδία! Έχει καλούς παίκτες ράγκμπι ε; Ναι.. Φοβερά! Σας αρέσει η Ελλάδα ; Πρώτη φορά έρχεστε; Δεύτερη φορά. (Η τουρίστρια απομακρύνεται)
Τι δώρο να σας κάνουμε; Να σας κάνουμε ένα δώρο, να της κάνουμε ένα δώρο (απευθύνεται στον Μποτρίνι, ο οποίος πλησιάζει κρατά μαντολίνο).
Να σου πω, πάρα πολύ ωραίο. Να της το κάνεις δώρο από εμάς; Στην κυρία. Βγάλε την τιμή. Θα το πληρώσω εγώ.
Μποτρίνι: Σιγά μην της κάνουμε δώρο το μπουζούκι στην κυρία. Θα το κρατήσουμε εμείς.
Αρναούτογλου: Κάνε το δώρο, κάνε το δώρο, κάντο. Πες. Είναι από τη Νέα Ζηλανδία. Παρακαλώ.
Μποτρίνι: Πού είναι;
Αρναούτογλου: Εδώ, εδώ, να η κυρία με το ροζ.
Μποτρίνι: Γεια σας! Κυρία! Δώρο για σας.
Τουρίστρια: Όχι, όχι, όχι.
Μποτρίνι: Δώρο για εσάς! Τζάμπα! Γιατί όχι;;; Για εσάς.
Τουρίστρια: Θα σας το επιστρέψω όταν φύγουν οι κάμερες.
Μποτρίνι: Όχι, είναι ένα δώρο για εσάς, οκ;
Τουρίστρια: Ευχαριστώ, ευχαριστώ πολύ.
Μποτρίνι: Δεν χρειάζεται να μάθετε να παίζετε, χρειάζεται μόνο να κουρδίζετε. Τουρίστρια: Σας ευχαριστώ πολύ.
Μποτρίνι: Τι να γίνει, το τσαμπέ αρέσει σε όλους. (Απευθύνεται στον
Αρναούτογλου) (;) που το πλήρωσε.
Αρναούτογλου: Να σου πω; Ήταν λίγο ξινούλα;
Μποτρίνι: Ήταν λίγο ξινούλα.
Αρναούτογλου: Γιατί ήτανε ξινούλα;
Μποτρίνι: Ξέρω ’γω; Μάλλον έχει να δει χαρά στα σκέλια της απ’ το 40» ».
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Υπό τα δεδομένα αυτά, και ειδικότερα με τον απρεπή και ακαλαίσθητο λόγο που χρησιμοποιήθηκε εις βάρος της συγκεκριμένης γυναίκας, και ο οποίος συνιστά έλλειψη σεβασμού στο πρόσωπό της και θετική της τιμής της προσβολή, καθώς και προσβολή της αξίας αυτής ως ανθρώπου, διεπράχθη παράβαση των αντίστοιχων ως άνω διατάξεων, η οποία πάντως συνιστά ένα ενιαίο αδίκημα (και όχι τρία επιμέρους τοιαύτα).
Κατά συνέπεια, κρίνεται ομόφωνα ότι πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη κύρωση, και δη εκείνη του προστίμου.
Περαιτέρω, κρίνεται, κατά πλειοψηφία, ότι ετελέσθη προσθέτως και το αδίκημα της μη προστασίας των ανήλικων τηλεθεατών. Τέσσερα (4) μέλη έκριναν ότι το αδίκημα αυτό δεν στοιχειοθετείται υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες. Κατά συνέπεια, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη κύρωση και για την πράξη αυτή.
Ως προς τις επιβλητέες κυρώσεις, αποφασίσθηκε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη, με βάση τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία):
Α) Πρόστιμο τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ για την πρώτη πράξη. Τρία μέλη έκριναν ότι έπρεπε να επιβληθεί πρόστιμο 15.000 ευρώ.
Β) Πρόστιμο δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) για τη δεύτερη πράξη.
Τρία μέλη έκριναν ότι έπρεπε να επιβληθεί η ποινή της συστάσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε εκ προθέσεως τις διατάξεις:
α) περί σεβασμού της αξίας του ανθρώπου, περί σεβασμού των παρουσιαζόμενων και αναφερομένων προσώπων, περί ευπρέπειας και καλαισθησίας στη γλώσσα και συμπεριφορά, καθώς και
β) περί προστασίας των ανηλίκων από επιβλαβές γι’ αυτούς τηλεοπτικό περιεχόμενο.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού ΑΝΤΕΝΝΑ, τη διοικητική κύρωση του προστίμου:
α) των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ για την α' πράξη και
β) των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για τη β' πράξη.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ, που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, στην οδό Κηφισίας 10-12, με ΑΦΜ 099877634, ΔΟΥ ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.
2. Του Νικόλαου Αγγελόπουλου του Αγγελή, κατοίκου Κηφισιάς Αττικής, στην οδό Σειρήνων 1Β, με ΑΦΜ 025384449, Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Της Φωτεινής Ραξή του Σωτηρίου, κατοίκου Μελισσίων Αττικής, στην οδό Αγίου Ιωάννου 9, με ΑΦΜ 043825046, Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Του Γεώργιου Ράλλη του Αθανασίου, κατοίκου Νέας Ερυθραίας Αττικής, στην οδό Μιλτιάδου 16, με ΑΦΜ 075825342, ΔΟΥ Κηφισιάς
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 14η Φεβρουαρίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 15η Σεπτεμβρίου 2022.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 35/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 15η Σεπτεμβρίου 2022
