ΕΣΡ: Διοικητική Κύρωση Προστίμου συνολικού ποσού 40.000€ στον T/Σ Εθνικής Εμβέλειας ANT1.

Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 82/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής:



Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε διάσκεψη στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 2.11.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Γεώργιος Σαρειδάκης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.

Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ΑΝΤΕΝΝΑ TV, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε., αναφορικά με: α) τον μη έλεγχο της βασιμότητας των μεταδιδόμενων πληροφοριών, β) την απαγόρευση μετάδοσης συγκεκαλυμμένων διαφημιστικών μηνυμάτων εντός ενημερωτικής εκπομπής, γ) τη μετάδοση παραπλανητικών διαφημιστικών μηνυμάτων σχετικών με θεραπευτική μέθοδο βελονισμού και δ) τη μετάδοση διαφημιστικού μηνύματος που ενθαρρύνει συμπεριφορά επιζήμια για την υγεία, κατά τη διάρκεια της ενημερωτικής εκπομπής με τίτλο «Καλοκαίρι Μαζί» που προβλήθηκε την 8η.7.2020, ώρα 07:00-11:00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις καταγγελίες της «Ελληνικής Εταιρείας Γλαυκώματος» (με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 2934/10.7.2020), καθώς και του «Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών» και της «Ελληνικής Εταιρείας Υαλοειδούς Αμφιβληστροειδούς» (με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 3260/24.7.2020).

Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 302/31.7.2020, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Αικατερίνη Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Χάρι Τσίγκου.

Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 66/ΕΣ/9.2.2021 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 142/ΕΣ/4.3.2021 νομική της εισήγηση.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό ως άνω εταιρείας, ο Γρηγόριος Γιαμουγιάννης, πληρεξούσιος δικηγόρος της. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του.

Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 7.12.2021, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.

O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 6443/7.12.2021 υπόμνημα.

Την 5.4.2022 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιος Σαρειδάκης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε.

Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:

Ι. Νομικό Μέρος:

1.    Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.

2.    Το άρθρο 3 παρ. 17 του Ν. 2328/1995 ορίζει: «Οι ακροατές του ραδιοφώνου και οι τηλεθεατές θεωρούνται καταναλωτές των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί αντίστοιχα και έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών». Το άρθρο 1α του Ν. 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του Ν. 4933/2022, ορίζει: «Με την επιφύλαξη των ειδικότερων διατάξεων του παρόντος νόμου νοούνται ως: 1) Καταναλωτής: κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για λόγους οι οποίοι δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του δραστηριότητα. 2) Προμηθευτής: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ανε- ξάρτητα από το αν διέπεται από το ιδιωτικό ή δημόσιο δίκαιο, το οποίο ενεργεί ακόμη και μέσω κάθε άλλου προσώπου που ενεργεί στο όνομά του ή για λογαριασμό του, για σκοπούς οι οποίοι σχετίζονται με τις εμπορικές, επιχειρηματικές, βιοτεχνικές ή επαγγελματικές δραστηριότητές του».

3.    Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 1, α' του Ν. 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών (που εφαρμόζεται βάσει του άρθρου 3 παρ. 17 του Ν. 2328/1995) «διαφήμιση κατά την έννοια του παρόντος νόμου είναι κάθε ανακοίνωση που γίνεται με κάθε μέσο στα πλαίσια εμπορικής, βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας με στόχο την προώθηση της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ακινήτων και των συναφών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων».

4.    Στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. η' του ΠΔ/τος 109/2010 δίδεται ο ορισμός της οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης: «Εικόνες με ή χωρίς ήχο που προορίζονται για άμεση ή έμμεση προώθηση εμπορευμάτων, υπηρεσιών ή της εικόνας ενός φυσικού ή νομικού προσώπου που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Οι εικόνες αυτές συνοδεύουν ή περιλαμβάνονται σε πρόγραμμα έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής. Μορφές οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης συνιστούν ιδίως η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος».

5.    Στο ίδιο ως άνω άρθρο 2 παρ. 1 περ. θ' δίνεται ο ορισμός της τηλεοπτικής διαφήμισης: «Κάθε μορφή τηλεοπτικής ανακοίνωσης που μεταδίδεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής από μια δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση (ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ) ή φυσικό πρόσωπο στο πλαίσιο εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας ή άσκησης επαγγέλματος, με σκοπό την προώθηση της παροχής αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων έναντι πληρωμής».

6.    Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 περ. α' του ΠΔ/τος 109/2010 «οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις οφείλουν να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες».

7.    Κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του ΠΔ/τος 109/2010 «η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή/και ακουστικών ή/και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών».

8.    Κατά το άρθρο 2 παρ. 1 περ. ι' του ΠΔ/τος 109/2010 συγκεκαλυμμένη οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση είναι «η λεκτική ή με εικόνες παρουσίαση σε προγράμματα εμπορευμάτων, υπηρεσιών, της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος ή των δραστηριοτήτων ενός παραγωγού εμπορευμάτων ή ενός πάροχου υπηρεσιών, εφόσον η παρουσίαση αυτή γίνεται από τον πάροχο υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων για διαφημιστικό σκοπό και ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά στο χαρακτήρα αυτής της παρουσίασης. Η παρουσίαση αυτού του είδους θεωρείται ότι γίνεται σκοπίμως, ιδίως όταν γίνεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος».

9.     Κατά το άρθρο 10 παρ. 1 περ. α' εδ. β' του ΠΔ/τος 109/5.11.2010 «απαγορεύονται οι συγκεκαλυμμένες οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις».

10.    Το άρθρο 9α του Ν. 2251/1994, που προστέθηκε με το άρθρο 5 του Ν. 4933/2022 περί προστασίας των καταναλωτών, ορίζει: «Για τους σκοπούς των διατάξεων του παρόντος μέρους νοούνται: α) προϊόν, κάθε αγαθό ή υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένης της ακίνητης περιουσίας και των συναφών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. β) εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές, κάθε πράξη, παράλειψη, τρόπος συμπεριφοράς ή εκπροσώπησης, εμπορική επικοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης και του μάρκετινγκ ενός προμηθευτή, που συνδέεται άμεσα με την προώθηση, πώληση ή προμήθεια ενός προϊόντος σε καταναλωτές». Το άρθρο 9γ παρ. 1 του ίδιου νόμου ορίζει: «Απαγορεύονται οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που υιοθετούνται πριν, κατά τη διάρκεια και ύστερα από εμπορική συναλλαγή που σχετίζεται με συγκεκριμένο προϊόν». Το άρθρο 9γ παρ. 4 του ίδιου νόμου ορίζει: «Εμπορικές πρακτικές είναι αθέμιτες, ιδίως όταν είναι παραπλανητικές ...». Το άρθρο 9δ παρ. 1 του ίδιου νόμου ορίζει: «Μία εμπορική πρακτική θεωρείται παραπλανητική όταν περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι, συνεπώς, αναληθής, ή όταν με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει το μέσο καταναλωτή, ακόμα κι εάν οι πληροφορίες, είναι, αντικειμενικά ορθές, όσον αφορά ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία τα οποία παρατίθενται κατωτέρω και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία διαφορετικά δεν θα ελάμβανε. Τα στοιχεία αυτά είναι ... β) τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος, όπως είναι.. τα αναμενόμενα από τη χρήση του προϊόντος αποτελέσματα..».

11.    Εκτός των ανωτέρω διατάξεων του Ν. 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών, που απαγορεύει τις παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές, η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία περιέχει τις εξής ειδικές διατάξεις που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού κατά τη μετάδοση διαφημίσεων: α) Το άρθρο 7 περ. α' του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ (Κώδικας Δεοντολογίας Προγράμματος) προβλέπει: «Μία εκπομπή στο σύνολό της δεν πρέπει να παραπλανά τους τηλεθεατές ...... β) Το άρθρο 2 παρ. δ' του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ (Κώδικας Δεοντολογίας Διαφημίσεων) ορίζει ως «παραπλανητική διαφήμιση»: «Κάθε διαφήμιση που με οποιοδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της παρουσιάσεώς της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ή στων οποίων τη γνώση περιέρχεται και που εξαιτίας του απατηλού χαρακτήρα της είναι ικανή να επηρεάσει την οικονομική τους συμπεριφορά ... Οι διατάξεις του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και του Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος εφαρμόζονται ανάλογα και στις ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις, επειδή υφίσταται προφανής ταυτότητα νομικού λόγου (βλ. και άρθρο 11 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ). γ) Το άρθρο 3 παρ. 8 εδ. γ' του Ν. 1730/1987 για την ΕΡΤ Α.Ε., το οποίο δεν έχει καταργηθεί, εφαρμόζεται και στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς δυνάμει του άρθρου 3 παρ. 1α του Ν. 2328/1995 και προβλέπει: «Παραπλανητική είναι κάθε διαφήμιση που με οποιοδήποτε τρόπο, ακόμη και με την παρουσίασή της, δημιουργεί ή μπορεί να δημιουργήσει απατηλές εντυπώσεις και να επηρεάσει με τον τρόπο αυτόν την οικονομική συμπεριφορά των τηλεθεατών ή των ακροατών ή να βλάψει τους ανταγωνιστές». δ) Το άρθρο 4 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ ορίζει: «Οι διαφημίσεις πρέπει να είναι νόμιμες, ευπρεπείς, έντιμες και ειλικρινείς». Αντίστοιχη διάταξη υπάρχει και στο άρθρο 5 παρ. 1, α' του Ελληνικού Κώδικα Διαφήμισης - Επικοινωνίας (ΕΚΔ - Ε). ε) Το άρθρο 3 παρ. 8 εδ. γ του Ν. 1730/1987 για την ΕΡΤ Α.Ε., το οποίο δεν έχει καταργηθεί, προβλέπει: «Η ΕΡΤ Α.Ε. μπορεί να αρνηθεί τη μετάδοση οποιασδήποτε διαφήμισης και οφείλει να μη μεταδίδει διαφημίσεις, οι οποίες ... είναι παραπλανητικές». Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 2 περ. δ, 4 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ συνάγεται ότι υφίσταται υποχρέωση - και αντίστοιχη ευθύνη - των ραδιοτηλεοπτικών μέσων να ελέγχουν το περιεχόμενο των διαφημιστικών μηνυμάτων και από την άποψη της δυνατότητας παραπλάνησης των αποδεκτών τους, όταν τούτο προκύπτει εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο του ίδιου του μηνύματος (ΣτΕ 4009/2014).

12.    Ειδικότερα αναφορικά με την παραπλάνηση του κοινού από διαφημίσεις και διαφημιστικά μηνύματα που σχετίζονται με ζητήματα υγείας, το άρθρο 10 παρ. 1 περ. ε' του ΠΔ/τος 109/2010 ορίζει: «Οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις οφείλουν: ε) να μην ενθαρρύνουν συμπεριφορές επιζήμιες για την υγεία ή την ασφάλεια». Αντιστοίχως, το άρθρο 4 παρ. 2 περ. δ' του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ (Κώδικας Δεοντολογίας Διαφημίσεων) προβλέπει: «Ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός οφείλει να μη μεταδίδει διαφημίσεις οι οποίες: δ) ενθαρρύνουν τρόπους συμπεριφοράς επιζήμιους για την υγεία ή την ασφάλεια». Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 2 περ. στ' του ιδίου ως άνω Κανονισμού ορίζει: «Ο ραδιοτηλεοπτικός σταθμός οφείλει να μη μεταδίδει διαφημίσεις οι οποίες: στ) εκμεταλλεύονται χωρίς λόγο τους φόβους του κοινού».

13.    Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.

ΙΙ. Πραγματικό Μέρος

Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:

Την 8η.7.2020 στην ενημερωτική εκπομπή της εγκαλουμένης, με τίτλο «Καλοκαίρι Μαζί», ο προσκεκλημένος, ιδρυτής του Κέντρου Βελονισμού Οράσεως, αναφέρθηκε εκτενώς στη δυνατότητα ίασης της εκφύλισης ωχράς κηλίδος, καθώς και του γλαυκώματος με τη μέθοδο του βελονισμού. Χαρακτήρισε τις παθήσεις αυτές ως «ανίατες» και τόνισε ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία με τη συμβατική ιατρική. Ειδικώς για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδος υποστήριξε ότι «για τα επόμενα 8-10 χρόνια δεν υπάρχει καμία θεραπεία. Υπάρχει θεραπεία μόνο με τον βελονισμό», ενώ για το γλαύκωμα υποστήριξε ότι «σε πολύ λίγες θεραπείες, 10 συνεδρίες, υπάρχει βελτίωση στο γλαύκωμα». Οι παρουσιαστές της εκπομπής σχολίασαν με θετικό τρόπο αυτές τις αναφορές και συμπλήρωσαν ότι «εδώ υπάρχουν αποτελέσματα τα οποία είναι μετρήσιμα».

Από τα ανωτέρω σαφώς προκύπτει ότι η επίμαχη παρουσίαση έγινε με εμπορικό σκοπό. Αυτό προκύπτει προεχόντως από το γεγονός ότι έγιναν εκτενείς αναφορές στο Κέντρο Βελονισμού Οράσεως, όπου εφαρμόζεται η, κατά τον ιδρυτή του, αποτελεσματική μέθοδος του βελονισμού για την ίαση σοβαρών οφθαλμολογικών παθήσεων. Στοιχειοθετείται, συνεπώς, στην προκειμένη περίπτωση κίνδυνος παραπλάνησης του κοινού ως προς τον εμπορικό χαρακτήρα της επίμαχης παρουσίασης. Εξάλλου, η ίδια η δομή της υπό κρίση ανακοίνωσης προκαλεί σύγχυση μεταξύ του ενημερωτικού περιεχομένου του κυρίως σώματος της εκπομπής και του εμπορικού χαρακτήρα του επίμαχου αποσπάσματος αυτής. Ο προβαλλόμενος ιδρυτής του Κέντρου Βελονισμού Οράσεως έχει προφανώς παρέμβει στο συντακτικό περιεχόμενο του συγκεκριμένου αποσπάσματος, στο πλαίσιο του τηλεοπτικού χρόνου που έχει αγοράσει για την εμπορική προώθηση στο κοινό των υπηρεσιών του.

Δεν υφίσταται, επομένως, η κατά νόμο επιβαλλόμενη διάκριση μεταξύ συντακτικού περιεχομένου και διαφημιστικού χρόνου.

Επιπροσθέτως, το επίμαχο συγκεκαλυμμένο διαφημιστικό μήνυμα έχει παραπλανητικό χαρακτήρα διότι δημιουργεί στο τηλεοπτικό κοινό τη μη επιστημονικά τεκμηριωμένη εντύπωση ότι με την προτεινόμενη μέθοδο του βελονισμού επέρχονται θεραπευτικά αποτελέσματα στις συγκεκριμένες οφθαλμολογικές παθήσεις, οι οποίες μάλιστα χαρακτηρίζονται ανίατες, σε αντίθεση με την έως σήμερα γνωστή θέση της συμβατικής ιατρικής επιστήμης. Είναι, επομένως, δυνατό ο μέσος τηλεθεατής να παραπλανηθεί ως προς τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τη χρήση της συγκεκριμένης υπηρεσίας.

Με το γραπτό της υπόμνημα η εγκαλουμένη απορρίπτει τον εμπορικό/διαφημιστικό χαρακτήρα του επίμαχου μηνύματος και ισχυρίζεται ότι πρόκειται για θεμιτή ενημερωτική αναφορά σε ζήτημα υγείας που παρουσιάζει εύλογο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, έχει επανειλημμένως κριθεί ότι η συνδρομή κινδύνου παραπλάνησης του κοινού ως προς το διαφημιστικό χαρακτήρα ορισμένης παρουσίασης τεκμηριώνεται όταν οι συνθήκες, υπό τις οποίες η επίμαχη παρουσίαση λαμβάνει χώρα, είναι ικανές να προκαλέσουν στο κοινό «την εντύπωση ότι γίνονταν στο πλαίσιο απλής ενημέρωσής του», όταν δηλαδή το επίμαχο διαφημιστικό μήνυμα παρεισφρέει σε εκπομπή με ενημερωτικό χαρακτήρα (όλως ενδεικτικώς ΣτΕ 1360/2017, ΣτΕ 201/2016, ΣτΕ 202/2016, ΣτΕ 4586/2015).

ΙΙΙ. Υπαγωγή

Ενόψει των ανωτέρω εκτεθέντων κρίνεται ότι η εγκαλούμενη εταιρεία, προβαίνοντας:

α) σε συγκεκαλυμμένη διαφημιστική αναφορά για τις υπηρεσίες που προσφέρονται στο Κέντρο Βελονισμού Οράσεως και

β) στη μετάδοση διαφημιστικών αναφορών σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής μεθόδου του βελονισμού σε σοβαρές οφθαλμολογικές παθήσεις κατά τρόπο πρόσφορο να παραπλανήσει τους τηλεθεατές σχετικά με τα αναμενόμενα αποτελέσματα στην υγεία από τη χρήση αυτών των υπηρεσιών, παραβίασε -εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη αυτή του προστίμου.

Περαιτέρω, με βάση τη βαρύτητα των παραβάσεων και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού, κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των είκοσι χιλιάδων (20.000) για κάθε παράβαση.

Κρίνεται, επίσης, ότι το αδίκημα της υποχρέωσης ελέγχου της βασιμότητας των μεταδιδόμενων πληροφοριών δεν στοιχειοθετείται για την εγκαλουμένη. Ομοίως κρίνεται ότι δεν στοιχειοθετείται ως αυτοτελές το αδίκημα της μετάδοσης διαφημιστικού μηνύματος που ενθαρρύνει συμπεριφορά επιζήμια για την υγεία διότι απορροφάται από το αδίκημα της μετάδοσης παραπλανητικών διαφημιστικών μηνυμάτων.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

i.    Απαλλάσσει την εγκαλουμένη της κατηγορίας περί μη ελέγχου της βασιμότητας των μεταδιδόμενων πληροφοριών, καθώς και της κατηγορίας περί μετάδοσης διαφημιστικού μηνύματος που ενθαρρύνει συμπεριφορά επιζήμια για την υγεία.

ii.    Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς:

α) την απαγόρευση μετάδοσης συγκεκαλυμμένων διαφημιστικών μηνυμάτων εντός ενημερωτικής εκπομπής και

β) τη μετάδοση παραπλανητικών διαφημιστικών μηνυμάτων σχετικών με την επίμαχη θεραπευτική μέθοδο του βελονισμού, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Επιβάλλει στην εταιρεία με την ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ Α.Ε., ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού ANTENNA TV, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για καθεμία από τις παραπάνω δύο παραβάσεις. 
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:

1.    Της εταιρείας ΑΝΤΕΝΝΑ TV Α.Ε., που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, στην οδό Κηφισίας 10-12, με ΑΦΜ 099877634, ΔΟΥ ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.

2.    Του Νικόλαου Αγγελόπουλου του Αγγελή, κατοίκου Κηφισιάς Αττικής, στην οδό Σειρήνων 1Β, με ΑΦΜ 025384449, Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.

3.    Της Φωτεινής Ραξή του Σωτηρίου, κατοίκου Μελισσίων Αττικής, στην οδό Αγίου Ιωάννου 9, με ΑΦΜ 043825046, Δ.Ο.Υ. Αμαρουσίου, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.

4.    Του Γεώργιου Ράλλη του Αθανασίου, κατοίκου Νέας Ερυθραίας Αττικής, στην οδό Μιλτιάδου 16, με ΑΦΜ 075825342, ΔΟΥ Κηφισιάς

Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 5η Απριλίου 2022 και δημοσιεύτηκε την 15η Σεπτεμβρίου 2022.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ.                 Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ    ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ

Πληροφορίες: www.esr.gr

Παρατηρήσεις: Απόφαση 82/2022 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 15η Σεπτεμβρίου 2022

Στην ίδια κατηγορία