Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 59/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 5.4.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»): Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση, από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα με τον διακριτικό τίτλο «ΕΡΤ-3», ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (ΕΡΤ ΑΕ), της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας αναφορικά με διατάξεις περί υποχρέωσης μετάδοσης των δελτίων ειδήσεων με τρόπο αληθή, ακριβή και πλήρη, κατά τη διάρκεια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων την 26η.4.2017. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 2644/8.5.2017 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 245/16.5.2017, ο οποίος χρεώθηκε στη διοικητική υπάλληλο Τριάδα Τσαμπούκα που υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 824/ΕΣ/21.9.2017 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στη συνέχεια διενεργήθηκε προκαταρκτικός έλεγχος της παραπάνω καταγγελίας από την ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου και κατόπιν ο φάκελος χρεώθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Χάρις Τσίγκου. Η ειδική επιστήμων - νομικός Ρέα Λαμπροπούλου υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 527/ΕΣ/14.6.2017 νομική της εισήγηση και η ειδική επιστήμων - νομικός Χάρι Τσίγκου υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 854/ΕΣ/25.9.2017 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστη η πληρεξούσια δικηγόρος της Μαγδαληνή Τσούκα. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 20.4.2021 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 2416/20.4.2021 υπόμνημα.
Την 7.6.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»): Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε.
Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.
2. Ειδικώς για τη λειτουργία της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. με το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν. 4324/2015 (που τροποποίησε το Ν. 4173/2013 επανιδρύοντας την Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.) ορίζεται: «Οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε., καθώς και το περιεχόμενο των διαδικτυακών ιστοτόπων της, διέπονται από τις αρχές της αντικειμενικότητας και πληρότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας, της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, του σεβασμού της προσωπικότητας, της προστασίας της νεότητας και της παιδικής ηλικίας, της διαφύλαξης της ποιότητας της ελληνικής γλώσσας, της ανάδειξης του ελληνικού πολιτισμού και της γέφυρας με τους πολιτισμούς άλλων λαών».
3. Περαιτέρω, με το άρθρο 9 παρ. 1 και 2 του Ν. 4324/2015 ορίζεται: «Ο έλεγχος της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. ως προς το εκπεμπόμενο πρόγραμμα και την τήρηση των γενικών αρχών του παρεχόμενου περιεχομένου γίνεται από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο δημοσιεύει ετησίως σχετική έκθεση. Στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ανατίθεται ο έλεγχος της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. όσον αφορά στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας και την τήρηση των κανόνων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις στη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση».
4. Με το άρθρο 3 παρ. 1 εδ. β' του Ν. 2328/1995 ορίζεται: «Οι κάθε είδους εκπομπές (συμπεριλαμβανομένων και των διαφημίσεων) που μεταδίδουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη συναφή δραστηριότητα κάθε προσώπου, η εικόνα του οποίου εμφανίζεται στην οθόνη ή το όνομα του οποίου ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του οποίου μεταδίδονται».
5. Με το άρθρο 1 του ΠΔ/τος 77/2003 (ΦΕΚ Α' 75/28.3.2003) ορίζεται: «Στην έννοια της δημοσιογραφικής εκπομπής εμπίπτουν όλες οι εκπομπές λόγου, που έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό που τους προσδίδεται από τον ραδιοφωνικό ή τον τηλεοπτικό φορέα. Στις ειδησεογραφικές εκπομπές εμπίπτουν τα δελτία ειδήσεων και στις πολιτικές εκπομπές εμπίπτουν εκείνες που έχουν αντικείμενο πολιτικά θέματα».
6. Με το άρθρο 2 παρ. 2 του ΠΔ/τος 77/2003 προβλέπεται: «Ο δημοσιογράφος υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, έχει το δικαίωμα, να μεταδίδει ανεμπόδιστα πληροφορίες και σχόλια για να εξασφαλίσει την ενημέρωση της κοινής γνώμης».
7. Με το άρθρο 5 παρ. 1 του ΠΔ/τος 77/2003 ορίζεται: «Η μετάδοση των γεγονότων πρέπει να είναι αληθής, ακριβής και όσο είναι δυνατό πλήρης. Τα γεγονότα πρέπει να παρουσιάζονται με προσοχή και αίσθημα ευθύνης, ώστε να μην δημιουργούν υπέρμετρη ελπίδα, σύγχυση ή πανικό στο κοινό».
8. Με το άρθρο 9 παρ. 2 του ΠΔ/τος 77/2003 ορίζεται: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους. Πρέπει επίσης να γίνονται σεβαστά η ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, η επαγγελματική τους δραστηριότητα και το δικαίωμα έκφρασής τους. Η άσκηση κριτικής δεν είναι ασυμβίβαστη με το σεβασμό των δικαιωμάτων των εμφανιζομένων ή αναφερομένων προσώπων».
9. Περαιτέρω, με το άρθρου 15 παρ. 1 του ΠΔ/τος 77/2003 προβλέπεται: «Ειδήσεις και σχόλια, κρίσεις ή απόψεις πρέπει να διακρίνονται με τρόπο σαφή. Υποθέσεις ή πιθανολογήσεις δεν παρουσιάζονται ως γεγονότα».
10. Τέλος, με το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζεται: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998».
Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται: α) Ότι το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε βάρος τόσο της ιδιωτικής, όσο και της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της κείμενης ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας. β) Ότι η παρουσίαση γεγονότων σε ενημερωτική εκπομπή πρέπει να γίνεται με τη δέουσα προσοχή και αίσθημα ευθύνης. Προς το σκοπό αυτό τα γεγονότα πρέπει να ελέγχονται πριν από τη μετάδοσή τους, ενώ κρίσεις βασισμένες σε πιθανολογήσεις δεν μπορούν να εμφανίζονται υπό τη μορφή βάσιμης πληροφορίας. γ) Ότι η άσκηση κριτικής αποτελεί έκφανση της ελευθερίας έκφρασης των δημοσιογράφων, ωστόσο οι τελευταίοι οφείλουν να διαχωρίζουν σαφώς τις κρίσεις ή απόψεις που διατυπώνουν από τα σχολιαζόμενα γεγονότα, ώστε να μην προσβάλλεται η προσωπικότητα, η τιμή ή η υπόληψη των φυσικών ή νομικών προσώπων που αναφέρονται στις εκπομπές.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την ακρόαση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Την 26η.4.2017, στη διάρκεια του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα με τον διακριτικό τίτλο «ΕΡΤ-3» ο παρουσιαστής του δελτίου αναφέρθηκε σε πρωτοβουλία της Κυβέρνησης σε συνεργασία με τις εταιρείες Cosmote και Nova, που σηματοδοτεί το τέλος του τηλεοπτικού αποκλεισμού «60.000 κατοίκων της Θράκης και απομακρυσμένων περιοχών τριών νομών της περιοχής, οι οποίες βρίσκονταν εκτός δικτύου της Digea». Στη συνέχεια κατά την παρουσίαση της σχετικής ανταπόκρισης (ρεπορτάζ), δημοσιογράφος του σταθμού ενημερώνει εκτενέστερα το κοινό για το ζήτημα αυτό αναφέροντας τα εξής: «Από τους 300 σταθμούς εκπομπής που ήταν σύμφωνα με τον προηγούμενο Χάρτη, αυτοί γίνανε 150 όταν ανέλαβε η Digea. Και είναι διάσπαρτοι ουσιαστικά σε όλη την Ελλάδα, απλά εδώ στη Θράκη επειδή υπάρχει και ο ορεινός όγκος είναι πολύ δύσκολο, λοιπόν, να υπήρχε και παλιότερα αναλογικό σήμα. Καταλαβαίνετε ότι το πρόβλημα είναι πάρα πολύ σοβαρό.
Γι’ αυτό, λοιπόν, υπάρχει αυτή η δυνατότητα σε αυτές τις οικογένειες σε αυτά τα 60.000 άτομα σε πρώτη φάση που θα λάβουν αυτούς τους αποκωδικοποιητές δωρεάν».
Με αυτό το περιεχόμενο το επίμαχο δελτίο ειδήσεων μετέφερε στο κοινό πληροφορίες σχετικές με την επικαιρότητα χωρίς να διατυπωθούν είτε από τον παρουσιαστή του δελτίου, είτε από τον δημοσιογράφο που ανέλαβε την ανταπόκριση (ρεπορτάζ) κρίσεις και σχόλια πρόσφορα να πλήξουν την προσωπικότητα του νομικού προσώπου της καταγγέλλουσας εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «DIGEA- ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΠΑΡΟΧΟΣ Α.Ε.».
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει των ανωτέρω, κρίνεται, κατά πλειοψηφία, ότι η εγκαλουμένη δεν παραβίασε τις διατάξεις περί υποχρέωσης μετάδοσης των δελτίων ειδήσεων με τρόπο αληθή, ακριβή και πλήρη, γι’ αυτό και πρέπει να απαλλαγεί της σχετικής κατηγορίας. Τρία, όμως, μέλη έχουν τη γνώμη ότι υπό τα προεκτεθέντα το αδίκημα ετελέσθη από την εγκαλουμένη.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Απαλλάσσει την εγκαλουμένη της κατηγορίας περί παράβασης της υποχρέωσης μετάδοσης των δελτίων ειδήσεων με τρόπο αληθή, ακριβή και πλήρη, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 7η Ιουνίου 2021 και δημοσιεύτηκε την 14η Δεκεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 59/2021 -ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 14η Δεκεμβρίου 2021
