Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 129/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 28.9.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Ευαγγελία Μήτρου, η οποία είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση, από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «NOTOS TV» περιφερειακής εμβέλειας του Νομού Ηρακλείου, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΚΡΗΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.», κατά την προβολή της εκπομπής με τίτλο «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» που μεταδόθηκε την 2.12.2019 μεταξύ 16.00 και 17.00, της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας αναφορικά με διατάξεις περί: α) μισαλλόδοξου λόγου και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών, β) εμπορικών ανακοινώσεων/τηλεπωλήσεων (παραπλάνησης κοινού) και γ) αρχής διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 1120/4.3.2019 και 1146/12.3.2020 καταγγελίες.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 248/9.9.2019, ο οποίος χρεώθηκε στη διοικητική υπάλληλο Κατερίνα Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 257/ΕΣ/20.3.2020 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η Ειδική Επιστήμων την με αριθμό πρωτοκόλλου 286/ΕΣ/30.3.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστησαν (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της, Δημοσθένης Κορδελλίδης και Κλέα Γέραλη. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 16.10.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 4533/16.10.2020 υπόμνημά του.
Την 5.10.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απούσα η αντιπρόεδρος, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια και το μέλος Βασίλειος Καραποστόλης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τους απόντες κατά την συζήτηση Ευαγγελία Μήτρου και Σωκράτη Τσιχλιά αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και άκουσε την Εισηγήτρια:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό μέρος
Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.
Α. Ρητορική μίσους και δυσμενής διάκριση έναντι μεταναστών
1. Η ελευθερία της έκφρασης θεσπίζεται στις εξής διατάξεις: α) Στο άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 2329/1953 και στη συνέχεια με το Ν.Δ. 53/1974, το οποίο ορίζει: «1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφοριών ή ιδεών, άνευ επεμβάσεως δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων ... 2. «Η άσκηση των ελευθεριών τούτων συνεπαγομένων καθήκοντα και ευθύνας, δύναται να υπαχθεί εις ορισμένας διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, προβλεπομένους υπό του νόμου και
αποτελούντας αναγκαία μέτρα εν δημοκρατική κοινωνία δια την προστασίαν της
υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των τρίτων ».
β) Στο άρθρο 5Α παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων».
γ) Όσον αφορά στη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία η δημοσιογραφική ελευθερία θεσπίζεται στο άρθρο 2 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Ο δημοσιογράφος υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, έχει το δικαίωμα, να μεταδίδει ανεμπόδιστα πληροφορίες και σχόλια για να εξασφαλίσει την ενημέρωση της κοινής γνώμης».
2. Η απαγόρευση διακρίσεων θεσπίζεται στις εξής διατάξεις:
α) Στο άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το οποίο ορίζει: «1. Απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. 2. Εντός του πεδίου εφαρμογής των Συνθηκών και με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεών τους, απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω ιθαγενείας».
β) Στο άρθρο 2 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο ορίζει: «Κάθε άνθρωπος είναι υποκείμενο όλων των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναφέρονται στην παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση, όπως το φύλο, η γλώσσα, η θρησκεία, οι πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, η εθνική ή κοινωνική καταγωγή, η περιουσία, η γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Επίσης δεν είναι επιτρεπτό να γίνεται καμία διάκριση λόγω του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, είτε για χώρα μη ανεξάρτητη, υπό εποπτεία ή υπό οποιονδήποτε άλλο περιορισμό κυριαρχίας». γ) Στο άρθρο 14 της ΕΣΔΑ, το οποίο ορίζει: «Η χρήσις των αναγνωριζομένων εν τη παρούση Συμβάσει δικαιωμάτων και ελευθεριών δέον να εξασφαλισθή ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσης, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής εις εθνικήν μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως».
δ) Στο άρθρο 5 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο».
3. Όσον αφορά στη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία η απαγόρευση διακρίσεων θεσπίζεται στις εξής διατάξεις: ι) Στο άρθρο 7 παρ. 1 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Οι πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων οφείλουν να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι παρεχόμενες από αυτούς υπηρεσίες να μην προκαλούν μίσος λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας, πεποιθήσεων, εθνικότητας, αναπηρίας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού», ιι) Στο άρθρο 4 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται η παρουσίαση προσώπων με τρόπο, ο οποίος υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να ενθαρρύνει, τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρους τους από μέρος του κοινού βάσει ιδίως του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ιδεολογίας, της ηλικίας, της ασθένειας ή αναπηρίας, του γενετήσιου προσανατολισμού ή του επαγγέλματος», ιιι) Στο άρθρο 4 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται η προβολή μειωτικών, ρατσιστικών, ξενοφοβικών ή σεξιστικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών, καθώς και μισαλλόδοξων θέσεων και γενικά δεν πρέπει να θίγονται εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες και άλλες ευάλωτες ή ανίσχυρες πληθυσμιακές ομάδες».
4. Το άρθρο 2 α του Κώδικα Δεοντολογίας Δημοσιογραφικού επαγγέλματος της ΕΣΗΕΑ ορίζει: «Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικής θέσης».
5. Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ατομικό δικαίωμα υπό την έννοια ότι αποτελεί μέσο για την αυτοπραγμάτωση του ατόμου και πολιτικό δικαίωμα, διότι αποτελεί προϋπόθεση του ελεύθερου δημοσίου διαλόγου και ως εκ τούτου του ελεύθερου σχηματισμού της πολιτικής βούλησης των πολιτών. Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ένα από τα ουσιωδέστερα θεμέλια μίας ανοικτής δημοκρατικής κοινωνίας. Η ουσία της ελευθερίας της έκφρασης έγκειται στην ελευθερία γνώμης και λήψης ή μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών χωρίς παρέμβαση από τις αρχές. Οποιοσδήποτε ασκεί το δικαίωμα της έκφρασης αναλαμβάνει «καθήκοντα και υποχρεώσεις», η έκταση των οποίων εξαρτάται από τις συνθήκες υπό τις οποίες ενήργησε και τα μέσα που χρησιμοποίησε. Το είδος του μέσου που χρησιμοποιείται διαφοροποιεί την έκταση της προστασίας της. Οι πολύ πιο άμεσες και έντονες συνέπειες που επιφέρουν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έναντι παραδοσιακών μορφών επικοινωνίας (λ.χ. του τύπου), λόγω του ότι μεταφέρουν το μήνυμα ή την πληροφορία σε απεριόριστο αριθμό προσώπων με χρήση εικόνας και ήχου (ΕΔΔΑ, Delfi SA κατά Εσθονίας, παρ. 134, Jersild κατά Δανίας, παρ. 31) και λόγω της δύναμης της ζωντανής εικόνας (ΕΔΔΑ, Jersild κατά Δανίας, 23.9.1994, παρ. 31) δικαιολογούν κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 14 και του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ, εντονότερους περιορισμούς κατά την άσκηση του δικαιώματος, κυρίως για την προάσπιση των δικαιωμάτων των τρίτων.
Κατά τη στάθμιση τυχόν συγκρουόμενων δικαιωμάτων λαμβάνονται υπόψη τα εξής κριτήρια: α) το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκφέρεται ο επίδικος λόγος, αν δηλαδή αφορά ένα ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος ή όχι, β) αν αφορά το γραπτό ή προφορικό λόγο, δεδομένου ότι γίνεται δεκτό ότι η αμεσότητα του προφορικού λόγου μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση εκφράσεων και χαρακτηρισμών που θα ήταν αθέμιτοι στο γραπτό λόγο (ΕΔΔΑ, Fuentes Bobo κατά Ισπανίας, 29.2.2000, ΕΔΔΑ, Gunduz κατά Τουρκίας, 4.12.2003, ΕΔΔΑ, Mamere κατά Γαλλίας, 7.11.2006, ΕΔΔΑ, Filatenco κατά Ρωσίας, 6.12.2007), γ) ποια πρόσωπα αφορά ο επίδικος λόγος, διότι τα όρια ανεκτής κριτικής είναι ευρύτερα για τα δημόσια πρόσωπα απ’ ότι για έναν απλό ιδιώτη και δ) αν πρόκειται για αξιολογικές κρίσεις ή για επίκληση πραγματικών γεγονότων.
Η έκφραση απόψεων επί πολιτικών θεμάτων ή θεμάτων δημοσίου ενδιαφέροντος δικαιούνται a priori υψηλής προστασίας, και ως εκ τούτου υφίσταται μικρό περιθώριο επεμβάσεων (ΕΔΔΑ, Mamere κατά Γαλλίας, παρ. 20), γεγονός που δεν ισχύει για την έκφραση απόψεων που προωθούν ή υποκινούν, άμεσα ή έμμεσα, τη βία, το μίσος, την ξενοφοβία ή κάθε άλλη μορφή μη ανεκτικότητας. Ο ορισμός ενός θέματος ως δημοσίου ενδιαφέροντος περιλαμβάνει τα ζητήματα επικαιρότητας που προκαλούν το δικαιολογημένο γενικό ενδιαφέρον, την μετανάστευση και την αντιμετώπιση των αλλοδαπών από κρατικές αρχές.
Στους περιορισμούς του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης εμπίπτει και η απαγόρευση του ρατσιστικού και μισαλλόδοξου λόγου. Οι περιορισμοί τελούν σε αναλογία με τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό (ΕΔΔΑ, Erbakan κατά Τουρκίας, παρ. 56, ΕΔΔΑ Gunduz κατά Τουρκίας, παρ. 40). Κριτήριο για τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών ή και (ποινικών) κυρώσεων είναι η αξιολόγηση του κινδύνου που ενέχει ο λόγος για την κοινωνία, αλλά και για ατομικά αγαθά των ατόμων που στοχοποιεί, σε περιπτώσεις που παρακινεί σε απόρριψη, μίσος ή και πράξεις βίας εναντίον τους.
Η πιο σημαντική περίπτωση μισαλλόδοξου λόγου είναι η ρητορική μίσους κατά των αλλοδαπών (ξενοφοβία) και ο ρατσιστικός λόγος. Σύμφωνα με τη Σύσταση 97 (20) της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης «ο όρος «hate speech» (ρητορική μίσους) θα πρέπει να κατανοηθεί ότι περιλαμβάνει όλες τις μορφές έκφρασης που διαχέουν, διεγείρουν, προωθούν ή δικαιολογούν φυλετικό μίσος, ξενοφοβία, αντισημιτισμό ή άλλες μορφές μίσους, οι οποίες βασίζονται στην έλλειψη ανεκτικότητας, η οποία εκφράζεται από τον επιθετικό εθνικισμό και εθνοκεντρισμό, διακρίσεις και εχθρότητα έναντι μειονοτήτων, μεταναστών και ανθρώπων με καταγωγή μετανάστη».
Ο μισαλλόδοξος λόγος είναι ασύμβατος με τις αξίες και τις νομικές αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ισότητας και με την ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η ανεκτικότητα και ο σεβασμός της ίσης αξιοπρέπειας όλων των ανθρώπων αποτελούν τα θεμέλια μίας δημοκρατικής και πλουραλιστικής κοινωνίας (ΕΔΔΑ Handyside κατά Ηνωμένου Βασιλείου, 7.12.1976 παρ. 49, Gunduz κατά Τουρκίας, 4.12.2003, παρ. 40, Erbakan κατά Τουρκίας, 6.7.2006, παρ. 56). Η διέγερση μίσους δεν περιλαμβάνει αναγκαία μία έκκληση για βίαιες ή εγκληματικές πράξεις (ΕΔΔΑ, Vejdeland και λοιποί κατά Σουηδίας, 9.2.2012). Είναι σημαντικό για έναν πολιτικό όταν εκφράζεται δημοσίως να αποφεύγει σχόλια που μπορεί να υποκινήσουν κοινωνική αναταραχή, ιδίως, στο πλαίσιο των εκλογών, όπου ο ρατσιστικός και ξενοφοβικός λόγος έχει μεγαλύτερη απήχηση, γι αυτό και δικαιολογείται ο περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης, προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα των μελών της κοινότητας των μεταναστών (ΕΔΔΑ, Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009).
Οι πολιτικοί όταν εκφράζονται ενώπιον του κοινού οφείλουν να αποφεύγουν σχόλια που ενδέχεται να καλλιεργήσουν τη μη ανεκτικότητα. Η πρόταση λύσεων για προβλήματα που συνδέονται με το μεταναστευτικό που συνηγορούν υπέρ της ρατσιστικής διάκρισης είναι πιθανό να προκαλέσει κοινωνική ένταση και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς (ΕΔΔΑ, Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009).
Το ΕΔΔΑ έκρινε δικαιολογημένη την επέμβαση στο δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης δημάρχου, ο οποίος σε δημόσια συνάθροιση ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να διατηρήσουν τη δυσαρέσκεια, τη μνησικακία και το μίσος που έχουν μέσα τους, επειδή αυτά συνιστούν προτροπή σε ανυπακοή προς τους νόμους του κοσμικού τουρκικού κράτους, η οποία δεν μπορεί να είναι συμβατή με το πνεύμα της ανοχής και τις θεμελιώδεις αξίες της δικαιοσύνης και της ειρήνης που εκφράζονται στο προοίμιο της Σύμβασης, ιδίως όταν οι δηλώσεις γίνονται από ένα πρόσωπο που έχει σημαντικό ρόλο σε μία μεγάλη πόλη σε καταστάσεις συγκρούσεων και έντασης (ΕΔΔΑ, Karatepe κατά Τουρκίας, 31.10.2007, παρ. 29 επ.). Ανάλογη ήταν η κρίση του ίδιου δικαστηρίου για δηλώσεις πολιτικού που έθεταν σε αντιπαράθεση τους Γάλλους με τη μουσουλμανική κοινότητα, της οποίας η πληθυσμιακή αύξηση παρουσιαζόταν ως λανθάνουσα απειλή στην αξιοπρέπεια και ασφάλεια των Γ άλλων πολιτών (ΕΔΔΑ, J. M. Le Pen κατά Γ αλλίας, 20.4.2010).
Το ΕΔΔΑ έκρινε επίσης επιτρεπτό τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης λόγω δημόσιας υποκίνησης σε εχθροπάθεια κατά των μεταναστών και δέχθηκε ότι το προεκλογικό υλικό συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος συνιστούσε ρατσιστική προπαγάνδα, γιατί υποκινούσε αν όχι τη βία, τουλάχιστον τη διάκριση, τον διαχωρισμό ή το μίσος προς μία ομάδα λόγω φυλής, καταγωγής, ή εθνικής προέλευσης (Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009, 10.12.2009).
Β. Τηλεπωλήσεις (παραπλάνηση κοινού)
1. Το άρθρο 3 παρ. 17 του Ν. 2328/1995 ορίζει: «Οι ακροατές του ραδιοφώνου και οι τηλεθεατές θεωρούνται καταναλωτές των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί αντίστοιχα και έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών». Το άρθρο 1 παρ. 4 α του Ν. 2251/1994 περί προστασίας καταναλωτή, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 1 του Ν. 3587/2007, ορίζει: «Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του παρόντος νόμου νοούνται: α) Καταναλωτής, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα για τα οποία προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά και τα οποία κάνουν χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών αυτών, εφόσον αποτελούν τον τελικό αποδέκτη τους. Καταναλωτής είναι και: αα) κάθε αποδέκτης διαφημιστικού μηνύματος, ββ) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εγγυάται υπέρ καταναλωτή, εφόσον δεν ενεργεί στο πλαίσιο της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του. β) Προμηθευτής, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο, κατά την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του, προμηθεύει προϊόντα ή παρέχει υπηρεσίες στον καταναλωτή. Προμηθευτής νοείται και ο διαφημιζόμενος». Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και στα μηνύματα τηλεπώλησης, αφού και οι δύο αυτές κατηγορίες μηνυμάτων υπάγονται στην ευρύτερη έννοια των οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 η εδ. γ του Π.Δ. 109/2010 που ορίζει: «Μορφές οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων συνιστούν, ιδίως, η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος». Το άρθρο 2 παρ. 1 ιβ του Π.Δ. 109/2010 ορίζει ότι νοείται ως τηλεπώληση: «Η άμεση προσφορά προς το κοινό αγαθών, έναντι πληρωμής, ανεξάρτητα από τη διαδικασία καθορισμού του τμήματος ή τον τρόπο πληρωμής». Εξάλλου, διάταξη που αφορούσε σε διαφημιστικά μηνύματα (άρθρο 5 παρ. 4 του Π.Δ. 100/2000) εφαρμόζεται και σε εκπομπή τηλεπώλησης, επειδή συντρέχει η αυτή ανάγκη προστασίας του τηλεοπτικού κοινού (Βλ. ΣτΕ 1030/2011, 1584/2017, 5024/2012, 5025/2012 και 5026/2012).
2. Το άρθρο 9 α περ. δ του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν.
3587/2007 περί προστασίας καταναλωτή ορίζει: «Για τους σκοπούς των διατάξεων του παρόντος Μέρους νοούνται: «Εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές «κάθε πράξη , συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης και του
μάρκετινγκ ενός προμηθευτή που συνδέεται άμεσα με την προώθηση, πώληση ή προμήθεια ενός προϊόντος σε καταναλωτές». Το άρθρο 9 γ παρ. 1 του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 3587/2007 ορίζει: «Απαγορεύονται οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές». Το άρθρο 9 γ παρ. 4 του ίδιου νόμου ορίζει: «Εμπορικές πρακτικές είναι αθέμιτες, ιδίως όταν είναι παραπλανητικές ...». Το άρθρο 9 δ παρ. 1 του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 3587/2007 ορίζει: «Μία εμπορική πρακτική θεωρείται παραπλανητική όταν περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι, συνεπώς, αναληθής, ή όταν με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει το μέσο καταναλωτή, ακόμα κι εάν οι πληροφορίες, είναι, αντικειμενικά ορθές όσον αφορά ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία τα οποία παρατίθενται κατωτέρω και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία διαφορετικά δεν θα ελάμβανε. Τα στοιχεία αυτά είναι ... β) τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος, όπως είναι ..η σύνθεση ή τα αναμενόμενα από τη χρήση του προϊόντος
αποτελέσματα..».
3. Πέρα από τις πιο πάνω υπό 2 διατάξεις του Ν. 3587/2007 που απαγορεύει τις παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές, η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία περιέχει τις εξής ειδικές ρυθμίσεις που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού κατά τη μετάδοση διαφημίσεων, οι οποίες εφαρμόζονται και στις τηλεπωλήσεις. Ειδικότερα: α) Το άρθρο 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ περί Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος προβλέπει: «Μία εκπομπή στο σύνολό της δεν πρέπει να παραπλανά
τους τηλεθεατές ...... β) Το άρθρο 2 παρ. δ του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ
περί Κώδικα Δεοντολογίας Διαφημίσεων ορίζει ότι νοείται ως «παραπλανητική διαφήμιση»: «Κάθε διαφήμιση που με οποιοδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της παρουσιάσεώς της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ή στων οποίων τη γνώση περιέρχεται και που εξαιτίας του απατηλού χαρακτήρα της είναι ικανή να επηρεάσει την οικονομική τους συμπεριφορά ...». Οι διατάξεις του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και του Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος εφαρμόζονται ανάλογα και στις ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις, επειδή υφίσταται προφανής ταυτότητα νομικού λόγου (βλ. και άρθρο 11 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ). γ) Το άρθρο 5 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ προβλέπει: «Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να περιέχουν δηλώσεις ή οπτικές παραστάσεις, που είτε
άμεσα είτε έμμεσα, με υπονοούμενα, με παραλείψεις, με διφορούμενα ή με υπερβολικούς ισχυρισμούς μπορούν να παραπλανήσουν τον καταναλωτή σε ό,τι αφορά: α) τις ιδιότητες του προϊόντος ».
4. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 2 περ. δ και 5 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ συνάγεται ότι υφίσταται υποχρέωση - και αντίστοιχη ευθύνη - των ραδιοτηλεοπτικών μέσων να ελέγχουν το περιεχόμενο των διαφημιστικών μηνυμάτων και από την άποψη της δυνατότητας παραπλάνησης των αποδεκτών τους, όταν τούτο προκύπτει εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο του ίδιου του μηνύματος (ΣτΕ 4009/2014).
5. Η διάταξη του άρθρου 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ είναι σαφής και ορισμένη ως προς την υποχρέωση που επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς να μην προβάλλουν εκπομπές με περιεχόμενο που μπορεί να παραπλανήσει τους τηλεθεατές. Τούτο δεν αναιρείται από το γεγονός ότι για την εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως απαιτείται να συντρέξει η αόριστη νομική έννοια της «παραπλάνησης» των τηλεθεατών, διότι το περιεχόμενο της εννοίας αυτής είναι δυνατόν να εξειδικευτεί εν όψει συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας και τους κανόνες της λογικής, η δε σχετική κρίση του ΕΣΡ που είναι αρμόδιο για τη διαπίστωση της συνδρομής της προϋποθέσεως για την εφαρμογή της διατάξεως υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο (ΣτΕ 899/2015).
6. Συμπλήρωμα διατροφής κατά τον ορισμό που δίνεται στο άρθρο 1 παρ. 1 της ΥΑ ΓΠ/οικ. 103499/2013 είναι κάθε «διατροφικό προϊόν αρμοδιότητας ΕΟΦ με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, το οποίο αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, .... που προορίζονται να ληφθούν σε προσμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες». Φάρμακο κατά το άρθρο 2 παρ. 1β του Ν. 1316/1983 είναι «ουσία ή συνδυασμός ουσιών ή σύνθεση που φέρεται να έχει ιδιότητες θεραπευτικές ή προληπτικές για ασθένειες ανθρώπων ή ζώων, ως επίσης ουσία ή συνδυασμός ουσιών ή σύνθεση που μπορεί να χορηγηθεί σε άνθρωπο ή ζώο για να συμβάλλει σε ιατρική διάγνωση ή να βελτιώσει ή να τροποποιήσει ή αποκαταστήσει ή υποκαταστήσει οργανική λειτουργία στον άνθρωπο ή τα ζώα». Αντικείμενο των αρμοδιοτήτων του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ο οποίος έχει ως σκοπό την προάσπιση και την προαγωγή της δημόσιας υγείας, καθώς και την εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος γενικότερα στο χώρο του φαρμάκου και άλλων συναφών προϊόντων, αποτελούν μεταξύ άλλων και τα προϊόντα ειδικής διατροφής και τα συμπληρώματα διατροφής (άρθρα 2 παρ. 1 και 2 παρ. 2 ιβ του Ν. 1316/1983).
7. Το άρθρο 2 παρ. 1 α του Κανονισμού 1223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30.11.2009 για τα καλλυντικά προϊόντα ορίζει: «Ως καλλυντικό προϊόν νοείται κάθε ουσία ή μείγμα που προορίζεται να έλθει σε επαφή με εξωτερικά μέρη του ανθρώπινου σώματος (επιδερμίδα, τριχωτά μέρη του σώματος και της κεφαλής, νύχια, χείλη και εξωτερικά γεννητικά όργανα) ή με τα δόντια και τους βλεννογόνους της στοματικής κοιλότητας, με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό τον καθαρισμό τους, τον αρωματισμό τους, τη μεταβολή της εμφάνισής τους, την προστασία τους, τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση ή τη διόρθωση των σωματικών οσμών». Στο προοίμιο 7 εδ. β του ίδιου Κανονισμού προβλέπεται: «Στα καλλυντικά μπορούν να περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι γέλες για το δέρμα». Το άρθρο 20 παρ. 1 του ίδιου Κανονισμού προβλέπει: «Στην επισήμανση, τη διάθεση στην αγορά και τη διαφήμιση των καλλυντικών προϊόντων, το κείμενο, οι ονομασίες, τα εμπορικά σήματα, τα εικονίδια, τα σχήματα ή τα άλλα σύμβολα, παραστατικά ή μη, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν στα προϊόντα αυτά ιδιότητες που δεν έχουν». Στο προοίμιο 51 του ίδιου Κανονισμού προβλέπεται: «Ο καταναλωτής θα πρέπει να προστατεύεται από παραπλανητικούς ισχυρισμούς όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και άλλα χαρακτηριστικά των καλλυντικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, εφαρμόζεται η οδηγία 2005/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11.5.2005, για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές στην εσωτερική αγορά, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το Ν. 3587/2007 περί προστασίας καταναλωτή».
8. Η επικοινωνία προϊόντων που συνδέεται με θέματα διατροφής και υγείας πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξαιρετική προσοχή, πέραν της καθιερωμένης διαφημιστικής δεοντολογίας, δεδομένου ότι λόγω έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων, τυχόν ασαφείς, ελλιπείς ή υπερβολικοί ισχυρισμοί μπορούν εύκολα να παραπλανήσουν τους καταναλωτές (απόφαση 15551/11.9.2020 του Συμβουλίου Ελέγχου Επικοινωνίας).
Γ. Αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων
Η αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων θεμελιώνεται: ι) Στο άρθρο 20 παρ. 1 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή/και ακουστικών ή/και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών», ιι) Στο άρθρο 10 παρ. 1 α εδ. α του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις (μορφή των οποίων αποτελεί και η τηλεπώληση σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 στ. η εδ. γ του Π.Δ. 109//2010) οφείλουν α) να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες», ιιι) Στο άρθρο 3 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ, το οποίο ορίζει: «Η ραδιοτηλεοπτική διαφήμιση πρέπει να αναγνωρίζεται εύκολα ως διαφήμιση και να διαχωρίζεται σαφώς από το υπόλοιπο πρόγραμμα με τη χρησιμοποίηση οπτικών ή/και ακουστικών μέσων επισημάνσεως».
Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 β του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών». Το άρθρο 4 παρ 1 ε του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 παρ. 1 του ν. 2328/1995 (ΦΕΚ 159 Α'), όπως ισχύει, και 12 και 15 παρ. 3 του ν. 2644/1998 (ΦΕΚ 233 Α')».
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Α. Ρητορική μίσους και δυσμενής διάκριση έναντι μεταναστών
Η εξεταζόμενη εκπομπή αποτελεί μία πολιτική, ενημερωτική εκπομπή που παρουσιάζει και σχολιάζει γεγονότα και πρόσωπα της πολιτικής κυρίως επικαιρότητας (με ιδιαίτερη έμφαση στο μεταναστευτικό), την οποία παρουσιάζει ο
Κυριάκος Βελόπουλος, ευρωβουλευτής και πρόεδρος του πολιτικού κόμματος «Ελληνική Λύση».
Κατά τη μετάδοση της εκπομπής αναφέρθηκαν ενδεικτικά τα εξής:
Δεν θέλουν να κάνουν την Ελλάδα πολυπολιτισμική. Λέει ψέματα ο κύριος Μητσοτάκης. Ψεύδεται ασύστολα. Θέλουν να την κάνουν ισλαμική. Αν πολιτισμός είναι όλη η μπόχα, η βρώμα, η αφόδευση στους διαδρόμους και στους δρόμους από εδώ και από εκεί, αν πολιτισμός για τον κύριο Μητσοτάκη είναι η μπούργκα, αν πολιτισμός είναι να δέρνω την γυναίκα μου πρωί-μεσημέρι-βράδυ γιατί έτσι λέει η θρησκεία μου, τότε δεν είναι πολυπολιτισμός αυτό το πράγμα. Είναι μια βαρβαρότητα. Θέλουν να φέρουν λοιπόν για να μπολιάσουν την βαρβαρότητα στην Ελλάδα;.... δεν είμαι υποχρεωμένος να τους ταΐσω, πώς το λένε. Είμαι πτωχευμένη χώρα. Δεν μπορώ να ταΐσω 40.000 αστέγους Έλληνες να τους βοηθήσω και έρχονται αυτοί εδώ χωρίς να με ρωτήσουν και είμαι υποχρεωμένος να βοηθήσω αυτούς. . . Ποιος υποχρεώνει την Ελλάδα με το ζόρι να φιλοξενεί αγρίμια εντός εισαγωγικών τα οποία δεν καταλαβαίνουν ότι εδώ υπάρχουν κανόνες και νόμοι. Επομένως έχουμε να κάνουμε με σαφή ροή λαθρομεταναστών, λαθροεισβολέων που υποδύονται τους πρόσφυγες, δεν είναι πρόσφυγες, καταλάβετέ το. Μοιράζουν ουσιαστικά οι ρεσεψιονίστ στα σύνορα οι αστυνομικοί και της Frontex κλειδιά δωματίων στους εισερχόμενους αλλοδαπούς-λαθροεισβολείς ενώ έχουμε 40.000 αστέγους, Έλληνες, όπως είπα στο ελληνικό κοινοβούλιο. 40.000 πεινασμένους.
40.000 συγγενείς μας, Έλληνες, ομόγλωσσοι, ομότροποι, όμαιμοι, δικοί μας. Δικοί μας άνθρωποι. Τους πετάμε στα σκουπίδια, δεν μας νοιάζει, μας νοιάζει ο Ιμπραήμ, ο Χασάν και η Φατιμέ. Όχι, κύριοι. Εμένα με νοιάζει ο Γιώργος, η Σπυριδούλα, η Σταυρούλα, ο Βασίλης, ο Γιάννης, όλοι αυτοί. Δεν με νοιάζει κανένας Χασάν.. με αυτά τα ισλαμικά δίποδα τα οποία δεν έρχονται εδώ για να κάνουν τίποτα άλλο αλλά είτε για να βιάσουν πολλοί εξ αυτών, είτε για να δολοφονήσουν, είτε για να περάσουν καλά. .. Όταν λοιπόν η Ελλάδα είναι πτωχευμένη και δεν μπορεί να ταΐσει αστέγους Έλληνες, πώς θα φιλοξενήσω εγώ εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες λαθροεισβολείς;.. παρά να βοηθάω ξένους και να πεθαίνουν οι Έλληνες ο κάθε
Μητσοτάκης, με την δική μου τσέπη και φορολογία να ταΐσω όλους όσους έρχονται εδώ πέρα. Δεν το κατάλαβα! Να πληρώσω φορολογία για να ταΐσω τους Έλληνες.
40.000 αστέγους. Το καταλαβαίνω. Να πληρώνω φορολογία για τον Ιμπραήμ και τον Χασάν που ήρθαν εδώ και έχουν κινητά τηλέφωνα I-Phones, δεν το καταλαβαίνω. Πετάμε στα σκουπίδια τους Έλληνες. Δεν μας νοιάζει. Μας νοιάζει ο Ιμπραήμ, ο Χασάν. Δεν με νοιάζει κανένας Χασάν. Να πληρώνω φορολογία για τον Ιμπραήμ και τον Χασάν. Βοηθάω ξένους, πεθαίνουν οι Έλληνες. Με τη δική μου τσέπη και φορολογία να ταϊσω όλους όσους έρχονται εδώ πέρα .... Τους δίνω και 550
ευρώ Αυτοί εδώ έρχονται για να μείνουν. Αυτοί εδώ έρχονται για να μείνουν, το καταλαβαίνετε; Έρχονται για να σας πάρουν τα σπίτια, το αντιλαμβάνεστε; Έρχονται για να σας πάρουνε τα ξενοδοχεία που πηγαίνουν δωρεάν, έρχονται για να σας πάρουν τα χρήματά σας. Από την τσέπη μας βγαίνουν τα χρήματα των λαθρομεταναστών. Αλλά κανένας δεν το καταλαβαίνει αυτό. Εγώ το λέω. Και μέσα στην Βουλή. Να πάρουν τα σπίτια των Ελλήνων. Όπως το ακούτε. Δεν είναι ρατσιστικό, είναι μια πραγματικότητα. Διότι όταν το κράτος έχει 40.000 άστεγους που δεν έχουν σπίτι και φιλοξενεί σε διαμερίσματα, φιλοξενεί σε ξενοδοχεία πολυτελείας αυτούς τους ανθρώπους τους δίνει και 550 ευρώ, κάτι δεν πάει καλά.. Ο Έλληνας δεν παίρνει ούτε 550 ευρώ κάθε μήνα. Δεν έχει δωρεάν τηλέφωνο, σπίτι, νερό.. Αυτό που γίνεται με αυτούς τους εισβολείς, δεν είναι φιλοξενία Αυτοί που μπαίνουν από τα παράθυρα, ρε! Αυτοί μπαίνουν από τα παράθυρα, μπαίνουν σαν τις νυχτερίδες, από παντού, από παντού, από παντού! Είναι αποικισμός, είναι αποικισμός, θεωρούν την Ελλάδα, αποικία, Τι σημαίνει στα αλήθεια «ξενοφοβικός»; Όταν ξέρω ότι αυτοί οι άνθρωποι έρχονται από την θάλασσα σκίζοντας οποιοδήποτε διαβατήριο, οποιοδήποτε νομιμοποιητικό έγγραφο δηλαδή παράνομη πράξη για να κρύψουν αυτό που είναι, εύλογο είναι από την πλευρά μου να αισθάνομαι φόβο. Με συνέπεια, φίλες και φίλοι, επειδή δεν ξέρουμε ποιοι είναι να αισθανόμαστε έναν φόβο Ξενοφοβικός δεν είμαι εγώ να φοβάμαι έναν που δεν ξέρω ποιος είναι. Το βράδυ που περπατάτε -το είπα φίλες και φίλοι στην Βουλή και αυτό-. Περπατάς το βράδυ εντεκάμιση η ώρα σε ένα δρομάκι στενό. Πίσω σου ακούς 2-3 να περπατάνε. Δεν σε πιάνει φόβος; Γιατί; Δεν ξέρεις ποιοι είναι.. Τα παρτάλια αυτά του πολυπολιτισμού και της λαθρολαγνείας ψευδώς χρησιμοποιούν επιχειρήματα για να κάνουν την βρώμικη δουλειά του Σόρος. Δεν μπορούμε να αποκόψουμε την εισβολή». Λένε «μετανάστευση» αυτοί εγώ λέω «εισβολή» Με τρομάζει. Ας μην είμαστε αφελείς και πιστεύουμε ότι όλοι οι λαθροεισβολείς είναι ακίνδυνοι επειδή έρχονται άοπλοι.. Με το που πατήσουν στην Ελλάδα τους δίνουν δικαιώματα, ΑΜΚΑ, δεν ξέρω και γω ένα σωρό αηδίες και αποκτούν δικαιώματα που δεν έχουν οι Έλληνες.. Γιατί ο Έλληνας δεν παίρνει ούτε 550 ευρώ κάθε μήνα, ο Έλληνας δεν έχει δωρεάν τηλέφωνο, ο Έλληνας δεν έχει δωρεάν σπίτι, ο Έλληνας δεν έχει δωρεάν νερό. Ο Έλληνας τα πληρώνει όλα αυτά και αυτό είναι ρατσιστικό Μαζί με τους 200-300 χιλιάδες, έχει στείλει ο Ερντογάν 5.000 από αυτούς για να ασκήσουν μια προβοκάτσια, μια οποιαδήποτε προβοκάτσια οπουδήποτε ξέρετε πόσο εύκολο είναι να γίνει το μεγάλο, το μοιραίο λάθος από την ελληνική πλευρά; Το Ισραήλ ... έχουν γνώση για το ποιος μπαίνει παράνομα, ... και η εντολή που έχουν δώσει οι στρατηγοί και οι πολιτικοί τους είναι «πυροβολάμε και τελειώνει η ιστορία». Αυτό που σας είπα. «Πυροβολάμε», καταλαβαίνετε; «Πυροβολάμε». Δεν μου αρέσει να αφαιρώ ζωές, αλλά παρεμφερείς τρόπους και λειτουργία έχει και η Βουλγαρία, η οποία με τον υπουργό άμυνάς της έχει δώσει εντολή, όποιος μπαίνει παράνομα, να πυ-ρο-βο-λεί-ται..
Παρουσιαστής: Δεν τους νοιάζει ο Έλληνας βρε παιδί μου, δεν τους ενδιαφέρει ο Έλληνας , δεν τους νοιάζει τον πόνο του Έλληνα δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Εμάς μας νοιάζει. Γιατί Έλληνες μας ψήφισαν, Έλληνες μας στηρίζουν, Έλληνες υπήρχαν εδώ χιλιάδες χρόνια. Δεν θα τα αλλάξουμε τώρα. Για να γίνει ισλαμική η Ελλάδα. Να λέγεται «Ελλαδιστάν». Όχι! Ελλάδα λεγόταν, Ελλάδα θα λέγεται!
Παρουσιαστής: Κάνουν παιχνίδι στην πλάτη της Ελλάδας.
Επίσης, προβλήθηκαν οι εξής λεζάντες στο κάτω μέρος της οθόνης:
Αυτό δεν είναι πλέον φιλοξενία, αλλά είναι κανονική καταπάτηση και αποικισμός.
Οι ροές των λαθρομεταναστών-λαθροεισβολέων δεν θα ανακοπούν κάποια στιγμή ως εκ θαύματος.
Πρέπει να φροντίσουμε να τις κόψουμε διαφορετικά έχουμε τελειώσει ως έθνος.
Ας μην είμαστε αφελείς να πιστεύουμε ότι οι λαθρομετανάστες λαθροεισβολείς είναι ακίνδυνοι επειδή έρχονται άοπλοι.
Η Τουρκία θα βρει ευκαιρία να επέμβει σε ελληνικό έδαφος με το πρόσχημα ότι προστατεύει τους ομόθρησκούς της.
Β. Τηλεπωλήσεις (παραπλάνηση κοινού)
Η εξεταζόμενη εκπομπή παρουσίασε διάφορα προϊόντα, κάνοντας αναφορές στα συστατικά και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και προωθώντας την πώλησή τους στο κοινό από την τηλεόραση μέσω άμεσης προσφοράς.
Ο παρουσιαστής προώθησε άμεσα την πώληση μέσω της τηλεόρασης των προϊόντων «ΕΥΑΡΤΗΡΙΟΝ», «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ», «ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΝ», «ΒΑΔΙΣΤΙΚΟΝ» εκ των οποίων το πρώτο χαρακτήρισε συμπλήρωμα διατροφής και τα υπόλοιπα τρία κηραλοιφές (όπως αναγράφεται και στη συσκευασία των προϊόντων που εμφανίζεται στην οθόνη), αναφέροντας χαρακτηριστικά τα εξής:
ΕΥΑΡΤΗΡΙΟΝ (ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ)
Παρουσιαστής: Φίλες και φίλοι γρήγορα, επειδή πιέζει ο χρόνος, πάμε στο προϊόν Ευαρτήριον. Δεν υπάρχει καλύτερο συμπλήρωμα. Δεν είναι φάρμακο.
Παρουσιαστής: Δεν είναι φάρμακο! Βότανα έχει μέσα.
Παρουσιαστής: Δεν είναι φάρμακο Είναι βότανο. Μ’ αυτό θα είστε λίαρ τζετ, θα δουλεύει η καρδούλας σας ρολόι κανονικό.
Παρουσιαστής: Με το συγκεκριμένο το «Ευαρτήριον» όμως κάνετε ό,τι πρέπει να κάνετε για την υψηλή χοληστερίνη, για τα τριγλυκερίδια, για το ζάχαρο, για να δημιουργήσετε ένα ανάχωμα στον οργανισμό σας.
Παρουσιαστής: Αυτό εδώ το «Ευαρτήριον» που βλέπετε, φίλες και φίλοι είναι η μοναδική λύση για όσους έχουν προβλήματα με υψηλή χοληστερίνη, με ζάχαρο, με τριγλυκερίδα, δεν μιλάω, άλλο το ιατρικό θέμα, ρωτήστε τον γιατρό σας! Αλλά αυτό εδώ κάνει την καρδιά σας να δουλεύει ρολόι. Σας είπα εγώ ήδη το χρησιμοποιώ για έναν και μόνο λόγο. Λόγω κληρονομικότητας. Και ο πατέρας μου έχει πρόβλημα με την καρδιά του και η μάνα μου η συγχωρεμένη έφυγε στα 66 λόγω καρδιάς της. Ε, αυτό λοιπόν με έκανε να ψάξω, βρήκα την εταιρία για αυτό το εξαιρετικό σκεύασμα, το παίρνω. Ούτε υψηλή χοληστερίνη, ούτε τριγλυκερίδια, ούτε ζάχαρο. Τίποτα, μια χαρά είμαι. Ρομπότ! Πως το λένε, η καρδιά μου δουλεύει μια χαρά. Και ούτε εμφράγματα φοβάμαι, ούτε εγκεφαλικά φοβάμαι ούτε τίποτα. Για αυτό λέω όλοι να το παραλάβετε. Θα με θυμηθείτε, θα δουλεύει η καρδιά σας, ρολόι.
Παρουσιαστής: Για τους κύριους και τις κυρίες που έχουν υψηλή χοληστερίνη, ζάχαρο, τριγλυκερίδια, για να μην έρθει το εγκεφαλικό από το πουθενά, ή το έμφραγμα, πάρτε το! Το παίρνω ήδη εγώ σας λέω, ο ίδιος το παίρνω, γιατί; Γιατί δυστυχώς η μητέρα μου έφυγε από καρδιά. Στα 67 της. Ο πατέρας μου έχει και αυτός πρόβλημα με την καρδιά του. Ε λοιπόν η κληρονομικότητα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Αυτοί είχαν υψηλή χοληστερίνη, τριγλυκερίδια κλπ δεν το πρόσεξε η μητέρα μου και πήγε εκεί που πήγε. Ε λοιπόν εδώ και χρόνια εγώ, εδώ και δυο χρόνια τουλάχιστον παίρνω αυτό εδώ, ούτε υψηλή χοληστερίνη, ούτε τριγλυκερίδια, ούτε ζάχαρο και είναι βότανα μέσα, δεν έχει χημεία. Δεν έχει χημεία. Και προσέχω την διατροφή μου. Παρουσιαστής: «Ευαρτήριον» για όσους έχουν προβλήματα με την καρδιά τους Φίλες και φίλοι θα το ξαναπώ ακόμη μια φορά. Βλέπετε στις εξετάσεις χοληστερίνη υψηλή, ζάχαρο υψηλό, τριγλυκερίδια. Σημαίνει ότι η καρδιά έχει θέμα. Θα έχει θέμα σε λίγο καιρό. Έτσι έφυγε η συγχωρεμένη η μάνα μου τι να κάνουμε τώρα. Η Ευθυμία. Εν πάση περιπτώσει. Να ναι καλά εκεί που είναι. Αυτό εδώ φίλες και φίλοι επειδή είχα κληρονομικότητα και εγώ και φοβόμουν, το «Ευαρτήριον» το παίρνω εγώ ο ίδιος μου δυο φορές την ημέρα. Δυο φορές την ημέρα Και μια, αρκεί. Δύο το παίρνω εγώ, γιατί καθαρίζει τις αρτηρίες.
Παρουσιαστής: κάνετε μια καρδιά υγιέστατη, ούτε έμφραγμα ούτε εγκεφαλικό.
Προλάβετε τώρα. Βλέπετε τις εικόνες δεν χρειάζεται πολύ μυαλό.
Παρουσιαστής: ... Πάρτε τώρα και η καρδιά; Ούτε εμφράγματα, ούτε εγκεφαλικά. Ταυτόχρονα, προβλήθηκαν στο κάτω μέρος της οθόνης οι εξής λεζάντες: ΕΥΑΡΤΗΡΙΟΝ (ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ)
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΥΨΗΛΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ - ΒΟΗΘΑ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΩΝ - ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ - ΡΥΘΜΙΖΕΙ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ - ΒΟΗΘΑ ΣΤΗΝ ΚΑΛΗ ΥΓΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ - ΜΕΙΩΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ - ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ• ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΝ, ΒΑΔΙΣΤΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΕΣ) Παρουσιαστής: Επίσης, όσοι έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα, σπονδυλοαρθρίτιδα, αρθρίτιδα χεριών, όσοι έχουν πρησμένα πόδια και θέλουν να περπατήσουν, να φορέσουν παπούτσια σαν άνθρωποι γιατί πονάνε, είναι 3 κηραλοιφές οι οποίες βοηθούν πάρα πολύ, ειλικρινά, όσοι τις πήραν έχουν μείνει άφωνοι. Ούτε πρησμένα πόδια έχουν, ούτε ρευματικά, ούτε όταν αλλάζει ο καιρός μια μικρή επάλειψη και τελειώνουν οι πόνοι, σταματούν οι πόνοι. Δεν είναι φάρμακα.
Παρουσιαστής: Όσοι έχετε ρευματοειδή αρθρίτιδα με τις κηραλοιφές Αυτοκρατορικόν, Βυζαντινόν θα βρείτε τον εαυτό σας. Ούτε πρησμένα πόδια, ούτε ρευματοειδή αρθρίτιδα, ούτε σπονδυλαρθρίτιδα, ούτε αρθρίτιδα χεριών, με τις κηραλοιφές, με τις επαλείψεις θα με θυμηθείτε.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΑΝΤΙΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ - ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΜΗΚΥΤΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ - ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΠΟΔΙΩΝ - ΧΕΡΙΩΝ - ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ - ΕΚΖΕΜΑΤΑ - ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΜΕΙΩΣΗ ΠΟΝΟΥ ΑΠΟ ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ - ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΧΕΡΙΩΝ - ΚΑΡΠΙΑΙΟ ΣΩΛΗΝΑ - ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ - ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΒΑΔΙΣΤΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΤΕΛΟΣ ΣΤΑ ΠΡΗΣΜΕΝΑ ΠΟΔΙΑ - ΚΙΡΣΟΙ - ΦΛΕΒΙΤΙΔΕΣ - ΘΡΟΜΒΟΙ - ΚΥΤΑΡΡΙΤΙΔΑ - ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΣΤΑ ΠΟΔΙΑ
Σε έγγραφο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), που αφορά το προϊόν «ΕΥΑΡΤΗΡΙΟΝ» αναφέρονται τα εξής: «Το προϊόν ΕΥΑΡΤΗΡΙΟΝ δεν είναι γνωστοποιημένο στον ΕΟΦ ως συμπλήρωμα διατροφής». Ο σταθμός προσκόμισε έντυπο γνωστοποίησης κυκλοφορίας συμπληρώματος διατροφής από την Ε.Ε.
Σε έγγραφο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), που αφορά τα προϊόντα «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ», «ΒΑΔΙΣΤΙΚΟΝ», «ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΝ» αναφέρονται τα εξής: «Τα προϊόντα ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ, ΒΑΔΙΣΤΙΚΟΝ, ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΝ, τα οποία σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έχετε στείλει είναι κηραλοιφές και διαφημίζονται για θεραπευτικές ενδείξεις κατατάσσονται στα φάρμακα και απαιτείται άδεια κυκλοφορίας. Για τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ».
Ο σταθμός αναφέρει στο υπόμνημά του ότι τα εν λόγω τρία προϊόντα έχουν καταχωρηθεί στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Γνωστοποίησης - Cosmetic Products Notification Portal (CPNP) ως καλλυντικά.
Κατά την πώληση όλων των ανωτέρω προϊόντων αποδόθηκαν θεραπευτικές ιδιότητες για την καταπολέμηση διαφόρων παθήσεων και ασθενειών, οι οποίες κατά κανόνα αποδίδονται στα φάρμακα.
Γ. Αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων
Κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης εκπομπής υπήρχε διαρκής εναλλαγή ενημέρωσης και τηλεπώλησης. Συγκεκριμένα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο παρουσιαστής μετά την παρουσίαση και τον σχολιασμό πολιτικών θεμάτων, προέβαινε με προφορική ενημέρωση των τηλεθεατών («Πάμε φίλες και φίλοι στα γρήγορα σε δύο καινούργια προϊόντα»), στην προώθηση της πώλησης διαφόρων προϊόντων.
ΙΙΙ. Ισχυρισμοί εγκαλουμένης
1. Ως προς τη μη εφαρμογή της διάταξης 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ στις τηλεπωλήσεις:
Ο σταθμός αναφέρει στο υπόμνημά του ότι ο έλεγχος αφορά σε οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση (μήνυμα τηλεπώλησης) και ότι εφαρμοστέες είναι αποκλειστικά οι διατάξεις που διέπουν τις οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις, μη εφαρμοζόμενων των διατάξεων που αφορούν στα ψυχαγωγικά και λοιπά προγράμματα. Οι διατάξεις, όμως, του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ περί Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος, εφαρμόζονται και στις ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις (βλ. και άρθρο 11 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ), καθώς και στις τηλεπωλήσεις, επειδή υπάρχει η ίδια ανάγκη προστασίας του τηλεοπτικού κοινού (ΣτΕ 1030/2011). Εξάλλου, το άρθρο 7 του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ αναφέρεται γενικώς σε «εκπομπή» και, επομένως, διέπει κάθε είδους εκπομπές και προγράμματα και απαγορεύει την παραπλάνηση του κοινού κατά τη διάρκειά τους (ΣτΕ 1522/2014). Επομένως, ο ισχυρισμός της εγκαλουμένης είναι απορριπτέος.
2. Ως προς τη μη ύπαρξη ευθύνης της εγκαλουμένης για οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση που παρήχθη από τρίτον:
Ο σταθμός επικαλείται ότι η εν λόγω οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση δεν παράγεται από τον σταθμό, αλλά παραδίδεται έτοιμη σ’ αυτόν από τρίτη εταιρεία και συνεπώς ο σταθμός δεν έχει εμπλοκή στη διαμόρφωση του περιεχομένου της. Όμως, ο ισχυρισμός αυτός, αληθής υποτιθέμενος, δεν ασκεί επιρροή στην έκβαση της υποθέσεως, διότι οι σταθμοί έχουν υποχρέωση, στο πλαίσιο της συντακτικής τους ευθύνης, να ελέγχουν εάν το περιεχόμενο των προγραμμάτων τους (περιλαμβανομένων και των εμπορικών ανακοινώσεων) είναι δυνατόν να παραπλανήσει τους τηλεθεατές, όταν τούτο προκύπτει εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο του ίδιου του μηνύματος. Στην προκειμένη περίπτωση συνέτρεχε τέτοια περίπτωση, γι’ αυτό και ο εν λόγω ισχυρισμός της εγκαλουμένης είναι απορριπτέος.
IV. Υπαγωγή
Υπό τα προεκτεθέντα:
Α) Η εγκαλουμένη διέλαβε στο τηλεοπτικό της πρόγραμμα ρητορική μίσους και δυσμενούς διακρίσεως εις βάρος μεταναστών (και δη στην βάση της εθνοτικής αυτών καταγωγής) τελώντας έτσι εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως το οικείο διοικητικό αδίκημα. Δεν ασκεί δε έννομη επιρροή άγουσα σε άρση της ευθύνης της εγκαλουμένης, ο ισχυρισμός αυτής ότι τα ως άνω μεταδοθέντα από τον σταθμό της αποτελούν και πολιτικές θέσεις του παρουσιαστού των εκπομπών.
Β) Ο προαναφερθείς υπό ΙΙΒ τρόπος παρουσίασης των επίμαχων προϊόντων ήταν δυνατό να παραπλανήσει το κοινό σε σχέση με τις υποτιθέμενες θεραπευτικές τους ιδιότητες και τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τη χρήση τους, αφού η δυνατότητα παραπλάνησης των τηλεθεατών προκύπτει στις συγκεκριμένες περιπτώσεις εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο των μηνυμάτων, με το οποίο τα προϊόντα παρουσιάστηκαν ως έχοντα τις προαναφερθείσες (προφανώς εκτός πραγματικότητας) ιδιότητες.
Η ενδεχόμενη παραπλάνηση των τηλεθεατών συνίστατο ειδικότερα στην, κατά την παρουσίαση των επίμαχων προϊόντων, απόδοση σ’ αυτά θεραπευτικών και αναλγητικών ιδιοτήτων για σοβαρές ασθένειες, με την χρησιμοποίηση των ανωτέρω ρητών και σαφών περί τούτου εκφράσεων (και παρά την παρεμβολή σ’ αυτές και της βεβαίωσης ότι «δεν συνιστούν φάρμακα»).
Τα στοιχεία των εν λόγω προϊόντων αποτελούν «πληροφορίες» ικανές να παραπλανήσουν τον μέσο τηλεθεατή, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εκείνον δηλαδή με τις γνώσεις που έχει από τη σχολική του εκπαίδευση και την κοινωνική του πείρα ως προς τα αναμενόμενα αποτελέσματα των προϊόντων και να επηρεάσουν την οικονομική του (τουλάχιστον) συμπεριφορά από το πιθανώς απατηλό περιεχόμενο των μηνυμάτων.
Γ) Η προφορική ενημέρωση των τηλεθεατών από τον παρουσιαστή της εκπομπής ότι ακολουθεί τηλεπώληση προϊόντων ήταν επαρκής για την πληροφόρησή τους για τον διαφημιστικό χαρακτήρα του προγράμματος που επρόκειτο να παρακολουθήσουν και άρα ικανή να αποτρέψει τυχόν σύγχυση αυτών ως προς το περιεχόμενο του προγράμματος. Η παράλειψη χρήσης πρόσθετων οπτικών ή ακουστικών μέσων για τον διαχωρισμό του ενημερωτικού και του διαφημιστικού περιεχομένου του προγράμματος δεν δυσχέραινε την αναγνώριση από τους τηλεθεατές του διαφημιστικού χαρακτήρα του προγράμματος, αφού αυτός γινόταν εύκολα αντιληπτός από εκείνους με τις προφορικές δηλώσεις του παρουσιαστή. Συνεπώς, η τηλεπώληση των προϊόντων ήταν σαφώς διακριτή από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος. Κατά συνέπεια, πρέπει η εγκαλουμένη να απαλλαγεί της σχετικής κατηγορίας.
Περαιτέρω, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη κύρωση, και δη εκείνη του προστίμου, για τα δύο πρώτα διοικητικά αδικήματα.
Με βάση δε τη βαρύτητα των παραβάσεων, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι α) το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την παράβαση διατάξεων περί ρητορικής μίσους και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών. Δύο μέλη είχαν τη γνώμη ότι έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη για το αδίκημα αυτό πρόστιμο ύψους εικοσιπέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ, β) το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για την παράβαση διατάξεων περί τηλεπωλήσεων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Απαλλάσσει την εταιρεία με την επωνυμία «ΚΡΗΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «NOTOS TV» από την κατηγορία της παράβασης των διατάξεων περί αρχής διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Δέχεται, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό, ότι η εγκαλουμένη εταιρεία (εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως):
α) παραβίασε τις διατάξεις περί ρητορικής μίσους και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών και
β) μετέδωσε μηνύματα τηλεπώλησης που μπορούσαν να παραπλανήσουν το τηλεοπτικό κοινό.
Επιβάλλει στην εγκαλούμενη εταιρεία:
α) τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για ρητορική μίσους και δυσμενή διάκριση έναντι μεταναστών και
β) τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για μετάδοση μηνυμάτων τηλεπώλησης που μπορούσαν να παραπλανήσουν το τηλεοπτικό κοινό.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΚΡΗΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ που εδρεύει στο Ηράκλειο Κρήτης, με ΑΦΜ 094259345, Δ.Ο.Υ. Β'ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
2. Του Φουκαράκη Αδάμ, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας, με ΑΦΜ 126300801, Δ.Ο.Υ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 5η Οκτωβρίου 2021 και δημοσιεύτηκε την 6η Δεκεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 129/2021 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 6η Δεκεμβρίου 2021
