Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 157/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 28.1.2019 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ξενοφώντα Μορώνη, αντιπρόεδρο, και τα μέλη Δήμητρα Παπαδοπούλου, Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη και Νικόλαο Κιάο. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργος Πλειός και Γεώργιος Σαρειδάκης, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση των κανόνων δικαίου που αφορούν α) την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων β) την προσβολή προσώπου που αναφέρεται σε ραδιοφωνική εκπομπή, γ) την μετάδοση μειωτικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και δ) την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας από πρόγραμμα που ενδέχεται να βλάψει σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, από τον ραδιοφωνικό σταθμό METROPOLIS RADIO 95,5, Ν. Θεσσαλονίκης, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία METROMEDIA Α.Ε., και συγκεκριμένα από το περιεχόμενο της εκπομπής «ΤΗΣ ΚΑΚΟΜΟΙΡΑΣ», η οποία μεταδόθηκε από τον ως άνω ραδιοφωνικό σταθμό την 21η Απριλίου 2017 [14:00-16:00]. Η Αρχή επελήφθη της υπόθεσης κατόπιν της με αριθμό 2471/26.04.2017 ανώνυμης καταγγελίας.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 268/19.5.2017, ο οποίος ανατέθηκε στην διοικητική υπάλληλο Μαρία Κοντογιάννη και στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Αντώνιο Κεχρή. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 763/ΕΣ/7.9.2017 έκθεση πραγματικών περιστατικών και ο Ειδικός Επιστήμονας υπέβαλε την με αριθμό πρωτοκόλλου 912/ΕΣ/1.11.2018 νομική του εισήγηση.
Πριν από την έναρξη της επί της ουσίας διαδικασίας προσήλθε ο Γεώργιος Ροδίτης, πληρεξούσιος δικηγόρος της εγκαλουμένης, και ζήτησε να αναβληθεί η συζήτηση της υποθέσεως. Η Ολομέλεια απέρριψε το αίτημα της αναβολής και διέκοψε την επί της υποθέσεως διαδικασία για την επόμενη ημέρα (29.1.2019), πράγμα που γνωστοποίησε αμέσως στον αιτούντα.
Την 29.1.2019 και ώρα 11:00 η Ολομέλεια συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο, προκειμένου να συζητήσει επί της ανωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη: Δήμητρα Παπαδοπούλου, Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου, Νικόλαος Κιάος και Γιώργος Πλειός, που είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, παρέστη για λογαριασμό της εγκαλουμένης ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Γεώργιος Ροδίτης. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο, ο Δικηγόρος απάντησε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 12.2.2019 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 722/12.2.2019 υπόμνημα.
Την 15.12.2020 και ώρα 11:00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr»): Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόντα τα μέλη Βασίλειος Καραποστόλης και Γιώργος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά τους απόντες κατά την συζήτηση (της 29.1.2019) Ευαγγελία Μήτρου και Νικόλαο Κιάο αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου για την υπόθεση. Παρέστη επίσης και ο ανωτέρω εισηγητής, ο οποίος ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού άκουσε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την ενδεχόμενη επιβολή σε περίπτωση παραβάσεων των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων. Ο άμεσος αυτός κρατικός έλεγχος αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των μεταδιδόμενων προγραμμάτων, στην προστασία της προσωπικότητας και της αξίας των αναφερόμενων προσώπων, καθώς και στην προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
2. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 10 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, μεταξύ των θεμιτών περιορισμών της ελευθερίας της έκφρασης συγκαταλέγεται «η προστασία της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των τρίτων»>.
3. Οι ραδιοφωνικοί φορείς υποχρεούνται να μεριμνούν για την ποιότητα του προγράμματος, καθώς και την προαγωγή του πολιτισμού με τη μετάδοση εκπομπών λόγου και τέχνης. Ειδικότερα, το άρθρο 6 παρ. 2 του Ν. 2328/1995 ορίζει τα εξής: «Οι άδειες χορηγούνται για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και η χρήση τους συνιστά δημόσια λειτουργία. Οι σταθμοί στους οποίους χορηγούνται οι άδειες υποχρεούνται να μεριμνούν για την ποιότητα του προγράμματος, την αντικειμενική ενημέρωση, τη διασφάλιση της πολυφωνίας, καθώς και την προαγωγή του πολιτισμού με τη μετάδοση εκπομπών λόγου και τέχνης». Η παραπάνω επιταγή επαναλαμβάνεται και από τους ειδικότερους νομοθετικούς κανόνες που αφορούν στις δημοσιογραφικές εκπομπές. Συγκεκριμένα, το άρθρο 2 παρ. 1 του Κώδικα Δεοντολογίας ειδησεογραφικών και άλλων δημοσιογραφικών και πολιτικών εκπομπών (ΠΔ 77/2003) ορίζει τα εξής: «Οι ειδησεογραφικές και άλλες δημοσιογραφικές και πολιτικές εκπομπές πρέπει να εξασφαλίζουν την ποιοτική στάθμη που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης καθώς και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας».
4. Περαιτέρω, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν πρωταρχική κρατική υποχρέωση (άρθρο 2 παρ. 1 Συντάγματος). Ο άμεσος κρατικός έλεγχος επί της ραδιοτηλεόρασης έχει ως στόχο της, μεταξύ των άλλων, και τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου (άρθρο 15 παρ. 2 Συντάγματος). Ως θεμελιώδης κανόνας της συνταγματικής εννόμου τάξεως, η προστασία αυτή έχει απόλυτο και επιτακτικό χαρακτήρα μη δεκτική οποιασδήποτε εξαίρεσης (όλως ενδεικτικώς, ΣτΕ 4157/2015 και ΣτΕ 4992/2014). Η υποχρέωση αυτή επαναλαμβάνεται και από την κοινή ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία, τόσο γενικά, «για κάθε είδους εκπομπές» (άρθρο 3 παρ. 1 στοιχ. β' του Ν. 2328/1995) όσο και ειδικά, για τις ειδησεογραφικές και άλλες δημοσιογραφικές και πολιτικές εκπομπές. Συγκεκριμένα, το άρθρο 9 παρ. 2 του Κώδικα Δεοντολογίας ειδησεογραφικών και άλλων δημοσιογραφικών και πολιτικών εκπομπών (ΠΔ 77/03) ορίζει τα εξής: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους. Πρέπει επίσης να γίνονται σεβαστά η ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, η επαγγελματική τους δραστηριότητα και το δικαίωμα έκφρασής τους. Η άσκηση κριτικής δεν είναι ασυμβίβαστη με το σεβασμό των δικαιωμάτων των εμφανιζομένων ή αναφερομένων προσώπων»».
5. Εξάλλου, κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του Κώδικα Δεοντολογίας ειδησεογραφικών και άλλων δημοσιογραφικών και πολιτικών εκπομπών (ΠΔ 77/03): «Δεν επιτρέπεται η παρουσίαση προσώπων με τρόπο ο οποίος, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος τους από μέρος του κοινού βάσει ιδίως του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ιδεολογίας, της ηλικίας, της ασθένειας ή αναπηρίας, του γενετήσιου προσανατολισμού ή του επαγγέλματος»», ενώ κατά το άρθρο 6 παρ. 1 του αυτού Κώδικα: «Η ιδιωτική ζωή όλων, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσίων προσώπων και των προσώπων της επικαιρότητας, είναι σεβαστή και απαραβίαστη».
6. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 3 του Κανονισμού υπ’ αριθ. 2/1991 του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως, το οποίο διατηρείται σε ισχύ βάσει του άρθρου 2 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003: «Οι εκπομπές δεν πρέπει να περιλαμβάνουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ειδικότερα προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές άσκοπης βίας. Η διάταξη αυτή ισχύει και για τα προγράμματα που ενδέχεται να βλάψουν τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, εκτός αν εξασφαλίζεται με επιλογή της κατάλληλης ώρας εκπομπής ή με άλλα τεχνικής φύσεως μέσα άτι στην περιοχή μεταδόσεως οι ανήλικοι δεν παρακολουθούν κατά κανόνα τις εκπομπές αυτές».
7. Στην παράγραφο 7 του άρθρου 27 παρ. 1 εδ. α του Π.Δ. 109/2010 ορίζεται ότι: «Η προηγούμενη υποβολή αίτησης απάντησης και η μη προσήκουσα από τον εγκαλούμενο σταθμό ικανοποίηση της αίτησης αυτής αποτελεί προϋπόθεση για την επιβολή των προβλεπομένων διοικητικών κυρώσεων, μόνο αν «η προσβολή του δικαιώματος μπορεί να αποκατασταθεί με τη διαδικασία του παρόντος άρθρου» ».
8. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
Από τον συνδυασμό των παραπάνω προκύπτει ότι επιβάλλεται οι ραδιοφωνικές εκπομπές να έχουν την συνταγματικώς επιβαλλόμενη ποιοτική στάθμη προγράμματος, η οποία πλήττεται κατάφωρα όταν παραβιάζονται οι κανόνες δικαίου που αφορούν στην προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής, της αξιοπρέπειας και της ιδιωτικής ζωής προσώπου που αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή, στη μετάδοση μειωτικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και στην προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας από προγράμματα που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, από την ακρόαση της επίμαχης ροής προγράμματος και από τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής:
Α. Κατά τις ώρες 14.00-16.00 της 21.04.2017 μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό της εγκαλουμένης η εκπομπή «ΤΗΣ ΚΑΚΟΜΟΙΡΑΣ». Στην έκθεση πραγματικών περιστατικών του Τμήματος Προγράμματος του Ε.Σ.Ρ. με αριθμό 763/ΕΣ/07.09.2017 έχει καταγραφεί ο ακόλουθος διάλογος, μεταξύ των συντελεστών της εκπομπής: « - Ξέρεις ότι η ΠΑΕ-ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣέχει κομμένο τηλέφωνο και ο άλλος έχειχεστεί στο τάλιρο με το Survivor; Έβαλε τον άλλο τον Σ[...]., τον γκέι τον Σ[...].
- Γκέι;
- Ε γκέι είναι, τι είναι;
- Γιατί;
- Ένας που λέει έχω πάει με 1000 γυναίκες πρέπει να μας πει και πόσοι φορτηγατζήδες του χαϊδέψαν τον πισινό. Λέω εγώ για τον, πως τον λένε, τον Σ[...]. Άμα τον κάνω μια, πως το λένε, αυτές τις ενδοσκοπήσεις κλπ θα του βρούνε τον πισινό ανοιχτό.
-Συγγνώμη. Σε ενοχλεί αν κάποιος έχει προτιμήσεις με άντρες;
- Τι, ποιος, που;
- Σε ενοχλεί;
- Εμένα να με ενοχλήσει; Εσένα αν σε ενοχλεί που είσαι χριστιανός και συ πας και στα μοναστήρια ότι η ομοφυλοφιλία. Αλλά όχι να μη λένε ότι δεν πήγε και με άντρες. Γιατί εγώ ξέρω ότι έχει πάει και με άντρες.
- Ξέρεις. Λες ο Σ[...] δηλαδή
- Ο Σ[...] πάει και με άντρες, ναι.
- Μάλιστα. Και γιατί δηλαδή πρέπει να με απασχολεί αυτό το πράγμα;
- Γιατί βλέπεις Survivor, δίνεις ακροαματικότητα στον Αλαφούζο, παίρνει τα λεφτά ο Αλαφούζος και η ΠΑΕ Παναθηναϊκός έχει κομμένο το τηλέφωνο...
- Εσύ τι να οδηγήσεις, είσαι ατζαμής. Θα οδηγήσω εγώ που έμαθα σε πισωκούνητα να οδηγάω και ήμουνα άσσος στο
- Εσύ ότι έχει να κάνει με τα πίσω είσαι καλός.
- Ναι. Κι εσύ στο Άγιο Όρος με τα πίσω καλά τα πήγαινες.
- Στο Δελασάλ πήγαινες αγόρι μου, εντάξει.
- Κι εσύ στο Άγιον Όρος. Εγώ είχα τρεις-τέσσερις. Εσύ όλο το μοναστήρι.
- Δε χρειάζεται παραπάνω. Εδώ μας έβγαλες, τον Σ[...] τον έβγαλες gay.
- Δεν είναι; Ένας άντρας ρε που πάει με γυναίκες πάει και το λέει δεξιά και αριστερά; Αυτός είναι τρύπιος.
- Τι να σου πω, είσαι απίστευτος.
- Εγώ λέω ότι ο Σ[...] είναι τρύπιος. Το λέω δημόσια.
- Εγώ αν ήμουν ο Σ[...] θα σ ’ έβαζα σ ’ ένα κλουβί και θα σε πλάκωνα στο ξύλο.
- Δ ύσκολο να με δείρει ο Σ[...]... Χλωμό το βλέπω...».
Β. Εν όψει των προεκτεθέντων διαλόγων, η φύση και η ένταση της προσβολής είναι τέτοιες που στερείται παντελώς νοήματος η προηγούμενη υποβολή, από τον θιγόμενο, αιτήματος απάντησης. Άρα, ουδεμία επίδραση ασκεί στην υπό κρίση υπόθεση το γεγονός, ότι από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου, δεν προκύπτει προηγούμενη προσήκουσα υποβολή αίτησης απάντησης, κατά την παράγραφο 7 του άρθρου 27 παρ. 1 εδ. α' του Π.Δ. 109/2010.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Α. Στα πλαίσια της δογματικής επεξεργασίας της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, έχει ορθά επισημανθεί ότι «και αν ακόμα η φράση είναι εξυβριστική ή ακόμα και δυσφημιστική, ήτοι προκαλούσα προσβολή της τιμής και υπολήψεως ενός προσώπου, πρέπει να διερευνάται εάν δικαιολογείται, εν όψει των θεμιτών σκοπών του ομιλητή, ως αναγκαία για την έκφραση των ιδεών και απόψεών του στο πλαίσιο της δημοκρατικής κοινωνίας» [Ιωάννη Σαρμά: Ελευθερία με υπεροχή του δικαίου. Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Αντ. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή, 2003, σελ. 191]. Επομένως, το Δικαστήριο εξετάζει εάν η χρήση υβριστικών εκφράσεων ήταν αναγκαία για να διατυπώσει ο ομιλητής μια αρνητική άποψη [υποθέσεις Constantinescu ενάντια Ρουμανίας, 27.06.2000, § 74 και Tammer ενάντια Εσθονίας, 06.02.2001, § 67]. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αποφεύγονται απαξιωτικές εκφράσεις που προσβάλλουν, χωρίς ιδιαίτερο λόγο, τα δικαιώματα τρίτων και οι οποίες δεν συμβάλλουν σε δημόσιο διάλογο ικανό να εξασφαλίσει την πρόοδο των υποθέσεων του ανθρωπίνου γένους [υπόθεση Οϋηάϋζ ενάντια Τουρκίας, 04.12.2003, § 37].
Εν προκειμένω, η αρνητική άποψη, κατά του Σ[...], που ήθελε να διατυπώσει ο ένας εκ των συντελεστών της εκπομπής «ΤΗΣΚΑΚΟΜΟΙΡΑΣ», ήταν η εξής: «Ένας άντρας ρε που πάει με γυναίκες πάει και το λέει δεξιά και αριστερά;». Εντούτοις, η διατύπωση της ως άνω άποψης συνοδεύτηκε από τις κάτωθι εκφράσεις:
- « Ένας που λέει έχω πάει με 1000 γυναίκες πρέπει να μας πει και πόσοι φορτηγατζήδες του χαϊδέψαν τον πισινό. Λέω εγώ για τον, πως τον λένε, τον Σ[...]. Άμα τον κάνω μια, πως το λένε, αυτές τις ενδοσκοπήσεις κλπ θα του βρούνε τον πισινό ανοιχτό.»
- «Εγώ λέω ότι ο Σ[...] είναι τρύπιος. Το λέω δημόσια.»
Πρόκειται για απαξιωτικές εκφράσεις και χαρακτηρισμούς που προσβάλλουν βάναυσα, απρόκλητα και χωρίς εννόμως επιτρεπτό λόγο την προσωπικότητα, την τιμή, την αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής ενός ανθρώπου. Εξάλλου, το γεγονός ότι κάποιος έχει εκθέσει δημοσίως μία έκφανση της σεξουαλικής του ζωής, δεν σημαίνει ότι έχει αρθεί, από τον ίδιο, το απαραβίαστο της ιδιωτικής του ζωής, στο σύνολό της. Αντιθέτως, η χρήση εκφράσεων σαν τις προαναφερθείσες συνιστούν μειωτικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς που μπορεί να ενθαρρύνουν τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση και τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος ομάδας ανθρώπων, λόγω του γενετήσιου προσανατολισμού τους, με αποτέλεσμα τη διαπόμπευση, όχι μόνο του συγκεκριμένου προσώπου αλλά και όλων των ανθρώπων που έχουν, πράγματι, επιλέξει έναν διαφορετικό, του «κανονικού», σεξουαλικό προσανατολισμό. Ιδιαιτέρως, δε, πρέπει να ληφθεί υπόψη η μεσημβρινή ώρα μετάδοσης των ως άνω εκφράσεων [14:18:15 & 14:46:44], δηλαδή ώρα που (και) ανήλικοι, κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας, ακούν ραδιόφωνο, ούτως ώστε να υπάρχει το ενδεχόμενο να προκληθεί σοβαρή βλάβη στη φυσική, πνευματική ή ηθική τους ανάπτυξη.
Β. Εντούτοις, λαμβάνεται υπόψη, από την Ολομέλεια της Αρχής, το πλαίσιο του διαλόγου, εντός του οποίου μεταδόθηκαν οι κρίσιμες εκφράσεις, και οι άμεσες αντιδράσεις του άλλου συντελεστή της εκπομπής, ως εξής:
«-Συγγνώμη. Σε ενοχλεί αν κάποιος έχει προτιμήσεις με άντρες;...
- Σε ενοχλεί;...
- Μάλιστα. Και γιατί δηλαδή πρέπει να με απασχολεί αυτό το πράγμα;.
- Τι να σου πω, είσαι απίστευτος...
- Εγώ αν ήμουν ο Σ[...] θα σ’ έβαζα σ’ ένα κλουβί και θα σε πλάκωνα στο ξύλο.» Πρόκειται για αντιδράσεις που μειώνουν, σε έναν βαθμό, την ένταση της προσβολής, ενώ η τελευταία φράση διαθέτει συμβολικό χαρακτήρα και δεν αποσκοπεί στην ενθάρρυνση ακραίας αντικοινωνικής συμπεριφοράς που εμπεριέχει βία, κατά το άρθρο 10 παρ. 4 του Κανονισμού υπ’ αριθ. 2/1991 του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως, το οποίο διατηρείται σε ισχύ βάσει του άρθρου 2 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003.
Γ. Ενόψει αυτών καθίσταται σαφές ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας υποχρεώσεις της, προβάλλοντας ραδιοφωνικό πρόγραμμα με προδήλως υποβαθμισμένο ποιοτικά χαρακτήρα (α) που προκάλεσε προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής, της αξιοπρέπειας και της ιδιωτικής ζωής προσώπου που αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή, (β) έφερε μειωτικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, (γ) και έθεσε σε κίνδυνο την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας από πρόγραμμα που ενδέχεται να βλάψει σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων (δ).
Κατά συνέπεια, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη κύρωση και δη εκείνη του χρηματικού προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση την βαρύτητα των παραβάσεων, το κοινώς γνωστό μερίδιο ακροαματικότητας του συγκεκριμένου ραδιοφωνιικού σταθμού και το γεγονός ότι η εγκαλουμένη υπήρξε πολλαπλώς υπότροπη (και) κατά το πρόσφατο παρελθόν για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο: α) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για την προβολή προγράμματος με υποβαθμισμένο ποιοτικά χαρακτήρα, β) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για την προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής, της αξιοπρέπειας και της ιδιωτικής ζωής προσώπου που αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή, γ) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για τη μετάδοση προγράμματος που έφερε μειωτικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και δ) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για τη μετάδοση σε μεσημεριανή ζώνη προγράμματος περιεχομένου που μπορούσε να έχει σοβαρή αρνητική επίπτωση στην ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων ακροατών.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- την υποχρέωση σεβασμού της συνταγματικά επιβαλλόμενης ποιοτικής στάθμης του τηλεοπτικού της προγράμματος (α), η οποία υποβαθμίστηκε λόγω μετάδοσης προγράμματος που προσέβαλε την προσωπικότητα, την τιμή, την αξιοπρέπεια και την ιδιωτική ζωή προσώπου που αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή (β), έφερε μειωτικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού (γ) και μπορούσε να έχει σοβαρή αρνητική επίπτωση στην ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων ακροατών (δ), κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία, METROMEDIA ΑΕ, ιδιοκτήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού METROPOLIS RADIO 95,5, τη διοικητική κύρωση του προστίμου:
α) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για την προβολή υποβαθμισμένου ποιοτικά προγράμματος,
β) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για τη μετάδοση προγράμματος που προσέβαλε την προσωπικότητα, την τιμή, την αξιοπρέπεια και την ιδιωτική ζωή προσώπου που αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή,
γ) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για τη μετάδοση προγράμματος που έφερε μειωτικά μηνύματα και χαρακτηρισμούς, εναντίον προσώπου, με τρόπο που μπορεί να ενθαρρύνει τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις λόγω γενετήσιου προσανατολισμού και
δ) των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ για τη μετάδοση σε μεσημεριανή ζώνη προγράμματος περιεχομένου που μπορούσε να έχει σοβαρή αρνητική επίπτωση στην ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων ακροατών.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση, με την προαναφερόμενη συνολική χρηματική κύρωση των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας METROMEDIA ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ που εδρεύει στο δήμο Πυλαίας νομού Θεσσαλονίκης, στην οδό Κωστή Παλαμά 6Γ, Τ.Κ. 55534, με ΑΦΜ 998305295, ΔΟΥ ΦΑΕ Θεσσαλονίκης.
2. Της Μιχάλη Μοσχονά του Παναγιώτη, με ΑΦΜ 024916553, ΔΟΥ Δ’ Θεσσαλονίκης, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας,
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 15η Δεκεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 6η Δεκεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 157/2020 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 6η Δεκεμβρίου 2021
