Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 126/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 8.6.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «ALERT» περιφερειακής εμβέλειας του Νομού Αττικής, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ JERONIMO GROOVY Α.Ε.», κατά την προβολή της εκπομπής με τίτλο «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» που μεταδόθηκε την 1.10.2019, μεταξύ 16.58 και 17.57, και την 2.10.2019, μεταξύ 16.59 και 17.57, αναφορικά με διατάξεις περί:
α) μισαλλόδοξου λόγου και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών,
β) εμπορικών ανακοινώσεων/τηλεπωλήσεων και
γ) αρχής διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων.
Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 889/9.10.2019 και 1146/12.3.2020 καταγγελίες.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 270/10.10.2019, ο οποίος χρεώθηκε στη διοικητική υπάλληλο Κατερίνα Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 997/ΕΣ/6.11.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η Ειδική Επιστήμων την με αριθμό πρωτοκόλλου 283/ΕΣ/30.3.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστησαν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Δημοσθένης Κορδελίδης και Φίλιππος Σπυρόπουλος, καθώς και οι δημοσιογράφοι Βασίλειος Γραμμένος και Ανδρέας Παπακυριακόπουλος. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 30.6.2021 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 3840/30.6.2021 υπόμνημά του.
Την 5.10.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Βασίλειος Καραποστόλης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Η Αντιπρόεδρος συμμετείχε εν αρχή στη διάσκεψη της Ολομελείας, αλλά στην συνέχεια (προ της ψηφοφορίας) αποχώρησε λόγω ανωτέρας βίας. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και άκουσε την Εισηγήτρια:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό μέρος
Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.
Α. Ρητορική μίσους και δυσμενής διάκριση έναντι μεταναστών
1. Η ελευθερία της έκφρασης θεσπίζεται στις εξής διατάξεις:
α) Στο άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που κυρώθηκε από την Ελλάδα με τον Ν. 2329/1953 και στη συνέχεια με το Ν.Δ. 53/1974, το οποίο ορίζει: «1. Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφοριών ή ιδεών, άνευ επεμβάσεως δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων ... 2. «Η άσκηση των ελευθεριών τούτων συνεπαγομένων καθήκοντα και ευθύνας, δύναται να υπαχθεί εις ορισμένας διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή κυρώσεις, προβλεπομένους υπό του νόμου και
αποτελούντας αναγκαία μέτρα εν δημοκρατική κοινωνία δια την προστασία της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των τρίτων».
β) Στο άρθρο 5Α παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Καθένας έχει δικαίωμα στην πληροφόρηση, όπως νόμος ορίζει. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό είναι δυνατόν να επιβληθούν με νόμο μόνο εφόσον είναι απολύτως αναγκαίοι και δικαιολογούνται για λόγους εθνικής ασφάλειας, καταπολέμησης του εγκλήματος ή προστασίας δικαιωμάτων και συμφερόντων τρίτων».
γ) Όσον αφορά στη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία η δημοσιογραφική ελευθερία θεσπίζεται στο άρθρο 2 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Ο δημοσιογράφος υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης και, στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, έχει το δικαίωμα, να μεταδίδει ανεμπόδιστα πληροφορίες και σχόλια για να εξασφαλίσει την ενημέρωση της κοινής γνώμης».
2. Η απαγόρευση διακρίσεων θεσπίζεται στις εξής διατάξεις:
α) Στο άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το οποίο ορίζει: «1. Απαγορεύεται κάθε διάκριση ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. 2. Εντός του πεδίου εφαρμογής των Συνθηκών και με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεών τους, απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω ιθαγενείας».
β) Στο άρθρο 2 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο ορίζει: «Κάθε άνθρωπος είναι υποκείμενο όλων των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναφέρονται στην παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση, όπως το φύλο, η γλώσσα, η θρησκεία, οι πολιτικές ή άλλες πεποιθήσεις, η εθνική ή κοινωνική καταγωγή, η περιουσία, η γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Επίσης δεν είναι επιτρεπτό να γίνεται καμία διάκριση λόγω του πολιτικού, νομικού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποία προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφική περιοχή ανεξάρτητη, είτε για χώρα μη ανεξάρτητη, υπό εποπτεία ή υπό οποιονδήποτε άλλο περιορισμό κυριαρχίας».
γ) Στο άρθρο 14 της ΕΣΔΑ, το οποίο ορίζει: «Η χρήσις των αναγνωριζομένων εν τη παρούση Συμβάσει δικαιωμάτων και ελευθεριών δέον να εξασφαλισθή ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσης, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής εις εθνικήν μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως».
δ) Στο άρθρο 5 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Εξαιρέσεις επιτρέπονται στις περιπτώσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο».
3. Όσον αφορά στη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία η απαγόρευση διακρίσεων θεσπίζεται στις εξής διατάξεις:
ι) Στο άρθρο 7 παρ. 1 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Οι πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων οφείλουν να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι παρεχόμενες από αυτούς υπηρεσίες να μην προκαλούν μίσος λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας, πεποιθήσεων, εθνικότητας, αναπηρίας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού»,
ιι) Στο άρθρο 4 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται η παρουσίαση προσώπων με τρόπο, ο οποίος υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να ενθαρρύνει, τον εξευτελισμό, την κοινωνική απομόνωση ή τις δυσμενείς διακρίσεις σε βάρους τους από μέρος του κοινού βάσει ιδίως του φύλου, της φυλής, της εθνικότητας, της γλώσσας, της θρησκείας, της ιδεολογίας, της ηλικίας, της ασθένειας ή αναπηρίας, του γενετήσιου προσανατολισμού ή του επαγγέλματος»,
ιιι) Στο άρθρο 4 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Δεν επιτρέπεται η προβολή μειωτικών, ρατσιστικών, ξενοφοβικών ή σεξιστικών μηνυμάτων και χαρακτηρισμών, καθώς και μισαλλόδοξων θέσεων και γενικά δεν πρέπει να θίγονται εθνοτικές και θρησκευτικές μειονότητες και άλλες ευάλωτες ή ανίσχυρες πληθυσμιακές ομάδες».
4. Το άρθρο 2 α του Κώδικα Δεοντολογίας Δημοσιογραφικού επαγγέλματος της ΕΣΗΕΑ ορίζει: «Ο δημοσιογράφος δικαιούται και οφείλει να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής, θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και κοινωνικής θέσης».
5. Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ατομικό δικαίωμα υπό την έννοια ότι αποτελεί μέσο για την αυτοπραγμάτωση του ατόμου και πολιτικό δικαίωμα, διότι αποτελεί προϋπόθεση του ελεύθερου δημοσίου διαλόγου και ως εκ τούτου του ελεύθερου σχηματισμού της πολιτικής βούλησης των πολιτών. Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ένα από τα ουσιωδέστερα θεμέλια μίας ανοικτής δημοκρατικής κοινωνίας. Η ουσία της ελευθερίας της έκφρασης έγκειται στην ελευθερία γνώμης και λήψης ή μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών χωρίς παρέμβαση από τις αρχές. Οποιοσδήποτε ασκεί το δικαίωμα της έκφρασης αναλαμβάνει «καθήκοντα και υποχρεώσεις», η έκταση των οποίων εξαρτάται από τις συνθήκες υπό τις οποίες ενήργησε και τα μέσα που χρησιμοποίησε. Το είδος του μέσου που χρησιμοποιείται διαφοροποιεί την έκταση της προστασίας της. Οι πολύ πιο άμεσες και έντονες συνέπειες που επιφέρουν τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα έναντι παραδοσιακών μορφών επικοινωνίας (λ.χ. του τύπου), λόγω του ότι μεταφέρουν το μήνυμα ή την πληροφορία σε απεριόριστο αριθμό προσώπων με χρήση εικόνας και ήχου (ΕΔΔΑ, Delfi SA κατά Εσθονίας, παρ. 134, Jersild κατά Δανίας, παρ. 31) και λόγω της δύναμης της ζωντανής εικόνας (ΕΔΔΑ, Jersild κατά Δανίας, 23.9.1994, παρ. 31) δικαιολογούν κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 14 και του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ, εντονότερους περιορισμούς κατά την άσκηση του δικαιώματος, κυρίως για την προάσπιση των δικαιωμάτων των τρίτων.
Κατά τη στάθμιση τυχόν συγκρουόμενων δικαιωμάτων λαμβάνονται υπόψη τα εξής κριτήρια:
α) το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκφέρεται ο επίδικος λόγος, αν δηλαδή αφορά ένα ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος ή όχι,
β) αν αφορά το γραπτό ή προφορικό λόγο, δεδομένου ότι γίνεται δεκτό ότι η αμεσότητα του προφορικού λόγου μπορεί να δικαιολογήσει τη χρήση εκφράσεων και χαρακτηρισμών που θα ήταν αθέμιτοι στο γραπτό λόγο (ΕΔΔΑ, Fuentes Bobo κατά Ισπανίας, 29.2.2000, ΕΔΔΑ, Gunduz κατά Τουρκίας, 4.12.2003, ΕΔΔΑ, Mamere κατά Γαλλίας, 7.11.2006, ΕΔΔΑ, Filatenco κατά Ρωσίας, 6.12.2007),
γ) ποια πρόσωπα αφορά ο επίδικος λόγος, διότι τα όρια ανεκτής κριτικής είναι ευρύτερα για τα δημόσια πρόσωπα απ’ ότι για έναν απλό ιδιώτη και
δ) αν πρόκειται για αξιολογικές κρίσεις ή για επίκληση πραγματικών γεγονότων.
Η έκφραση απόψεων επί πολιτικών θεμάτων ή θεμάτων δημοσίου ενδιαφέροντος δικαιούνται a priori υψηλής προστασίας, και ως εκ τούτου υφίσταται μικρό περιθώριο επεμβάσεων (ΕΔΔΑ, Mamere κατά Γαλλίας, παρ. 20), γεγονός που δεν ισχύει για την έκφραση απόψεων που προωθούν ή υποκινούν, άμεσα ή έμμεσα, τη βία, το μίσος, την ξενοφοβία ή κάθε άλλη μορφή μη ανεκτικότητας. Ο ορισμός ενός θέματος ως δημοσίου ενδιαφέροντος περιλαμβάνει τα ζητήματα επικαιρότητας που προκαλούν το δικαιολογημένο γενικό ενδιαφέρον, την μετανάστευση και την αντιμετώπιση των αλλοδαπών από κρατικές αρχές.
Στους περιορισμούς του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης εμπίπτει και η απαγόρευση του ρατσιστικού και μισαλλόδοξου λόγου. Οι περιορισμοί τελούν σε αναλογία με τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό (ΕΔΔΑ, Erbakan κατά Τουρκίας, παρ. 56, ΕΔΔΑ Gunduz κατά Τουρκίας, παρ. 40). Κριτήριο για τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών ή και (ποινικών) κυρώσεων είναι η αξιολόγηση του κινδύνου που ενέχει ο λόγος για την κοινωνία, αλλά και για ατομικά αγαθά των ατόμων που στοχοποιεί, σε περιπτώσεις που παρακινεί σε απόρριψη, μίσος ή και πράξεις βίας εναντίον τους.
Η πιο σημαντική περίπτωση μισαλλόδοξου λόγου είναι η ρητορική μίσους κατά των αλλοδαπών (ξενοφοβία) και ο ρατσιστικός λόγος. Σύμφωνα με τη Σύσταση 97 (20) της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης «ο όρος «hate speech» (ρητορική μίσους) θα πρέπει να κατανοηθεί ότι περιλαμβάνει όλες τις μορφές έκφρασης που διαχέουν, διεγείρουν, προωθούν ή δικαιολογούν φυλετικό μίσος, ξενοφοβία, αντισημιτισμό ή άλλες μορφές μίσους, οι οποίες βασίζονται στην έλλειψη ανεκτικότητας, η οποία εκφράζεται από τον επιθετικό εθνικισμό και εθνοκεντρισμό, διακρίσεις και εχθρότητα έναντι μειονοτήτων, μεταναστών και ανθρώπων με καταγωγή μετανάστη».
Ο μισαλλόδοξος λόγος είναι ασύμβατος με τις αξίες και τις νομικές αρχές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ισότητας και με την ουσία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η ανεκτικότητα και ο σεβασμός της ίσης αξιοπρέπειας όλων των ανθρώπων αποτελούν τα θεμέλια μίας δημοκρατικής και πλουραλιστικής κοινωνίας (ΕΔΔΑ Handyside κατά Ηνωμένου Βασιλείου, 7.12.1976 παρ. 49, Gunduz κατά Τουρκίας, 4.12.2003, παρ. 40, Erbakan κατά Τουρκίας, 6.7.2006, παρ. 56). Η διέγερση μίσους δεν περιλαμβάνει αναγκαία μία έκκληση για βίαιες ή εγκληματικές πράξεις (ΕΔΔΑ, Vejdeland και λοιποί κατά Σουηδίας, 9.2.2012). Είναι σημαντικό για έναν πολιτικό όταν εκφράζεται δημοσίως να αποφεύγει σχόλια που μπορεί να υποκινήσουν κοινωνική αναταραχή, ιδίως, στο πλαίσιο των εκλογών, όπου ο ρατσιστικός και ξενοφοβικός λόγος έχει μεγαλύτερη απήχηση, γι αυτό και δικαιολογείται ο περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης, προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα των μελών της κοινότητας των μεταναστών (ΕΔΔΑ, Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009).
Οι πολιτικοί όταν εκφράζονται ενώπιον του κοινού οφείλουν να αποφεύγουν σχόλια που ενδέχεται να καλλιεργήσουν τη μη ανεκτικότητα. Η πρόταση λύσεων για προβλήματα που συνδέονται με το μεταναστευτικό που συνηγορούν υπέρ της ρατσιστικής διάκρισης είναι πιθανό να προκαλέσει κοινωνική ένταση και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στους δημοκρατικούς θεσμούς (ΕΔΔΑ, Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009).
Το ΕΔΔΑ έκρινε δικαιολογημένη την επέμβαση στο δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης δημάρχου, ο οποίος σε δημόσια συνάθροιση ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να διατηρήσουν τη δυσαρέσκεια, τη μνησικακία και το μίσος που έχουν μέσα τους, επειδή αυτά συνιστούν προτροπή σε ανυπακοή προς τους νόμους του κοσμικού τουρκικού κράτους, η οποία δεν μπορεί να είναι συμβατή με το πνεύμα της ανοχής και τις θεμελιώδεις αξίες της δικαιοσύνης και της ειρήνης που εκφράζονται στο προοίμιο της Σύμβασης, ιδίως όταν οι δηλώσεις γίνονται από ένα πρόσωπο που έχει σημαντικό ρόλο σε μία μεγάλη πόλη σε καταστάσεις συγκρούσεων και έντασης (ΕΔΔΑ, Karatepe κατά Τουρκίας, 31.10.2007, παρ. 29 επ.). Ανάλογη ήταν η κρίση του ίδιου δικαστηρίου για δηλώσεις πολιτικού που έθεταν σε αντιπαράθεση τους Γάλλους με τη μουσουλμανική κοινότητα, της οποίας η πληθυσμιακή αύξηση παρουσιαζόταν ως λανθάνουσα απειλή στην αξιοπρέπεια και ασφάλεια των Γ άλλων πολιτών (ΕΔΔΑ, J. M. Le Pen κατά Γ αλλίας, 20.4.2010).
Το ΕΔΔΑ έκρινε επίσης επιτρεπτό τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης λόγω δημόσιας υποκίνησης σε εχθροπάθεια κατά των μεταναστών και δέχθηκε ότι το προεκλογικό υλικό συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος συνιστούσε ρατσιστική προπαγάνδα, γιατί υποκινούσε αν όχι τη βία, τουλάχιστον τη διάκριση, τον διαχωρισμό ή το μίσος προς μία ομάδα λόγω φυλής, καταγωγής, ή εθνικής προέλευσης (Feret κατά Βελγίου, 16.7.2009, 10.12.2009).
Β. Τηλεπωλήσεις
1. Το άρθρο 3 παρ. 17 του Ν. 2328/1995 ορίζει: «Οι ακροατές του ραδιοφώνου και οι τηλεθεατές θεωρούνται καταναλωτές των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί αντίστοιχα και έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών». Το άρθρο 1 παρ. 4 α του Ν. 2251/1994 περί προστασίας καταναλωτή, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 1 του Ν. 3587/2007, ορίζει: «Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του παρόντος νόμου νοούνται:
α) Καταναλωτής, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα για τα οποία προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά και τα οποία κάνουν χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών αυτών, εφόσον αποτελούν τον τελικό αποδέκτη τους. Καταναλωτής είναι και: αα) κάθε αποδέκτης διαφημιστικού μηνύματος, ββ) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εγγυάται υπέρ καταναλωτή, εφόσον δεν ενεργεί στο πλαίσιο της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του.
β) Προμηθευτής, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο, κατά την άσκηση της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του, προμηθεύει προϊόντα ή παρέχει υπηρεσίες στον καταναλωτή. Προμηθευτής νοείται και ο διαφημιζόμενος». Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και στα μηνύματα τηλεπώλησης, αφού και οι δύο αυτές κατηγορίες μηνυμάτων υπάγονται στην ευρύτερη έννοια των οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 η εδ. γ του Π.Δ. 109/2010 που ορίζει: «Μορφές οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων συνιστούν, ιδίως, η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος». Το άρθρο 2 παρ. 1 ιβ του Π.Δ. 109/2010 ορίζει ότι νοείται ως τηλεπώληση: «Η άμεση προσφορά προς το κοινό αγαθών, έναντι πληρωμής, ανεξάρτητα από τη διαδικασία καθορισμού του τμήματος ή τον τρόπο πληρωμής». Εξάλλου, διάταξη που αφορούσε σε διαφημιστικά μηνύματα (άρθρο 5 παρ. 4 του Π.Δ. 100/2000) εφαρμόζεται και σε εκπομπή τηλεπώλησης, επειδή συντρέχει η αυτή ανάγκη προστασίας του τηλεοπτικού κοινού (Βλ. ΣτΕ 1030/2011, 1584/2017, 5024/2012, 5025/2012 και 5026/2012).
2. Το άρθρο 9 α περ. δ του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν.
3587/2007 περί προστασίας καταναλωτή ορίζει: «Για τους σκοπούς των διατάξεων του παρόντος Μέρους νοούνται: «Εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές «κάθε πράξη , συμπεριλαμβανομένης της διαφήμισης και του μάρκετινγκ ενός προμηθευτή που συνδέεται άμεσα με την προώθηση, πώληση ή προμήθεια ενός προϊόντος σε καταναλωτές». Το άρθρο 9 γ παρ. 1 του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 3587/2007 ορίζει: «Απαγορεύονται οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές». Το άρθρο 9 γ παρ. 4 του ίδιου νόμου ορίζει: «Εμπορικές πρακτικές είναι αθέμιτες, ιδίως όταν είναι παραπλανητικές ...». Το άρθρο 9 δ παρ. 1 του Ν. 2251/1994 που προστέθηκε με το άρθρο 12 του Ν. 3587/2007 ορίζει: «Μία εμπορική πρακτική θεωρείται παραπλανητική όταν περιλαμβάνει εσφαλμένες πληροφορίες και είναι, συνεπώς, αναληθής, ή όταν με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της συνολικής παρουσίασής της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει το μέσο καταναλωτή, ακόμα κι εάν οι πληροφορίες, είναι, αντικειμενικά ορθές όσον αφορά ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία τα οποία παρατίθενται κατωτέρω και, ούτως ή άλλως, τον οδηγεί ή ενδέχεται να τον οδηγήσει να λάβει απόφαση συναλλαγής την οποία διαφορετικά δεν θα ελάμβανε. Τα στοιχεία αυτά είναι ... β) τα κύρια χαρακτηριστικά του προϊόντος, όπως είναι ..η σύνθεση ή τα αναμενόμενα από τη χρήση του προϊόντος αποτελέσματα..».
3. Πέρα από τις πιο πάνω υπό 2 διατάξεις του Ν. 3587/2007 που απαγορεύει τις παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές, η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία περιέχει τις εξής ειδικές ρυθμίσεις που απαγορεύουν την παραπλάνηση του κοινού κατά τη μετάδοση διαφημίσεων, οι οποίες εφαρμόζονται και στις τηλεπωλήσεις. Ειδικότερα: α) Το άρθρο 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ περί Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος προβλέπει: «Μία εκπομπή στο σύνολό της δεν πρέπει να παραπλανά
τους τηλεθεατές ...... β) Το άρθρο 2 παρ. δ του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ
περί Κώδικα Δεοντολογίας Διαφημίσεων ορίζει ότι νοείται ως «παραπλανητική διαφήμιση»: «Κάθε διαφήμιση που με οποιοδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της παρουσιάσεώς της, παραπλανά ή ενδέχεται να παραπλανήσει τα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ή στων οποίων τη γνώση περιέρχεται και που εξαιτίας του απατηλού χαρακτήρα της είναι ικανή να επηρεάσει την οικονομική τους συμπεριφορά ...». Οι διατάξεις του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και του Κώδικα Δεοντολογίας Προγράμματος εφαρμόζονται ανάλογα και στις ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις, επειδή υφίσταται προφανής ταυτότητα νομικού λόγου (βλ. και άρθρο 11 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ). γ) Το άρθρο 5 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ προβλέπει: «Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να περιέχουν δηλώσεις ή οπτικές παραστάσεις, που είτε
άμεσα είτε έμμεσα, με υπονοούμενα, με παραλείψεις, με διφορούμενα ή με υπερβολικούς ισχυρισμούς μπορούν να παραπλανήσουν τον καταναλωτή σε ό,τι αφορά: α) τις ιδιότητες του προϊόντος ».
4. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 2 περ. δ και 5 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ συνάγεται ότι υφίσταται υποχρέωση - και αντίστοιχη ευθύνη - των ραδιοτηλεοπτικών μέσων να ελέγχουν το περιεχόμενο των διαφημιστικών μηνυμάτων και από την άποψη της δυνατότητας παραπλάνησης των αποδεκτών τους, όταν τούτο προκύπτει εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο του ίδιου του μηνύματος (ΣτΕ 4009/2014).
5. Η διάταξη του άρθρου 7 περ. α του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ είναι σαφής και ορισμένη ως προς την υποχρέωση που επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς να μην προβάλλουν εκπομπές με περιεχόμενο που μπορεί να παραπλανήσει τους τηλεθεατές. Τούτο δεν αναιρείται από το γεγονός ότι για την εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως απαιτείται να συντρέξει η αόριστη νομική έννοια της «παραπλάνησης» των τηλεθεατών, διότι το περιεχόμενο της εννοίας αυτής είναι δυνατόν να εξειδικευτεί εν όψει συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας και τους κανόνες της λογικής, η δε σχετική κρίση του ΕΣΡ που είναι αρμόδιο για τη διαπίστωση της συνδρομής της προϋποθέσεως για την εφαρμογή της διατάξεως υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο (ΣτΕ 899/2015).
6. Συμπλήρωμα διατροφής κατά τον ορισμό που δίνεται στο άρθρο 1 παρ. 1 της ΥΑ ΓΠ/οικ. 103499/2013 είναι κάθε «διατροφικό προϊόν αρμοδιότητας ΕΟΦ με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, το οποίο αποτελεί συμπυκνωμένη πηγή θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, .... που προορίζονται να ληφθούν σε προσμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες». Φάρμακο κατά το άρθρο 2 παρ. 1β του Ν. 1316/1983 είναι «ουσία ή συνδυασμός ουσιών ή σύνθεση που φέρεται να έχει ιδιότητες θεραπευτικές ή προληπτικές για ασθένειες ανθρώπων ή ζώων, ως επίσης ουσία ή συνδυασμός ουσιών ή σύνθεση που μπορεί να χορηγηθεί σε άνθρωπο ή ζώο για να συμβάλλει σε ιατρική διάγνωση ή να βελτιώσει ή να τροποποιήσει ή αποκαταστήσει ή υποκαταστήσει οργανική λειτουργία στον άνθρωπο ή τα ζώα». Αντικείμενο των αρμοδιοτήτων του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), ο οποίος έχει ως σκοπό την προάσπιση και την προαγωγή της δημόσιας υγείας, καθώς και την εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος γενικότερα στο χώρο του φαρμάκου και άλλων συναφών προϊόντων, αποτελούν μεταξύ άλλων και τα προϊόντα ειδικής διατροφής και τα συμπληρώματα διατροφής (άρθρα 2 παρ. 1 και 2 παρ. 2 ιβ του Ν. 1316/1983).
7. Η επικοινωνία προϊόντων που συνδέεται με θέματα διατροφής και υγείας πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξαιρετική προσοχή, πέραν της καθιερωμένης διαφημιστικής δεοντολογίας, δεδομένου ότι λόγω έλλειψης εξειδικευμένων γνώσεων, τυχόν ασαφείς, ελλιπείς ή υπερβολικοί ισχυρισμοί μπορούν εύκολα να παραπλανήσουν τους καταναλωτές (απόφαση 15551/11.9.2020 του Συμβουλίου Ελέγχου Επικοινωνίας).
Γ. Αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων
Η αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων θεμελιώνεται: ι) Στο άρθρο 20 παρ. 1 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή/και ακουστικών ή/και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών», ιι) Στο άρθρο 10 παρ. 1 α εδ. α του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Οι οπτικοακουστικές εμπορικές ανακοινώσεις (μορφή των οποίων αποτελεί και η τηλεπώληση σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 στ. η εδ. γ του Π.Δ. 109//2010) οφείλουν α) να αναγνωρίζονται εύκολα ως τέτοιες», ιιι) Στο άρθρο 3 παρ. 1 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ, το οποίο ορίζει: «Η ραδιοτηλεοπτική διαφήμιση πρέπει να αναγνωρίζεται εύκολα ως διαφήμιση και να διαχωρίζεται σαφώς από το υπόλοιπο πρόγραμμα με τη χρησιμοποίηση οπτικών ή/και ακουστικών μέσων επισημάνσεως».
Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 β του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών». Το άρθρο 4 παρ 1 ε του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 παρ. 1 του ν. 2328/1995 (ΦΕΚ 159 Α'), όπως ισχύει, και 12 και 15 παρ. 3 του ν. 2644/1998 (ΦΕΚ 233 Α')».
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Α. Ρητορική μίσους και δυσμενής διάκριση έναντι μεταναστών
Η εξεταζόμενη εκπομπή αποτελεί μία πολιτική, ενημερωτική εκπομπή που παρουσιάζει και σχολιάζει γεγονότα και πρόσωπα της πολιτικής κυρίως επικαιρότητας (με ιδιαίτερη έμφαση στο μεταναστευτικό), την οποία παρουσιάζει ο Κυριάκος Βελόπουλος, ευρωβουλευτής και πρόεδρος του πολιτικού κόμματος «Ελληνική Λύση».
1. Κατά τη μετάδοση της εκπομπής «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» την 1.10.2019 αναφέρθηκαν ενδεικτικά τα εξής:
Παρουσιαστής: Εμείς είμαστε πατριώτες Έλληνες. Αγαπάμε την πατρίδα μας. Και για εμάς, είναι λαθροεισβολείς. Αυτοί που εισβάλλουν παράνομα στην χώρα μου είναι λαθροεισβολείς. Αυτούς που πάμε και τους βάζουμε δίπλα στα σπίτια των Ελλήνων χωρίς να ρωτήσουμε τους Έλληνες είναι παράνομο, είναι αντιδημοκρατικό. Αυτή είναι η άποψή μας.
Παρουσιαστής: Θα το ξαναπώ για άλλη μια φορά: για μένα η διασπορά προσφύγων και λαθροεισβολέων είναι εθνικό έγκλημα. Ό,τι και να μου λένε, για μένα είναι εθνικό έγκλημα. Τελεία και παύλα! Πρόσφυγες, λαθροεισβολείς,, μετανάστες, παράνομοι μετανάστες που μεταφέρονται στην ηπειρωτική Ελλάδα σε σπίτια Ελλήνων δίπλα, χωρίς να ερωτηθούν οι Έλληνες είναι έγκλημα.
Λεζάντα: Η διασπορά των προσφύγων-λαθροεισβολέων στην Ελλάδα είναι έγκλημα!
Παρουσιαστής: Έτσι λοιπόν οι αλλοδαποί αυτοί, οι λαθροεισβολείς θα
καταστούν και πλειοψηφία γιατί γεννοβολούν 3 και 4 παιδιά. Σήμερα είναι 100, επειδή γεννοβολούν επί 4 σε 10 χρόνια θα είναι 400-500. Οι Έλληνες είναι 100; 200; Δεν γεννούν θα είναι 220. Θα τελειώσουν την Ελλάδα.. Μην τους το επιτρέπεται. Εγκληματούν εις βάρος του έθνους. Δεν μπορώ άλλο να φωνάξω περισσότερο. Λεζάντες: Το παράδειγμα του πολεμικού αεροδρομίου Ν. Αγχιάλου, Το 2018 υπογράφηκε προεδρικό διάταγμα (Π.Δ.59) που «επιβάλλει» δημιουργία hot spot
ακόμα και σε οικισμούς των 200 κατοίκων, Η διασπορά των λαθροεισβολέων δεν θα γίνει μόνο σε μεγάλες πόλεις αλλά και σε οικισμούς των 100, 200 ατόμων Παρουσιαστής: Δείτε εδώ! 25χρονα και 30χρονα είναι παιδιά. Δεν είναι
γυναικόπαιδα όπως λένε πολλοί. Λίγα είναι τα γυναικόπαιδα. Αυτοί είναι Αφγανοί, Πακιστανοί και τέτοιοι. Όλα αυτά είναι μηνύματα τα οποία ειλικρινά σας λέω, είναι απίστευτο διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια της χώρας και το λέω για να το καταλάβετε. Με την διασπορά σε όλη την επικράτεια καθώς μπορεί να υπάρχουν και τζιχαντιστές μεταξύ αυτών.
Λεζάντα: Διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια με την διασπορά σε όλη την επικράτεια καθώς μπορεί να υπάρχουν και τζιχαντιστές.
Παρουσιαστής: Μεταξύ Κριθαριάς και Χρυσής Ακτής βρίσκεται η Βαλανιδιά. Έτσι λέγεται ο χώρος. Θα δεχτεί άλλους 100 πρόσφυγες. Λαθροεισβολείς. Η Κριθαριά και η Βαλανιδιά βρίσκονται -ακούστε λίγο, είναι ηλίθιοι!- δίπλα σε εγκαταστάσεις καυσίμων της αεροπορίας του πολεμικού, του στρατού μας! Πάνε και βάζουν 100 τζιχαντιστές δίπλα στα 50 μέτρα από την κηροζίνη! Δεν είναι δυνατόν! Δηλαδή καταλαβαίνετε τι κάνουν; Ένας, εγώ δεν λέω για 100, ένας να είναι πράκτορας των Τούρκων και πάει και βάλει κάτι εκεί πέρα έχει γίνει παρανάλωμα του πυρός όλη η περιοχή! Δυστυχώς αυτός ο ίδιος κίνδυνος θα υπάρχει και σε άλλες περιοχές και σε άλλες περιοχές της χώρας. Πού πάμε βρε παιδιά; Σε ακατοίκητα νησιά! Εκεί να τους πάνε! Σε ακατοίκητα νησιά, να μην κινδυνεύει κανένας Έλληνας να μην κινδυνεύει η Ελλάδα και να τους στείλουν μετά πίσω. Αυτό λέει η «Ελληνική Λύση»!
Λεζάντες: Μεταξύ Κριθαριάς και Χρυσής Ακτής Παναγιάς βρίσκεται η Βαλανιδιά που θα δεχτεί άλλους 100 πρόσφυγες-λαθροεισβολείς. Η Κριθαριά και η Βαλανιδιά βρίσκονται δίπλα σε εγκαταστάσεις καυσίμων της αεροπορίας, Δυστυχώς αυτός ο κίνδυνος θα υπάρχει και σε άλλες περιοχές
Παρουσιαστής: Άρα λοιπόν έχουν κλείσει την Αθήνα γύρω-γύρω από χιλιάδες
λαθροεισβολείς, μετανάστες, παράνομους δεν ξέρω πώς τους λένε πρόσφυγες εγώ τους λέω λαθροεισβολείς οι οποίοι ανά πάσα ώρα και στιγμή αν γίνει το μοιραίο (χτυπά ξύλο) να είστε βέβαιοι ότι θα κάψουν ζωντανούς κάποιους. Θα βιάζουν γυναίκες αν είναι προβοκάτορες και αν είναι πράκτορες των τουρκικών συμφερόντων. Γιατί δεν ξέρουμε ποιοι είναι. Σας λέω το αυτονόητο. Δεν σας λέω κάτι περίεργο, δεν τα φαντάζομαι.
Παρουσιαστής: Για αυτό και λέει η «Ελληνική Λύση»: Κανένα προνόμιο και
επίδομα δεν θα παίρνουν από εμάς οι λαθροεισβολείς-παράνομοι μετανάστες, πρόσφυγες, όπως και αν τους αποκαλείτε. Για εμάς είναι λαθροεισβολείς. Κανένα προνόμιο και επίδομα. Τελεία και παύλα. Και σε όποιον αρέσει. Σε όποιον δεν αρέσει να πάει σπίτι του να πάει στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν. Επίδομα θα δίνω στον Έλληνα. Αυτός φορολογήθηκε, αυτός πτώχευσε, αυτός αγωνίστηκε για την πατρίδα αγαπάει την Ελλάδα όσο την αγαπάει βέβαια γιατί λίγοι μείναμε στο τέλος. Λίγοι, δυστυχώς.
Παρουσιαστής: Θα εποικιστεί η Ελλάδα! Θα τελειώσει η πατρίδα μας, δεν το
καταλαβαίνουμε αυτό; Πάει ο Άκης ο Παυλόπουλος. Θα λέγεται Χασάν Παυλοπουλάφ. Το κατάλαβες; Μη γελάς. Δεν θα υπάρχουν Έλληνες, κύριε Παυλόπουλε. Σε 30-40 χρόνια δεν θα υπάρχει ο Άκης δεν θα υπάρχει Κυριάκος θα υπάρχει ο Χασάν και ο Ιμπραήμ.
2. Κατά τη μετάδοση της εκπομπής «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» την 2.10.2019 αναφέρθηκαν ενδεικτικά τα εξής:
Παρουσιαστής: Οι Γερμανοί λοιπόν θα τους αξιοποιήσουν για κάποια χρόνια και έπειτα μπορεί να τους στείλουν σε εμάς. Ή θα κάνουν το εξής: με τις Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες, που θα στήσουν στην Ελλάδα, θα τους κρατήσουμε εμείς εδώ, θα δουλεύουν με χαμηλά μεροκάματα, με χαμηλούς μισθούς και θα αλλοιώσουν την πληθυσμιακή μας σύνθεση. Αυτές είναι οι Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες που και ο Σαμαράς και ο Τσίπρας και ο Μητσοτάκης και οι υπόλοιποι υπηρετούν τυφλά, στεγνά και οι περιφερειάρχες Θράκης επάνω Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και Κεντρικής Μακεδονίας και Δυτικής. Και στην Ήπειρο θέλουν να κάνουν Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες. Για αυτό και τους πηγαίνουν στα Γρεβενά, τους πηγαίνουν στην βόρεια Ελλάδα. ναι αλλά αν μαζέψεις 80 ή 100 ή 200 χιλιάδες από αυτούς που είναι πολλοί περισσότεροι δεν είναι τόσοι, πιστέψτε με και γεννούν 4 παιδιά σε λίγα χρόνια θα είναι η πλειοψηφία της περιοχής και αλλάζει η Ελλάδα, αλλάζει η πατρίδα. Με αυτά τα επιχειρήματα πηγαίνουμε φίλες και φίλοι. Σκοπός λοιπόν είναι η εξολόθρευση του έθνους κράτους, είναι η εξολόθρευση των εθνών. Αυτός είναι ο σκοπός τους, αυτή είναι η βρώμικη δουλειά τους την οποία η «Ελληνική Λύση» δεν θα την επιτρέψει, θα παλέψει για αυτό γιατί λέμε «πρώτα η Ελλάδα, πρώτα οι Έλληνες». Η Ελλάδα θα είναι χριστιανική και ανεκτική. Χριστιανική όμως σίγουρα και ανεκτική βεβαιωμένα. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Και το ξαναλέω ακόμη μια φορά: Για μένα η Ελλάδα και η Ευρώπη είναι χριστιανικές. Τέλος. Ανεκτικές μεν αλλά χριστιανικές δε.
Λεζάντες: Οι Γερμανοί θα τους αξιοποιήσουν για κάποια χρόνια. Έπειτα θα τους στείλουν σε εμάς, Σκοπός τους είναι η «εξολόθρευση» των εθνών.
Παρουσιαστής: Είναι το πλοίο της αγάπης, το κρουαζιερόπλοιο αυτό. Εγώ δεν είδα κανένα παιδάκι εκεί μέσα. Κανένα παιδάκι. Και τι λένε; Αλλάχμπαρ! Αλλάχμπαρ; «Αλλάχμπαρ» λένε και όταν σφάζουν, ξέρετε. Για να καταλαβαινόμαστε, να σοβαρευτούμε λίγο. Δεν είναι λογική κατάσταση αυτή, δεν είναι κατάσταση αυτή. Δεν λέω ότι είναι όλοι τζιχαντιστές, λέω όμως ότι πρέπει το κράτος να ξέρει ποιοι είναι οι κακοί να τους στέλνει πίσω. Και τους καλούς αν δικαιούνται να μείνουν εδώ, να μείνουν. Αλλιώς, πίσω! Πίσω! Όλοι πίσω! Καλοί κακοί επαναλαμβάνω που δεν δικαιούνται νόμιμη είσοδο, λαθροεισβολείς είναι! Πώς θα τους έχω εδώ μέσα; Δεν γίνεται παιδιά. Δεν γίνεται!
Παρουσιαστής: Πώς πάντα τους περιμένουν κάποιοι από έξω από την ακτή και τους μαζεύουν; Για σκεφτείτε λίγο. Για αυτό λέω, μόνο η» Ελληνική Λύση» λέει κλείσιμο όλων των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Εγώ δεν λέω έλεγχο και παραμύθια που λέει η Νέα Δημοκρατία, λέω κλείσιμο. Τέλος! Καμία Μη Κυβερνητική Οργάνωση, καμία, δεν θέλω καμία, καμία! Δεν θα υπάρχει καμία για να τελειώνει το πρόβλημα μια και καλή.
Β. Τηλεπωλήσεις
Οι δύο εξεταζόμενες εκπομπές παρουσίασαν διάφορα προϊόντα, κάνοντας αναφορές στα συστατικά και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και προωθώντας την πώλησή τους στο κοινό από την τηλεόραση μέσω άμεσης προσφοράς. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
1. Εκπομπή «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» της 1.10.2019
Ο παρουσιαστής προώθησε άμεσα την πώληση μέσω της τηλεόρασης των προϊόντων «ΑΡΘΡΟΠΟΝ», «ΑΠΑΛΥΝΤΙΚΟΝ», «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΝ» και «ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ», εκ των οποίων το πρώτο χαρακτήρισε ως συμπλήρωμα διατροφής
και τα υπόλοιπα τρία ως κηραλοιφές (όπως αναγράφεται και στη συσκευασία των προϊόντων που εμφανίζεται στην οθόνη), αναφέροντας χαρακτηριστικά τα εξής:
Παρουσιαστής: Πάμε στο καλύτερο προϊόν που έγινε ποτέ Και λέγεται
«Αρθροπόν». Ένα εξαιρετικό συμπλήρωμα, δεν είναι φάρμακο!
Παρουσιαστής: Είναι βότανο, δεν είναι φάρμακο, προς Θεού έτσι; Δεν είναι φάρμακο.
Παρουσιαστής: Αυτό εδώ με μια επάλειψη επάνω ούτε θα πονάτε στη μέση σε λίγες ώρες, τίποτα. Τίποτα, τίποτα. Μια χαρά! Περδίκια θα είστε!
Παρουσιαστής: Νίκο μου, το Boswellia -θέλω να το καταλάβεις- δεν είναι φάρμακο, μην μπερδεύεστε μου λέει «το φάρμακο» δεν είναι φάρμακο αυτό, αυτό είναι συμπλήρωμα δηλαδή έχει βότανα μέσα είναι φυσικός τρόπος και διαδικασία. Παρουσιαστής: Υποβοηθάει! Δεν θεραπεύει, δεν είναι φάρμακο! Υποβοηθάει! Παρουσιαστής: Όσοι το πήραν τρέχουν σαν τον Γιουσεΐν Μπολτ.
Ταυτόχρονα, προβλήθηκαν οι εξής λεζάντες στο κάτω μέρος της οθόνης σε σχέση με τα προϊόντα που αποτέλεσαν αντικείμενο τηλεπώλησης:
ΑΡΘΡΟΠΟΝ - TELOPONE ARTHROPON BOSWELLIA (ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ)
ΑΝΑΚΟΥΦΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟ ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ
ΦΥΣΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΛΛΑΓΟΝΟΥ ΓΙΑ ΥΓΙΕΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΣ - ΑΣΠΙΔΑ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ - ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΔΡΑΣΗ - ΠΟΝΟΙ ΜΕΣΗΣ ΠΟΝΟΙ ΑΥΧΕΝΑ ΑΠΑΛΥΝΤΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΙΔΑΝΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΪΚΩΝ ΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ - ΠΛΗΓΕΣ - ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ - ΠΟΝΟΙ ΜΕΣΗΣ - ΛΟΥΜΠΑΓΚΟ- ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΤΕΛΟΣ Ο ΠΟΝΟΣ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ - ΑΝΤΙΡΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΙΔΑΝΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΜΥΪΚΩΝ ΠΟΝΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΑΝΤΙΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ - ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΗ ΑΝΤΙΜΗΚΥΤΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ
ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΠΟΔΙΩΝ - ΧΕΡΙΩΝ
ΦΛΕΓΜΟΝΕΣ - ΕΚΖΕΜΑΤΑ - ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ - ΤΕΛΟΣ Ο ΠΟΝΟΣ!!!
Σε έγγραφο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), που αφορά τα επίμαχα προϊόντα, αναφέρονται τα εξής: «Τα προϊόντα ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ,
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΝ και ΑΠΑΛΥΝΤΙΚΟΝ, τα οποία σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έχετε στείλει είναι κηραλοιφές και διαφημίζονται για θεραπευτικές ενδείξεις κατατάσσονται στα φάρμακα και απαιτείται άδεια κυκλοφορίας. Για τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας από τον ΕΟΦ».
2. Εκπομπή «ΚΟΝΤΡΑ & ΡΗΞΗ» της 2.10.2019
Ο παρουσιαστής προώθησε άμεσα την πώληση μέσω της τηλεόρασης των προϊόντων «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΝ» και «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΝ», τα οποία χαρακτήρισε ως κηραλοιφές (όπως αναγράφεται και στη συσκευασία των προϊόντων που εμφανίζεται στην οθόνη), αναφέροντας χαρακτηριστικά τα εξής:
Παρουσιαστής: Πάμε φίλες και φίλοι στα γρήγορα σε δύο καινούργια προϊόντα: Παρουσιαστής: Δεν υπάρχει καλύτερο προϊόν από αυτό. Ειλικρινά το λέω αυτό. Δεν υπάρχει. «Παραδοσιακόν» και «Διαχρονικόν». Όσοι έχετε προβλήματα με την μέση σας δεν θα πονάτε καθόλου. Θα είστε μια χαρά. Θα είστε λίαρ τζετ. Όπως το ακούτε. Τέρμα ο πόνος στην μέση. Με την «Παραδοσιακόν» και το «Διαχρονικόν» είναι καινούργια προϊόντα καινούργια η σύνθεση δεν θα ξαναπονέσει ποτέ η μέση σας. Θα ανακουφιστείτε τελείως.
Παρουσιαστής: Δεν θεραπεύεστε, δεν είναι θεραπεία με φάρμακο, προς Θεού, έτσι; Αλλά δεν θα πονάτε, το σημαντικό είναι να μην πονάει ο άνθρωπος.
Παρουσιαστής: 2310252320 και θα τελειώσετε με τους πόνους. Ούτε πόνους στα πόδια, ούτε πόνους στη μέση, ούτε προβλήματα με δισκοκήλη, δισκοπάθεια, ισχιαλγία κλπ. Δεν είναι φάρμακο! Δεν είναι θεραπεία με φάρμακο! Αλλά ανακουφίζεστε πλήρως από τον πόνο, δεν πονάτε. Τέρμα ο πόνος στην μέση. Παρουσιαστής: Τέρμα ο πόνος. Ισχιαλγία, οσφυαλγία δισκοπάθεια, δισκοκήλη, ρευματικά, ρευματοειδής αρθρίτιδα, σπονδυλαρθρίτιδα, πόνοι στον αυχένα. Είναι μόνο με βότανα δεν είναι φάρμακο.
Παρουσιαστής: Μιλάμε για πιστοποιημένα προϊόντα, μιλάμε για προϊόντα τα οποία είναι νόμιμα προϊόντα και αυτά είναι από ελληνική εταιρία, Έλληνες τα δημιουργούν, Έλληνες τα κατασκευάζουν.
Ταυτόχρονα, προβλήθηκαν οι εξής λεζάντες στο κάτω μέρος της οθόνης σε σχέση με τα προϊόντα που αποτέλεσαν αντικείμενο τηλεπώλησης:
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΙΔΑΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΝΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ - ΔΙΣΚΟΠΑΘΕΙΑ - ΠΟΝΟΣ ΜΕΣΗΣ - ΜΥΙΚΟΙ ΠΟΝΟΙ - ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ
ΙΣΧΥΑΛΓΙΑ - ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ - ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ - ΠΟΝΟΣ ΣΤΟΝ ΑΥΧΕΝΑ
ΓΙΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΧΕΡΙΩΝ - ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ -
ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ
ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΠΙΑΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ - ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ -
ΕΠΙΚΟΝΔΥΛΙΤΙΔΑ- ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΟ!
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΝ (ΚΗΡΑΛΟΙΦΗ)
ΙΔΑΝΙΚΟ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΝΩΝ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ
ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΜΥΙΚΟΙ ΠΟΝΟΙ, ΠΙΑΣΙΜΑΤΑ - ΤΕΛΟΣ Ο ΠΟΝΟΣ!!!
Σε έγγραφο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), που αφορά τα επίμαχα προϊόντα, αναφέρονται τα εξής: «Τα προϊόντα ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΝ και ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΝ, τα οποία ο παρουσιαστής χαρακτηρίζει ως κηραλοιφές δεν είναι γνωστοποιημένα στον ΕΟΦ».
Κατά την πώληση όλων των ανωτέρω προϊόντων (το πρώτο εκ των οποίων έχει γνωστοποιηθεί στον ΕΟΦ ως συμπλήρωμα διατροφής και τα υπόλοιπα πέντε έχουν καταχωρηθεί στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Γνωστοποίησης - Cosmetic Products Notification Portal (CPNP) ως καλλυντικά) αποδόθηκαν θεραπευτικές ιδιότητες για την καταπολέμηση διαφόρων παθήσεων και ασθενειών, οι οποίες κατά κανόνα αποδίδονται στα φάρμακα.
Γ. Αρχή διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων
Κατά τη διάρκεια των δύο εξεταζόμενων εκπομπών υπήρχε διαρκής εναλλαγή ενημέρωσης και τηλεπώλησης. Συγκεκριμένα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο παρουσιαστής μετά την παρουσίαση και τον σχολιασμό πολιτικών θεμάτων, προέβαινε με προφορική ενημέρωση των τηλεθεατών («Πάμε φίλες και φίλοι στα γρήγορα σε δύο καινούργια προϊόντα»), στην προώθηση της πώλησης διαφόρων προϊόντων.
ΙΙΙ. Ισχυρισμός της εγκαλουμένης
Ως προς την υποτιθέμενη κακή συγκρότηση του οργάνου:
Ο προβαλλόμενος λόγος κακής σύνθεσης του Συμβουλίου είναι προδήλως απαράδεκτος, καθώς αφορά υποτιθέμενες πλημμέλειες της διαδικασίας ψήφισης και επιλογής των μελών του ΕΣΡ που ανάγονται αποκλειστικά στα εσωτερικά της λειτουργίας του Κοινοβουλίου (interna corporis) και που εκφεύγουν ως εκ τούτου του δικαστικού ελέγχου (πρβλ. ΣτΕ 1723/2016, ΣτΕ 309/2010, ΣτΕ 2927/2004).
Περαιτέρω, η επιλογή των μελών των ανεξάρτητων αρχών γίνεται με αυξημένη πλειοψηφία από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής και τα σχετικά με τον τρόπο του ορισμού τους ρυθμίζονται αποκλειστικά και μόνον από τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 101Α Συντάγματος). Το άρθρο 14 περ. δ του Κανονισμού της Βουλής περιγράφει αναλυτικά την σχετική αρμοδιότητα της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και την ακολουθούμενη από αυτήν διαδικασία ορισμού των μελών των ανεξαρτήτων αρχών, χωρίς να αναφέρει πουθενά τη δυνατότητα κάποια από τα μέλη αυτά να ορίζονται με μειωμένη θητεία και μάλιστα η επιλογή τους να γίνεται τυχαία με κλήρωση. Δεν νοείται επομένως η ανάθεση, με νομοθετική ρύθμιση, σε οποιοδήποτε όργανο, της αρμοδιότητας να επιλέγει με οποιονδήποτε τρόπο (πολλώ δε μάλλον με κλήρωση) μέλη ανεξαρτήτων αρχών που θα υπηρετήσουν για μειωμένη θητεία, τροποποιώντας με τον τρόπο αυτόν την ήδη εκδοθείσα απόφαση ορισμού τους από το συνταγματικώς οριζόμενο ως αρμόδιο όργανο, ήτοι τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Κάτι τέτοιο θα ήταν ευθέως αντίθετο τόσο με τις ιδιαίτερα αυστηρές συνταγματικές εγγυήσεις που περιβάλλουν τον ορισμό των μελών των ανεξαρτήτων αρχών, όσο και με τις ρητές σχετικές προβλέψεις του υπέρτερου σε σχέση με τον απλό τυπικό νόμο Κανονισμού της Βουλής.
Ανεξαρτήτως των παραπάνω, η επίμαχη ρύθμιση προϋποθέτει να «συντρέχει περίπτωση για τη συμπλήρωση του αριθμού των μελών με τριετή θητεία». Κατά συνέπεια, απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της (εάν δεν ήταν αντισυνταγματική) θα ήταν να προβλέπεται νομοθετικώς ότι ορισμένα από τα μέλη μιας ανεξάρτητης αρχής ορίζονται για τριετή θητεία και να χρειάζεται να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος κατά νόμον αριθμός τους και με κάποια από τα νεοεπιλεγέντα. Δεν συντρέχει ωστόσο εν προκειμένω αυτή η προϋπόθεση, καθώς κατά τον χρόνο επιλογής των νέων μελών του ΕΣΡ προβλεπόταν νομοθετικώς ότι όλα ανεξαιρέτως τα μέλη του ορίζονταν για εξαετή θητεία (άρθρο 3 παρ. 2 Ν. 3051/2002) και υπήρχε ήδη στην ανεξάρτητη αυτή αρχή ένα παλαιότερο μέλος που είχε οριστεί για την συμπλήρωση της πλήρους εξαετούς θητείας έτερου (αποβιώσαντος) μέλους (ΦΕΚ 2014 ΥΟΔΔ 783).
Επιπλέον, η επίμαχη ρύθμιση θα εφαρμοζόταν (αν δεν ήταν αντισυνταγματική) «κατά την πρώτη ανασυγκρότηση κάθε ανεξάρτητης αρχής» και προφανής της στόχος θα ήταν να εξασφαλίζεται η συνέχεια της λειτουργίας της αρχής αυτής με την μη ταυτόχρονη λήξη της θητείας του συνόλου των υπηρετούντων μελών της. Δεν επρόκειτο όμως εν προκειμένω για συνολική ανασυγκρότηση του ΕΣΡ, καθώς ήδη υπηρετούσε σε αυτό παλαιότερο μέλος και εξασφαλιζόταν επομένως επαρκώς ο επιδιωκόμενος στόχος της εξασφάλισης της συνέχισης της λειτουργίας του.
IV. Υπαγωγή
Υπό τα προεκτεθέντα:
Α) Η εγκαλουμένη διέλαβε στο τηλεοπτικό της πρόγραμμα ρητορική μίσους και δυσμενούς διακρίσεως εις βάρος μεταναστών (και δη στην βάση της εθνοτικής αυτών καταγωγής) τελώντας έτσι εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως το οικείο διοικητικό αδίκημα. Δεν ασκεί δε έννομη επιρροή άγουσα σε άρση της ευθύνης της εγκαλουμένης, ο ισχυρισμός αυτής ότι τα ως άνω μεταδοθέντα από τον σταθμό της αποτελούν και πολιτικές θέσεις του παρουσιαστού των εκπομπών.
Β) Ο προαναφερθείς υπό ΙΙΒ τρόπος παρουσίασης των επίμαχων προϊόντων ήταν δυνατό να παραπλανήσει το κοινό σε σχέση με τις υποτιθέμενες θεραπευτικές τους ιδιότητες και τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τη χρήση τους, αφού η δυνατότητα παραπλάνησης των τηλεθεατών προκύπτει στις συγκεκριμένες περιπτώσεις εκ πρώτης όψεως και από το περιεχόμενο των μηνυμάτων, με το οποίο τα προϊόντα παρουσιάστηκαν ως έχοντα τις προαναφερθείσες (προφανώς εκτός πραγματικότητας) ιδιότητες.
Η ενδεχόμενη παραπλάνηση των τηλεθεατών συνίστατο ειδικότερα στην, κατά την παρουσίαση των επίμαχων προϊόντων (που δεν συνιστούσαν φάρμακα), απόδοση σ’ αυτά θεραπευτικών και αναλγητικών ιδιοτήτων για σοβαρές ασθένειες.
Τα στοιχεία των εν λόγω προϊόντων αποτελούν «πληροφορίες» ικανές να παραπλανήσουν τον μέσο τηλεθεατή, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εκείνον δηλαδή με τις γνώσεις που έχει από τη σχολική του εκπαίδευση και την κοινωνική του πείρα ως προς τα αναμενόμενα αποτελέσματα των προϊόντων και να επηρεάσουν την οικονομική του (τουλάχιστον) συμπεριφορά από το πιθανώς απατηλό περιεχόμενο των μηνυμάτων.
Γ) Η προφορική ενημέρωση των τηλεθεατών από τον παρουσιαστή της εκπομπής ότι ακολουθεί τηλεπώληση προϊόντων ήταν επαρκής για την πληροφόρησή τους για τον διαφημιστικό χαρακτήρα του προγράμματος που επρόκειτο να παρακολουθήσουν και άρα ικανή να αποτρέψει τυχόν σύγχυση αυτών ως προς το περιεχόμενο του προγράμματος. Η παράλειψη χρήσης πρόσθετων οπτικών ή ακουστικών μέσων για τον διαχωρισμό του ενημερωτικού και του διαφημιστικού περιεχομένου του προγράμματος δεν δυσχέραινε την αναγνώριση από τους τηλεθεατές του διαφημιστικού χαρακτήρα του προγράμματος, αφού αυτός γινόταν εύκολα αντιληπτός από εκείνους με τις προφορικές δηλώσεις του παρουσιαστή. Συνεπώς, η τηλεπώληση των προϊόντων ήταν σαφώς διακριτή από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος. Κατά συνέπεια, πρέπει η εγκαλουμένη να απαλλαγεί της σχετικής κατηγορίας.
Περαιτέρω, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη κύρωση, και δη εκείνη του προστίμου, για τα δύο πρώτα διοικητικά αδικήματα.
Με βάση δε τη βαρύτητα των παραβάσεων, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι α) το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για την παράβαση διατάξεων περί ρητορικής μίσους και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών. Δύο μέλη είχαν τη γνώμη ότι έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη, για το αδίκημα αυτό, πρόστιμο ύψους εικοσιπέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ, β) το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για την παράβαση διατάξεων περί τηλεπωλήσεων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Απαλλάσσει την εταιρεία με την επωνυμία «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ JERONIMO GROOVY Α.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «ALERT» από την κατηγορία της παράβασης των διατάξεων περί αρχής διαχωρισμού προγράμματος και διαφημίσεων/τηλεπωλήσεων κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Δέχεται, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό, ότι η εγκαλουμένη εταιρεία (εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως): α) παραβίασε τις διατάξεις περί ρητορικής μίσους και δυσμενούς διάκρισης έναντι μεταναστών και β) μετέδωσε μηνύματα τηλεπώλησης που μπορούσαν να παραπλανήσουν το τηλεοπτικό κοινό.
Επιβάλλει στην εγκαλούμενη εταιρεία:
α) τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για ρητορική μίσους και δυσμενή διάκριση έναντι μεταναστών και
β) τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ για μετάδοση μηνυμάτων τηλεπώλησης που μπορούσαν να παραπλανήσουν το τηλεοπτικό κοινό.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ JERONIMO GROOVY ΑΕ που εδρεύει στην Καλλιθέα Αττικής, οδός Δοϊράνης 181 & Φειδίου, με ΑΦΜ 94321551, ΔΟΥ ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ.
2. Του Τούντα Γεωργίου του Αναστασίου, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας, με ΑΦΜ 029425845, ΔΟΥ Αγίων Αναργύρων.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 5η Οκτωβρίου 2021 και δημοσιεύτηκε την 22α Νοεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 126/2021 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 22α Νοεμβρίου 2021
