Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 76/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 8.6.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Γεώργιος Σαρειδάκης, ο οποίος είχε προσκληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη χρήση απρεπούς λόγου από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ASTRA TV Νομού Μαγνησίας, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ASTRA Α.Ε., κατά την προβολή της εκπομπής με τίτλο «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΡΕΝΑ» που μεταδόθηκε την 3.6.2018. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 3217/6.6.2018 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 278/27.7.2018, ο οποίος χρεώθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά που υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 881/ΕΣ/8.10.2019 νομική της εισήγηση, η οποία περιείχε και έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστη η πληρεξούσια δικηγόρος της, Ουρανία Αργυρίου. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Στη συνέχεια, δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να καταθέσει έγγραφο υπόμνημα και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.
Την 6.7.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, την Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν προσκληθεί νομίμως. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Γεώργιο Σαρειδάκη αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και άκουσε την Εισηγήτρια:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Α. Νομικό μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Το άρθρο 2 παρ. 4 εδ. α του Π.Δ. 77/2003 ορίζει: «Η τήρηση των γενικά παραδεκτών κανόνων που αφορούν στην ορθή, ευπρεπή και καλαίσθητη γλωσσική διατύπωση και εκφορά λόγου είναι απαραίτητη». Οι διατάξεις του Π.Δ. 77/2003 εφαρμόζονται στην προκειμένη περίπτωση, γιατί η εξεταζόμενη εκπομπή αποτελεί δημοσιογραφική εκπομπή, δηλαδή εκπομπή λόγου με ενημερωτικό χαρακτήρα σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 1 εδ. β του Π.Δ. 77/2003, επειδή ασχολείται με την παρουσίαση και τον σχολιασμό θεμάτων και προσώπων της (αθλητικής, κυρίως), επικαιρότητας.
3. Ο ζωντανός χαρακτήρας μίας εκπομπής που μεταδίδεται απευθείας αφαιρεί την δυνατότητα από τον δημοσιογράφο - συντονιστή της εκπομπής να αποσύρει επί τόπου χαρακτηρισμούς ή προφορικές δηλώσεις που έγιναν από τρίτο πρόσωπο που μετέχει στην εκπομπή, γι αυτό και η ευθύνη του δημοσιογράφου-συντονιστή της εκπομπής δεν συμπίπτει με εκείνη του προσώπου, το οποίο εκφράστηκε με λέξεις ενδεχομένως πολεμικές, υβριστικές ή συκοφαντικές. (πρβλ. ΕΔΔΑ υπόθεση Λιοναράκη κατά Ελλάδας της 5.7.2007 και ΕΔΔΑ Gunduz v. Turquie, § 49). Όμως, κάθε τηλεοπτικός σταθμός οφείλει, ενόψει της συνταγματικής επιταγής περί της ποιοτικής στάθμης των εκπομπών, να διαθέτει τους αναγκαίους μηχανισμούς για την διακοπή μίας εκπομπής, σε περίπτωση που παρουσιαζόμενο σ’ αυτήν πρόσωπο εκτρέπεται επιμόνως (πρβλ. ΣτΕ 4067/2008 και ΣτΕ 4788/2012).
4. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς), προκύπτουν τα
εξής:
Η εξεταζόμενη εκπομπή με τίτλο «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΡΕΝΑ» που μεταδόθηκε την 3.6.2018 αποτελεί εκπομπή λόγου με ενημερωτικό χαρακτήρα (δημοσιογραφική εκπομπή), η οποία στοχεύει στην ενημέρωση του κοινού και προβάλλεται σε απευθείας μετάδοση. Κατά τη διάρκεια αυτής αναφέρθηκαν (κατά λέξιν) τα εξής μεταξύ καλεσμένου και παρουσιαστών:
Καλεσμένος: .... «κοπρίτες».
Καλεσμένος: «Ποιοι μαλάκες θα βρουν να δώσουν τριακόσια και τετρακόσια χιλιάρικα;»
Καλεσμένος: «Ποιοι είστε εσείς; Λαμόγια! Μην τρελαθώ!»
Παρουσιαστής: Αν το πάμε με χαρακτηρισμούς κύριε ., εγώ δεν θέλω να συνεχίσω. Καλεσμένος: Εσύ με προκάλεσες.
Παρουσιαστής: Δεν δέχομαι να συνεχίσω ή θα σεβαστείτε τη συνέντευξη ή . .. Δεν δέχομαι Λαμόγια. Για να συνεχίσω.
Καλεσμένος: Γιατί, για ποιο λόγο; Εγώ τι είπα;
Παρουσιαστής: Σε μας αναφέρεστε;
Καλεσμένος: Σε σένα και στον Γαλάτη δεν αναφέρομαι. Όχι. Μιλάω γι αυτούς που εν απουσία του κ. Σπυριδόπουλου βγάλαν προσωπικά δεδομένα, θέματα τα οποία απαγορεύεται από το νόμο και είναι ντροπή. Κι εκφράστηκα έτσι γιατί είμαι αυτός που απέτρεψα μία μήνυση που θά’τρεχαν στα δικαστήρια.
Παρουσιαστής: Εγώ αντέδρασα γιατί νόμιζα ότι αναφερόσασταν σ’ εμάς.
Καλεσμένος: Όχι.
Παρουσιαστής: Ποτέ δεν υιοθετούμε χαρακτηρισμούς.
Καλεσμένος: Είχα πει αν θυμάσαι Γιώργο το 2008 η το 2009 - να μην πω ονόματα γιατί δεν κάνει - έτσι σε ζωντανή εκπομπή ή στο ραδιόφωνο ή στην τηλεόραση δεν θυμάμαι για τότε μία περίεργη κατάσταση που βίωνε η Νίκη (ποδοσφαιρική ομάδα στον Βόλο). Ότι κάποιοι παράγοντες, τότε, με ξένο κώλο θέλανε να κάνουνε τον πούστη.
Καλεσμένος: «Το τζάμπα πέθανε! Τον πούστη με ξένο κώλο σταματήσατε να τον κάνετε».
Οι παρουσιαστές της επίμαχης ζωντανής εκπομπής ήταν υπεύθυνοι για τον συντονισμό της συζήτησης και την προσπάθεια αποφυγής εκτροπών ή για την προσπάθεια επαναφοράς στην τάξη του καλεσμένου τους σε περίπτωση εκτροπής του, όπως εν προκειμένω εξαιτίας της χρήσης των ως άνω απρεπών και χυδαίων φράσεων και λέξεων. Σημειώνεται ότι οι δύο παρουσιαστές της εκπομπής δεν προσπάθησαν να διακόψουν τον καλεσμένο τους, παρά μόνο όταν νόμισαν ότι ο χαρακτηρισμός «λαμόγια» αφορούσε τους ίδιους, όταν δε βεβαιώθηκαν ότι αυτός αφορούσε απόντες (τρίτους), άφησαν τον καλεσμένο τους να εκφράζεται με τον συγκεκριμένο τρόπο, χωρίς βεβαίως να διακόψουν την ροή της εκπομπής.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών κρίνεται ότι ετελέσθη (εκ προθέσεως) από την εγκαλουμένη εταιρεία η προαναφερόμενη διοικητική παράβαση. Περαιτέρω κρίνεται (κατά πλειοψηφία) ότι πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση, και δη εκείνη της συστάσεως. Δύο μέλη έχουν την γνώμη ότι επιβλητέα κύρωση ήταν εκείνη του προστίμου.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ομόφωνα ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία με τη χρήση απρεπούς λόγου κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ASTRA Α.Ε., ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού ASTRA TV Νομού Μαγνησίας, τη διοικητική κύρωση της συστάσεως να μην προβάλλει στο μέλλον προγράμματα όμοια με το ανωτέρω.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 6η Ιουλίου 2021 και δημοσιεύτηκε την 14η Οκτωβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 76/2021 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 14 Οκτωβρίου 2021