Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 51/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 20.4.2021 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Γεώργιο Σαρειδάκη, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ANTENNA TV, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ANTENNA TV AE, βάσει της με αριθ. πρωτοκόλλου 5638/30.10.2018 καταγγελίας, η οποία αφορούσε ενδεχόμενη αδιάκριτη παρέμβαση σε προσωπικό πόνο και πένθος, κατά τη μετάδοση του προγράμματος με τίτλο «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ» την 29.10.2018 από 08.39.42 έως 08.41.47.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 373/22.11.2018, ο οποίος χρεώθηκε στη διοικητική υπάλληλο Κατερίνα Κοντοπούλου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 145/ΕΣ/1.2.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμονας υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 477/ΕΣ/1.6.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστησαν οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Ευαγγελία Ντάκουρη και Γρηγόρης Γιαμουγιάννης. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 7.5.2021 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 2705/7.5.2021 υπόμνημά του.
Την 31.5.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως.
2. Το άρθρο 7 παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003 ορίζει: «Πρέπει να αποφεύγεται κάθε αδιάκριτη παρέμβαση σε προσωπικό πόνο ή πένθος και ιδίως να αποφεύγεται η παρουσίαση σκηνών ή ατόμων σε στιγμές πένθους, οδύνης, απόγνωσης ή αγανάκτησης».
3. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις. Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 στοιχείο α του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των νομοθετικών κανόνων που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ευρισκόμενοι στο αρχείο του ΕΣΡ ψηφιακοί δίσκοι με την επίμαχη ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Κατά τη μετάδοση του προγράμματος με τίτλο «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ» την 29.10.2018 από 08.39.42 έως 08.41.47 παρουσιάστηκε το θέμα του θανάτου του Κωνσταντίνου Κατσίφα στο χωριό Βουλιαράτες μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών με Αλβανούς αστυνομικούς. Στο πλαίσιο αυτό μεταδόθηκε από τον σταθμό, σε απευθείας σύνδεση συνέντευξη που επιχείρησαν να πάρουν οι δημοσιογράφοι του σταθμού από τους γονείς του θανόντος στο σπίτι τους. Ειδικότερα, αναφέρθηκαν τα εξής:
Παπαδάκης: Στην τηλεφωνική γραμμή έχουμε την κυρία Βασιλεία Κατσίφα. Η κυρία Βασιλεία Κατσίφα, είναι η μάνα, είναι η μητέρα του Κώστα Κατσίφα.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Πώς να κάνω εγώ κουράγιο;
Παπαδάκης: Κυρία Κατσίφα, καλημέρα σας.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Κωνσταντίνε μου, λεβέντη μου.
Παπαδάκης: Καλ-
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Καρδιά μου.
Παπαδάκης: Κυρία Κατσίφα, μας ακούτε;
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Σε έφαγαν οι Αλβανοί, ζωή μου. Ψυχή μου. Λεβέντη μου, αχ!
Σιωμόπουλος: Έχει τον πόνο της, Γιώργο. Αντιλαμβάνεσαι ότι...
Παπαδάκης: Είναι μητέρα. Είναι μάνα.
Σιωμόπουλος: Είναι μητέρα που έχασε το παιδί της.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Δεν έχω ψυχή.
Σιωμόπουλος: Καλημέρα κυρία Κατσίφα. Καλημέρα σας. Όσο καλή μέρα μπορεί να είναι.
Παπαδάκης: Καλημέρα σας κυρία Κατσίφα.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Αχ, δεν έχω κουράγιο, ψυχή μου. Δεν έχω κουράγιο. Παπαδάκης: Τα συλλυπητήριά μας, για τον χαμό του γιόκα σας.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Γιατί να μου το σκοτώσουν το παιδί μου; Γιατί, τον λεβέντη μου;
Παπαδάκης: Τι έγινε κυρία Κατσίφα; Τι έγινε;
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Αχ. Αχ, μας διάλυσε. Μου τον έφαγαν οι Αλβανοί, τα σκυλιά. Δεν ήθελαν μειονότητα, Έλληνες. Είχε χαρά να στολίσει το σχολειό. Να το στολίσει για την επέτειο, για τους ήρωες. Μου το έφαγαν το παιδάκι μου. Ζωή μου! Δεν την θέλω την ζωή μου, κορίτσι μου, δεν την θέλω!
Σιωμόπουλος: Πολύ δύσκολη στιγμή.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Χωρίς την παρουσία του Κωνσταντίνου μου. Ψυχή μου! Δεν αντέχω κορίτσι μου, ευχαριστώ.
Παπαδάκης: Κυρία Κατσίφα, καλημέρα σας! Δεν ξέρω αν μας ακούτε. Κυρία Βασιλεία; Καλημέρα σας.
Μητέρα Κων/νου Κατσίφα: Δεν μπορώ.
Παπαδάκης: Δεν μπορεί, δεν μπορεί, δεν μπορεί.
Σιωμόπουλος: Δεν μπορεί να μιλήσει η γυναίκα, είναι...
Η τηλεφωνική σύνδεση διακόπτεται.
Σιωμόπουλος:.. ..είναι συγκλονισμένη από τον χαμό του παιδιού της.
Παπαδάκης: Και νομίζω ότι όλοι το αντιλαμβανόμαστε. Θέλησε να μας μιλήσει απευθυνότανε σε ένα γυναικείο πρόσωπο, ήταν οι συνάδερφοί μας από πάνω από το κοντρόλ που είχαν επικοινωνήσει μαζί της και την είχαν ρωτήσει.
Σιωμόπουλος: Και ακούσαμε το μοιρολόι της μάνας.
Παπαδάκης: Έτσι, το μοιρολόι της μάνας.
Κατά τη διάρκεια μετάδοσης της ανωτέρω συνέντευξης προβλήθηκε στο κάτω μέρος της οθόνης η εξής λεζάντα: «Η μάνα του άτυχου ομογενούς Κ. Κατσίφα που έπεσε νεκρός από πυρά της αλβανικής αστυνομίας».
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Η εγκαλούμενη στο υποβληθέν υπόμνημά της ισχυρίστηκε ότι η εν λόγω επικοινωνία έγινε κατόπιν αιτήματος προς τον σταθμό της ίδιας της μητέρας του θανόντος, οπότε δεν υφίστατο αδιάκριτη παρέμβαση σε πόνο ή πένθος. Επίσης, ισχυρίστηκε ότι η επικοινωνία έγινε σε ζωντανή σύνδεση και ήταν αδύνατον οι δημοσιογράφοι να γνωρίζουν εκ των προτέρων τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία θα περιερχόταν η μητέρα και ότι διέκοψαν τη σύνδεση όταν διαπίστωσαν ότι η συζήτηση δεν ήταν εφικτή. Από τα προαναφερόμενα, όμως, πραγματικά περιστατικά προκύπτει ότι παρά την αδυναμία ανάπτυξης διαλόγου με τη μητέρα του θανόντος που διαπιστώθηκε από την αρχή της σύνδεσης, υπήρξε επίμονη και επαναλαμβανόμενη προσπάθεια των δημοσιογράφων του σταθμού να μιλήσουν με εκείνη, παρόλο που ήταν φανερή η κακή ψυχική της κατάσταση και το ότι βρισκόταν σε βαθύτατη οδύνη, θρηνούσε και δεν μπορούσε να αρθρώσει λόγο. Γι’ αυτούς τους λόγους, η σύνδεση έπρεπε να είχε διακοπεί πολύ νωρίτερα και να είχε αποφευχθεί η μετάδοση αυτών των σκηνών που προφανώς δεν ήταν αναγκαίες για την ενημέρωση του κοινού για το επίμαχο ζήτημα.
Ενόψει όλων αυτών, κρίνεται (κατά πλειοψηφία) από την Ολομέλεια, ότι η εγκαλούμενη εταιρεία παραβίασε - εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί σ’ αυτήν διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Τρία μέλη του συμβουλίου μειοψήφησαν έχοντας την γνώμη ότι η εγκαλουμένη δεν τέλεσε τη διοικητική παράβαση της «αδιάκριτης παρέμβασης» σε προσωπικό πόνο και πένθος του άρθρου 7 του ΠΔ 77/2003, κατά την μετάδοση της εκπομπής με τίτλο «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ» την 29.10.2018, καθόσον η επικοινωνία των δημοσιογράφων της εκπομπής με τη μητέρα του θανόντος Κωνσταντίνου Κατσίφα έγινε ύστερα από αίτημα προς τον τηλεοπτικό σταθμό της ίδιας, η οποία ζήτησε να μιλήσει για την υπόθεση. Επομένως δεν υπάρχει «αδιάκριτη παρέμβαση» σε πόνο και πένθος. Η επικοινωνία αυτή έγινε σε ζωντανή σύνδεση και συνεπώς οι δημοσιογράφοι της εκπομπής ήταν αδύνατο να γνωρίζουν εκ των προτέρων την εξέλιξη της και τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία θα περιερχόταν εκείνη κατά τη ζωντανή σύνδεση. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι επέδειξαν σεβασμό και ευαισθησία απέναντι στη μητέρα, δεν την πίεσαν και φρόντισαν να διακόψουν τη σύνδεση ευθύς ως διαπίστωσαν ότι η συζήτηση μαζί της για την υπόθεση δεν ήταν εφικτή. Σκοπός της επικοινωνίας ήταν η ενημέρωση του κοινού για την υπόθεση του θανάτου του Κωνσταντίνου Κατσίφα μέσω της έκθεσης των απόψεων της μητέρας του, κατόπιν δικού της αιτήματος, όπως έχει αναφερθεί και η μετάδοση της συγκεκριμένης σκηνής κατά την εκπομπή δεν ήταν δυνατόν να αποφευχθεί καθότι έγινε σε ζωντανή σύνδεση.
Περαιτέρω, με βάση τη βαρύτητα της παραβάσεως και το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού, κρίνεται ότι για το ανωτέρω αδίκημα, το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ. Κατά τη γνώμη τριών μελών, επιβλητέα κύρωση ήταν εκείνη της συστάσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟ ΕΣΡ
Δέχεται κατά πλειοψηφία ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς την απαγόρευση αδιάκριτης παρέμβασης σε προσωπικό πόνο ή πένθος, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ANTENNA TV A.E., ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού ANTENNA TV A.E., τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη χρηματική κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΑΝΤΕΝΝΑ TV Α.Ε., που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, στην οδό Κηφισίας 10-12, με ΑΦΜ 099877634, ΔΟΥ ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.
2. Του Αγγελόπουλου Νικολάου του Αγγελή, με ΑΦΜ 025384449, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Του Παναγιώτη Μαράτου του Κυριάκου, με ΑΦΜ 055356820, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Της Αγγελικής Καραϊτιανού του Κωνσταντίνου, με ΑΦΜ 034834936, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 31η Μαΐου 2021 και δημοσιεύτηκε την 8η Σεπτεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 51/2021 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 8 Σεπτεμβρίου 2021
