Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 65/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 10.3.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Γιώργος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν ο έλεγχος ροής προγράμματος της 1ης. 1.2019 και της 2ας.1.2019 του ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού εθνικής εμβέλειας «ΣΚΑΪ» ιδιοκτησίας της εταιρείας «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ».
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 21/11.1.2019, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ροδόπη Μπιλιαρδή, που κατέθεσε την υπ’ αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 957/29.10.2017 έκθεση καταγραφής πραγματικών περιστατικών, και στην ειδική επιστήμονα-νομικό Χάρι Τσίγκου, που κατέθεσε το υπ. αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 1134/ 12.12.2019 νομικό σημείωμα.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό εταιρίας, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Στάθης Γεωργόπουλος, ο οποίος ρωτήθηκε σχετικώς και δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 1η.4.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 1207/13.3.2020 υπόμνημα.
Την 21η.7.2020 και ώρα 12.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «e-presence.gov.gr») Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γιώργος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
2. Στο άρθρο 3 παρ. 1 (α) του Ν. 2328/1995 ορίζεται: «Οι εκπομπές όλων των τηλεοπτικών σταθμών διέπονται από τις αρχές και τους κανόνες εκπομπών και διαφημίσεων που ισχύουν για τις εκπομπές της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης Α.Ε., στο πλαίσιο του άρθρου 15 παράγραφος 2 του Συντάγματος και της Οδηγίας 89/552/Ε.Ο.Κ. του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της 3.10.1989 (Ε.Ε.Κ., L.298/241 17.10.89), όπως αυτή έχει μεταφερθεί στην ελληνική έννομη τάξη. Η τήρηση των σχετικών υποχρεώσεων αποτελεί θεμελιώδη όρο της άδειας λειτουργίας του τηλεοπτικού σταθμού. Σε περίπτωση αμφιβολίας ως προς την υπαγωγή ενός τηλεοπτικού σταθμού σε ορισμένες υποχρεώσεις ισχύει ό,τι ισχύει και για την Ε.Ρ.Τ.- Α.Ε.».
3. Περαιτέρω, με το άρθρο 3 παρ. 17 εδ. α' του Ν. 2328/1995 προβλέπεται: «Οι ακροατές του ραδιοφώνου και οι τηλεθεατές θεωρούνται καταναλωτές των υπηρεσιών που προσφέρουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί αντίστοιχα και έχουν όλα τα δικαιώματα που προβλέπει η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών».
4. Στο άρθρο 21 παρ. 1 εδ. α' του ΠΔ 109/2010 προβλέπεται: «Τα διαφημιστικά μηνύματα ή τα μηνύματα τηλεπώλησης που παρεμβάλλονται κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων, δεν πρέπει να θίγουν την ακεραιότητά τους, λαμβανομένων υπ’ όψιν της νοηματικής ροής, των φυσικών παύσεων, της διάρκειας και της φύσης του προγράμματος, καθώς και των δικαιωμάτων των δικαιούχων».
5. Στην παράγραφο 2 του ως άνω άρθρου 21 του ΠΔ 109/2010 ορίζεται: «Η μετάδοση τηλεοπτικών ταινιών (εκτός των σειρών αυτοτελών επεισοδίων, των τηλεοπτικών σειρών σε συνέχειες και των ντοκυμαντέρ), κινηματογραφικών έργων και ειδησεογραφικών προγραμμάτων είναι δυνατό να διακόπτεται για διαφημιστικά μηνύματα ή/και μηνύματα τηλεπώλησης μία φορά για κάθε προγραμματισμένη χρονική περίοδο τριάντα (30) πρώτων λεπτών της ώρας. Το ίδιο ισχύει για τη μετάδοση παιδικών προγραμμάτων, εφόσον η προγραμματισμένη διάρκεια του προγράμματος υπερβαίνει τα τριάντα (30) πρώτα λεπτά της ώρας».
6. Τέλος, με το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 προβλέπεται: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγονται τα ακόλουθα: (α) η τήρηση των υποχρεώσεων που πηγάζουν από την ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία, όπως ισχύει, αποτελεί θεμελιώδη όρο της άδειας λειτουργίας κάθε τηλεοπτικού φορέα και συνεπώς η συντακτική ανεξαρτησία των τηλεοπτικών φορέων ασκείται νομίμως εντός των προαναφερόμενων νομοθετικών ορίων, (β) κατά την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων βαρύνουσα σημασία έχει η προστασία των καταναλωτών, δηλαδή των τηλεθεατών, επί τη βάσει του άρθρου 3 παρ. 17 Ν. 2328/1995 και (γ) η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για ορισμένες ρητά προβλεπόμενες κατηγορίες προγραμμάτων, στις οποίες περιλαμβάνονται τα ειδησεογραφικά προγράμματα, θεσπίζει σαφή υποχρέωση των τηλεοπτικών φορέων να διακόπτουν για διαφημιστικά μηνύματα ή/και μηνύματα τηλεπώλησης μία φορά για κάθε προγραμματισμένη χρονική περίοδο τριάντα (30) πρώτων λεπτών της ώρας.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ευρισκόμενοι στο αρχείο του ΕΣΡ ψηφιακοί δίσκοι με την επίμαχη ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Κατά την προβολή από τον τηλεοπτικό σταθμό της εγκαλουμένης του κεντρικού δελτίου ειδήσεων της 1ης.1.2019 σημειώθηκαν οι κάτωθι διακοπές για μετάδοση διαφημιστικών μηνυμάτων:
α) το κεντρικό δελτίο ειδήσεων μεταδίδεται αρχικώς για διάστημα μεγαλύτερο των τριάντα (30') πρώτων λεπτών της ώρας (ήτοι από 19:50:55 έως 30:35:27) και διακόπτεται πρώτη φορά για προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων.
β) η εκφώνηση των ειδήσεων συνεχίζεται για τρία (3') πρώτα λεπτά της ώρας (από 20:36:58 έως 20:39:17) και διακόπτεται δεύτερη φορά για προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων.
γ) στη συνέχεια μεταδίδεται η ειδησεογραφική ενότητα με τίτλο «Τα καλά νέα της ημέρας» και διάρκεια περίπου ένα (1') πρώτο λεπτό της ώρας (από 20:40:58 έως 20:41:00). Μετά τη λήξη της ως άνω ενότητας πραγματοποιείται τρίτη διακοπή για προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων.
δ) Ακολουθεί η μετάδοση της ειδησεογραφικής ενότητας με τίτλο «ΣΚΑΙ Αθλητικά» διάρκειας περίπου πέντε (5') πρώτων λεπτών της ώρας (από 20:41:00 έως 20:46:45). Μετά τη λήξη της ως άνω ενότητας πραγματοποιείται τέταρτη διακοπή για προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων.
ε) Τέλος, μεταδίδεται η ειδησεογραφική ενότητα με τίτλο «ΣΚΑΙ Καιρός» (από 20:47:08 έως 20:49:00) και μετά τη λήξη αυτής πραγματοποιείται η αποφώνηση του κεντρικού δελτίου ειδήσεων.
Από τα παραπάνω συνάγεται σαφώς ότι η δημιουργία από την εγκαλουμένη πολλών και διαφόρων ειδησεογραφικών ενοτήτων, η θεματική των οποίων δεν διαφοροποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις από εκείνη του κεντρικού δελτίου ειδήσεων, οδηγεί σε καταστρατήγηση της διάταξης του άρθρου 21 παρ. 2 του ΠΔ 109/2010 εφόσον σε διάστημα περίπου δεκαπέντε (15') πρώτων λεπτών της ώρας πραγματοποιούνται τρεις (3) διακοπές για μετάδοση διαφημιστικών μηνυμάτων. Συνολικώς, οι τηλεθεατές της εγκαλούμενης σε χρονικό διάστημα μίας ώρας περίπου παρακολούθησαν διαφημιστικά μηνύματα σε τέσσερεις (4) διαδοχικές διαφημιστικές διακοπές, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται η αρχή περί προστασίας της ακεραιότητας των προγραμμάτων, όπως συνάγεται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 21 του ΠΔ 109/2010 και ειδικότερα η αρχή περί ακεραιότητας των ειδησεογραφικών προγραμμάτων, η ροή των οποίων δεν μπορεί να διακόπτεται πριν το πέρας προγραμματισμένης χρονικής περιόδου τριάντα (30') πρώτων λεπτών της ώρας, όπως ο νόμος ορίζει.
Η εγκαλουμένη ισχυρίζεται ότι οι ειδήσεις για το χρηματιστήριο, οι αθλητικές ειδήσεις και το δελτίο καιρού αποτελούν ανεξάρτητα και αυτόνομα τμήματα, πλήρως διαφοροποιημένα από το δελτίο ειδήσεων, όπως έχει δεχθεί η σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρβλ. ΣτΕ 512/2008) και συνεπώς η προβολή διαφημίσεων μεταξύ των ανωτέρω ανεξάρτητων μερών δεν θίγει την ακεραιότητα του σε στενή έννοια δελτίου ειδήσεων. Ακόμη και εάν ο ισχυρισμός αυτός γίνει δεκτός, είναι σημαντικό να υπομνησθεί ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας βασίζει την προαναφερόμενη κρίση του «στα διδάγματα της κοινής πείρας», ήτοι στο συμπέρασμα που προκύπτει από την καθημερινή παρατήρηση της εμπειρικής πραγματικότητας σχετικά με τη διάρθρωση των ειδησεογραφικών προγραμμάτων όλων των τηλεοπτικών φορέων, οι οποίοι πράγματι διαχωρίζουν τις αθλητικές ειδήσεις και την πρόγνωση του καιρού από το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Οι λοιπές ενότητες που μεταδίδονται από την εγκαλούμενη και έχουν ως αποτέλεσμα τη μεγιστοποίηση των διαφημιστικών διακοπών κατά τη διάρκεια του δελτίου ειδήσεων αφενός δεν μεταδίδονται από τους λοιπούς τηλεοπτικούς φορείς ελεύθερης λήψης και αφετέρου δεν διαθέτουν ισχυρά χαρακτηριστικά σαφούς διαφοροποίησης από το γενικό περιεχόμενο του κεντρικού δελτίου ειδήσεων ώστε να αποτελούν ανεξάρτητο και αυτόνομο τμήμα αυτού κατά τα πρότυπα του χρηματιστηρίου, των αθλητικών ειδήσεων και του δελτίου καιρού. Πέραν τούτου, η συντακτική ανεξαρτησία κάθε τηλεοπτικού φορέα στη διαμόρφωση του προγράμματός του οριοθετείται από το πλέγμα υποχρεώσεων που θέτει η ενωσιακή και εθνική νομοθεσία και συνεπώς δεν είναι δυνατό η άσκηση της συντακτικής ανεξαρτησίας να αντιβαίνει στο σκοπό του νόμου, ο οποίος εν προκειμένω συνίσταται στην προστασία της ακεραιότητας των ειδησεογραφικών προγραμμάτων και στην προστασία των τηλεθεατών από την υπερβολική έκθεση στη διαφήμιση. Δεν ευσταθεί, επομένως, ο διττός ισχυρισμός της εγκαλούμενης ότι η δημιουργία τμήματος του δελτίου ειδήσεων με τίτλο «Τα καλά νέα της ημέρας» συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία αυτόνομης και ανεξάρτητης θεματικής ενότητας και η μετάδοσή του αποτελεί θεμιτή άσκηση της συντακτικής της ανεξαρτησίας.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει όλων αυτών, καθίσταται σαφές ότι η εγκαλούμενη εταιρεία παραβίασε - εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να γίνει δεκτή η (εκ προθέσεως) τέλεση της διοικητικής παράβασης και να επιβληθεί στην εγκαλούμενη εταιρεία διοικητική κύρωση, και δη εκείνη της συστάσεως.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβούλιου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τις διατάξεις περί διακοπών του προγράμματος για μετάδοση εμπορικών ανακοινώσεων, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού «ΣΚΑΪ» τη σύσταση να μην παραβαίνει τις ανωτέρω διατάξεις στο μέλλον.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 21η Ιουλίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 18η Ιουνίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 65/2020 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 18η Ιουνίου 2021
