Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 28/2021 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 26.01.2021 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γιώργος Πλειός, τα οποία είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η επανεξέταση των υποθέσεων στις οποίες αφορούσαν οι με αριθμό 379/2014 και 271/2015 αποφάσεις του ΕΣΡ, κατόπιν της ακύρωσης αυτών για τυπικούς λόγους με τις με αριθμό 3229/2017 και 1844/2020 αποφάσεις του ΣτΕ.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκαν φάκελοι με αριθμό 38/15.1.2020 και 380/23.11.2020 που ανατέθηκαν στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Γεώργιο Αναγνωσταρά, ο οποίος υπέβαλε στο ΕΣΡ τις με αριθμό πρωτοκόλλου 39/ΕΣ/10.1.2020 και 914/ΕΣ/16.11.2020 νομικές του εισηγήσεις παραπέμποντας συνολικώς στα όσα είχε αναπτύξει επί των υποθέσεων με τις με αριθμό πρωτοκόλλου 671/4.8.2014 και 682/12.5.2015 αρχικές νομικές του εισηγήσεις.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστησαν, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤΕΝΝΑ TV εταιρείας με την επωνυμία ΑΝΤΕΝΝΑ TV ΑΕ, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Ευαγγελία Ντάκουρη και Γρηγόριος Γιαμουγιάννης. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 26.2.2021 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Με νεότερο αίτημα της εγκαλουμένης, η ως άνω προθεσμία παρατάθηκε έως τις 16.3.2021. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία τα με αριθμό πρωτοκόλλου 1290/16.3.2021 και 1293/16.3.2021 υπομνήματα.
Την 13.04.2021 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Βασίλειος Καραποστόλης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τους απόντες κατά την συζήτηση Ευαγγελία Μήτρου και Γιώργο Πλειό αναγιγνώσκοντας τις έγγραφες εισηγήσεις, το υπόμνημα της εγκαλουμένης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και ο ανωτέρω εισηγητής, ο οποίος ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή σε περίπτωση παραβάσεων των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Κατά ρητή νομοθετική επιταγή, οι εκπομπές που μεταδίδουν οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί οφείλουν να μην παραπλανούν το κοινό. Ειδικότερα, το άρθρο 7 περ. α του Κανονισμού ΕΣΡ 2/1991 προβλέπει τα εξής: «Μια εκπομπή στο σύνολο της δεν πρέπει: α) Να παραπλανά ή να πανικοβάλλει τους τηλεθεατές ή ακροατές...». Η απαγόρευση αυτή συνεχίζει να ισχύει για τις μη ενημερωτικές εκπομπές και μετά τη θέση σε ισχύ του ΠΔ 77/2003 (όλως ενδεικτικώς, ΣτΕ 2129/2009 και ΣτΕ 569/2011).
3. Εξάλλου, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
4. Από τα παραπάνω προκύπτει επομένως υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών να λαμβάνουν μέτρα, ώστε το περιεχόμενο των διαγωνισμών που μεταδίδουν με τη συμμετοχή του κοινού μέσω τηλεφωνικών γραμμών και μηνυμάτων υψηλής χρέωσης να είναι σαφές ως προς τον τρόπο διεκδίκησης και κατάκτησης του εκάστοτε προσφερόμενου επάθλου. Πρέπει ιδίως να φροντίζουν, ώστε οι όροι συμμετοχής στους διαγωνισμούς αυτούς αφενός να περιγράφονται με ακρίβεια και αφετέρου να είναι άμεσα προσβάσιμοι στους ενδιαφερόμενους, χωρίς να απαιτείται εξειδικευμένη ηλεκτρονική αναζήτηση των σχετικών πληροφοριών.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, από την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και από τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής.
Στις 14.3.2014 και κατά την περίοδο από τις 13.2.2015 έως και τις 27.2.2015 και από τις 2.3.2015 έως και τις 6.3.2015, ο σταθμός της εγκαλουμένης προέβαλε τις εκπομπές ΠΡΩΙΝΟ ΑΝΤΕΝΝΑ, ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΜΟΥ και ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ. Κατά τη μετάδοση των εκπομπών αυτών απευθύνθηκε επανειλημμένως πρόσκληση προς τους τηλεθεατές να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς μέσω τηλεφωνικών αριθμών υψηλής χρέωσης με έπαθλο χρηματικά ποσά και προϊόντα.
Από τους διαδικτυακά αναρτημένους όρους των επίμαχων διαγωνισμών, προκύπτουν τα ακόλουθα ως προς τον τρόπο συμμετοχής του κοινού:
1. Σε πρώτη φάση, οι ενδιαφερόμενοι τηλεθεατές καλούσαν έναν τηλεφωνικό αριθμό υψηλής χρέωσης και πληκτρολογούσαν, όσο πιο γρήγορα μπορούσαν, τον αριθμό που τους ανακοινωνόταν.
2. Ο καλών ενημερωνόταν αν τη συγκεκριμένη στιγμή ήταν ο πιο γρήγορος στο παιχνίδι. Ενημερωνόταν επίσης ότι η σειρά του μπορούσε να αλλάξει μέχρι το τέλος του παιχνιδιού, αν συμμετείχε άλλος ταχύτερος παίκτης.
3. Το έπαθλο δινόταν στον πιο γρήγορο κατά τα ανωτέρω συμμετέχοντα, εντός του χρονικού πλαισίου του εκάστοτε διαγωνισμού.
Όσον αφορά στις εκπομπές της 14.3.2014, ισχύουν τα ακόλουθα:
• Δεν γίνεται καμιά αναφορά στον ιστότοπο, όπου είναι αναρτημένοι οι αναλυτικοί όροι του παιχνιδιού. Για την ανεύρεση των όρων αυτών απαιτείται έρευνα της ιστοσελίδας του σταθμού, στην υποενότητα «χρήσιμα» με ειδικότερη αναζήτηση στην επιλογή «διαγωνισμοί».
• Δεν αναγράφεται καθόλου στην προβαλλόμενη κάρτα των επίμαχων διαγωνισμών ότι η κατάκτηση του προσφερόμενου επάθλου γίνεται βάσει ταχύτητας και όχι βάσει τύχης.
• Δεν υπάρχει περαιτέρω καμία προφορική ενημέρωση για τον τρόπο συμμετοχής και κατάκτησης του επάθλου στους δύο από τους επίμαχους διαγωνισμούς (ΠΡΩΙΝΟ ΑΝΤ1 - ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ).
Δεν υπήρχε επομένως επαρκής περιγραφή του τρόπου κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου, καθώς σχετική ενημέρωση γινόταν μόνον σε έναν από τους τρεις επίμαχους διαγωνισμούς και μόνο προφορικά. Επομένως, το τηλεοπτικό κοινό θα μπορούσε να λάβει την απόφαση να συμμετάσχει τηλεφωνικά στην εκπομπή και άρα να χρεωθεί το αντίστοιχο αυξημένο τηλεφωνικό τέλος μη γνωρίζοντας την ουσιώδη πληροφορία ότι η κατάκτηση του επάθλου εξαρτιόταν τελικά από την ταχύτητα ανταπόκρισης του καλούντος σε ένα ακουστικό ερέθισμα Περαιτέρω, η απουσία κάθε αναφοράς στην οθόνη στον ιστότοπο, όπου βρίσκονταν αναρτημένοι οι όροι του παιγνίου, καθιστούσε ακόμα πιο προβληματική την ενημέρωση του κοινού για τους όρους συμμετοχής στον διαγωνισμό.
Όσον αφορά στις υπόλοιπες ελεγχόμενες εκπομπές, ισχύουν τα εξής:
• Σε κάθε μία από τις ελεγχόμενες εκπομπές, οι τηλεθεατές ενημερώνονται από τους παρουσιαστές για τον εκάστοτε ημερήσιο διαγωνισμό και τον παράλληλο μηνιαίο διαγωνισμό με έπαθλο ένα αυτοκίνητο. Ανακοινώνονται τόσο τα προσφερόμενα έπαθλα, όσο και τα χρονικά όρια του κάθε διαγωνισμού. Η παραπάνω ενημέρωση επαναλαμβάνεται αρκετές φορές κατά την προβολή της κάθε εκπομπής.
• Κατά την ως άνω ενημέρωση, η παρουσιάστρια της εκπομπής ανακοινώνει ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει» χωρίς περαιτέρω επεξήγηση της παραπάνω έννοιας και των όρων κατάκτησης του επάθλου. Σε πολλές όμως περιπτώσεις, η παρουσιάστρια αναφέρεται ταυτόχρονα σε «τυχερό νικητή» και σε «συμμετοχή σε κλήρωση».
• Μετά την προφορική αναγγελία του κάθε διαγωνισμού, εμφανίζεται σχετική κάρτα. Στην κάρτα αυτή αναγράφεται το προσφερόμενο έπαθλο και ο χρονικός ορίζοντας του διαγωνισμού. Αναφέρεται ως τρόπος συμμετοχής «ο πιο γρήγορος κερδίζει», χωρίς περαιτέρω επεξήγηση. Για τους όρους του διαγωνισμού, οι τηλεθεατές καλούνται να επισκεφτούν τον γενικό ηλεκτρονικό ιστότοπο του σταθμού. Για την ανεύρεση των όρων αυτών απαιτείται έρευνα της ιστοσελίδας του σταθμού, στην υποενότητα «χρήσιμα» με ειδικότερη αναζήτηση στην επιλογή «διαγωνισμοί».
Δεν υπήρχε επομένως επαρκής περιγραφή του τρόπου κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου, καθώς η ένδειξη «ο πιο γρήγορος κερδίζει» είναι από μόνη της ασαφής και μπορούσε ευλόγως να ερμηνευτεί από τον μέσο τηλεθεατή ως αναφερόμενη σε ταχύτητα κλήσης και όχι πληκτρολόγησης ενός αριθμού μετά την τηλεφωνική κλήση. Επομένως, το τηλεοπτικό κοινό θα μπορούσε να λάβει την απόφαση να συμμετάσχει τηλεφωνικά στην εκπομπή και άρα να χρεωθεί το αντίστοιχο αυξημένο τηλεφωνικό τέλος μη γνωρίζοντας την ουσιώδη πληροφορία ότι η κατάκτηση του επάθλου εξαρτιόταν τελικά από την ταχύτητα ανταπόκρισης του καλούντος σε ένα ακουστικό ερέθισμα. Παράλληλα, οι αναφορές της παρουσιάστριας σε «τυχερούς νικητές» και σε «συμμετοχή στην κλήρωση» αντιφάσκουν προς τους όρους του διαγωνισμού και παραπέμπουν εσφαλμένως στην ύπαρξη στοιχείων τυχαιότητας. Υπήρχε κατά συνέπεια και ως προς το σημείο αυτό κίνδυνος παραπλάνησης του κοινού ως προς τον τρόπο συμμετοχής στο παιχνίδι και κατάκτησης του εκάστοτε προσφερόμενου επάθλου. Εξάλλου, η απουσία αναφοράς στην οθόνη στον συγκεκριμένο ιστότοπο όπου βρίσκονταν αναρτημένοι οι όροι του παιγνίου καθιστούσε στην πράξη ακόμα πιο προβληματική την ενημέρωση του κοινού για τον τρόπο συμμετοχής σε αυτό και κατάκτησης του εκάστοτε προσφερόμενου επάθλου.
III. Προβαλλόμενοι ισχυρισμοί
Η εγκαλουμένη προβάλλει τον ισχυρισμό ότι οι όροι των τηλεοπτικών διαγωνισμών της ήταν ηλεκτρονικώς αναρτημένοι και ότι όλοι οι διαγωνισμοί απευθύνονταν σε ενήλικες, οι οποίοι μπορούσαν ευχερώς να τους αναζητήσουν και να τους πληροφορηθούν. Ισχυρίζεται επίσης ότι υπήρχε κατά την προβολή των επίμαχων εκπομπών επαρκής πληροφόρηση του κοινού για τους όρους συμμετοχής και κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου, χωρίς να προκύπτει κανένας κίνδυνος παραπλάνησης του κοινού. Όπως όμως έχει ήδη αναλυθεί, στις εκπομπές της 14.3.2014 υπήρχε σαφέστατο έλλειμα ενημέρωσης για τον ακριβή τρόπο συμμετοχής και κατάκτησης του επάθλου και γινόταν απλώς παραπομπή σε έναν γενικό ιστότοπο χωρίς να προσδιορίζεται καν ο ακριβής ηλεκτρονικός τόπος, στον οποίον θα μπορούσαν να ανευρεθούν οι ουσιώδεις αυτές πληροφορίες. Στις υπόλοιπες εκπομπές, γίνονταν προφορικές αναφορές που παρέπεμπαν ενίοτε σε κλήρωση και όχι σε ταχύτητα πληκτρολόγησης και υπήρχε αμφισημία για τον ακριβή τρόπο συμμετοχής και κατάκτησης των επάθλων. Η αμφισημία αυτή επετείνετο από την απουσία ειδικής αναφοράς στο συγκεκριμένο ηλεκτρονικό ιστότοπο, στον οποίον είχαν αναρτηθεί οι όροι συμμετοχής στο παίγνιο.
Ισχυρίζεται, τέλος, η εγκαλουμένη ότι η όποια επιβολή κυρώσεως θα ήταν ανεπίκαιρη και άσκοπη, εάν ληφθεί υπόψιν αφενός ο χρόνος που έχει παρέλθει από τις επίμαχες μεταδόσεις. Είναι ωστόσο σαφές ότι ο επαναπροσδιορισμός και ο ουσιαστικός επανέλεγχος των υποθέσεων έγινε εντός ευλόγου χρόνου από την έκδοση των αποφάσεων που ακύρωσαν για τυπικούς λόγους τις αρχικώς επιβληθείσες κυρώσεις, λαμβανομένων επίσης υπόψιν αφενός των αναβολών που χορηγήθηκαν συνεπεία σχετικών αιτημάτων της εγκαλουμένης και αφετέρου των αναπόφευκτων καθυστερήσεων που υπήρξαν λόγω της υφιστάμενης υγειονομικής κρίσεως.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει όλων των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραπλάνησε εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως το τηλεοπτικό κοινό ως προς τους όρους συμμετοχής και κατάκτησης των επάθλων των επίμαχων διαγωνισμών του.
Κατά συνέπεια, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη κύρωση και δη εκείνη του χρηματικού προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση την βαρύτητα της παράβασης, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού και το γεγονός ότι η εγκαλουμένη υπήρξε πολλαπλώς υπότροπη (και) κατά το πρόσφατο παρελθόν για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δέχεται ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραβίασε - εξακολουθητικώς και εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ANTENNA TV ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού ANTENNA TV, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΑΝΤΕΝΝΑ TV Α.Ε., που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, στην οδό Κηφισίας 10-12, με ΑΦΜ 099877634, ΔΟΥ ΦΑΕ ΑΘΗΝΩΝ.
2. Του Αγγελόπουλου Νικολάου του Αγγελή, με ΑΦΜ 025384449, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Του Παναγιώτη Μαράτου του Κυριάκου, με ΑΦΜ 055356820, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Της Αγγελικής Καραϊτιανού του Κωνσταντίνου, με ΑΦΜ 034834936, ΔΟΥ Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 13η Απριλίου 2021 και δημοσιεύτηκε την 24η Μαΐου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 28/2021 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) 24 Μαΐου 2021
