Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 160/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής μας:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 30.11.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») από τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο. Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η επανεξέταση της υπόθεσης στην οποία αφορούσαν οι με αριθμό 89/2014 και 220/2014 αποφάσεις του ΕΣΡ, κατόπιν της ακύρωσης αυτών για τυπικούς λόγους με την με αριθμό 808/2018 απόφαση του ΣτΕ.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 281/10.7.2020, ο οποίος ανατέθηκε στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά, η οποία υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 620/ΕΣ/13.7.2020 νομική της εισήγηση παραπέμποντας συνολικώς στα όσα είχε αναπτύξει επί της υποθέσεως με την με αριθμό πρωτοκόλλου 199/ΕΣ/31.1.2014 αρχική νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο NICKELODEON Νομού Αττικής, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΤΗΛΕΚΙΝΗΣΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ-ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ-ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ & ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, η πληρεξούσια δικηγόρος της Γεωργία Χριστοδούλου. Ερωτηθείσα από τον Πρόεδρο, η Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 15.12.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 5698/15.12.2020 υπόμνημα.
Την 28.12.2020 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και τα μέλη ( με τηλεδιάσκεψη μέσω «e-presence.gov.gr») Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη, Ευαγγελία Μήτρου. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Με τα άρθρα 15 παρ. 2 και 21 παρ. 1 του Συντάγματος θεσπίζεται υποχρέωση του Κράτους για προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας (βλ. ΣτΕ 2572/2015).
3. Το άρθρο 9 παρ. 6 εδ. πρώτο του Ν. 2251/1994, το οποίο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 παρ. 6 του Ν. 3587/2007 ίδιου περιεχομένου, θεσπίζει απαγόρευση της μετάδοσης διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών μεταξύ των ωρών 07.00 και 22.00, εφαρμόζεται δε και στους τηλεοπτικούς σταθμούς επειδή λογίζονται «προμηθευτές» κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 11.
4. Στο άρθρο 2 παρ. 1 της ΥΑ Οικ.3669/194, με την οποία προσαρμόστηκε η ελληνική νομοθεσία στην Οδηγία 2009/48/ΕΚ για την ασφάλεια των παιδικών παιχνιδιών ορίζεται ως «παιχνίδι κάθε προϊόν που έχει σχεδιαστεί και προορίζεται, αποκλειστικά ή όχι, να χρησιμοποιείται στο πλαίσιο παιχνιδιού από παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών».
5. Το άρθρο 9 του Κανονισμού 3/1991 του ΕΣΡ θεσπίζει απαγόρευση διαφήμισης πολεμικών παιχνιδιών.
6. Το άρθρο 9 παρ. 2 β του Ν. 3587/2007 προβλέπει ότι ως προϊόντα τα οποία ενέχουν κινδύνους για την ψυχική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων θεωρούνται ιδίως τα προϊόντα τα οποία παροτρύνουν, άμεσα ή έμμεσα, σε επιθετική συμπεριφορά και ειδικότερα σε χρήση ή άσκηση βίας.
7. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις. Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 στοιχείο α του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των νομικών κανόνων που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
Από τον συνδυασμό και τη λογική ερμηνεία των διατάξεων αυτών συνάγονται τα ακόλουθα, σχετικώς με τις διαφημίσεις παιδικών παιχνιδιών:
H απαγόρευση τηλεοπτικών διαφημίσεων αποτελεί εθνική ρύθμιση, με την οποία καθίσταται πληρέστερη η προστασία των παιδιών - τηλεθεατών ως καταναλωτών σε σχέση με τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 89/552/ΕΟΚ του Συμβουλίου (EEL 298), όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 97/36/ΕΚ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (EEL202) στον τομέα της τηλεοπτικής διαφήμισης και της προστασίας των ανηλίκων. Τούτο δε σύμφωνα και με την παρεχόμενη από το άρθρο 3 παρ. 1 της Οδηγίας 89/552/ΕΟΚ ευχέρεια του εθνικού νομοθέτη για τη θέσπιση ή διατήρηση συμβατών με το σκοπό της κανόνων, αυστηρότερων ή λεπτομερέστερων έναντι των κοινοτικών, όσον αφορά τη μετάδοση διαφημίσεων από ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς. Η εμπορική δε διαφήμιση, ως οικονομική δραστηριότητα, υπάγεται καταρχήν στην συνταγματική κατοχύρωση της οικονομικής ελευθερίας. Η απαγόρευση, όμως, της μετάδοσης τηλεοπτικών διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών μεταξύ 07.00 και 22.00 δεν έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος, αλλά αποτελεί περιορισμό του δικαιώματος της οικονομικής ελευθερίας, έχει γενικό και απρόσωπο χαρακτήρα και δικαιολογείται από σοβαρούς λόγους γενικοτέρου δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος, που είναι η προστασία της ψυχικής υγείας και ανάπτυξης των ανηλίκων και δεν αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας. Περαιτέρω, ο περιορισμός αυτός αφορά τη μετάδοση, από δημόσιο και ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό, της διαφήμισης κάθε είδους προϊόντων απευθυνόμενων σε παιδιά προς χρησιμοποίησή τους στο πλαίσιο παιχνιδιού, αδιαφόρως του αν, παράλληλα με τον ψυχαγωγικό προορισμό τους, τα προϊόντα αυτά έχουν, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, και εκπαιδευτικό χαρακτήρα που συντελεί στην ανάπτυξη αντίστοιχων ικανοτήτων του χρήστη, καθώς και αδιαφόρως του μεγέθους των εν λόγω προϊόντων και της χρηστικής αξίας τους για τα παιδιά (βλ. ΣτΕ 371/2015, 342/2017, 1398/2019, 2195/2019, 847/2020). Επιπλέον, στον ίδιο ως άνω χρονικό περιορισμό εμπίπτει και η μετάδοση τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων που προβάλλουν ιστότοπους και συνοδεύονται από αναφορά στην ονομασία και τα χαρακτηριστικά παιδικών παιχνιδιών που απευθύνονται σε ανηλίκους στο πλαίσιο του παιχνιδιού (πρβλ. ΣτΕ 2702/2017, 524/2018, 2195/2019, 847/2020).
Τέλος, η προστασία της παιδικής ηλικίας διασφαλίζεται και με την απόλυτη απαγόρευση μετάδοσης από τους τηλεοπτικούς σταθμούς διαφημιστικών μηνυμάτων που προβάλλουν πολεμικά παιχνίδια.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος από το αρχείο καταγραφής προγραμμάτων που τηρείται στο ΕΣΡ και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Τα προϊόντα που διαφημίστηκαν από τον σταθμό κατά την 27.2.2013 μεταξύ 15.00 και 16.00, την 8.3.2013 μεταξύ 16.00 και 17.00, την 13.3.2013 μεταξύ 15.00 και 16.00, την 15.3.2013 μεταξύ 17.00 και 18.00, την 16.3.2013 μεταξύ 15.00 και 17.00, την 19.3.2013 μεταξύ 13.00 και 15.00 και την 20.3.2013 μεταξύ 13.00 και 15.00, όπως αυτά καταγράφονται αναλυτικά στην εισήγηση της Ειδικής Επιστήμονος - Νομικού, συνιστούσαν παιδικά παιχνίδια κατά την προαναφερθείσα έννοια, δηλαδή προϊόντα που απευθύνονταν σε παιδιά ηλικίας έως 14 ετών και έχουν σχεδιαστεί και προορίζονται, αποκλειστικά ή όχι, για να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο παιχνιδιού και ψυχαγωγίας, αδιαφόρως του τυχόν εκπαιδευτικού τους χαρακτήρα, η διαφήμιση των οποίων από την τηλεόραση απαγορεύεται μεταξύ 07.00 και 22.00. Στις διαφημίσεις αυτές περιλαμβάνονταν και διαφημίσεις πολεμικών παιχνιδιών (απομιμήσεις όπλων), η μετάδοση των οποίων από την τηλεόραση απαγορεύεται.
ΙΙΙ. Προβαλλόμενοι ισχυρισμοί
Η εγκαλουμένη προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η όποια επιβολή κυρώσεως θα ήταν ανεπίκαιρη και άσκοπη, εάν ληφθεί υπόψιν ο χρόνος που έχει παρέλθει από την επίμαχη μετάδοση διαφημίσεων. Είναι ωστόσο σαφές ότι ο επαναπροσδιορισμός και ο ουσιαστικός επανέλεγχος της υποθέσεως έγινε εντός ευλόγου χρόνου από την έκδοση της αποφάσεως που ακύρωσε για τυπικούς λόγους την αρχικώς επιβληθείσα κύρωση, λαμβανομένων επίσης υπόψιν των αναπόφευκτων καθυστερήσεων που υπήρξαν λόγω της υφιστάμενης υγειονομικής κρίσεως. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 και παρ. 2, εδάφιο τελευταίο, του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, οι διοικητικές αρχές υποχρεούνται να λαμβάνουν τα επιβαλλόμενα δυσμενή μέτρα μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από την διεξαχθείσα ακρόαση του ενδιαφερομένου και όχι μέσα σε ορισμένη (και μάλιστα αποκλειστική) προθεσμία από αυτήν (ΣτΕ 1967/2011 7μ.). Επισημαίνεται προσθέτως ότι η παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος μεταξύ ακρόασης του σταθμού, λήψης απόφασης από το ΕΣΡ και ημερομηνίας μετάδοσης της επίμαχης εκπομπής δεν συνιστά παραβίαση της αρχής της χρηστής διοίκησης και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, ούτε των άρθρων 2 και 10 παρ. 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (πρβλ. ΣτΕ 2579/2015, ΣτΕ 2758/2015 και ΣτΕ 2572/2015).
Προβάλλει, επίσης, η εγκαλουμένη τον ισχυρισμό ότι η κοινοποιηθείσα κλήση προς ακρόαση δεν περιελάμβανε τα απαιτούμενα ελάχιστα στοιχεία για την δυνατότητα άσκησης εκ μέρους της του «δικαιώματος προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερόμενου» που προβλέπεται στο άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος. Επισημαίνεται, ωστόσο, αφενός ότι στην κοινοποιηθείσα κλήση αναφέρονται οι αριθμοί των αποφάσεων του ΕΣΡ που ακυρώθηκαν για τυπικούς λόγους από το ΣτΕ, καθώς και ο αριθμός φακέλου του ΕΣΡ που αφορούσε στην επίμαχη υπόθεση και αφετέρου ότι η εγκαλούμενη είχε συμμετάσχει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας της υπόθεσης και σε κάθε περίπτωση μπορούσε να ζητήσει να λάβει αντίγραφα των εγγράφων του φακέλου. Σημειώνεται ότι, όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό μέρος της παρούσης αποφάσεως, η εγκαλουμένη δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου. Κατά συνέπεια, αβασίμως υποστηρίζει η εγκαλουμένη (κατά την εκτίμηση του σχετικού ισχυρισμού της) ότι είχε δυσχέρεια κατανοήσεως των παραβάσεων που της αποδίδονταν.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει όλων των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη εταιρεία διοικητική κύρωση, και δη του προστίμου για την εν λόγω παράβαση.
Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως της απαγόρευσης μετάδοση διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών μεταξύ των ωρών 07.00 και 22.00, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία) και την περιφερειακή εμβέλεια του εν λόγω σταθμού, κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των 15.000 (δεκαπέντε χιλιάδων) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς την απαγόρευση μετάδοσης διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών, (συμπεριλαμβανομένων και πολεμικών παιδικών παιχνιδιών), μεταξύ των ωρών 07.00 και 22.00, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΤΗΛΕΚΙΝΗΣΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ-ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ-ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ & ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού NICKELODEON, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ .
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΤΗΛΕΚΙΝΗΣΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ- ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ-ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ & ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, που εδρεύει στο Ηράκλειο Αττικής, στην οδό Ιφιγένειας 47, με ΑΦΜ 094475540, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Αθηνών.
2. Του Ρηγίδη Γεώργιου του Νικολάου, με Α.Φ.Μ. 000098902, Δ.Ο.Υ. ΣΤ’ Αθηνών ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Του Κακάλη Κωνσταντίνου του Φωτίου, με Α.Φ.Μ. 031936911, Δ.Ο.Υ. Καλλιθέας, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 28η Δεκεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 12η Μαΐου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 159/2020 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 12 Μαΐου 2021
