Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 134/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 20.10.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον τηλεοπτικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο OPEN BEYOND TV (πρώην EPSILON TV), ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ, αναφορικά με διατάξεις περί προστασίας ανηλίκων και σήμανσης εκπομπών κατά τη μετάδοση της ξένης κινηματογραφικής ταινίας με τίτλο «Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ» την 12 .9.2018 μεταξύ 22.06 και 00.40. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 745/14.9.2018 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 314/19.9.2018, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Ειρήνη Κεραμήτσου και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά. Στη συνέχεια, η διοικητική υπάλληλος Ειρήνη Κεραμήτσου υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 323/ΕΣ/20.3.2019 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και η ειδική επιστήμων - νομικός Όλγα Γαρουφαλιά υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 352/ΕΣ/27.4.2020 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ιωάννης Νικολόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο ο δικηγόρος της εγκαλουμένης δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ο δικηγόρος της εγκαλουμένης δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να υποβάλει υπόμνημα και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη.
Την 16.11.2020 και ώρα 10.30 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Γιώργιος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Α. Νομικό μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Τα άρθρα 15 παρ. 2 και 21 παρ. 1 του Συντάγματος θεσπίζουν υποχρέωση προστασίας της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.
3. Σε εφαρμογή των πιο πάνω υπό 2 έως 4 διατάξεων θεσπίζεται υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, κατά τη μετάδοση των εκπομπών τους, προστασίας των ανηλίκων: ι) στο άρθρο 26 παρ. 4 του Π.Δ. 109/2010, σύμφωνα με το οποίο «οι τηλεοπτικοί οργανισμοί ελεύθερης λήψης οφείλουν να μη μεταδίδουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδίως προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές υπερβολικής βίας», ιι) στα άρθρα 9 παρ. 1 και 3 του Κανονισμού 2/1991 του ΕΣΡ (ο οποίος εφαρμόζεται στην προκειμένη περίπτωση σύμφωνα με το δεύτερο άρθρο παρ. 1 του Π.Δ. 77/2003), σύμφωνα με τα οποία «η παρουσίαση οποιασδήποτε μη ειδησεογραφικής εκπομπής πρέπει να σταθμίζει την αρνητική επιρροή που μπορεί η εκπομπή να ασκήσει στους ανηλίκους αν προβληθεί σε χρόνο που συνηθίζουν να παρακολουθούν ανήλικοι» και «οι εκπομπές δεν πρέπει να περιλαμβάνουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ειδικότερα προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές άσκοπης βίας. Η διάταξη αυτή ισχύει και για τα προγράμματα που ενδέχεται να βλάψουν τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων, εκτός αν εξασφαλίζεται με επιλογή της κατάλληλης ώρας εκπομπής ή με άλλα τεχνικής φύσεως μέσα ότι στην περιοχή μεταδόσεως οι ανήλικοι δεν παρακολουθούν κατά κανόνα τις εκπομπές αυτές», ιιι) στα άρθρα 26 παρ. 5 εδ. α του Π.Δ. 109/2010 και 1 της ΥΑ 6138/Ε/17.3.2000 (η οποία εξακολουθεί να ισχύει και να εφαρμόζεται μέχρι σήμερα, λόγω μη έκδοσης της προβλεπόμενης στο άρθρο 26 παρ. 7 του Π.Δ. 109/2010 νέας Υπουργικής Απόφασης, βλ. και ΣτΕ 904 και 905/2018, 4238/2015), σύμφωνα με τα οποία «όλα τα τηλεοπτικά προγράμματα (εκτός των διαφημιστικών μηνυμάτων και των μηνυμάτων τηλεπώλησης) κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με το βαθμό της δυσμενούς επίδρασης που μπορεί να έχει το περιεχόμενό τους στην προσωπικότητα και στην εν γένει ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων».
4. Η κατάταξη των προγραμμάτων σε κατηγορίες σήμανσης γίνεται από εσωτερική επιτροπή που συγκροτείται σε κάθε τηλεοπτικό φορέα σύμφωνα με τα άρθρα 2 παρ. 1 της ΥΑ 6138/Ε/17.3.2000 και 26 παρ. 7 εδ. β του Π.Δ. 109/2010.
5. Η υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών επιλογής της προσήκουσας σήμανσης των μεταδιδόμενων από αυτούς εκπομπών προκύπτει και από το άρθρο 26 παρ. 7 εδ. γ του Π.Δ. 109/2010, σύμφωνα με το οποίο «η σήμανση κάθε προγράμματος συναρτάται άμεσα με το περιεχόμενό του και την ώρα μετάδοσής του».
6. Σύμφωνα με το άρθρο 3, Πίνακας Δ της ΥΑ 6138/Ε/17.3.2000 «η επιτρεπόμενη ώρα μετάδοσης προγράμματος που έχει καταταχθεί στην 3η κατηγορία σήμανσης, χρώματος πορτοκαλί «κατάλληλο - απαραίτητη η γονική συναίνεση», «είναι από τις 21.00 έως τις 06.00 και την Παρασκευή, το Σάββατο και την παραμονή αργιών μετά τις 22.00» και «η επιτρεπόμενη ώρα μετάδοσης προγράμματος που έχει καταταχθεί στην 4η κατηγορία σήμανσης, χρώματος μωβ «κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15», «είναι μετά τις 22.30 έως τις 06.00 και την Παρασκευή, το Σάββατο και την παραμονή αργιών μετά τις 23.00».
7. Το ΕΣΡ είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της προσήκουσας σήμανσης των τηλεοπτικών εκπομπών, πράγμα που έγινε δεκτό με την υπ’ αριθμ. 4000/2013 απόφαση του ΣτΕ, με την οποία κρίθηκε ότι «το ΕΣΡ είναι αρμόδιο να ελέγχει αν η κατάταξη των τηλεοπτικών προγραμμάτων στις προβλεπόμενες από την υπ'αριθμ. 6138/2000 κοινή υπουργική απόφαση κατηγορίες, ... είναι η προσήκουσα, εν όψει του περιεχομένου τους, σε αρνητική δε περίπτωση να επιβάλλει στους τηλεοπτικούς σταθμούς τις προβλεπόμενες από το νόμο διοικητικές κυρώσεις».
8. Η προσήκουσα σήμανση των τηλεοπτικών προγραμμάτων εξασφαλίζει την άσκηση του γονεϊκού ελέγχου ως προς την απόφαση των γονέων περί της καταλληλότητας των προγραμμάτων για την παρακολούθησή τους από ανηλίκους. (Βλ. ΣτΕ 1815/2014, 4238/2015 και 3927/2014).
9. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
10. Η προστασία της παιδικής ηλικίας έχει αναχθεί σε αντικείμενο ιδιαίτερης μέριμνας του συντακτικού νομοθέτη, ο οποίος με το άρθρο 21 την έθεσε «υπό την προστασία του κράτους» (παρ. 1), το οποίο σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις υποχρεούται να λαμβάνει «ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας (παρ. 4)». Οι διατάξεις που αφορούν την προστασία της παιδικής ηλικίας είναι αναγκαστικού δικαίου (δημόσιας τάξης) (ΣτΕ 2572/2015).
11. Η θέσπιση από τον Εθνικό νομοθέτη ειδικών ρυθμίσεων για τα ανήλικα πρόσωπα έχει ως προφανή βάση το δεδομένο της κοινής πείρας ότι αυτά αποτελούν μια ευάλωτη και ευαίσθητη κοινωνική ομάδα που λόγω της συναισθηματικής και ψυχικής ανωριμότητάς τους, της έλλειψης εμπειριών και της μη ανεπτυγμένης κρίσης, είναι περισσότερο επιρρεπή σε άκριτη υιοθέτηση και μίμηση αλλότριων συμπεριφορών, ιδίως συμπεριφορών που προβάλλονται από τηλεοράσεως και εκλαμβάνονται (από τους ανήλικους) ως κανονικές και συνήθεις (πρβλ. και ΣτΕ 3634/2015).
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος από τη Διαδικτυακή Πλατφόρμα Παρακολούθησης και Αναζήτησης Ραδιοτηλεοπτικού Προγράμματος του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και τους ισχυρισμούς της εγκαλούμενης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Την 12.9.2018 μεταξύ 22.06 και 00.40 μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό «OPEN BEYOND» ξένη κινηματογραφική ταινία με τίτλο «Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ». Το αρχικό τμήμα της εξεταζόμενης ταινίας διάρκειας 23 λεπτών (μεταξύ 22.06 και 22.29) είχε καταταγεί στην 3η κατηγορία σήμανσης, χρώματος πορτοκαλί «κατάλληλο - απαραίτητη η γονική συναίνεση» και το υπόλοιπο τμήμα της ταινίας (μεταξύ 22.42 και 00.40) είχε σήμανση 4ης κατηγορίας, χρώματος μωβ «κατάλληλο για ανηλίκους άνω των 15 ετών». Η ταινία αποτελεί μία αστυνομική περιπέτεια, πρωταγωνιστές της οποίας είναι τρεις αστυνομικοί, οι οποίοι είναι διεφθαρμένοι (ναρκωτικά, αλκοόλ κ.ά.). Περιέχει πολλές σκηνές βίας (πυροβολισμούς, δολοφονίες, ανθρωποκυνηγητά, συμπλοκές αστυνομικών με συμμορίες), σκηνές χρήσης ναρκωτικών ουσιών, σεξουαλικές σκηνές, σκηνές με ημίγυμνες γυναίκες (ιερόδουλες).
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Κρίνεται ότι η σήμανση της εξεταζόμενης ταινίας ήταν η προσήκουσα, συνήρτατο επομένως άμεσα με το περιεχόμενό της και την ώρα μετάδοσής της, γι’ αυτό και δεν ετίθετο θέμα πρόκλησης βλάβης στους ανηλίκους. Συνεπώς, κατά ομόφωνη κρίση της Ολομέλειας, η εγκαλούμενη δεν τέλεσε την διοικητική παράβαση της μη επιλογής της προσήκουσας σήμανσης του προγράμματος, ούτε της μη εξασφάλισης της προστασίας των ανηλίκων.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ομόφωνα ότι η εγκαλούμενη εταιρεία με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού OPEN BEYOND TV (πρώην EPSILON TV) δεν παραβίασε τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 16η Νοεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 3η Φεβρουαρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 3η Φεβρουαρίου 2021
