Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 138/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 20.10.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον ραδιοφωνικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο ΑΘΗΝΑ 9,84 ιδιοκτησίας της δημοτικής επιχείρησης με την επωνυμία ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ ΑΘΗΝΑ (ΔΕΡΑ), αναφορικά με διατάξεις περί υποχρέωσης σεβασμού προσωπικότητας αναφερόμενου σε εκπομπή προσώπου κατά τη μετάδοση της εκπομπής με τίτλο «ΤΡΟΪΚΑ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑ 9,84» την 30.12.2016 μεταξύ 08.00 και 10.00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από την με αριθμό πρωτοκόλλου ΕΣΡ 71/5.1.2017 καταγγελία.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 269/19.5.2017, ο οποίος ανατέθηκε αρχικά στο πλαίσιο διενέργειας προκαταρτικού ελέγχου του προγράμματος στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου η οποία υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 529/ΕΣ/14.6.2017 νομική εισήγησή της που περιείχε και καταγραφή των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και στη συνέχεια στην ειδική επιστήμονα - νομικό Όλγα Γαρουφαλιά, που υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 758/ΕΣ/5.9.2017 νομική εισήγησή της.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω δημοτικής επιχείρησης παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ιωάννης Γαβριηλίδης. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία αυθημερόν το με αριθμό πρωτοκόλλου 4587/20.10.2020 υπόμνημα.
Την 17.11.2020 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ειδική επιστήμων- νομικός Όλγα Γαρουφαλιά, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Η υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών σεβασμού της αξιοπρέπειας των συμμετεχόντων σε εκπομπές προσώπων και των τηλεθεατών θεσπίζεται στα άρθρα: ι) 2 παρ. 1 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «O σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας». ιι) 15 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους ... έχει ως σκοπό ... το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου».
ιιι) 1 παρ. 8 του Ν. 3592/2007, το οποίο ορίζει: «Η παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών και η εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων εξυπηρετούν την κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και ιδίως το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 του Συντάγματος».
ιν) 3 παρ. 1 εδ. β του Ν. 2328/1995, το οποίο ορίζει: «Οι κάθε είδους εκπομπές που μεταδίδουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και επαγγελματικό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη συναφή δραστηριότητα κάθε προσώπου, η εικόνα του οποίου εμφανίζεται στην οθόνη ή το όνομα του οποίου ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του οποίου μεταδίδονται».
ν) 7 παρ. 2 του Π.Δ. 109/2010, το οποίο ορίζει: «Τα κάθε είδους προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων και των οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων, που μεταδίδονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς τηλεοπτικούς οργανισμούς, οφείλουν να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη νόμιμη δραστηριότητα κάθε προσώπου, του οποίου η εικόνα εμφανίζεται στην οθόνη ή αναφέρεται το όνομα ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του». νι) 9 παρ. 2 του Π.Δ. 77/2003, το οποίο ορίζει: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους. Πρέπει επίσης να γίνονται σεβαστά η ιδιωτική και οικογενειακή τους ζωή, η επαγγελματική τους δραστηριότητα και το δικαίωμα έκφρασής τους. Η άσκηση κριτικής δεν είναι ασυμβίβαστη με το σεβασμό των δικαιωμάτων των εμφανιζομένων ή αναφερομένων προσώπων».
2. Τέλος, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις σε περίπτωση παραβάσεων.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Κατά τη μετάδοση της ενημερωτικής εκπομπής με τίτλο «ΤΡΟΪΚΑ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑ 9,84» την 30.12.2016 μεταξύ 08.00 και 10.00 παρουσιάστηκε και σχολιάστηκε το ζήτημα της επίθεσης με βιτριόλι που είχε δεχθεί η ευρωβουλευτής, Κωνσταντίνα Κούνεβα, με αφορμή το οποίο είχε δεχθεί δωρεές από το κίνημα αλληλεγγύης ιδιωτών, και είχε εμφανίσει στη δήλωση της περί του «πόθεν έσχες» υψηλό ποσό καταθέσεων. Ειδικότερα, κατά την τηλεφωνική συνομιλία του παρουσιαστή της εκπομπής Ζαχαρού με την δημοσιογράφο Τζίνα Μοσχολιού ειπώθηκαν τα εξής: «Τζίνα, μάζεψες καμιά δωρεά στο 2016;
Όχι αλλά δεν μου πέταξαν βιτριόλι στο πρόσωπο, οπότε δεν χρειάστηκε.
Είναι προαπαιτούμενο για τη δωρεά;
Όχι, αλλά η αλληλεγγύη, ξέρεις, είναι κάτι που προκύπτει με κάποια αφορμή, δεν υπήρξα θύμα κάποιου πράγματος, κάποιας επίθεσης.
Θύμα υπήρξες, αλλά διαφορετικού τύπου, ήταν διαφορετική η θυματοποίηση ..., χρειάζεσαι μια αλληλεγγύη από δω και πέρα για να τα βγάλεις πέρα με τις εισφορές. .Δεν ήμουνα σε θέση να το συζητήσω για το πόθεν έσχες της κας Κούνεβα ... τη βρίσκω πολύ δυσάρεστη συζήτηση . γιατί εάν δεν έχει στοιχεία κάποιος για να αποδείξει τις καχυποψίες του, αλλά σχολιάζουν έναν άνθρωπο με πολύ μεγάλη ένταση, και δεν πάω καν στο τι αναπηρία μπορεί να έχει και πόσα προβλήματα υγείας μπορεί να έχει, χωρίς κανένα απολύτως στοιχείο, τότε αυτό έχει χαρακτηριστικά κρεμάσματος στα μανταλάκια . Αν χωρίς κανένα απολύτως στοιχείο που να δικαιολογεί την καχυποψία για τα εισοδήματα και κάποιος έχει κάνει μια έρευνα για αυτό, βεβαίως να βγει με στοιχεία, όλοι όσοι βρίσκονται στο δημόσιο βίο ελέγχονται για το πόθεν έσχες .».
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ο ανωτέρω διάλογος που έγινε κατά τη διάρκεια της εκπομπής σχετιζόταν με ένα αληθές γεγονός που είχε απασχολήσει την επικαιρότητα και αφορούσε ένα δημόσιο πρόσωπο. Ο τρόπος που παρουσιάστηκε και σχολιάστηκε το ζήτημα από τον παρουσιαστή της εκπομπής και την συμμετέχουσα τηλεφωνικά σ’ αυτή, δεν είχε ως στόχο να προσβάλει την Κωνσταντίνα Κούνεβα, αλλά αντιθέτως να καυτηριάσει και να αποδοκιμάσει τόσο την εγκληματική ενέργεια που είχε διαπραχθεί εις βάρος της, όσο και τα απρεπή σχόλια που διατυπώθηκαν εις βάρος της με πρόφαση τα χρήματα που είχε επισήμως δηλώσει ότι τη δόθηκαν (και με δωρεές ιδιωτών) εξαιτίας του τραυματισμού της κατά την επίθεση (με βιτριόλι) που είχε υποστεί.
Κατά συνέπεια, δεν τελέσθηκε το αδίκημα που αποδόθηκε στον ραδιοφωνικό σταθμό και πρέπει αυτός να απαλλαγεί της σχετικής κατηγορίας.
Ένα, όμως, μέλος του Συμβουλίου είχε την γνώμη ότι ο σταθμός προσέβαλε - στην ανωτέρω εκπομπή- την προσωπικότητα της Κωνσταντίνας Κούνεβα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ότι η εγκαλούμενη δημοτική επιχείρηση με την επωνυμία ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ ΑΘΗΝΑ (ΔΕΡΑ), ιδιοκτήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού ΑΘΗΝΑ 9,84, δεν παραβίασε τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 17η Νοεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 28η Ιανουαρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 138/2020 - Εθνικό Συμβούλιου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 28η Ιανουαρίου 2021
