Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 130/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 12.10.2020 και ώρα 11:00 προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη (με τηλεδιάσκεψη μέσω «epresence.gov.gr») Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γιώργο Πλειό. Απόν το μέλος Γεώργιος Σαρειδάκης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η επανεξέταση της υπόθεσης στην οποία αφορούσε η με αριθμό 173/2015 απόφαση του ΕΣΡ, κατόπιν της ακύρωσης αυτής για τυπικούς λόγους με την με αριθμό 3222/2017 απόφαση του ΣτΕ.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 31/13.1.2020, ο οποίος ανατέθηκε στον ειδικό επιστήμονα - νομικό Γεώργιο Αναγνωσταρά, ο οποίος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 40/ΕΣ/10.1.2020 νομική του εισήγηση παραπέμποντας συνολικώς στα όσα είχε αναπτύξει επί της υποθέσεως με την με αριθμό πρωτοκόλλου 338/3.3.2015 αρχική νομική του εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστησαν για λογαριασμό της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό OPEN BEYOND εταιρείας οι πληρεξούσιοι δικηγόροι της Ιωάννης Δρόσος και Γεωργία Χριστοδούλου. Ερωτηθέντες από τον Πρόεδρο, οι Δικηγόροι δήλωσαν ότι γνωρίζουν το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβαν δε τον λόγο και ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους. Ζήτησαν στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να τους παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 30.10.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 4754/30.10.2020 υπόμνημα.
Την 9.11.2020 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «e-presence.gov.gr», ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Γεώργιος Πλειός, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Γεώργιο Σαρειδάκη αναγιγνώσκοντας τις έγγραφες εισηγήσεις, το υπόμνημα των εγκαλουμένων και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και ο ανωτέρω εισηγητής, ο οποίος ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου.
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή σε περίπτωση παραβάσεων των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων.
2. Κατά ρητή νομοθετική επιταγή, οι εκπομπές που μεταδίδουν οι ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί οφείλουν να μην παραπλανούν το κοινό. Ειδικότερα, το άρθρο 7 περ. α του Κανονισμού ΕΣΡ 2/1991 προβλέπει τα εξής: «Μια εκπομπή στο σύνολο της δεν πρέπει: α) Να παραπλανά ή να πανικοβάλλει τους τηλεθεατές ή ακροατές...».
3. Εξάλλου, κατά τα στοιχεία β και ε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει σε περίπτωση παραβάσεων τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
4. Από τα παραπάνω προκύπτει επομένως υποχρέωση των τηλεοπτικών σταθμών να λαμβάνουν μέτρα, ώστε το περιεχόμενο των διαγωνισμών που μεταδίδουν με τη συμμετοχή του κοινού μέσω τηλεφωνικών γραμμών και μηνυμάτων υψηλής χρέωσης να είναι σαφές ως προς τον τρόπο διεκδίκησης και κατάκτησης του εκάστοτε προσφερόμενου επάθλου. Πρέπει ιδίως να φροντίζουν, ώστε οι όροι συμμετοχής στους διαγωνισμούς αυτούς αφενός να περιγράφονται με ακρίβεια και αφετέρου να είναι άμεσα προσβάσιμοι στους ενδιαφερόμενους, χωρίς να απαιτείται εξειδικευμένη ηλεκτρονική αναζήτηση των σχετικών πληροφοριών.
ΙΙ. Πραγματικό μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, από την παρακολούθηση της επίμαχης ροής προγράμματος και από τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής:
Από τις 1.1.2015 έως και τις 11.1.2015 ο τηλεοπτικός σταθμός της εγκαλουμένης προέβαλε τις εκπομπές ΤΩΡΑ Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ, ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ, ΣΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΘΟΥΜΕΝΑ, ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ και ΤΑ ΛΕΜΕ. Κατά τη μετάδοση των εκπομπών αυτών απευθύνθηκε επανειλημμένως πρόσκληση προς τους τηλεθεατές να συμμετάσχουν σε διαγωνισμούς μέσω τηλεφωνικών αριθμών υψηλής χρέωσης με έπαθλο χρηματικά ποσά και προϊόντα.
Από τους διαδικτυακά αναρτημένους όρους των επίμαχων διαγωνισμών στην ηλεκτρονική διεύθυνση του τηλεοπτικού σταθμού, προκύπτουν τα ακόλουθα ως προς τον τρόπο συμμετοχής του κοινού:
1. Σε πρώτη φάση, οι ενδιαφερόμενοι τηλεθεατές καλούσαν έναν τηλεφωνικό αριθμό υψηλής χρέωσης και πληκτρολογούσαν, όσο πιο γρήγορα μπορούσαν, τον αριθμό που τους ανακοινωνόταν.
2. Ο καλών ενημερωνόταν αν τη συγκεκριμένη στιγμή ήταν ο πιο γρήγορος στο παιχνίδι.
3. Το έπαθλο δινόταν στον πιο γρήγορο κατά τα ανωτέρω συμμετέχοντα, εντός του χρονικού πλαισίου του κάθε διαγωνισμού.
Οι όροι συμμετοχής στους διαγωνισμούς ανακοινώνονταν με δύο τρόπους: 1) Με κάρτα που καταλάμβανε το σύνολο της οθόνης και ταυτόχρονη ανακοίνωση του διαγωνισμού από τον παρουσιαστή του προγράμματος και 2) Με λεζάντα που καταλάμβανε το κάτω μόνο μέρος της οθόνης χωρίς ταυτόχρονη ανακοίνωση του διαγωνισμού από τον παρουσιαστή του προγράμματος.
Όσον αφορά την προβολή της κάρτας των διαγωνισμών, παρατηρούνται τα ακόλουθα. Στην κάθε κάρτα αναγραφόταν ρητά ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει». Από μόνη της όμως η ένδειξη αυτή ήταν ασαφής καθώς μπορούσε ευλόγως να ερμηνευτεί ότι αναφερόταν στον τηλεθεατή που πιο γρήγορα από τους άλλους συμμετέχοντες θα καλούσε πρώτος την προβαλλόμενη τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης.
Από την παρακολούθηση εξάλλου της επίμαχης ροής προγράμματος προκύπτουν τα ακόλουθα:
ΤΩΡΑ Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ: Σε κάθε προβολή της κάρτας, η παρουσιάστρια εξηγούσε αναλυτικά τον τρόπο συμμετοχής στο παιχνίδι.
ΣΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΘΟΥΜΕΝΑ: Στις περισσότερες περιπτώσεις προβολής της κάρτας, οι παρουσιαστές εξηγούσαν αναλυτικά τον τρόπο συμμετοχής στο παιχνίδι. Υπήρχαν όμως και περιπτώσεις όπου απλά ανακοινωνόταν ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει», χωρίς περαιτέρω επεξήγηση της μεθόδου συμμετοχής του κοινού. ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ: Στις περισσότερες περιπτώσεις προβολής της κάρτας ανακοινωνόταν απλά ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει», χωρίς περαιτέρω επεξήγηση της μεθόδου συμμετοχής του κοινού.
ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ: Στις περισσότερες περιπτώσεις προβολής της κάρτας ανακοινωνόταν απλά ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει», χωρίς περαιτέρω επεξήγηση της μεθόδου συμμετοχής του κοινού.
ΤΑ ΛΕΜΕ: Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις προβολής της κάρτας ανακοινωνόταν απλά ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει», χωρίς περαιτέρω επεξήγηση της μεθόδου συμμετοχής του κοινού.
Όσον αφορά την προβολή της λεζάντας των διαγωνισμών, παρατηρούνται τα ακόλουθα. Στις λεζάντες των εκπομπών ΤΩΡΑ Ο,ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ και ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ, αναγραφόταν ότι «ο πιο γρήγορος κερδίζει». Όπως όμως έχει αναφερθεί, η ένδειξη αυτή ήταν από μόνη της ασαφής, καθώς μπορούσε ευλόγως να ερμηνευτεί ότι αναφερόταν σε ταχύτητα κλήσης της προβαλλόμενης τηλεφωνικής γραμμής υψηλής χρέωσης. Η ασάφεια αυτή ήταν ακόμα μεγαλύτερη στης εκπομπές ΣΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΘΟΥΜΕΝΑ, ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ και ΤΑ ΛΕΜΕ, καθώς η προβαλλόμενη λεζάντα ανέγραφε μόνο το έπαθλο και την τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης χωρίς να προσδιορίζει τον τρόπο ανάδειξης του νικητή. Μια μερίδα του τηλεοπτικού κοινού θα μπορούσε επομένως να θωρήσει ευλόγως ότι η ανάδειξη του νικητή γινόταν με κλήρωση και να καλέσει την τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης στη βάση της παραπλανητικής αυτής εντύπωσης.
Επίσης, κατά την προβολή στην οθόνη των ως άνω πληροφοριών για τους επίμαχους διαγωνισμούς, γινόταν γενική μόνο αναφορά στον ιστότοπο όπου ήταν αναρτημένοι οι αναλυτικοί όροι του κάθε διαγωνισμού. Για την ανεύρεση των όρων αυτών χρειαζόταν έρευνα της ιστοσελίδας του σταθμού, στην υποενότητα «πληροφορίες» με ειδικότερη αναζήτηση στην επιλογή «διαγωνισμοί».
Από τα παραπάνω, συνάγεται ότι ο τρόπος ανακοίνωσης των διαγωνισμών στο κοινό κατέλειπε ασάφεια ως προς τον τρόπο συμμετοχής σε αυτά και κατάκτησης του προσφερόμενου επάθλου και μπορούσε να οδηγήσει μια μερίδα τηλεθεατών να καλέσουν την προβαλλόμενη τηλεφωνική γραμμή υψηλής χρέωσης έχοντας ευλόγως παραπλανητική εντύπωση των όρων των διαγωνισμών. Η ασάφεια αυτή οφειλόταν: Αφενός, στο γεγονός ότι η ένδειξη «ο πιο γρήγορος κερδίζει» που προβαλλόταν στις κάρτες και τις λεζάντες των διαγωνισμών ήταν από μόνη της ασαφής και χωρίς περαιτέρω επεξήγηση μπορούσε ευλόγως να ερμηνευτεί ότι αναφερόταν σε ταχύτητα κλήσης της προβαλλόμενης τηλεφωνικής γραμμής υψηλής χρέωσης. Αφετέρου, στο γεγονός ότι στις λεζάντες τριών από τις ελεγχόμενες εκπομπές (ΣΤΑ ΚΑΛΑ ΚΑΘΟΥΜΕΝΑ, ΜΕ ΤΟ ΚΑΛΗΜΕΡΑ και ΤΑ ΛΕΜΕ) απουσίαζε τελείως η οποιαδήποτε αναφορά στον τρόπο συμμετοχής του κοινού στο παιχνίδι, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να καλλιεργήσει την εσφαλμένη εντύπωση σε μια μερίδα των τηλεθεατών ότι ο νικητής προέκυπτε αυτομάτως μέσω κλήρωσης. Η αμφισημία αυτή ενισχυόταν αφενός από την απουσία επαρκών προφορικών εξηγήσεων ως προς τον τρόπο συμμετοχής του κοινού στις τρεις από τις πέντε ελεγχόμενες εκπομπές και αφετέρου από την περαιτέρω αναζήτηση που χρειαζόταν να κάνει κανείς στον προβαλλόμενο στην οθόνη γενικό ηλεκτρονικό ιστότοπο προκειμένου να αποκτήσει τελικώς ενημέρωση για τους πλήρεις όρους συμμετοχής.
III. Προβαλλόμενοι ισχυρισμοί
Η εγκαλουμένη υποστηρίζει ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς του τηλεοπτικού σταθμού της έχει αλλάξει και ότι ουδεμία ευθύνη φέρει για μεταδόσεις, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν πριν την αλλαγή της μετοχικής της συνθέσεως. Ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος και απορριπτέος. Η ταυτότητα της λειτουργούσης τον τηλεοπτικό σταθμό ανωνύμου εταιρείας παραμένει ακριβώς η ίδια και μετά την αλλαγή της μετοχικής της σύνθεσης και είναι νομικώς αδιάφορη ως προς την ευθύνη της για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας η όποια επελθούσα αλλαγή στα πρόσωπα των μετόχων της. Προκύπτει εξάλλου σαφώς από τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ότι κάθε μεταβίβαση μετοχών εταιρείας που λειτουργεί μέσο μαζικής ενημέρωσης είναι καθολική, υπό την έννοια ότι μεταβιβάζεται και το σύνολο των υποχρεώσεων που βάραιναν την εταιρεία υπό την προηγούμενη μετοχική της σύνθεση συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν σε οικονομικά βάρη για ραδιοτηλεοπτικές παραβάσεις που συντελέστηκαν πριν την μεταβίβαση των μετοχών στους νέους ιδιοκτήτες τους. Τυχόν συμφωνία για περιορισμό των υποχρεώσεων της εταιρείας υπό τη νέα μετοχική της σύνθεση μόνο σε εκείνες που ανέκυψαν μετά τη μεταβίβαση των μετοχών της στους νέους ιδιοκτήτες τους αφορά τις συμβατικές σχέσεις των συμβαλλομένων μερών και ουδόλως επιδρά επί της ευθύνης της ίδιας της λειτουργούσης τον σταθμό εταιρείας κατά τις προβλέψεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας.
Ισχυρίζεται επίσης η εγκαλουμένη ότι η όποια επιβολή κυρώσεως θα ήταν ανεπίκαιρη και άσκοπη, λαμβάνοντας υπόψιν αφενός τον χρόνο που έχει παρέλθει από την επίμαχη μετάδοση και αφετέρου το γεγονός ότι ο σταθμός έχει σταματήσει την προβολή του σχετικού παιχνιδιού. Είναι ωστόσο σαφές ότι ο επαναπροσδιορισμός και ο ουσιαστικός επανέλεγχος της υποθέσεως έγινε εντός ευλόγου χρόνου από την έκδοση της αποφάσεως που ακύρωσε για τυπικούς λόγους την αρχικώς επιβληθείσα κύρωση, λαμβάνοντας επίσης υπόψιν αφενός τις αναβολές που χορηγήθηκαν συνεπεία σχετικών αιτημάτων της εγκαλουμένης και αφετέρου τις αναπόφευκτες καθυστερήσεις που υπήρξαν λόγω της υφιστάμενης υγειονομικής κρίσεως.
Η εγκαλουμένη προβάλλει περαιτέρω τον ισχυρισμό ότι τα επίμαχα προγράμματα συνιστούσαν ενημερωτικές και ψυχαγωγικές εκπομπές και όχι τηλεπαιχνίδια. Είναι όμως σαφές ότι η παρούσα υπόθεση ελέγχεται όχι για προβολή αυτούσιων τηλεπαιχνιδιών, αλλά για την πραγματοποίηση διαγωνισμών με παραπλανητικό περιεχόμενο κατά τη μετάδοση ενημερωτικών και ψυχαγωγικών προγραμμάτων. Άλλωστε, η απαγόρευση παραπλάνησης του κοινού αναφέρεται γενικά σε «εκπομπή» και καταλαμβάνει επομένως κάθε είδους ραδιοτηλεοπτικό πρόγραμμα (βλ. ΣτΕ 1522/2014).
Ισχυρίζεται τέλος η εγκαλουμένη ότι υπήρχε πλήρης πληροφόρηση του κοινού για τους όρους συμμετοχής στους διαγωνισμούς και κατάκτησης των προσφερόμενων επάθλων. Όπως όμως έχει ήδη εκτεθεί, στις ελεγχόμενες εκπομπές υπήρχε ελλιπής πληροφόρηση για τον τρόπο ανάδειξης του νικητή και ήταν περαιτέρω προβληματική η αναζήτηση των ηλεκτρονικά αναρτημένων όρων των διαγωνισμών λόγω της απουσίας ειδικής αναφοράς στον συγκεκριμένο ιστότοπο στον οποίον οι όροι αυτοί θα μπορούσαν να αναζητηθούν από τους ενδιαφερόμενους τηλεθεατές.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει όλων των ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραπλάνησε, δια των προστηθέντων υπ’ αυτής προσώπων, το τηλεοπτικό κοινό ως προς τους όρους συμμετοχής και κατάκτησης των επάθλων των επίμαχων διαγωνισμών του.
Κατά συνέπεια, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλούμενη κύρωση και δη εκείνη του χρηματικού προστίμου.
Περαιτέρω, με βάση την βαρύτητα της παράβασης, το κοινώς γνωστό μερίδιο τηλεθεάσεως του συγκεκριμένου τηλεοπτικού σταθμού και το γεγονός ότι η εγκαλουμένη υπήρξε πολλαπλώς υπότροπη (και) κατά το πρόσφατο παρελθόν για παραβάσεις της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας (όπως προκύπτει από τα τηρούμενα στο ΕΣΡ στοιχεία), κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραβίασε - εκ προθέσεως - τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία, κατά τα αναφερόμενα στο σκεπτικό.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΕ, ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού OPEN BEYOND τη διοικητική κύρωση του προστίμου των είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ Α.Ε., που εδρεύει στο Κορωπί Αττικής, στο 2ο χιλιόμετρο Λεωφ. Παιανίας - Μαρκοπούλου, με ΑΦΜ 094249653, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Αθηνών.
2. Της Μποροντίνα Λιουντμίλα (Borodina Liudmila) του Αλεξάντερ (Alekandr) με ΑΦΜ 173311781, ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 9η Νοεμβρίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 18η Νοεμβρίου 2020.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 130/2020 - Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) - 18η Νοεμβρίου 2020.
