Ο καθορισμός της Ιθαγένειας μιας Κινηματογραφικής Ταινίας ή οποιουδήποτε Οπτικοακουστικού Έργου συμβάλλει στον προσδιορισμό της επιτυχίας και της μοίρας που θα έχει πριν από την έναρξη της παραγωγής. Η Ιθαγένεια ενός production project μπορεί να ανοίξει πόρτες σε διάφορες πηγές χρηματοδότησης, ή να τις κλείσει. Και μία ολοκληρωμένη παραγωγή, η οποία ορίζεται ως Ευρωπαϊκής Προέλευσης, μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμά της να συμπεριληφθεί στις δεσμευτικές ποσοστώσεις διαφόρων ευρωπαίων broadcasters και παρόχων on demand υπηρεσιών που λειτουργούν στην Ευρώπη. Επομένως, η Ιθαγένεια είναι το κλειδί για την καταλληλότητα τόσο ως προς τη χρηματοδότηση μέσω κινηματογραφικών funds όσο και ως προς τις επενδύσεις και τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις των δημόσιων και ιδιωτικών παρόχων AVMS. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη πως ο αντίκτυπος του σωστού ορισμού της Ιθαγένειας ενός οπτικοακουστικού έργου είναι σημαντικός και ότι η ετερογένεια των υφιστάμενων προτύπων μπορεί κάποιες φορές να καταστήσει πολύπλοκη αυτήν τη διαδικασία.
Ήρθε η ώρα για το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο, μέρος του Συμβουλίου της Ευρώπης που βρίσκεται στο Στρασβούργο, να πραγματοποιήσει μία από τις μοναδικές του ασκήσεις χαρτογράφησής και να παράσχει την πλήρη εικόνα των κανόνων που καθορίζουν την Ιθαγένεια ενός οπτικοακουστικού έργου στην Ευρώπη. Αυτή η μελέτη-ορόσημο πραγματοποιήθηκε κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με μία ομάδα εθνικών εμπειρογνωμόνων.
Οι συντάκτες ξεκινούν αναφέροντας την Οδηγία για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων (Audiovisual Media Services Directive - AVMSD) ως Κεντρικό Ευρωπαϊκό Νομικό Κείμενο που ορίζει τους κανόνες σχετικά με το τι συνιστά Οπτικοακουστικό Έργο, τους κανόνες για την Ιθαγένεια και τις συνέπειες της Ιθαγένειας. Αυτό είναι το Κείμενο, το οποίο στην τελευταία του έκδοση ορίζει ότι οι broadcasters στην Ευρώπη πρέπει να δεσμεύουν μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του προγράμματος τους για τα Ευρωπαϊκά Έργα και ότι οι on demand υπηρεσίες πρέπει να περιλαμβάνουν στους καταλόγους τους τουλάχιστον κατά 30%, τα Ευρωπαϊκά Έργα. Ωστόσο, ενδέχεται να προκύψουν αποκλίσεις καθώς κάθε χώρα εφαρμόζει την AVMSD διαφορετικά, με αποτέλεσμα τις διαφορετικές εθνικές πρακτικές, με δυνατότητα ακόμη και της υπέρβασης των όρων της Οδηγίας, υιοθετώντας αυστηρότερους ή πιο λεπτομερείς κανόνες. Κατά τη συγκριτική επισκόπηση των διαφόρων νομικών προϋποθέσεων που αφορούν στην Ιθαγένεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι συντάκτες αναφέρονται στα 28 Κράτη Μέλη της πριν από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου και συγκρίνουν καθώς και αντιπαραβάλλουν τις διάφορες εθνικές προσεγγίσεις σε ζητήματα όπως η αναφορά στη συμμόρφωση με τους κανόνες που σχετίζονται με την Ιθαγένεια, τη Συμπαραγωγή και τα Ευρωπαϊκά Έργα και μάλιστα στο δύσκολο ζήτημα της σωστής Σήμανσης (labeling) ενός έργου ως Ευρωπαϊκού χρησιμοποιώντας τα σωστά μεταδεδομένα.
Στη συνέχεια η Έκθεση προχωρά στην εξέταση των απόψεων των φορέων της βιομηχανίας σχετικά με τις προκλήσεις που αφορούν στην Ιθαγένεια των οπτικοακουστικών έργων και τα διάφορα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους. Η ερευνητική ομάδα του Παρατηρητηρίου ρώτησε βασικούς παίκτες όπως broadcasters και εταιρείες VOD υπηρεσιών και οι απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν αποκαλύπτουν την πολυπλοκότητα του ζητήματος της Ιθαγένειας για τις βιομηχανίες. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια φαίνεται να είναι η πρόσβαση σε αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με την Ιθαγένεια ενός έργου για τους broadcasters ή τις πλατφόρμες VOD που σκοπεύουν να προβάλουν κάποια Ταινία ή Τηλεοπτικό Πρόγραμμα. Κανονικά ο κάτοχος των δικαιωμάτων πρέπει να παρέχει αυτές τις πληροφορίες και μάλιστα η Ευρωπαϊκή Ιθαγένεια ενός έργου περιλαμβάνεται συχνά στη συμβατική συμφωνία μεταξύ του broadcaster και του δικαιούχου που παρέχει τα δικαιώματα μετάδοσης. Ως υλικό προέλευσης κάποιοι φορείς της βιομηχανίας χρησιμοποιούν τους πόρους που αντλούν από βάσεις δεδομένων όπως το IMDB ή οι βάσεις δεδομένων των Εθνικών Κινηματογραφικών Κέντρων προκειμένου να προσδιορίσουν την Ιθαγένεια μίας ταινίας. Επίσης, το αναγνωριστικό ISAN ή EIDR μίας ταινίας μπορεί και να παρέχει ένα μέσο προσδιορισμού της Ιθαγένειας του, αλλά με τον περιορισμό του να μην είναι απαραίτητα 100% ακριβές, καθώς οι πληροφορίες εισάγονται από εκείνον που τις καταχωρεί και ελέγχονται μόνον ως έναν βαθμό. Ελλείψει προτυποποιημένης αξιολόγησης της Ιθαγένειας ενός έργου, η βιομηχανία χρησιμοποιεί ότι είναι διαθέσιμο, γεγονός που κάποιες φορές καθιστά ιδιαιτέρως περίπλοκη αυτήν τη διαδικασία.
Στη συνέχεια αυτή η Έκθεση Xαρτογράφησης παρέχει περιλήψεις εθνικών νομικών πλαισίων για τα 27 Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο Βασίλειο. Το προφίλ κάθε χώρας ακολουθεί το ίδιο μοντέλο, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με τον καθορισμό ενός έργου, την εθνική εφαρμογή των όρων της AVMSD, το εθνικό πλαίσιο και τις προβλεπόμενες αλλαγές, το ζήτημα της σήμανσης ενός έργου και τον τρόπο συλλογής των δεδομένων σε εθνικό επίπεδο.
Η Έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει πραγματική ανάγκη για μία πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων, η οποία να παρέχει αξιόπιστες και εναρμονισμένες πληροφορίες σχετικά με την Ιθαγένεια των οπτικοακουστικών έργων στην Ευρώπη, σύμφωνα με όσα αναφέρουν διάφορες βιομηχανίες. Τα τρέχοντα πρότυπα καθορισμού της Ιθαγένειας στερούνται κοινής προσέγγισης. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα διάφορα μεταδεδομένα που απαιτούν τη σήμανση ενός έργου ως «Ευρωπαϊκό», καθιστώντας έτσι επιλέξιμο προκειμένου να συμπεριληφθεί στις ποσοστώσεις broadcasting και VOD.
Διαβάστε-Κατεβάστε ακολούθως την Έκθεση: 'Mapping of the regulation and assessment of the nationality of European audiovisual works'
Παρατηρήσεις: Δελτίο Τύπου - Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο - Στρασβούργο, Γαλλία, 19 Ιουνίου 2020
