Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 62/2020 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 10.3.2020 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, και τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γιώργο Πλειό και Γεώργιο Σαρειδάκη. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας από τον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας με τον διακριτικό τίτλο ALPHA, ιδιοκτησίας της εταιρείας «ALPHA ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Α.Ε» αναφορικά με τη μετάδοση διαφημιστικών μηνυμάτων χωρίς σαφή διάκριση αυτών από το περιεχόμενο του προγράμματος (δελτίου ειδήσεων).
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε φάκελος με αριθμό 309/3.12.2019, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Κατερίνα Κοντοπούλου, που κατέθεσε την υπ’ αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 73/22.1.2020 έκθεση καταγραφής πραγματικών περιστατικών, και στην ειδική επιστήμονα-νομικό Χάρι Τσίγκου, που κατέθεσε την υπ. αριθμ. πρωτ. ΕΣΡ 107/ 30.1.2020 νομική εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης παρέστη, για λογαριασμό της ιδιοκτήτριας του σταθμού, η πληρεξούσια δικηγόρος της Άννα Σούρπη, η οποία δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να της παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 27.3.2020 και ώρα 14.00 και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. Κατόπιν τηλεφωνικού αιτήματος, η ημερομηνία κατάθεσης υπομνήματος παρατάθηκε έως και την 30.4.2020. Τελικώς, ο σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 1782/30.4.2020 υπόμνημα.
Την 21.7.2020 και ώρα 11.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «e-presence.gov.gr» επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο και τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γιώργιο Πλειό, και Γεώργιο Σαρειδάκη. Απόν το μέλος Ευαγγελία Μήτρου, η οποία είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ
Ι. Νομικό Μέρος
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων.
2. Στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. η' του ΠΔ 109/2010 δίνεται ο ορισμός της οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης: «Εικόνες με ή χωρίς ήχο που προορίζονται για άμεση ή έμμεση προώθηση εμπορευμάτων, υπηρεσιών ή της εικόνας ενός φυσικού ή νομικού προσώπου που ασκεί οικονομική δραστηριότητα. Οι εικόνες αυτές συνοδεύουν ή περιλαμβάνονται σε πρόγραμμα έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής. Μορφές οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης συνιστούν ιδίως η τηλεοπτική διαφήμιση, η χορηγία, η τηλεπώληση και η τοποθέτηση προϊόντος».
3. Στο ίδιο ως άνω άρθρο, 2 παρ. 1 περ. θ' του ΠΔ 109/2010, δίνεται ο ορισμός της τηλεοπτικής διαφήμισης: «Κάθε μορφή τηλεοπτικής ανακοίνωσης που μεταδίδεται έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος ή για λόγους αυτοπροβολής από μια δημόσια ή ιδιωτική επιχείρηση (ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ) ή φυσικό πρόσωπο στο πλαίσιο εμπορικής, βιομηχανικής ή βιοτεχνικής δραστηριότητας ή άσκησης επαγγέλματος, με σκοπό την προώθηση της παροχής αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων έναντι πληρωμής».
4. Κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του ΠΔ 109/2010 «η τηλεοπτική διαφήμιση και η τηλεπώληση πρέπει να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος μέσω οπτικών ή/και ακουστικών ή/και χωρικών μέσων, με την επιφύλαξη της χρήσης νέων διαφημιστικών τεχνικών».
5. Τέλος, το άρθρο 4 παρ. 1 περ. β' του Ν. 2863/2000 ορίζει: «Το ΕΣΡ ελέγχει την τήρηση των όρων και των προϋποθέσεων, καθώς και των εν γένει κανόνων και αρχών, που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία για τη νόμιμη, διαφανή και ποιοτική λειτουργία των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων οι οποίοι δραστηριοποιούνται στον τομέα παροχής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών υπηρεσιών», ενώ κατά την περ. ε' το ΕΣΡ «επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 4 του Ν. 2328/1995 όπως ισχύει και 12 και 15 παρ. 3 του Ν. 2644/1998». Όπως προκύπτει περαιτέρω από το άρθρο 4 παρ. 1 περ. α' του Ν. 2328/1995, η ως άνω αρμοδιότητα επιβολής διοικητικών κυρώσεων υφίσταται και για κάθε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δικαίου που διέπουν τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και γενικότερα τη λειτουργία της ραδιοτηλεόρασης.
Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγονται τα ακόλουθα: (α) η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία θεσπίζει ρητή υποχρέωση των τηλεοπτικών φορέων να καθιστούν τις τηλεοπτικές διαφημίσεις εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος και (β) κατά την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων βαρύνουσα σημασία έχει η προστασία των καταναλωτών, δηλαδή των τηλεθεατών (επί τη βάσει του άρθρου 3 παρ. 17 Ν. 2328/1995), ενώ οι δραστηριότητες προώθησης επιχειρήσεων, προϊόντων και υπηρεσιών μέσω των διαφημιστικών μηνυμάτων και των μηνυμάτων τηλεπώλησης πρέπει να διακρίνονται από τα άλλα προγράμματα και να είναι σαφώς αναγνωρίσιμες από τους τηλεθεατές- καταναλωτές ώστε να αποφεύγεται η έκθεση αυτών σε υπερβολική διαφήμιση (πρβλ. απόφ. ΔΕΕ της 18ης.10.2007, Υπόθεση C-195/06 (ORF), ιδίως αιτ. σκ. 26-27).
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνονται και οι ευρισκόμενοι στο αρχείο του ΕΣΡ ψηφιακοί δίσκοι με την επίμαχη ροή προγράμματος, και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως), προκύπτουν τα εξής:
Την ημέρα της 12ης.11.2019 και κατά τη διάρκεια μετάδοσης του κεντρικού δελτίου ειδήσεων από τον τηλεοπτικό σταθμό της εγκαλουμένης πραγματοποιήθηκε διακοπή για μετάδοση διαφημιστικών μηνυμάτων (χρονικό σημείο 19:45:41) χωρίς να μεταδοθεί οπτικό ή άλλο σήμα με το οποίο να ενημερώνονται οι τηλεθεατές σχετικά με την επικείμενη έναρξη της διαφημιστικής ζώνης. Το αυτό δε συνέβη και την ημέρα της 13ης.11.2019 κατά τη διάρκεια επίσης του κεντρικού δελτίου ειδήσεων.
Ο ισχυρισμός της εγκαλουμένης ότι «μεταξύ του προγράμματος και της διαφήμισης μεσολάβησε ουδέτερος χρόνος (εν είδει μαύρου πλαισίου)» δεν ευσταθεί, εφόσον η διάρκεια του του εν λόγω πλαισίου είναι σχεδόν μηδενική με αποτέλεσμα να μην γίνεται καν αντιληπτό από τους τηλεθεατές, οι οποίοι για το λόγο αυτό δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν «εύκολα» το επερχόμενο διαφημιστικό διάλειμμα, όπως εκ του νόμου επιβάλλεται. Ομοίως, δεν ευσταθεί ο δεύτερος ισχυρισμός της εγκαλουμένης, σύμφωνα με τον οποίο οι τηλεθεατές αντιλαμβάνονται τη μετάβαση στη διαφημιστική ζώνη εξαιτίας της απόσυρσης από την οθόνη του διακριτικού «Α news» που σηματοδοτεί το δελτίο ειδήσεων και προβάλλεται σε όλη τη διάρκεια μετάδοσής του. Τούτο δε, διότι η σηματοδότηση των δελτίων ειδήσεων (που εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των σταθμών) δεν ταυτίζεται με την υποχρέωσή τους να θέτουν οπτικό ή ηχητικό σήμα πριν την έναρξη τη διαφημιστικής ζώνης ώστε οι διαφημίσεις να καθίστανται «εύκολα αναγνωρίσιμες και σαφώς διακριτές» από το συντακτικό περιεχόμενο του προγράμματος.
ΙΙΙ. Υπαγωγή
Ενόψει όλων αυτών, καθίσταται σαφές ότι η εγκαλούμενη εταιρεία παραβίασε - εκ προθέσεως - τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις, που αφορούν στην τήρηση της αρχής διαχωρισμού των διαφημίσεων και μηνυμάτων τηλεπώλησης από το λοιπό πρόγραμμα. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση, και δη αυτή της σύστασης. Τρία μέλη του Συμβουλίου είχαν τη γνώμη ότι έπρεπε να επιβληθεί στην εγκαλουμένη η ποινή του προστίμου.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβούλιου Ραδιοτηλεόρασης δέχεται, ότι ο σταθμός της εγκαλουμένης παραβίασε -εκ προθέσεως- τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία ως προς τη υποχρέωση σαφούς διαχωρισμού των διαφημιστικών μηνυμάτων από το λοιπό πρόγραμμα του τηλεοπτικού σταθμού.
Επιβάλλει (κατά πλειοψηφία) στην εταιρεία με την επωνυμία «ALPHA ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Α.Ε», ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού «ALPHA» τη σύσταση να τηρεί σε κάθε περίπτωση την ανωτέρω υποχρέωση.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 21η Ιουλίου 2020 και δημοσιεύτηκε την 28η Αυγούστου 2020.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. H ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 64/2020 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ (ΕΣΡ) - 28η Αυγούστου 2020
