Διαβάστε ακολούθως την Απόφαση 31/2023 της Ανεξάρτητης Αρχής:
Η Ολομέλεια του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, συνήλθε σε συνεδρίαση στον συνήθη γι’ αυτό τόπο την 6.6.2022 και ώρα 11:00, προκειμένου να συζητήσει επί της κατωτέρω υποθέσεως. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο, και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Νικόλαο Κιάο, Ευαγγελία Μήτρου, Γεώργιο Πλειό, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόν το μέλος Βασίλειος Καραποστόλης, ο οποίος είχε κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενδεχόμενη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας, από τον ραδιοφωνικό σταθμό με τον διακριτικό τίτλο «ΣΚΑΪ 100,3 FM» Νομού Αττικής, ιδιοκτησίας της εταιρείας με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», αναφορικά με διατάξεις περί προστασίας της προσωπικότητας (τιμής, υπόληψης) δημοσίου πολιτικού προσώπου, κατά τη διάρκεια της εκπομπής του Άρη Πορτοσάλτε, η οποία μεταδόθηκε στις 27.7.2017, ώρα 08:00 - 11:00. Η υπόθεση εξετάζεται ύστερα από τις με αρ. πρωτ. ΕΣΡ 4000/28.7.2017 και 4044/1.8.2017 καταγγελίες.
Για τον έλεγχο σχηματίστηκε ο φάκελος με αριθμό 468/9.10.2017, ο οποίος ανατέθηκε στη διοικητική υπάλληλο Μαρία Κοντογιάννη και στην ειδική επιστήμονα - νομικό Ρέα Λαμπροπούλου. Η Διοικητική Υπάλληλος υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 1059/ΕΣ/10.11.2017 έκθεση καταγραφής των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης. Στην συνέχεια, η Ειδική Επιστήμων υπέβαλε στο ΕΣΡ την με αριθμό πρωτοκόλλου 581/ΕΣ/18.7.2018 νομική της εισήγηση.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, για λογαριασμό της λειτουργούσης τον σταθμό ως άνω εταιρείας, παρέστη ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Ευστάθιος Γεωργόπουλος. Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο ο Δικηγόρος δήλωσε ότι γνωρίζει το περιεχόμενο του φακέλου, έλαβε δε τον λόγο και ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του. Ζήτησε στη συνέχεια -και η Ολομέλεια δέχτηκε- να του παρασχεθεί προθεσμία για την κατάθεση εγγράφου υπομνήματος μέχρι και την 22.6.2022, ώρα 14.00, και η συζήτηση κηρύχθηκε περαιωμένη. O σταθμός κατέθεσε στη Γραμματεία το με αριθμό πρωτοκόλλου 4022/23.6.2022 υπόμνημά του.
Την 31.1.2023 και ώρα 10.00 η Ολομέλεια συνήλθε σε διάσκεψη επί της υποθέσεως, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου. Συγκροτήθηκε από τους: Αθανάσιο Κουτρομάνο, πρόεδρο, Ευτέρπη Κουτζαμάνη - Δρίλια, αντιπρόεδρο και (με τηλεδιάσκεψη μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας «epresence.gov.gr») τα μέλη: Καλλιόπη Διαμαντάκου, Βασίλειο Καραποστόλη, Νικόλαο Κιάο, Γεώργιο Σαρειδάκη και Σωκράτη Τσιχλιά. Απόντα τα μέλη Ευαγγελία Μήτρου και Γεώργιος Πλειός, οι οποίοι είχαν κληθεί νομίμως. Χρέη γραμματέως εκτέλεσε η Αναστασία Μαραζίδου, διοικητική υπάλληλος του ΕΣΡ. Ο Πρόεδρος ενημέρωσε αναλυτικά για την υπόθεση τον απόντα κατά την συζήτηση Βασίλειο Καραποστόλη, αναγιγνώσκοντας την έγγραφη εισήγηση, το υπόμνημα της εγκαλούμενης και το σύνολο των λοιπών εγγράφων του φακέλου. Παρέστη επίσης και η ανωτέρω εισηγήτρια, η οποία ανέπτυξε το ζήτημα προφορικώς και αποχώρησε. Η Ολομέλεια, αφού παρακολούθησε την επίμαχη ροή προγράμματος και μελέτησε το σύνολο των στοιχείων του φακέλου:
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Ι. Νομικό Μέρος:
1. Το ΕΣΡ είναι η αρμόδια κατά το Σύνταγμα Ανεξάρτητη Αρχή (άρθρο 15 παρ. 2) για την άσκηση του άμεσου ελέγχου του κράτους επί της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως και την επιβολή των προβλεπόμενων διοικητικών κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων. «Ο άμεσος έλεγχος του κράτους... έχει ως σκοπό... την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και νεότητας».
2. To άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος καθιερώνει ως πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας τον σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου.
3. Το άρθρο 5 παρ. 2 του Συντάγματος αναφέρει: «Όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και
της ελευθερίας τους...».
4. Κατά το άρθρο 106 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας».
5. Κατά το άρθρο 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης(που έχει νομική ισχύ επί τη βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας, άρ. 6 της ΣΕΕ): «Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται».
6. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (Ν. 2462/1997), στον πρόλογό του αναφέρεται στην «αναγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αναφαίρετων δικαιωμάτων όλων των μελών της ανθρώπινης κοινωνίας», ενώ στο άρθρο 17 παρ. 1 ορίζει: «Κανείς δεν υπόκειται σε αυθαίρετες ή παράνομες παρενοχλήσεις της ιδιωτικής του ζωής, της οικογένειας, της κατοικίας ή της αλληλογραφίας του ούτε σε παράνομες προσβολές της τιμής και της υπόληψης του».
7. Ο Ν. 2328/1995 στο άρθρο 3 παρ. 1 περ. β' ορίζει: «Οι κάθε είδους εκπομπές (συμπεριλαμβανομένων και των διαφημίσεων) που μεταδίδουν οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη συναφή δραστηριότητα κάθε προσώπου η εικόνα του οποίου εμφανίζεται στην οθόνη ή το όνομα του οποίου ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του οποίου μεταδίδονται».
8. Κατά το άρθρο 1 παρ. 8 του Ν. 3592/2007: «Η παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών και η εκπομπή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων εξυπηρετούν την κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και ιδίως το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 του Συντάγματος».
9. Σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 του Π.Δ. 109/5.11.2010 (Το Π.Δ. 109/2010 εφαρμόζεται και στους ραδιοφωνικούς σταθμούς- ΣτΕ 4547 και 4548/2014): «Τα κάθε είδους προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων και των οπτικοακουστικών εμπορικών ανακοινώσεων, που μεταδίδονται από δημόσιους ή ιδιωτικούς τηλεοπτικούς οργανισμούς, οφείλουν να σέβονται την προσωπικότητα, την τιμή, την υπόληψη, τον ιδιωτικό και οικογενειακό βίο, την επαγγελματική, κοινωνική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική ή άλλη νόμιμη δραστηριότητα κάθε προσώπου του οποίου η εικόνα εμφανίζεται στην οθόνη ή αναφέρεται το όνομα ή στοιχεία επαρκή για τον προσδιορισμό του».
10. Κατά το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 4173/2013 (που τροποποιήθηκε με το Ν. 4324/29.4.2015 που επανιδρύει την ΕΡΤ και ισχύει και για την ιδιωτική τηλεόραση κατ' εφαρμογή του άρθρου 3 παρ. 1α του Ν. 2328/1995): «Οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ Α.Ε. καθώς και το περιεχόμενο των διαδικτυακών ιστοτόπων της, εμπνέονται από τα ιδανικά της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της αξίας του ανθρώπου, της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου, της εθνικής ανεξαρτησίας, της ειρήνης και της συνεργασίας των λαών». Η παρ. 3 του ως άνω άρθρου ορίζει: «Οι ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. καθώς και το περιεχόμενο των διαδικτυακών ιστοτόπων της, διέπονται από τις αρχές της αντικειμενικότητας και πληρότητας της ενημέρωσης, της πολυφωνίας, της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, του σεβασμού της προσωπικότητας, της προστασίας της νεότητας και της παιδικής ηλικίας, της διαφύλαξης της ποιότητας της ελληνικής γλώσσας, της ανάδειξης του ελληνικού πολιτισμού και της γέφυρας με τους πολιτισμούς των άλλων λαών». Στο άρθρο 2 παρ. 3 εδ. β' του αυτού νόμου ορίζεται ότι: «Οι οπτικοακουστικές υπηρεσίες που παρέχει η Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. πρέπει να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας και να σέβονται ιδίως την αξία του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».
11. Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 2 εδ. α' και β' του Π.Δ. 77/2003: «Τα πρόσωπα που συμμετέχουν ή αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Ειδικότερα, δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπεια τους».
12. Τέλος, κατά τα στοιχεία β' και ε' της παραγ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 2863/2000, το Ε.Σ.Ρ ελέγχει την τήρηση των όρων που προβλέπονται στην εκάστοτε ισχύουσα ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία και επιβάλλει, σε περίπτωση παραβάσεων, τις από το άρθρο 4 του Ν. 2328/1995 προβλεπόμενες κυρώσεις.
Από τον συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα:
Η έννοια της προσωπικότητας ορίζεται ως ενότητα σωματικών, ηθικοψυχικών και πνευματικών στοιχείων, είναι έννοια δυναμική, αφού διαμορφώνεται μέσω της ενεργούς συμμετοχής του ατόμου στην κοινωνία βίου, δράσεων, αξιών και ιδεών με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας και ότι έκφανση του δικαιώματος της προσωπικότητας αποτελούν η τιμή και υπόληψη κάθε ανθρώπου η οποία αντικατοπτρίζεται στην εκτίμηση και αξία που αποδίδεται σε αυτόν από τους συνανθρώπους του(ενδεικτικά ΑΠ 40/1998, ΑΠ 788/2000, ΠΠΡ Θ 7036/2002, ΑΠ 576/2006, ΑΠ 1095/2008, ΑΠ 311/2009, ΑΠ 967/2011, ΑΠ 899/2011, ΑΠ 271/2012, ΣτΕ 285/2012, ΣτΕ 2014/2012, ΣτΕ 334/2013, ΣτΕ 2387/2013, ΑΠ 471/2013, ΑΠ 571/2014, ΣτΕ 1244/2015, ΣτΕ 3926/2015, ΣτΕ 1173/2017, ΣτΕ 334/2017, ΣτΕ 1732/2017). Η προστασία της «εσωτερικής» τιμής θεωρείται ότι ενυπάρχει στον άνθρωπο και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την αξία του, τον καταλαμβάνει ως φορέα πνευματικών και ηθικών αξιών, την απολαμβάνει δε λόγω της συμμόρφωσης του με τις νομικές και ηθικές του υποχρεώσεις, ενώ η «εξωτερική» τιμή [υπόληψη] περιλαμβάνει την κοινωνική του καταξίωση, την αναγνώριση του και την καλή του φήμη που τα απολαμβάνει στην κοινωνία συνεπεία των ιδιοτήτων και ικανοτήτων του για την εκπλήρωση των ιδιαίτερων κοινωνικών του έργων ή του επαγγέλματός του. Τα όρια της ελευθερίας του Τύπου σταματούν εκεί όπου αρχίζει η απαραβίαστη σφαίρα της προσωπικότητας (τιμής και υπόληψης) της οποίας η καταβαράθρωση μπορεί να δηλώνεται με την ενσυνείδητη έκφραση περιφρόνησης (Γιάννης Καράκωστας: «Προσωπικότητα και Τύπος», εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2000, σελ. 51 επόμ.). Η προσβολή της τιμής μπορεί να γίνει με λόγια ή έργα που, κατά την κοινή αντίληψη, περιέχουν είτε αμφισβήτηση της ηθικής και κοινωνικής αξίας του προσώπου, είτε περιφρόνηση γι’ αυτό εκ μέρους του δράστη, αλλά και με πράξεις διαταρακτικές της κοινωνικής προσωπικότητας του ανθρώπου, όπως είναι αυτές που περιέχουν ονειδισμό ή αμφισβήτηση της προσωπικής ή επαγγελματικής εντιμότητας του προσώπου, ακόμα και όταν αυτές απλώς τον καθιστούν ύποπτο ότι μετέρχεται ανέντιμες μεθόδους κατά την ενάσκηση των επαγγελματικών του καθηκόντων ή άλλων εκφάνσεων της δραστηριότητάς του ή δημιουργούν υποψίες μειωτικές του κύρους, της ηθικής και της εν γένει υπολήψεως αυτού (βλ. ΑΠ 2109/1986, ΑΠ 1582/1998, ΕφΠατρ 789/2002). Για να κριθεί εάν υπάρχει προσβολή της τιμής λαμβάνονται υπόψη ορισμένα κριτήρια αξιολόγησης, όπως είναι το είδος της προσβολής, οι συνέπειές της για τον θιγέντα(ποιοτική επίδραση της προσβλητικής ενέργειας), το μέσο με το οποίο πραγματοποιήθηκε η προσβλητική ενέργεια, η αφορμή και τα κίνητρα αυτής κ.λ.π. Επίσης είναι σημαντικό να ερευνηθεί κατά πόσο η διατύπωση δυσμενούς γνώμης μέσω ενός ηλεκτρονικού μέσου ενημέρωσης συμβάλλει στη διαμόρφωση αρνητικής άποψης του τηλεοπτικού κοινού.
Για την προστασία της τιμής και υπόληψης δημοσίου προσώπου, ενδεικτικά η απόφ. του Τρ. Διοικ. Πρωτ. Αθηνών 16280/1995 έχει κρίνει ως εξής: «...Σε μια δημοκρατική κοινωνία, το άτομο που καθίσταται δημόσιο πρόσωπο, με την έννοια ότι γίνεται γνωστό σε ευρύτερο κύκλο του κοινού (πολιτικοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, αθλητές) υπόκειται εκ των πραγμάτων στο δημοσιογραφικό έλεγχο τον οποίο, και αν είναι οξύς ή δηκτικός, εφόσον δεν θίγεται η τιμή και η υπόληψη του, οφείλει να ανέχεται. Και τούτο λόγω του δικαιολογημένου επαγγελματικού ενδιαφέροντος των δημοσιογράφων, που ασκούν δημόσια αποστολή, για τη δημοσίευση ή μετάδοση ειδήσεων (γεγονότων)και σχολίων σχετικών με τις πράξεις και τη συμπεριφορά προσώπων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την κοινή γνώμη. Γι ’ αυτό μπορούν να δημοσιεύουν ή να μεταδίδουν ειδήσεις, για τη σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού, με δριμεία κριτική ή δυσμενείς, ακόμα και σκωπτικούς ή ειρωνικούς χαρακτηρισμούς για τα πρόσωπα αυτά, χωρίς αυτό να συνιστά μη σύννομη προσβολή της προσωπικότητας τους...». Ως δημόσιο δε πρόσωπο νοείται αυτό που τόσο με τις πράξεις του όσο και λόγω του ρόλου του στα δημόσια δρώμενα εισέρχεται στη δημόσια σφαίρα.
ΙΙ. Πραγματικό Μέρος
Από τα έγγραφα του φακέλου, την ακρόαση της επίμαχης ροής προγράμματος και τους ισχυρισμούς της εγκαλουμένης (προβληθέντες προφορικώς και εγγράφως) προέκυψαν τα εξής:
Στη διάρκεια της πρωινής ενημερωτικής εκπομπής πολιτικής επικαιρότητας που παρουσίασε ο Άρης Πορτοσάλτε στις 27.7.2017 από ώρα 8.00' έως 11.00' από τον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΚΑΙ 100,3 FM νομού Αττικής, ο παρουσιαστής- δημοσιογράφος ασκεί αρνητική κριτική και σχολιάζει επικριτικά με τους καλεσμένους του την κυβερνητική πολιτική μεταδίδοντας αποσπάσματα από τη συνέντευξη του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha (26.7.2017).
Στις 9.10' ο παρουσιαστής συνομιλεί τηλεφωνικά με τον πρώην Υπουργό και πρώην Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Θεόδωρο Πάγκαλο. Ο καλεσμένος Θ. Πάγκαλος ασκεί οξεία κριτική στην κυβέρνηση και στον Πρωθυπουργό χρησιμοποιώντας ενίοτε απρεπείς εκφράσεις. Συνομιλώντας με τον παρουσιαστή, ο καλεσμένος αναφέρεται στο ζήτημα κατά πόσον η διακυβέρνηση από το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Δημοκρατία έβλαψε τη χώρα, ότι τα κόμματα της Αριστεράς (Συνασπισμός, ΚΚΕ) δεν διαμαρτυρήθηκαν ποτέ προ της χρεωκοπίας για την ψήφιση φαυλοκρατικών νομοθετημάτων και ότι αυτά τα κόμματα δεν είναι εναντίον του πελατειακού κράτους. Ο παρουσιαστής ενθαρρύνει και υποστηρίζει αυτές τις θέσεις λέγοντας πως οι άνθρωποι του Συνασπισμού πέσαν στο κράτος σαν ξελιγωμένοι.
Στις 9.17' ο παρουσιαστής αναφέρεται στο θέμα της διάκρισης των εξουσιών παραθέτοντας απόσπασμα από τη συνέντευξη του Πρωθυπουργού Αλ. Τσίπρα στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha. O Πρωθυπουργός ακούγεται να λέγει «Η διάκριση των εξουσιών είναι κάτι το οποίο απορρέει από το Σύνταγμα και δεν το αμφισβητεί κανείς, δεν πρέπει να το αμφισβητήσει κανείς και δεν το αμφισβητεί κανείς. Το γεγονός ότι η Δικαιοσύνη είναι και πρέπει να είναι ανεξάρτητη είναι κάτι που δεν πρέπει να το αμφισβητήσει κανείς και δεν το αμφισβητεί κανείς. Άλλο όμως ανεξάρτητη δικαιοσύνη και άλλο ανεξέλεγκτη δικαιοσύνη. Η κυβέρνηση κι εγώ προσωπικά έχουμε εμπιστοσύνη στην πλειοψηφία των Ελλήνων δικαστών και στην ελληνική δικαιοσύνη. Δεν θα σταματήσουμε όμως να έχουμε άποψη και να υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα και του τελευταίου πολίτη, όχι μόνο του πολιτικού, να ασκεί κριτική σε αποφάσεις της δικαιοσύνης που προκαλούν το περί δικαίου αίσθημα. Γιατί άλλο είναι η διάκριση των εξουσιών και άλλο η εξουσία των διακρίσεων».
Ο καλεσμένος Θ. Πάγκαλος, σχολιάζοντας το απόσπασμα της συνέντευξης του Πρωθυπουργού, λέγει «μαλάκας είναι, μαλακίες λέει.,.είναι ένα τσογλάνι που παίζει με τα λόγια.,.αρνούμαι να σχολιάσω τον Τσίπρα, πρόκειται για γελοίο πρόσωπο...». Ο παρουσιαστής δεν διατυπώνει κάποια αντίρρηση στα λόγια του καλεσμένου του.
Στις 9.19' ο Θ. Πάγκαλος, μιλώντας για το περί δικαίου αίσθημα στο οποίο είχε αναφερθεί ο Πρωθυπουργός στη συνέντευξη του, λέγει «τον κ. Τσίπρα ποιος του ανέθεσε το δικαίωμα να εκφράζει το περί δικαίου αίσθημα;...αυτό και μόνο δείχνει ότι το τσογλάνι αυτό που είναι σήμερα πρωθυπουργός.». Στο σημείο αυτό παρεμβαίνει ο παρουσιαστής και ζητά από τον καλεσμένο του να ανακαλέσει. Ο Θ. Πάγκαλος απαντά «δεν ανακαλώ γιατί το τσογλάνι αυτό είπε μέσα στη Βουλή δεν θα βγείτε ποτέ από τις πόρτες των σπιτιών σας, όταν μας απειλούσε, εγώ έχω ανοικτό λογαριασμό με τους χουνταίους που κυβερνάνε σήμερα.νομίζω ότι πρέπει να έρθει μια τιμωρία γιατί εδώ υπάρχει παραβίαση του Συντάγματος, υπάρχει εσχάτη προδοσία, όταν παραβιάζεις το Σύνταγμα και το ερμηνεύεις και λες αστεία με τη διάκριση των.πώς την είπε αυτή τη βλακεία;». Ο παρουσιαστής απαντά πως έχει δίκιο ο καλεσμένος του.
Στη συνέχεια αναμεταδίδεται από την εκπομπή το ίδιο ως ανωτέρω απόσπασμα της συνέντευξης του Πρωθυπουργού. Ο καλεσμένος Θ. Πάγκαλος λέγει «δεν έχει κανείς το δικαίωμα να μονοπωλεί την έκφραση του περί δικαίου αισθήματος του λαού, γιατί κανείς δεν έχει το δικαίωμα να εκφράζει το λαό και να ισχυρίζεται θρασύτατα, αυτό είναι εσχάτη προδοσία, ο λαός εκφράζεται με τις εκλογές, με συστήματα που έχουνε προβλεφθεί γραπτώς.κι όποιος τα παραβιάζει και τα παραβιάζει συστηματικά... διαπράττει εσχάτη προδοσία, διότι η παραβίαση του Συντάγματος και των βασικών του αρχών είναι εσχάτη προδοσία (Το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας προβλέπεται στο άρθρο 134 του Π.Κ.) και τιμωρείται με βαρύτατες ποινές από τα ποινικά δικαστήρια.εδώ πρόκειται για συστηματικό[έλεγχο], για επίθεση εναντίον της Δικαιοσύνης.είναι αμφισβήτηση του Συντάγματος, ευθεία αμφισβήτηση του Συντάγματος». Ο παρουσιαστής δεν διαφωνεί με τις απόψεις του καλεσμένου του.
Στις 9.34' ο παρουσιαστής κάνει αναφορά σε βιβλίο που εξέδωσε ο Θ. Πάγκαλος με τον τίτλο «Το γλωσσάριο της κωλοτούμπας». Ο καλεσμένος, μιλώντας για το βιβλίο του, λέγει «είναι άρθρα μου που εκδόθηκαν αλφαβητικά.ακολουθώντας το αλφάβητο γιατί είχα διαπιστώσει ότι η κυβέρνηση αυτή, ανάμεσα σε άλλες φασιστικές της επιδόσεις, είχε αλλοιώσει και τη γλώσσα».
Ο παρουσιαστής ζητά από τον καλεσμένο του να σχολιάσει ένα απόσπασμα δήλωσης του πρωθυπουργού (στην οποία παρομοιάζεται η ελληνική οικονομία με ασθενή) συσχετίζοντας την με δήλωση του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου. Ο Θ. Πάγκαλος λέγει πως το μυαλό του Πρωθυπουργού είναι ένα ολοκληρωτικό μυαλό. Μετά αναφέρεται στην ευθύνη του λαού που επιλέγει τα κόμματα και τις κυβερνήσεις του, δηλώνει δε πως μισεί και αντιπαθεί τον Πρωθυπουργό. Ο παρουσιαστής κάνει μνεία σε αποκαλύψεις ότι ο Αλέξης Τσίπρας συνωμοτούσε με τον Γιάννη Βαρουφάκη [πρώην Υπουργό Οικονομικών], τον Νίκο Παππά [Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής], τον Γιάννη Δραγασάκη [αντιπρόεδρο Κυβέρνησης], τον Ευκλείδη Τσακαλώτο [Υπουργό Οικονομικών] και ο Θ. Πάγκαλος συμφωνεί λέγοντας πως πρόκειται για συνωμότες και αυτή είναι η νοοτροπία τους.
Προς το τέλος της τηλεφωνικής συνομιλίας του παρουσιαστή με τον Θ. Πάγκαλο (9.44'), ο καλεσμένος λέγει πως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, η ομάδα Τσίπρα συνωμοτούσε σε βάρος του ελληνικού λαού και οι βουλευτές του είναι βλαχαδεροί, αγράμματοι και άπειροι. Αναφερόμενος στην κατασκευή της γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου και στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Σπίρτζη, συμπληρώνει «τί έκανε ο κ. Σπίρτζης τότε που το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, οι δύο κυβερνήσεις αυτές κατασκεύαζαν ότι μπορούσαν να κατασκευάσουν με δυσκολίες, με επιρροές, με διαπλοκές, με τεχνικές αδυναμίες...». Η τηλεφωνική συνομιλία με τον καλεσμένο Θ. Πάγκαλο σταματά στις 9.45'.
Στις 9.48' ο παρουσιαστής συνομιλεί με τον δημοσιογράφο Μ. Παπαδημητρίου ο οποίος, σχολιάζοντας την προηγηθείσα συζήτηση με τον Θ. Πάγκαλο και τις εκφράσεις που χρησιμοποίησε, φαίνεται να συναινεί στη χρήση αυτών καθώς λέγει «τον έχω μάθει να χρησιμοποιεί τον κατάλληλο όρο και την κατάλληλη ελληνική λέξη γιατί η ελληνική γλώσσα έχει πολλές εκφράσεις. Δυστυχώς σε ορισμένες περιπτώσεις μια κοινή έκφραση και μια κοινή λέξη είναι αυτή που εκφράζει καλύτερα τα συναισθήματα.». Στη συζήτηση που ακολουθεί, ο καλεσμένος δημοσιογράφος, ασκώντας κριτική στην κυβέρνηση, θεωρεί πως αυτή έχει μια υποβόσκουσα δικτατορική αντίληψη διαχείρισης της εξουσίας. Η εκπομπή συνεχίζεται στις 10.08' με άλλα θέματα.
IV. Υπαγωγή
Ενόψει αυτών κρίνεται ότι η εγκαλούμενη εταιρεία παραβίασε -εκ προθέσεως- τις αναφερόμενες στο νομικό μέρος της παρούσας διατάξεις περί προσβολής της προσωπικότητας των δημοσίων προσώπων για την οποία δεν ήταν αναγκαία η αίτηση επανόρθωσης εκ μέρους του θιγομένου. Κρίνεται δε ότι, σε κάθε περίπτωση, τα αυτά πραγματικά περιστατικά θεμελιώνουν (με διαφορετικό νομικό χαρακτηρισμό, άρα κατά επιτρεπτή μετατροπή κατηγορίας) και το αδίκημα της υποβαθμισμένης ποιότητας προγράμματος. Επομένως, πρέπει να επιβληθεί στην εγκαλουμένη διοικητική κύρωση και δη εκείνη του προστίμου.
Με βάση δε τη βαρύτητα της παραβάσεως κρίνεται ότι το επιβλητέο πρόστιμο είναι εκείνο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
Δέχεται ότι η εγκαλουμένη παραβίασε -εκ προθέσεως- τους κανόνες της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας περί προσβολής της προσωπικότητας δημοσίου προσώπου και ότι, σε κάθε περίπτωση, τα αυτά πραγματικά περιστατικά θεμελιώνουν (με διαφορετικό νομικό χαρακτηρισμό, άρα κατά επιτρεπτή μετατροπή κατηγορίας) και το αδίκημα της υποβαθμισμένης ποιότητας προγράμματος.
Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία «ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ», ιδιοκτήτρια του ραδιοφωνικού σταθμού με τον διακριτικό τίτλο «ΣΚΑΪ 100,3 FM» Νομού Αττικής, τη διοικητική κύρωση του προστίμου των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
Κατά το άρθρο 4 παρ. 3 του Ν. 2328/1995, όπως έχει μετά την δια του άρθρου 23 παρ. 5 εδ. β' του Ν. 3166/2003 αντικατάστασή του, η παρούσα απόφαση κατά την προαναφερόμενη κύρωση, είναι εκτελεστή κατά:
1. Της εταιρείας με την επωνυμία ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΤΟΤ ΚΟΜ ΑΝΩΝΥΜΗ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ, που εδρεύει στο Φάληρο, στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου και Φαληρέως 2, με ΑΦΜ 998921252, Δ.Ο.Υ. ΦΑΕ Πειραιά.
2. Του Ιωάννη Αλαφούζου του Αριστείδη, με ΑΦΜ 022253837, Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
3. Του Ιωάννη Σπανολιού του Κωνσταντίνου, με ΑΦΜ 007698074, Δ.Ο.Υ. Γλυφάδας, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
4. Της Ευαγγελίας Κουτσαυτάκη του Κωνσταντίνου, με ΑΦΜ 075618967, Δ.Ο.Υ. Κορυδαλλού, ως νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε την 31η Ιανουαρίου 2023 και δημοσιεύτηκε την 22α Μαρτίου 2023.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΑΖΙΔΟΥ
Πληροφορίες: www.esr.gr
Παρατηρήσεις: Απόφαση 31/2023 - ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΕΣΡ - 22α Μαρτίου 2023
